تبیین و ارزیابی مبانی فلسفی نظریه تربیتی رجیو امیلیا: نگاهی از منظر رویکرد اسلامی عمل
محورهای موضوعی :نرگس سادات سجادیه 1 , زهرا صابری 2
1 - دانشگاه تهران
2 - گروه مبانی فلسفی-اجتماعی تعلیم و تربیت، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف امکان‌سنجی بهره¬مندی از یکی از رویکردهای مطرح آموزشی پیش از دبستان در سطح جهان، با تبیین مبانی فلسفی نظریه تربیتی رجیو امیلیا و ارزیابی آن مبتنی بر رویکرد اسلامی عمل صورت گرفته است. در این راستا با بهره‌گیری از روش تحلیل مفهومی، زبانی و تحلیل منطقی پس‌رونده، مؤلفه¬های اساسی مبانی فلسفی این رویکرد استنباط گردیده و سپس مبتنی بر رویکرد اسلامی عمل، مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته است. حاصل این پژوهش استنباط دوازده مؤلفه فلسفی زیر¬ساز مبانی انسان¬شناختی، معرفت¬شناختی و ارزش¬شناختی؛ از جمله تأکید بر یکتایی و شایستگی کودک و ارزشمندی استقلال فکری و عملی او؛ اتخاذ رویکرد سازه¬گرایی اجتماعی به معرفت؛ محور قرار دادن ارزش عدالت و دموکراسی به عنوان روح حاکم بر دیدگاه رجیو امیلیا بود. نتایج ارزیابی حاکی است نظریه تربیتی رجیو امیلیا ضمن برخورداری از ویژگی‌های منحصر به فرد و ابداعات آموزشی سودمند؛ نیازمند ملاحظه، بازنگری و تکمیل برخی وجوه چالش‌برانگیز، پیش از هرگونه بهره¬گیری خواهد بود؛ از جمله نقدهای وارد شده به این دیدگاه می¬توان به این موارد اشاره کرد: تقلیل نگاه کل¬¬¬گرایانه و نادیده انگاشتن بعد معنوی کودک؛ تصویری شعاری و غیرواقعی از کودک و ابهام و سرگردانی در میانه واقع¬گرایی و سازه¬گرایی و خطر نسبی¬گرایی حاد در حوزه معرفت¬شناختی؛ و ناسازواری در توجه به ارزش¬های مطلق و مشروط در کنار ارزش¬های متغیر در عرصه ارزش¬شناختی. در این راستا و در نگاهی بازسازانه می¬توان به این موارد اندیشید: به ¬رسمیت¬ شناختن بعد معنوی به صورت عموم‌و¬خصوص من‌وجه با بعد بدنی، تعدیل نگاه به کودک، قرار دادن واقع¬گرایی در محور و سازه¬گرایی در حول آن، توجه به ارزش‌های مطلق و مشروط و توجه متعادل به دموکراسی عقلانیت¬مدار و عادلانه.
The current research has been carried out with the aim of evaluating the feasibility of benefiting from one of the popular pre-primary educational approaches in the world, by exploration the philosophical foundations of Reggio Emilia educational theory and evaluating it based on the Islamic theory of action. In this regard, applying the method of conceptual analysis, linguistic analysis, and regressive logical analysis, we have deduced the basic components of the philosophical foundations of this theory and criticized them based on the Islamic theory of action. One of the results of this research is the inference of twelve philosophical components as the anthropological, epistemological, and axiological foundations of this theory, including the uniqueness and decency of children and the value of their intellectual and practical independence. In addition, the theory of Reggio Emilia has adopted a social constructivist approach to knowledge and has focused on the value of justice and democracy as its governing spirit. The results of evaluation suggest that while the Reggio Emilia educational theory has unique attributes and valuable educational advancements, it is necessary to have a careful scrutiny about it and resolve its challenging aspects before its implementation. Criticisms of this kind entail: taking a reductive approach and oversighting the spiritual essence of the child; an overly simplistic and idealistic portrayal of the child; a lack of clarity regarding realism versus constructivism, alongside potential risks of radical relativism in epistemology; as well as deficiencies in accommodating absolute and conditional values alongside the variable values in the axiological realm. To address these concerns, a reconstructive approach could entail: acknowledging an overlap relation between the spiritual and the physical dimensions, taking a balanced view on the child, positioning realism as a focal point while constructivism orbiting around it, emphasizing both absolute and conditional values, and maintaining a balanced emphasis on rationality and equity in democracy.
