• صفحه اصلی
  • ارزیابی وضعیت شهروندان هوشمند در شهرهای ایران (نمونه موردی: شهر تهران)

اشتراک گذاری

آدرس مقاله


کد مقاله : 1402080944564 بازدید : 1518 صفحه: 150 - 120

نوع مقاله: پژوهشی

ارزیابی وضعیت شهروندان هوشمند در شهرهای ایران (نمونه موردی: شهر تهران)

محورهای موضوعی : شهرسازی اسلامی

الهام ضابطیان طرقی 1 , مسعود دادگر 2

1 - پژوهشگر مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، وزارت راه و شهرسازی
2 - عضو هیئت علمی گروه مهندسی معماری، دانشکده هنر و معماری دانشگاه علم و فرهنگ

تاریخ دریافت : 1402/08/09 تاریخ پذیرش : 1402/12/12 تاریخ انتشار : 1403/01/27

کلید واژه: شهر هوشمند, شهروند هوشمند, تربیت شهروندان هوشمند, ارزیابی.,

چکیده مقاله :

براساس مبانی نظری شهر هوشمند، نسل سوم شهرهای هوشمند در جهان بر «شهروندان هوشمند» تأکید دارند تا زیرساخت¬های پشتیبان؛ در واقع هوشمند شدن شهرها بیشتر از آنکه منوط به توسعه فناوری¬های نوین و زیرساخت¬ها باشد به هوشمند شدن شهروندان بستگی دارد. همچنین شاخص¬های مصوب بین¬المللی سنجش و ارزیابی وضعیت هوشمندی شهروندان وجود دارند که البته بر اساس شرایط فرهنگی و زمینه¬ای هر منطقه نیز قابل تدقیق هستند. لذا باتوجه به اهمیت موضوع و با هدف استخراج و آسیب¬شناسی شاخص¬های هوشمندی شهروندان در ایران، در این پژوهش پس از مطالعات اسنادی و با ابزار کتابخانه¬ای، با روش مفهوم¬سازی، ابتدا شاخص¬ها و زیرشاخص¬های ارزیابی شهروندان هوشمند استخراج شده‌اند و سپس در مرحله مطالعات پیمایشی، پرسشنامه¬های الکترونیک برای سنجش شاخص¬های مذکور طراحی شده و در بین حدود 270 نفر از شهروندان شهر تهران(به عنوان پایتخت و پیشرو در زمینه هوشمندسازی در کشور) توزیع شده است. در مرحله بعد تحلیل‌های کمی و کیفی صورت گرفته اند. با استفاده از رگرسیون چند متغیره و آزمون بتا شاخص¬های مرتبط رتبه¬بندی و تفسیر شده¬اند. در نهایت نتایج نشان می¬دهد شاخص مشارکت، مهمترین رکن را در حیطه شهروند هوشمند دارد و این امر حاکی است که لزوماً ارتقاء نقش شهروندان منوط به تأمین زیرساخت¬ها و ورود فناوری¬های نوین در شهرها نیست. همچنین پیشنهادهایی در جهت تربیت شهروندان هوشمند از سطح پیش دبستان تا دانشگاه نیز ارائه شده است.

چکیده انگلیسی:

Based on the theoretical framework of the smart city, the third generation of smart cities in the world emphasizes "smart citizens" rather than supporting infrastructure; In fact, the smartness of cities depends on the smartness of citizens rather than the development of new technologies and infrastructures. Also, there are internationally approved indexes for measuring and evaluating the state of intelligence of citizens, which of course can be revised based on the cultural and contextual conditions of each region in cities. Therefore, according to the importance of the subject and to extract and diagnose the intelligence indexes of citizens in Iran, in this research, after document, with the conceptualization method, the indexes and sub-indexes of citizen evaluation have been extracted and then in the stage of survey studies, electronic questionnaires have been designed to measure the mentioned indexes and distributed among about 270 citizens of Tehran (as the capital and the leader in the field of intelligence in the country). In the next stage, quantitative and qualitative analyses have been carried out. By using multivariate regression and beta test, related indicators have been ranked and interpreted. Finally, the results show that the participation index is the most important element in the field of smart citizens, and this indicates that the promotion of the role of the citizens does not necessarily depend on the provision of infrastructure and the introduction of new technologies in cities. Also, suggestions for educating smart citizens from preschool to university level have been presented.

