بررسی سیر تحول باورهای کلیشه¬ای جنسی با نقش واسطه¬ای تحصیلات در زنان (یک مطالعه فرهنگی بین نسلی)

چکیده مقاله :

سلامت جنسی حالت و وضعیتی فیزیکی، عاطفی، ذهنی و اجتماعی مرتبط با جنسیت و امور جنسی تعریف می¬شود و صرفا ً به معنای نبود بیماری، اختلال و یا ضعف در آن امور نیست. این رفتار همانند سایر رفتارهای انسان متاثر از دانش و نگرش وی نسبت به مسایل جنسیتی و جنسی است. لازمه رفتار جنسـی سـالم، برخـورداری از دانش جنسی صحیح، برخورداری از نگرش مناسب است چراکه افکار، نگرش و ارزش¬های افراد بخشی از مولفه¬های مهم رفتار جنسی هستند و منابع مهم موثر بر پاسخ¬دهی جنسی محسوب می¬شوند. هدف این پژوهش بررسی سیر تحول باورهای کلیشه¬ای جنسی در طول 5 دهه گذشته بود و تاثیر تحصیلات بر میزان باورهای کلیشه¬ای جنسی زنان در طول 50 سال گذشته را مورد مطالعه قرار داد. جامعه آماری تحقیق، شامل 5 دهه از زنان متاهلی بود که در سال¬های 1400-1401 در استان فارس ساکن بودند. به روش نمونه-گیری دردسترس 500 نفر از زنان متاهل ساکن فارس به تکمیل پرسشنامه¬های جمعیت شناختی و کلیشه¬های جنسی پرداختند. تحلیل داده¬ها از طریق آزمون ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون، آزمون مانوا و واریانس با استفاده از نرم افزار SPSS-26 انجام گرفت. نتایج ضرایب همبستگي پیرسون مشخص کرد، بین باورهای کلیشه¬ای جنسی زنان با تحصیلات رابطه منفی وجود دارد و نتیجه تحلیل رگرسیون به صورت کلي نشان داد، مدل رگرسیون 23 درصد، میزان باورهای کلیشه-ای جنسی را تبیین می¬کند و تحصیلات به صورت معناداری قادر به پیش¬بینی میزان باورهای کلیشه¬ای است. در آخر بر اساس نتایج آزمون آماری مانوا مشخص شد، سیر تحول باورهای کلیشه¬ای جنسی در طول 50 سال گذشته نزولی بوده¬است. با توجه به نتایج پژوهش یک بازاندیشی نسبت به تفکرات و تابوهای جنسی در بین زنان دیده می¬شود. در حالی که سطح تحصیلات و سواد زنان در طی 50 سال گذشته به طور چشمگیری افزایش یافته است اما شاهد افزایش بسیار کم دانش جنسی زنان هستیم.

چکیده انگلیسی :

Sexual health is defined as a physical, emotional, mental, and social state related to sexuality and sexual matters, and it is not merely the absence of disease, disorder, or dysfunction. Like other human behaviors, sexual behavior is influenced by an individual's knowledge and attitude toward gender and sexual issues. A prerequisite for healthy sexual behavior is having accurate sexual knowledge and an appropriate attitude, as thoughts, attitudes, and values constitute essential components of sexual behavior and serve as key factors affecting sexual responses. This study aimed to examine the evolution of gender stereotypical beliefs over the past five decades and investigate the impact of education on the level of such beliefs among women over the last 50 years. The statistical population consisted of five generations of married women residing in Fars Province between 2021 and 2022. Using convenience sampling, 500 married women from Fars participated by completing demographic and gender stereotype questionnaires. Data analysis was conducted using Pearson correlation, regression analysis, MANOVA, and ANOVA in SPSS-26. The Pearson correlation coefficient results indicated a negative relationship between women's gender stereotypical beliefs and education. The regression analysis showed that the regression model explained 23% of the variance in gender stereotypical beliefs, with education being a significant predictor. Additionally, MANOVA results demonstrated a downward trend in gender stereotypical beliefs over the past 50 years. The findings suggest a shift in women's perspectives and attitudes toward gender-related taboos. While women's education levels have significantly increased over the past five decades, their sexual knowledge has shown only a minimal rise.

