بررسی عوامل مرتبط با کيفيت زندگي و سلامت اجتماعي معتادان شهر سنندج
محورهای موضوعی : پژوهش مسائل اجتماعی ایران
یعقوب احمدی
1
,
سالار مرادی
2
,
زهرا مسیبی
3
,
بهزاد حکیمی‌نیا
4
1 - استاد گروه جامعهشناسی دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران
2 - استادیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران
3 - دکتری مدیریت آموزشی، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه فرهنگیان اصفهان، ایران
4 - دانش‌آموخته دکتری جامعهشناسی دانشگاه شیراز، ایران
کلید واژه: کيفيت زندگي, سلامت اجتماعي, ابعاد سلامت اجتماعی, سنندج و اعتیاد.,
چکیده مقاله :
کيفيت زندگي، يکي از مهم‌ترين حوزه‌هاي مطالعاتي در علوم اجتماعي است که ارتباط تنگاتنگی با بسیاری از مفاهیم اجتماعی از جمله سلامت اجتماعی دارد. این مفاهیم در بسیاری از اقشار جامعه در مطالعات گسترده‌ای بررسی شده و کمتر در جامعه معتادان کشور تحلیل و بررسی شده است. بر همین اساس این پژوهش با هدف بررسی عوامل مرتبط با کيفيت زندگي و سلامت اجتماعي معتادان شهر سنندج انجام شده است. روش این پژوهش از نوع پیمایشی و نمونه آماری آن شامل 384 نفر افراد معتاد شهر سنندج است میانگین کیفیت زندگی معتادان در بعد ذهنی بالای حد متوسط و در بعد عینی بسیار پایین بوده است و متغیر سلامت اجتماعی آنها نیز از حد متوسط، بسیار پایینتر است. یافته‌های نشان داده که متغیر کیفیت زندگی بر سلامت اجتماعی، اثر مستقیم و معناداری دارد. بعد ذهنی کیفیت زندگی با ضریب بسیار قوی 91/0 و بعد عینی کیفیت زندگی نیز با ضریب 35/0، اثر مستقیم و معناداری بر سلامت اجتماعی نمونه آماری دارد. در نتیجه سلامت اجتماعی افراد تضمین‌کننده روابط و تعاملات سازنده در جامعه است و افراد دارای سلامت اجتماعی بالا، کمتر سمت هیجانات لحظه‌ای و لذت‌جویی‌های فردی می‌روند. بنابراین برای ارتقای سلامت اجتماعی باید مکانیزم‌های اثرگذار بر آن یعنی کیفیت زندگی در دو بعد ذهنی و عینی مورد توجه قرار گیرد.
Quality of life is a critical area of study in social sciences, closely linked to concepts such as social health. While these concepts have been extensively explored across various societal groups, they have been less examined among addicts in Iran. This study aims to investigate the factors associated with the quality of life and social health of addicts in Sanandaj. The research employed a survey method with a statistical sample of 384 addicts in Sanandaj. The findings indicate that the average quality of life among addicts is above average in the subjective dimension but significantly below average in the objective dimension. Their social health is also well below average. The results demonstrate that quality of life has a direct and significant impact on social health. The subjective dimension of quality of life, with a strong coefficient of 0.91, and the objective dimension, with a coefficient of 0.35, both have a direct and significant effect on the social health of the sample. Consequently, social health fosters constructive relationships and interactions within society, and individuals with high social health are less likely to pursue fleeting emotions or individual pleasure-seeking. Therefore, to enhance social health, mechanisms influencing it—namely, both subjective and objective dimensions of quality of life-must be prioritized.
Keywords: Quality of Life, Social Health, Dimensions of Social Health, Sanandaj, Addiction.