منابع و مأخذ:

روحانی، پريسا و ديگران (1388) رابطه متقابل شهر الكترونيك و شهرداري الكترونيك، دومين كنفرانس بين¬المللی شهرداري الكترونيكی، وزارت كشور، تهران.
فلاح، مسعود، صارمی، حمیدرضا (1393) بررسی شاخص¬ها و معیارهای شهر هوشمند در توسعه شهری پایدار، کنفرانس ملی شهرسازی، مدیریت شهری و توسعه پایدار.
مدیریت آمار، فناوری و تحلیل اطلاعات (1393) سی و ششمین نشست هم¬اندیشی شهر هوشمند، شهرداری مشهد، معاونت برنامه¬ریزی و توسعه، شهریورماه.
Albino, V. Beradi, U. Dangelico, R.M. (2015) Smart Cities: Definitions, Dimensions, Performance, and Initiatives. Journal of Urban Technology. 22(1): 3-21.
Anastasia, S., (2012) The concept of smart cities: Towards community development? Networks and Communication Studies, NETCOM, vol 26: 375- 388 .
Backhouse, J. (2020, September) Selecting indicators for the Smart City Pilot in Knowledge Oasis Muscat (KOM), Sultanate of Oman. In Proceedings of the 13th International Conference on Theory and Practice of Electronic Governance (pp. 791-794).‏
Bosch, Peter, Jongeneel, Sophie, Rovers, Vera, Neumann, Airaksinen, Miimu, Huovila, Aapo (2017) CITYkeys indicators for smart city projects and smart cities, Co-funded by the European Commission within the H2020 Programme, Grant Agreement no: 646440.
Caragliu, A. (2002) Smart Cities in Europe. 3rd Central European Conference in Regional Science _ CERS. A13, L25, O10, R12.
Cohen B. (2012) THE SMART CITY WHEEL. 2012.5.14 https://www.smart-circle.org /smartcity/blog/boyd-cohen-the-smart-city-wheel/.
Cohen B. The 3 generations of smart citiesInside the development of the technology driven city. Fst Co Jo. 2015.
Giffinger, R, Fertner, C., Kramar, H., Kalasek, R., Pichler-Milanovic, N., Meijers, E. (2007) Smart cities – Ranking of European medium-sized cities. Smart Cities, Vienna, Centre of Regional Science, pp. 5-21.
Huovila, A., Bosch, P., Airaksinen, M. (2019) Comparative analysis of standardized indicators for Smart sustainable cities: What indicators and standards to use and when? Cities, 89(January), 141–153. https://doi.org/10.1016/j.cities.2019.01.029.
International Standards Organization (ISO), “ISO 37120:2014 - Sustainable development of communities -Indicators for city services and quality of life, ” 2014.#3 ISO/CD 37122 Sustainable Development in Communities-Indicators for Smart Cities.
Mosannenzadeh, F. Vettoratob. D. (2014) Defining smart city: Aconcepttual frame work based on key word analaysis. Journal of Land Use, Mobility and Environment. ISSN 1970-9889, e- ISSN 1970-9870.
N S N Wahab, T W Seow, I S M Radzuan and S Mohamed (2020) A Systematic Literature Review on The Dimensions of Smart Cities, Conference Series: Earth and Environmental Science, Volume 498, The 5th International Conference on Civil and Environmental Engineering for Sustainability 19-20 December 2019, Johor, Malaysia.
Zhang, Y., Liu, F., Gu, Z., Chen, Z., Shi, Y., & Li, A. (2019) Research on smart city evaluation based on hierarchy of needs. Procedia Computer Science, 162, 467-474.
ITU-T Technology Watch Report (2013) Smart Cities. Retrieved from www. Smart Cit.
متن کامل:


