سبک شناسی جملات پرسشی در جزء دوم تا هفتم قرآن کریم
محورهای موضوعی : کلام اسلامیمحمد بیات 1 , فرحناز رفعتجو 2 , علیرضا حسینی 3
1 - دانشجوی دکتری، گروه ادبیات عربی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استادیار، گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه آزاد واحد تهران شمال، تهران، ایران
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه بینالمللی امام خمینی(رحمه الله) قزوین، قروین، ایران
کلید واژه: قرآن کریم, سبک¬شناسی, تصویرپردازی, نحو, استفهام.,
چکیده مقاله :
رسالت قرآن کریم به عنوان کتابی که از جانب خداوند بر رسول ختمی مرتبت نازل شده است، راهنمایی و هدایت انسان¬هاست که جهت دست¬یابی به این هدف بزرگ، از کلیه¬ی قابلیتهای ادبی و از زیباترین شیوه¬های بیان و قوی¬ترین برهان¬ها در اثبات حقانیت سخن خداوند بهره برده است. از جمله رایج¬ترین شیوه¬هاي بیان در کلام دانای مطلق، اسلوب استفهام است که خداوند جهت اغراضی سؤال¬هایی را مطرح می¬نماید و در آغاز، پاسخ را به وجدان¬های بیدار ارجاع می-دهد. حدود (1260) مورد استفهام در کلام وحی آمده است، که این امر بازخوانی سؤال¬های قرآن را امری اجتناب¬ناپذیر می¬نمایاند. چرا که سبک¬شناسی استفهامات قرآن کریم بهعنوان منبع بی¬کران معارف الهی می¬تواند قسمتی از زوایا و زیبایی¬های هنری قابل تأمل از این چشمه¬ی فیاض را فراروی مخاطبان قرار دهد. بنابراین پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی جملات پرسشی جزء دوم تا هفتم قرآن کریم را، در دو سطح نحوی و تصویرپردازی بررسی نموده تا زیبایی¬های ادبی این آیات نمایان و با ارائه¬ی تحلیلی یکپارچه و منسجم، درک شفافی از متن بوجود آورده تا جان خواننده را شیفته و مسحور خود نماید و پاسخ این سؤال را ارائه نماید که خداوند حکیم از طرح این سؤالات چه منظوری داشته است؟ یافته¬های پژوهش¬ حاکی از آن است که راهبرد پرسش¬گری و سؤال هنری به عنوان ابزاری قدرتمند در القای مطالب و تعاملات انسانی سهم والایی به خود اختصاص داده است.
The mission of the Holy Quran, as a book that was revealed by God to the Khatami Messenger, is to guide and guide people, who, in order to achieve this great goal, use all the literary abilities and the most beautiful ways of expression and He has used the strongest arguments to prove the truth of God's words. Among the most common ways of expression in the words of the All-Knowing, is the questioning style, in which God raises questions for a purpose and at the beginning refers the answer to the awakened consciences. About 1260 questions are mentioned in the word of revelation, which makes reading the questions of the Qur'an inevitable. Because the stylistics of the interrogatives of the Holy Qur'an, as an infinite source of divine knowledge, can present to the audience some of the artistic angles and beauties that can be considered from this source of grace. Therefore, the present research has analyzed the interrogative sentences of the second to seventh parts of the Holy Quran with a descriptive-analytical method, on two levels of syntax and imagery, to reveal the literary beauty of these verses and to create a clear understanding of the text with an integrated and coherent analytical presentation. To fascinate and enchant the reader's soul and provide the answer to the question, what was the purpose of the wise God in raising these questions? The findings of the research indicate that the questioning strategy and artistic questioning as a powerful tool in inducing content and human interactions have a great contribution.
قرآن کریم
ابن عاشور، محمدبن طاهر( 1984م): «التحریر والتنویر»، تونس، الدارالتونسیه للنشر.