منابع و مأخذ:

1- بشارت، محمدعلی؛ و رنجبر کلاگری، الهه(2013). ساخت و اعتباریابی مقیاس دانش و نگرش جنسی. روانشناسی معاصر. دوفصلنامه انجمن روانشناسی ایران، 8(1)، 21-32.‎
2- بهرامی، لیلا؛ و توسلی، افسانه(2020). مطالعه کیفی تابوها در نارضایتی جنسی زنان متقاضی طلاق. پژوهش‌نامه زنان، 11(33)، 69-90.‎ doi:10.30465/ws.2020.5253
3- دشتستان نژاد، آمنه؛ عشقی، روناک؛ و افخمی، ایمانه(2015). بررسی تاثیر آموزش مهارت های جنسی بر باورهای ناکارآمد جنسی زوجین در شرف ازدواج شهر اصفهان، 4(2)، 14-22.
4-زاهدی نیا، حمیدرضا(1399). سهم دانش و نگرش جنسی در پیش‌بینی میزان صمیمیت و رضایت جنسی زوجین. مجله اصول بهداشت روانی،22(4)، 239-245.
5- صدری دمیرچی، اسماعیل، پرزور، پرویز؛ و اسماعیلی قاضی‌ولوئی، فریبا(2017). تأثیر آموزش مهارت‌های جنسی بر دانش و نگرش جنسی زنان متأهل. مشاوره و روان درمانی خانواده، 6(1)، 1-15.‎
6- فرهمند، مهناز؛ جواهرچیان، ندا؛ و هاتفی راد، لیلا(2014). جهانی‌شدن فرهنگ و بازاندیشی تعاملات جنسی (مورد مطالعه، جوانان شهر یزد). مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، 5(14)، 175-204.‎
7- معصومی، راضیه؛ زارعی، فاطمه؛آذین، سیدعلی؛ و علمی، سپیده(2018). روند پژوهش رفتار جنسی در ایران: مروری بر متون، 17(1)، 21-32.
8- معصومی، راضیه؛ لمیعیان می، نور؛ خلج آبادی فراهانی، فریده؛ و منتظری، علی(2013). درک زنان از جامعه پذیری جنسی در ایران: یک مطالعه کیفی، 2(3)، 221-233.
9- هاشمی، سمیه؛ خداکرمی، ناهید؛ صدیق، صدیقه؛ علوی مجد، حمید؛ و حسن‌زاده، سید مهدی(2012). بررسی الگوی رفتارهای جنسی در زنان متأهل. پایش، 11(4)، 555-559.‎ dor:20.1001.1.16807626.1391.11.4.17.5
10- Civil, B., & Yıldız, H. (2010). Erkek öğrencilerin cinsel deneyimleri ve toplumdaki cinsel tabulara yönelik görüşleri.
11- Evcili, F., & Golbasi, Z. (2017). Sexual myths and sexual health knowledge levels of Turkish university students. Sexuality & Culture, 21, 976-990. doi:10.1007/s12119-017-9436-8
12- Kukulu, K., Gürsoy, E., & Sözer, G. A. (2009). Turkish university students’ beliefs in sexual myths. Sexuality and Disability, 27, 49-59. doi:10.1007/s11195-009-9108-1
13- Kumar, A., & Srivastava, K. (2011). Cultural and social practices regarding menstruation among adolescent girls. Social work in public health, 26(6), 594-604
14-MacLean, K., Hearle, C., & Ruwanpura, K. N. (2020, January). Stigma of staining? Negotiating menstrual taboos amongst young women in Kenya. In Women's Studies International Forum (Vol. 78, p. 102290). Pergamon.
15- Servet, A. K. E. R., Şahin, M. K., & Gülay, O. Ğ. U. Z. (2019). Sexual myth beliefs and associated factors in university students. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 13(4), 472-480.‏
16- Ünal Toprak, F., & Turan, Z. (2021). The effect of sexual health courses on the level of nursing students' sexual/reproductive health knowledge and sexual myths beliefs in Turkey: A pretest‐posttest control group design. Perspectives in Psychiatric Care, 57(2), 667-674.
17- Yılmaz, M., & Karataş, B. (2018). Opinions of student nurses on sexual myths; a phenomenological study. Sexuality and Disability, 36, 277-289.
18- Zaheri, F., Dolatian, M., Shariati, M., Simbar, M., Ebadi, A., & Azghadi, S. B. H. (2016). Effective factors in marital satisfaction in perspective of Iranian women and men: A systematic review. Electronic physician, 8(12), 3369.