فصلنامه علمي «مطالعات شهر ایرانی- اسلامی»

شماره پنجاه و دوم، تابستان 1402: 32-1

تاريخ دريافت: 09/08/1402

تاريخ پذيرش: 12/12/1402

نوع مقاله: پژوهشی

 

 

ارزیابی وضعیت شهروندان هوشمند در شهرهای ایران (نمونه موردی: شهر تهران)

 

الهام ضابطیان طرقی1

 مسعود دادگر**

 

چکیده

براساس مبانی نظری شهر هوشمند، نسل سوم شهرهای هوشمند در جهان بر «شهروندان هوشمند» تأکید دارند تا زیرساخت­های پشتیبان؛ در واقع هوشمند شدن شهرها بیشتر از آنکه منوط به توسعه فناوری­های نوین و زیرساخت­ها باشد به هوشمند شدن شهروندان بستگی دارد. همچنین شاخص­های مصوب بین­المللی سنجش و ارزیابی وضعیت هوشمندی شهروندان وجود دارند که البته بر اساس شرایط فرهنگی و زمینه­ای هر منطقه نیز قابل تدقیق هستند. لذا باتوجه به اهمیت موضوع و با هدف استخراج و آسیب­شناسی شاخص­های هوشمندی شهروندان در ایران، در این پژوهش پس از مطالعات اسنادی و با ابزار کتابخانه­ای، با روش مفهوم­سازی، ابتدا شاخص­ها و زیرشاخص­های ارزیابی شهروندان هوشمند استخراج شده‌اند و سپس در مرحله مطالعات پیمایشی، پرسشنامه­های الکترونیک برای سنجش شاخص­های مذکور طراحی شده و در بین حدود 270 نفر از شهروندان شهر تهران(به عنوان پایتخت و پیشرو در زمینه هوشمندسازی در کشور) توزیع شده است. در مرحله بعد تحلیل‌های کمی و کیفی صورت گرفته اند. با استفاده از رگرسیون چند متغیره و آزمون بتا شاخص­های مرتبط رتبه­بندی و تفسیر شده­اند. در نهایت نتایج نشان می­دهد شاخص مشارکت، مهمترین رکن را در حیطه شهروند هوشمند دارد و این امر حاکی است که لزوماً ارتقاء نقش شهروندان منوط به تأمین زیرساخت­ها و ورود فناوری­های نوین در شهرها نیست. همچنین پیشنهادهایی در جهت تربیت شهروندان هوشمند از سطح پیش دبستان تا دانشگاه نیز ارائه شده است.

 

واژگان کلیدی: شهر هوشمند، شهروند هوشمند،تربیت شهروندان هوشمند، ارزیابی.

 

[1] *پژوهشگر مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، وزارت راه و شهرسازی، ایران                                         e.zabetian@bhrc.ac.ir

*نویسنده مسئول: عضو هیئت علمی گروه مهندسی معماری، دانشکده هنر و معماری دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران daadgar@usc.ac.ir                                                                                                                                                               img0       

مقدمه

در مباحث شهر هوشمند و تقریباً در بیشتر منابع مرتبط، ۶ بعد اصلی دیده می­شود که یکی از آنها موضوع شهروندان هوشمند 1 است. در بعد حکمروایی هوشمند تعامل دولت با شهروندان بر پایه فناوری اطلاعات و ارتباطات است(Anastasia, 2012) و به صورت خاص مشارکت شهروندان در سطح شهرداری­ها را مورد خطاب قرار می­دهد. سیستم حکمروایی شفاف است و به شهروندان اجازه مشارکت در تصمیم­گیری را می­دهد. فناوری اطلاعات و ارتباطات امکان مشارکت شهروندان و دسترسی به اطلاعات و داده­های مربوط به مدیریت شهرشان را آسان می­کند. با ایجاد یک سیستم حکمروایی پیوسته و کارآمد موانع مربوط به ارتباط و همکاری می­تواند از میان برداشته شود. حکمروایی خوب یا حکمروایی هوشمند اغلب به استفاده از کانال­های جدید ارتباطات برای شهروندان مانند حکمروایی الکترونیک یا دموکراسی الکترونیک اشاره دارد (Giffinger et al,  2007: 11).

