تعیین ارتباط میان خطواره¬های حاصل از روش مغناطیس¬سنجی با کانه¬زایی مس در کانسار سبزسنگ براساس اکتشافات مستقیم
محورهای موضوعی :
1 - عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اراک
کلید واژه: کانسار مس سبزسنگ, مغناطیس¬سنجی, اکتشاف مستقیم, خطواره, کانه¬زایی ,
چکیده مقاله :
در کانسار مس سبزسنگ واقع در استان مرکزی فعالیت¬های اکتشافی غیرمستقیم ژئوفیزیکی و اکتشافات مستقیم سطحی گسترده¬ای شامل برداشت نمونه¬های لیتوژئوشیمیایی، آبراهه¬ای، حفر و برداشت نمونه از ترانشه¬ها در تمام سطح محدوده مورد مطالعه صورت گرفته است. همچنین تعداد پنج حلقه گمانه اکتشافی در یک محدوده مربع شکل به¬ابعاد 115×100 متر در بخش خاوری کانسار، حفاری شده است. در پژوهش حاضر ابتدا خطواره¬های موجود در کانسار سبزسنگ با استفاده از روش مغناطیس¬سنجی شناسایی شد. برای این منظور بر روی داده¬های برداشت مغناطیسی انواع فیلترهای مورد نیاز بویژه فیلترهای تشخیص لبه شامل مشتق افقی، سیگنال تحلیلی و زاویه تیلت اعمال شد. سپس، براساس اکتشافات مستقیم انجام¬شده، میزان ارتباط میان خطواره¬ها با کانه¬زایی مس مورد بررسی قرار گرفت. در این راستا میزان همبستگی کیفی میان خطواره¬ها با کانه¬زایی سطحی مس برای کل محدوده سبزسنگ و میزان همبستگی کیفی و کمی میان خطواره¬ها با کانه¬زایی مس انواع کارهای اکتشافی سطحی و عمیق در محدوده حفر گمانه¬های اکتشافی تعیین شد. نتایج پژوهش نشان می¬دهد که تمرکز ماده معدنی در محدوده سبزسنگ، بیشتر سطحی است و تطابق کیفی بسیار زیادی بین خطواره¬ها و حضور ماده معدنی در کل سطح منطقه مورد مطالعه وجود دارد. برای تعیین همبستگی کمی، ابتدا نقشه دوبعدی مبتنی بر شبکه خطواره¬ها تولید شد، سپس داده¬های عیارسنجی مس و تعداد خطواره¬ها درون یك محـدوده هم¬اندازه، بعد از شبكه‌بندی یکسان درون¬یابی شدند. در نهایت بین داده¬های عیارسنجی مس و خطواره¬ها در بخش خاوری کانسار، میزان همبستگی بسیار ضعیف با ضریب همبستگی برابر با 02/0- بدست آمد. نتایج این پژوهش، به¬عنوان کلید و راهنمایی به¬منظور تصمیم¬گیری برای چگونگی مرحله اکتشاف تفصیلی کانسار می¬باشد.
Sabzsang copper deposit is located in the North of Saveh, Markazi province. In this deposit geophysical surveys and extensive surface exploration activities containing litho-geochemical, stream-sediments and trenches sampling have been carried out all over the study area. Also, five azimuthal boreholes have been drilled in a square area with dimensions of 100*115 m in the east of the deposit. In this research, lineaments in the Sabzsang deposit were first identified using the magnetometry method. To achieve the goal, the variety of required filters especially edge detection containing horizontal derivative, analytic-signal and tilt derivative was applied on the magnetic data. Afterward, relationship between the lineaments and copper mineralization was investigated using the performed direct explorations. In this regard, the qualitative correlation between the lineaments with surface copper mineralization for the entire area of the Sabzsang was determined, as the qualitative and quantitative correlation between the lineaments with copper mineralization of various surface and deep works in the area of drilling boreholes. The results of the research show that the mineral depositing in the Sabzsang area is mostly shallow, indicating a very high qualitative accordance between the lineaments and occurrence of mineral deposit in the entire surface of the area. To determine the quantitative correlation, first, 2D grid-based map of lineaments was produced. Then, the copper assay data and number of lineaments were interpolated within a same size range after the same gridding. At the end, a very weak correlation with a correlation coefficient of -0.02 was obtained between the copper assay data and lineaments in the eastern part of the deposit. This means that the mineralization has been performed in the dominant fractures but by effecting several factors, the grade of mineral deposit in mentioned locations is not necessarily high. The results of this research serve as a key and guide for decision-making to proceed the detailed exploration stage of the deposit.
احمدي، ر.، 1379. ارزيابي كانسار تپه¬سرخ با استفاده از تلفيق داده‌هاي اكتشافي به¬روش همبستگي زمين‌آماري داده‌ها، پایان¬نامه کارشناسی ارشد، دانشكده مهندسي معدن، دانشگاه صنعتي اصفهان.
احمدی، ر.، احسان¬نژاد، ج.، 1400. پردازش و تجزیه¬و¬تحلیل داده¬های حجیم ژئوفیزیکی برداشت¬شده در کانسار مس علی¬آباد یزد به¬منظور تعیین ارتباط آن¬ها با کانی¬زایی، دومین کنفرانس ملی داده¬کاوی در علوم زمین، دانشگاه صنعتی اراک، اراک.
احمدی، ر.، رضاپور، م.ر.، 1398. پیشنهاد موقعیت بهینه حفاری در کانسار مس پورفیری نارباغی شمالی ساوه براساس مدل¬سازی داده¬های ژئوفیزیکی، مجله انجمن زمین¬شناسی مهندسی ایران، جلد دوازدهم، شماره 3 و 4، 95-121.