ابن عصفور، علی بن مومن (1974م): «المقرب و معه مثل المقرب»، تحقیق عادل احمد عبدالموجود و زمیله. 3ابوحیان اندلسی، محمدبن یوسف (1420ق): «البحرالمحیط فی التفسیر»، بیروت: دارالفکر، بی چا.
ابوسعود، محمدبن محمدعمادی(1419ق): «ارشاد العقل السلیم الی مزایا القرآن الکریم»، بیروت: دارالاحیاءالتراث العربی.
امین اصفهانی، سیدنصرت بیگم (1361ش): «تفسیرمخزن العرفان فی علوم القرآن، اصفهان: گلبهار.
بلاغی، سیدعبدالحجت(1386 ش): «حجه التفاسیروبلاغ الاکسیر»، قم: انتشارات حکمت.
بلاغى، محمدجواد (1352ه ق): « آلاء الرحمن في تفسيرالقرآن»، قم، بنياد بعثت، واحد تحقيقات اسلامى.
حسان، تمام، (1420ق): «البیان فی روائع القرآن»، بیروت، دارالفکر
جرجانی، عبدالقاهر (1368ش): «دلائل الاعجاز فی القرآن»، مترجم رادمنش سیدمحمد، مشهد، آستان قدس.
الحسینی، سیدجعفر (1413ق): «اسالیب البیان فی القرآن»، تهران: مؤسسه الطباعه و النشر.
رضايى اصفهانى، محمدعلى (1387ش): « تفسير قرآن مهر»، پژوهش¬هاى تفسير و علوم قرآن.
زمخشری، ابوالقاسم محمودبن عمر(2001م): «الکشاف عن حقایق التنزیل وعیون الاقاویل فی وجوه التاویل»، بیروت: دارإحیاءالتراث.
سکاکی، یوسف بن ابی بکر(1937م): «مفتاح العلوم»، مصر: مطبعه البابی.
شريف الرضى، محمد بن حسين (1406ق): «تلخيص البيان في مجازات القرآن»، بيروت، دار الأضواء.
شمیسا، سیروس(1372ش): «کلیات سبک شناسی»، تهران: انتشارات فردوس.
طباطبایی،سیدمحمدحسین(1417ق): «المیزان فی تفسیرالقرآن»، ترجمه محمد باقر موسوی، قم: دفترانتشارات اسلامی جامعه¬ی مدرسین حوزه¬ی اسلامی قم، چاپ پنجم.
طبرسی، فضل بن حسن( 2006م): «مجمع البیان فی تفسیرالقرآن»، بیروت: دارالمرتضی.
عبدالرؤوف، حسین (1390ش): «سبک¬شناسی قرآن»، ترجمه پرویزآزادی، قم: دانشگاه امام صادق(ع).
عزام، محمد(1989م): «الاسلوبیه منهجاطویلا»، دمشق: وزاره الثقافه.
العسکری، ابوالهلال، (1986م): « الصناعتین»، تحقیق، علی محمد الجباوی و محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، مکتبه العصریه.
عسکری، ابوهلال (1986م): «الفروق فی اللغه»، مصر: مکتبه وهبه.
فضل، صلاح (1992م): «علم الاسلوب و اجراءته»، القاهره: دارالشروق.
فتوحی، محمود (1390): « سبک¬شناسی نظریه¬ها، رویکردها، روش¬ها »، تهران، انتشارات سخن.
قطب، سید (1417ه): «التصویرالفنی فی القرآن»، مصر، دارالشروق.
کریمی، مریم، (1389): «مبانی سبک شناسی»، تهران، نشر نی.
مراغى، احمد مصطفى (1371ش): « تفسير المراغى»، بيروت، دار الأضواء.
المسدی، عبدالسلام (1982م): «النقدوالحداثه»، بیروت، دارالفکر.
مشهدی، محمد (1424ق): «کنزالدقائق و بحر الغرائب»، قم، دارالغدیر.
مکارم شیرازی، ناصر(1387ش): «تفسیرنمونه»، تهران: دارالکتب الاسلامی.
الهاشمی، احمد (1385ش): «جواهرالبلاغه»، قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه قم.