Introduction
The growing issue of addiction among youth has raised alarms for families and society, with official and unofficial statistics indicating an increase in the number of addicts. Addiction today extends beyond a mere health or medical issue, emerging as a crisis with numerous negative social, cultural, and political consequences. It not only adversely affects individuals’ quality of life but also reduces social health and acceptance. Research findings show that the quality of life and health of addicts are significantly lower than the societal average. Many researchers view drug addicts as patients with health issues, and over the past two decades, public attention to their quality of life has increased. However, studies on the quality of life of drug addicts remain relatively scarce. Thus, a key question is whether quality of life indicators can influence social health. To address this, the study focuses on the addict population in Sanandaj. Understanding the status of quality of life and social health can facilitate effective planning to improve addicts’ conditions and quality of life. According to existing literature, drug dependency is a social issue, serving as a catalyst for numerous social harms and familial and individual dysfunctions. Addiction, particularly the increasing misuse and dependency on drugs, threatens families and society due to its psychological, moral, and social impacts, leading to behaviors such as family role conflicts, vagrancy, and other deviant actions. The concept of quality of life has been extensively studied, often accompanied by related theoretical frameworks. Hojjati et al. (2009) describe addiction as more than a health issue, noting its detrimental effects on individuals’ quality of life and social health and acceptance. Abbasi et al. (2013) argue that addiction reduces quality of life, severely impacting individuals’ health due to drug use. Movahhedi et al. (2014) demonstrate that drug use and addiction endanger not only individual health but also societal health. Narimani et al. (2014) highlight drug misuse as a cause of numerous issues, including disruptions in quality of life. Fani et al. (2015) conceptualize quality of life within the frameworks of welfare and social justice, while Moradi (2021) notes the high crime rates among addicts and assesses their social health as low.
Methodology
This applied research adopts a survey method for data collection and employs descriptive and correlational analysis. The study population consists of addicts in Sanandaj, with approximately 25,000 individuals reported by the local Welfare Organization. Using Morgan’s sample size table, 384 individuals were selected as the statistical sample. Data were collected through interviews using a questionnaire, and analysis was conducted in two parts—descriptive and inferential—using statistical software.
Findings
The statistical findings confirm the impact of quality of life on social health. The subjective dimension of quality of life, with a strong coefficient of 0.91, and the objective dimension, with a coefficient of 0.35, both have a direct and significant effect on the social health of addicts. The subjective dimension exhibits a much stronger effect. Descriptive results also indicate that addicts’ perception of subjective quality of life is above average.
Disscusion and Conclusion
Social health can act as a deterrent in the context of addiction. Individuals with high social health are not only non-threatening to their social circles but also play constructive roles in friendships and social interactions. They are better equipped to handle challenges related to primary social roles, often living in stable and cohesive families and participating more in collective activities. High social health is associated with greater adherence to social norms and success in preventing deviance. Social health programs focusing on risk reduction, decreasing addiction tendencies, enhancing mental health, preventing issues, self-control, and supervision can be pursued by social workers to support individuals’ rehabilitation.
References
Abbasi, Alireza et al. (2013) Investigating social factors affecting the tendency toward drug use (Case study: Payame Noor University, Rezvan Shahr Branch). Scientific Journal of Drug Abuse Studies, 11(40), 91–113. (In Persian)
Fani, Zohreh et al. (2015) Assessing urban quality of life with an emphasis on gender (Case study: Qorveh city). Urban Ecological Research Bi-Quarterly, 6(12), 65–78. (In Persian)
Hojjati, Hamid et al. (2009) Investigating quality of life and its relationship with social acceptance among addicts attending addiction treatment centers in Golestan Province. Tolo-e Behdasht, 8(3-4) (Third National Congress on High-Risk Behaviors), 37. (In Persian)
Moradi, Alireza. (2021) Harms of youth drug addiction and solutions for overcoming it. Scientific Journal of Drug Abuse Studies, 13(49), 1–18. (In Persian)
Movahhedi, Yazdan et al. (2014) Comparing physical and psychological dimensions of health-related quality of life in addicts and non-addicts. Journal of Rehabilitation Research in Nursing, 1(2), 63–72. (In Persian)
Narimani, Mohammad et al. (2014) Investigating various dimensions of quality of life among children of addicts. Local Development (Rural-Urban), 6(1), 107–122. (In Persian)
احدی، رضا و دیگران (1400) «بررسی عوامل محیطی مؤثر بر اعتیاد به موادمخدر صنعتی (مطالعه موردی: شهر زنجان)»، پژوهش‌های حقوقی، سال بیستم، شماره 45، صص 149-181.