احمدی، ر.، شریعتی زارچ، س.م.، 1399. بررسی تأثیر پارامترهای مختلف بر روی پاسخ اهداف مغناطیسی در روش مغناطیس¬سنجی با استفاده از مدلسازی پیشروی دوبعدی و سه¬بعدی، مجله انجمن زمین¬شناسی مهندسی ایران، جلد 13، شماره 3، 15-34.
امامی، ع.، 1392. تفسير داده¬های گرانی و مغناطيس آنومالی 32 سنگ¬آهن ساغند با استفاده از روش¬های پردازش تصويری، پایان¬نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود.
انصاری، ع.، فاتحی، م.، علمدار، ک.، 1391. برآورد مرز بي¬هنجاري¬هاي مغناطيسي رباط پشت¬بادام به¬كمك مشتقات ميدان پتانسيل و تركيبات مكاني و فازي بين آن¬ها، مجله ژئوفیزیک ایران، 6 (3)، 31-45.
شاهوردی، م.، نمکی، ل.، منتهایی، م.، مصباحی، ف.، بساوند، م.، 1396. تفسیر داده¬های مغناطیسی براساس محاسبه زاویه تیلت و بهبود گرادیان افقی، مطالعه موردی: فروافتادگی زنجان، مجله فيزيك زمين و فضا، 43 (1)، 101-113.
شرکت جهان¬صنعت آتی معدن، 1400. گزارش اکتشاف ژئوفیزیک به روش مگنتومتری در محدوده سبزسنگ ساوه، 76 ص.
شرکت جهان¬صنعت آتی معدن، 1400. گزارش اکتشافات انجام شده در محدوده سبزسنگ، 77 ص.
شرکت جهان¬صنعت آتی معدن، 1401. گزارش اکتشاف ژئوفیزیک به¬روش IP/Rs در محدوده سبزسنگ ساوه، 85 ص.
عطائی¬پور، م.، 1398، مبانی مدلسازی دوبعدی ذخائر معدنی، انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر، 326 ص.
قلمقاش، ج.، 1377. گزارش زمین¬شناسی ورقه یکصدهزارم ساوه، سازمان زمین-شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
محلوجي، ه.، 1376. شبيه‌سازي سيستم¬هاي گسسته– پيشامد، مؤسسة انتشارات علمي دانشگاه صنعتي شريف.
Adi Gunawan, M., Roni Cahya, S., Heri, S., 2019. Fracture analysis of uranium-bearing rock in Eko-Remaja exploration tunnel at depth 50-200 meters, Kalan, west Kalimantan, Journal of Physics: Conference Series 1363 012013 DOI 10.1088/1742-6596/1363/1/012013, 1-6.
Cooper, G.R.J., Cowan, D.R., 2006. Enhancing potential field data using filters based on the local phase, Computers & Geoscience, 32, 1585-1591.
Doo, W.B., HSU, S.K., Tsai, C.H., Huang, Y.S., 2009. Using analytic signal to determine magnetization/density ratios of geological structures, Geophysical Journal International, 179 (1), 112-124.
Erickson, Jr.A.J., 1992. Geological interpretation, modeling and representation. In: H. Hartman (Editor), SME Mining Engineering Handbook. SME-AIME, New York, pp. 333-343.
Gohari Anaraki, M., Tadayon, M., Nadimi, A., Katal, R., 2022. Post-Eocene structural evolution of the Qole-Kaftaran and investigate the linkage between structures and Pb-Zn and Cu mineralization, North Toroud fault, Tectonics Journal, 5(20): 77-95, DOI: 10.22077/JT.2022.5323.1140.
Gonzalez, R., Woods, R., 2017, Digital Image Processing, 4th Edition, Pearson, 1022 p.
HSU, S.K., Sibuet, J.C., Shyu, C.T., 1996. High-resolution detection of geologic boundaries from potential-field anomalies: An enhanced analytic signal technique, Geophysics 61(2), 373-386.
Lu, Y., Li, X., Liu, Y., Leng, J., 2021. The Establishment of ore-controlling fracture system of Baoginshan gold mine based on fracture-tectonic analysis, Mobile Information Systems, https://doi.org/10.1155/2021/5887680, 1-9.
Ma, G., Li, L., 2013. Direct analytic signal (DAS) method in the interpretation of magnetic data, Journal of Applied Geophysics, 88, 101-104.
Miller, H.G., Singh, V., 1994. Potential field tilt—a new concept for location of potential field sources, Journal of Applied Geophysics, 32 (2-3), 213-217.
Saada, A., 2016. Edge detection and depth estimation of Galala El Bahariya Plateau, Eastern Desert-Egypt, from aeromagnetic data, Geomechanics and Geophysics for Geo-Energy and Geo-Resources, 2(1), 25–41.
Schober, P., Boer, C., Schwarte, L., 2018. Correlation Coefficients: Appropriate Use and Interpretation Anesthesia & Analgesia, 126 (5), 1763-1768.
Stewart, I.C.F., Miller, D.T., 2018. Directional tilt derivatives to enhance structural trends in aeromagnetic grids, Journal of Applied Geophysics, 159, 553-563.
Tagwai, M.G., Jimoh, O.A., Ariffin, K.S., Abdul Razak, M.F., 2021. Investigation based on quantified spatial relationships between gold deposits and ore genesis factors in northeast Malaysia, Journal of Spatial Science, 66 (2): 229-252.
Wijns, C., Perez, C., Kowalczyk, P., 2005. Theta map: Edge detection in magnetic data, Geophysics, 70(4), 39-43.
www.rockware.com/Rockworks2022
