نمونه انگاری نفس انسانی با خداوند در اندیشه بوناونتوره و ملاصدرا
محورهای موضوعی : کلام اسلامیمحمد شیروانی 1 , حبیب الله دانش شهرکی 2 , عباس ایزدپناه 3
1 - دانشگاه قم
2 - دانشگاه قم
3 - دانشگاه قم
کلید واژه: خداشناسی انفسی, بوناونتوره, ملاصدرا, نمونه انگاری, نفس,
چکیده مقاله :
در میان فیلسوفان غربی بونانتوره، در خداشناسی خود فراوان تاکید کرده که برای شناخت ذات و صفات خدا باید از شناخت انسان بهره گرفت. او برای تکمیل فلسفه خود و حل مشکل الهیات سلبی و تشبیهی معتقد است، که شناخت مخلوقات بهترین راه شناخت خدا است، چون همگی بازتاب فعل و اراده او هستند اما شناخت انسان که برترین مخلوق خداوند است بیشترین نقش را در مسیر شناخت خدا ایفا می‌کند و با شناخت بسیاری از صفات انسان می توان صفات خداوند را شناخت. او خداشناسی انفسی انسان برای خدا را در قالب معرفت در نفس و از نفس ارائه کرده. در این نوشتار به منظور یافتن وجوه اشتراک و افتراق جنبه عقلی و برهانی مثل اعلی بودن انسان، با روشی توصیفی ـ تحلیلی، پس از تبیین مثالیت نفس در اندیشه ملاصدرا و ارائه آن به صورتی سازمان‌یافته و بررسی اشکالات آن، به تبیین الهیات تمثیلی فرانسیسکنی به صورتی منسجم و توضیح شناخت خدا از طریق نفس در آثار او می‌پردازیم و در ادامه نظریه طریقیت نفس را با تأکید بر جنبه‌های هستی‌شناختی، معرفت‌شناختی و زبان‌شناختی به صورتی تطببیقی میان حکمت صدرائی و فلسفه اشراقی ایتالیایی بررسی می‌کنیم. و وجوه اشتراک و افتراق این نظریه در دو مکتب را بیان می‌کنیم که از جمله مهمترین آنها می توان به استفاده هر دو از قانون علیت و فروع آن و نیز ارائه راه حل میانه اشتراک لفظی و اشتراک معنوی به تواطی در خصوص صفات کمالی مشترک بین خلق و حق توسط هر دو فیلسوف اشاره کرد.
Among the Western philosophers, Bonantore has emphasized in his theology that in order to know the nature and attributes of God, one must use the knowledge of man. To complete his philosophy and solve the problem of negative and allegorical theology, he believes that knowing creatures is the best way to know God, because they all reflect his actions and will, but knowing man, who is the supreme creature of God, plays the greatest role in knowing God. By knowing many human attributes, one can know the attributes of God. He presented the psychology of man to God in the form of knowledge in the soul and from the soul. In this article, in order to find commonalities and differentiate the intellectual and argumentative aspects such as the supremacy of man, in a descriptive-analytical way, after explaining the example of the soul in Mulla Sadra's thought and presenting it in an organized way and examining its drawbacks, to explain Franciscan allegorical theology. We provide a coherent form and explanation of the knowledge of God through the soul in his works, and then we examine the theory of the way of the soul by emphasizing the ontological, epistemological and linguistic aspects in a comparative way between Sadra's wisdom and Italian Enlightenment philosophy. And we express the commonalities and differences of this theory in the two schools, the most important of which are the use of both the law of causalitymiddle solution of verbal commonality and spitraits between people. And riphilosophers.
قرآن کریم
صدرا شیرازی، محمد بن ابراهیم(1981م)، اسرار الایات،کشور لبنان، استان بیروت، ناشر : دار احياء التراث.
صدرا شیرازی، محمد بن ابراهیم(1981م)، الهدایه اثیریه،کشور لبنان، استان بیروت، ناشر : دار احياء التراث.
صدرا شیرازی، محمد بن ابراهیم(1981م)، حکمت متعالیه،کشور لبنان، استان بیروت، ناشر: دار احياء التراث.
صدرا شیرازی، محمد بن ابراهیم(1981م)، رساله مشاعر،کشور لبنان، استان بیروت، ناشر: دار احياء التراث.
صدرا شیرازی، محمد بن ابراهیم(1981م)، شواهد الربوبیه،کشور لبنان، استان بیروت، ناشر: دار احياء التراث.
صدرا شیرازی، محمد بن ابراهیم (1981م)، مبداومعاد،کشور لبنان، استان بیروت، ناشر : دار احياء التراث.
صدرا شیرازی، محمد بن ابراهیم (1981م)، مفاتیح الغیب،کشور لبنان، استان بیروت، ناشر: دار احياء التراث.