البرزی، شهلا و محبوبه البرزی (1385) «بررسی رابطة خودمختاری و کیفیت زندگی در دانشجویان استعدادهای درخشان دانشگاه‌های شیراز»، فصلنامة روان‌شناسی، سال دهم، شماره 3، ص 322.
پورنقاش تهرانی، سید سعید و دیگران (1391) «رابطه بین کیفیت زندگی و صفات شخصیتی در افراد معتاد»، تحقیقات علوم رفتاری، سال دهم، شماره ۳، صص 155-167.
سیدان، سید ابوالقاسم و علیرضا رحمانی (1397) «اثربخشی آموزش حل مسئله بر تعارض والد- نوجوان و اعتیاد به اینترنت دانش‌آموزان نوجوان پسر»، مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، دوره شصت¬ویک، شماره 6، صص 238-246.
حجتی، حمید و دیگران (1388) «بررسی کیفیت زندگی و ارتباط آن با پذیرش اجتماعی در معتادان مراجعه‌کننده به مراکز ترک اعتیاد استان گلستان»، طلوع بهداشت، سال هشتم، شماره 3-4 (سومین کنگره سراسری رفتارهای پرخطر)، صص 37.
حسن‌پور، طالب و دیگران (1400) «نشانگرهای ارتقای سلامت اجتماعی»، سال پنجم، شماره ۱، صص 83-87.
حکیمی‌نیا، بهزاد و دیگران (1396) «عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی با تأکید بر هوش اجتماعی و سلامت اجتماعی (مطالعة موردی: شهر کرمانشاه)»، جامعهشناسی کاربردی، سال بیست-وهشتم، شماره 2، صص 163-178.
ذبیحی مداح، زهره و حسین آقاجانی مرساء (1398) «ابعاد کیفیت زندگی سالمندان با مرور پژوهش‌های پیشین»، رفاه اجتماعی، سال نوزدهم، شماره ۷۵، صص ۱۲۳-۱۸۱.
ربانی، رسول و دیگران (1390) «تحلیل جامعه‌شناختی کیفیت زندگی جوانان (مطالعه موردی: شهرستان بروجن)»، فصلنامه توسعه اجتماعی، سال پنجم، شماره 3، صص 83-104.
عباسی، علیرضا و دیگران (1392) «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر گرایش به مصرف موادمخدر (مطالعه موردی: دانشگاه پیام‌نور واحد رضوانشهر)»، فصلنامه علمی مطالعات مبارزه با مواد مخدر، سال یازدهم، شماره 40، صص 91-113.
عبدالهن¬تبار، هادی و دیگران (1387) «بررسی سلامت اجتماعی دانشجویان»، فصلنامة رفاه اجتماعی، شماره 30 و 31، صص 171-190.
فنی، زهره و دیگران (1394) «سنجش کیفیت زندگی شهری با تأکید بر جنسیت (مطالعه موردی: شهر قروه)»، دوفصلنامه علمی- پژوهشی پژوهش‌های بوم‌شناسی شهری، سال ششم، شماره 12، صص 65-78.
ک‍وئ‍ن، بروس (1390) م‍بان‍ی جامعهشناسی، ترجمه و اقت‍ب‍اس غلامعلی ت‍وس‍ل‍ی و رضا ف‍اض‍ل، چاپ بیست‌وچهارم، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعة علوم انسانی.
مرادی، علیرضا (1400) «آسیب‌های گرایش جوانان به موادمخدر و راهکارهای برون‌رفت از آن»، فصلنامه علمی مطالعات مبارزه با موادمخدر، سال سیزدهم، شماره 49، صص 1-18.
موحدی، یزدان و دیگران (1393) «مقایسه ابعاد جسمانی و روانی کیفیت زندگی مرتبط با سلامت در افراد معتاد و همتایان عادی»، نشریه پژوهش توان¬بخشی در پرستاری، سال اول، شماره ۲، صص 63-72.
نریمانی، محمد و دیگران (1393) «بررسی ابعاد مختلف کیفیت زندگی در فرزندان افراد معتاد»، توسعه محلی (روستایی-شهری)، سال ششم، شماره 1، صص 107-122.
Andráško, I. (2015) Quality of life: an introduction to the concept. Masarykova univerzita nakladatelství.
Glatzer, W. (2006) Quality of life in the European Union and the United States of America: Evidence from comprehensive indices. Applied research in quality of life, 1, 169-188.
Huppert, F. Marks, N. Clark, A. (2006) Personal and social well-being model for the European Social Survey, Round3. London: Centre for Comparative Social Surveys, City University London.
Keyes, C. M. (2002) The Mental Health Continuum: from Languishing to Flourishing in Life. Journal of Health and Social Research, 43:207-222.
Lee, Y. J. (2008) “Subjective Quality of Life Measurement in Taipei”, Building and Environment. 43(7):1205-1215.
Ma, Z., Liu, Y., Wan, C. et al. (2022) Health-related quality of life and influencing factors in drug addicts based on the scale QLICD-DA: a cross-sectional study. Health Qual Life Outcomes 20, 109. https://doi.org/10.1186/s12955-022-02012-x.
Macků, K., Caha, J., Pászto, V., & Tuček, P. (2020) Subjective or objective? How objective measures relate to subjective life satisfaction in Europe. ISPRS International Journal of Geo-Information, 9(5), 320.
Muller, A.E., Skurtveit, S. & Clausen, T. (2016) Many correlates of poor quality of life among substance users entering treatment are not addiction-specific. Health Qual Life Outcomes 14, 39 (3). 11-10, https://doi.org/10.1186/s12955-016-0439-1.
Russell, C., Katsampouris, E., & Mckeganey, N. (2020) Harm and addiction perceptions of the JUUL e-cigarette among adolescents. Nicotine and Tobacco Research, 22(5), 713-721.
Schuessler, K. F. and Fisher, G. A. (1985) Quality of Life Research and Sociology”, Annual Review of Sociology, 11: 129-49.
Skevington, S. M. Lotfy, M. O'Connell, K. A. (2004) “The World Health Organization's Whoqol-Bref Quality of Life Assessment: Psychometric Properties and Results of the International Field Trial. A Report from the Whoqol Group”. Qual Life Res, 13(2):299-310.
Somarriba, N., & Pena, B. (2009) Synthetic indicators of quality of life in Europe. Social Indicators Research, 94, 115-133.
Teasdale, M. R. (2016) Quality of life and mission. Missiology, 44(3), 269–280. https://doi.org/10.1177/0091829616645135.
Vanderplasschen, W., Rapp, R. C., Wolf, J. R., & Broekaert, E. (2004) The development and implementation of case management for substance use disorders in North America and Europe. Psychiatric Services, 55(8), 913-922.
Wan, C., Fang, J., Jiang, R., Shen, J., Jiang, D., Tu, X., Messing, S., Tang, W. (2011) Development and validation of aquality of life instrument for patients with drug dependence: comparisons with SF-36 and WHOQOL-100. Int J Nurs Stud.;48 (9):1080–1095.
Wingo, L. (2013) Objective, Subjective, and Collective Dimensions of the Quality of Life. In Public Economics and the Quality of Life (pp. 13-27). RFF Press.
Word Helth Organization. (2006) Department of Mental Health Annotated Bibliography of the WHO Quality of Life Assessment Instrument. Available from: http: // www.Who.Int.