طباطبایی، محمد حسین (1374)، ترجمه تفسیر المیزان،کشور ایران، استان قم، ناشر: انتشارات اسلامی قم.
مطهری، مرتضی (1389)، شناخت، ایران، تهران، ناشر : صدرا.
مطهری، مرتضی(1389)، مجموعه آثار، ایران، تهران، ناشر : صدرا.
رحیمیان، سعید (1391)، آیینه های روبه رو، حکمت، تهران.
رحیمیان سعید (1389)، پیوند خودشناسی و خداشاسی از منظر ابن عربی و بوناونتوره، قبسات، تهران.
حبیب اللهی، اکبر (1388)، فلسفه بوناونتوره، حکمت، تهران.
علی یاری، فرشاد، (1392) الهیات عرفانی از منظر مولوی و بوناونتوره، فراز، تهران.
محمد پور، محمد حسین (1387)، بررسی آراء قدیس بوناونتوره در باب خدا و انسان، دانشگاه تهران.
افشار زاده، مجتبی (1395)، نفس مثل اعلی خداوند از منظر حکمت صداریی و آکویناسی، دانشگاه باقرالعلوم، قم.
کاپلستون، فردریک، دادجو، ابراهیم (1387)، تاریخ فلسفه غرب،علمی فرهنگی، تهران.
Cousins, Ewertt (1978)، Bonaventure: The soul's gurney into God. The tree of life. The life of St. Francis Translation and introduction by Ewert Cousins, Paulist press New York.
Hayes Zachary (1987), “Bonaventure” in: Encyclopedia of religion V 1 Mircea Eliade Macmillan publishing company New York.
Kent Bonnie (1998), “Bonaventure” in: Routledge encyclopedia of philosophy Edward Craig General editor V 1 Routledge London and New York.
Kloyda T. A K (1967), “Bonaventure” in: New Catholic encyclopedia V1 Thomson- Gale The Catholic university of American Washington D. C.
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 228 ـ 207
نمونه انگاری نفس انسانی با خداوند در اندیشه بوناونتوره و ملاصدرا
محمد شیروانی 1
حبیب الله دانش شهرکی 2
عباس ایزدپناه 3
چکيده
در میان فیلسوفان غربی بونانتوره، در خداشناسی خود فراوان تاکید کرده که برای شناخت ذات و صفات خدا باید از شناخت انسان بهره گرفت. او برای تکمیل فلسفه خود و حل مشکل الهیات سلبی و تشبیهی معتقد است، که شناخت مخلوقات بهترین راه شناخت خدا است، چون همگی بازتاب فعل و اراده او هستند اما شناخت انسان که برترین مخلوق خداوند است بیشترین نقش را در مسیر شناخت خدا ایفا می‌کند و با شناخت بسیاری از صفات انسان می توان صفات خداوند را شناخت. او خداشناسی انفسی انسان برای خدا را در قالب معرفت در نفس و از نفس ارائه کرده. در این نوشتار به منظور یافتن وجوه اشتراک و افتراق جنبه عقلی و برهانی مثل اعلی بودن انسان، با روشی توصیفی ـ تحلیلی، پس از تبیین مثالیت نفس در اندیشه ملاصدرا و ارائه آن به صورتی سازمان‌یافته و بررسی اشکالات آن، به تبیین الهیات تمثیلی فرانسیسکنی به صورتی منسجم و توضیح شناخت خدا از طریق نفس در آثار او می‌پردازیم و در ادامه نظریه طریقیت نفس را با تأکید بر جنبه‌های هستی‌شناختی، معرفت‌شناختی و زبان‌شناختی به صورتی تطببیقی میان حکمت صدرائی و فلسفه اشراقی ایتالیایی بررسی می‌کنیم. و وجوه اشتراک و افتراق این نظریه در دو مکتب را بیان می‌کنیم که از جمله مهمترین آنها می توان به استفاده هر دو از قانون علیت و فروع آن و نیز ارائه راه حل میانه اشتراک لفظی و اشتراک معنوی به تواطی در خصوص صفات کمالی مشترک بین خلق و حق توسط هر دو فیلسوف اشاره کرد.
واژگان کلیدی
[1] . دانشجوی دکتری فلسفه، دانشگاه قم، قم، ایران.
Email: mohammad18860@yahoo.com
[2] . دانشیار گروه الهیات، دانشگاه قم، قم، ایران. (نویسنده مسئول)
Email: h.d.shahraki300@yahoo.com
[3] . دانشیار گروه الاهیات، دانشگاه قم، قم، ایران.
Email: abbas-izadpanah@yahoo.com
تاریخ دریافت: 21/9/1400 پذیرش نهایی: 15/2/1401