نمونه­های موفق تجارب شهروندان هوشمند در کشورهایی مانند کره جنوبی، سنگاپور، مالزی، چین و هلند، حاکی از وجود ساختارهای مناسب برای مشارکت بیشتر شهروندان در اموری مانند گزارش خرابی­ها، بحران ها و مسائل شهری است. در واقع کمک به تشخیص به موقع می­تواند به هوشمند شدن مدیریت شهری کمک کند. حتی در زمینه به اشتراک­گذاری فضاهای خصوصی و نیمه خصوصی (مانند پارکینگ) هوشمند شدن شهروندان می­تواند موجب تسهیل چالش های مدیریت شهری گردد.

اما مسلماً فقدان برنامه­ها، اپلیکیشن و سامانه­ها و ساز و کار تشویقی برای ارتقاء مشارکت شهروندان مانع بزرگی بر سر تحقق این هدف در کشور است. علاوه بر این، دسترسی عموم شهروندان به اینترنت پر­سرعت و ارزان و گوشی هوشمند یا رایانه نیز رکن اصلی این ارتباط دو سویه با مدیریت شهری است. البته لازم به ذکر است که معمولاً عده­ای از شهروندان مانند سالمندانی که به خوبی با تحولات فناوری بروز نشده اند، کودکان، معلولین و افراد کم‌توان نمی­توانند مانند سایرین با این فرآیند هوشمندی وفق پیدا کنند.

یک مسئله اصلی در کشور، فقدان وجود شاخص و ابزار سنجش وضعیت موجود هوشمندی شهروندان است(مطابق رویه معتبر بین­المللی) که می­تواند مبنایی برای برنامه­ریزی جهت ارتقا و تخصیص زمان و هزینه باشد. لذا در این مقاله سعی شده است با تأکید بر فرآیند ارتقاء هوشمند شدن شهروندان و با بهره­گیری از شاخص­های معتبر بین المللی، وضعیت فعلی شهروندان ارزیابی شود و پس از مسئله‌یابی پیشنهادهایی جهت بهبود وضع موجود و برنامه­ریزی در بلند مدت تا کوتاه مدت ارائه شود.

لازم به ذکر است که این مقاله مستخرج از طرح پژوهشی در این حیطه است که در مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی (وزارت راه و شهرسازی) انجام یافته است.

 

مبانی نظری

تعاریف شهر هوشمند

بطورکلی در پژوهش­های حیطه شهر هوشمند، تعاریف متفاوتی دیده می­شود که در مواردی باعث برداشت­های اشتباه از موضوع می­گردد. برای مثال کاربرد اشتباه حیطه شهر الکترونیک بجای شهر هوشمند و در نتیجه توقع نحوه ورود حیطه نهادی و ماموریت مرتبط با آن، از تبعات نامشخص بودن تعاریف مرتبط با شهر هوشمند است.

مارگایتا آنجلیدو  در سال 2014 در پژوهشی تحت عنوان «سیاست­های شهر هوشمند: یک رویکرد فضایی» در میان رشته­ای بودن شهر هوشمند و منافع متضاد و سهام­داران مختلف در یک شهر را مورد بررسی قرار می­دهد و نتیجه‌گیری می­کند که علیرغم بحث­های وسیع در مورد شهرهای هوشمند هیچ اتفاق نظری در مورد تعریف این شهرها وجود ندارد و ما در این عرصه به تعاریف و راه­حل­های زیادی بدون یک تعریف شناخته شده در مقیاس جهانی مواجه هستیم. وی همه سکونتگاه­هایی که تلاش­های آگاهانه­ای را برای سرمایه­گذاری در فناوری­های اطلاعات و ارتباطات و چشم­اندازی در راه­های استراتژیک را شروع کرده­اند و به دنبال اثربخشی و رقابت­پذیری در سطوح اقتصادی و اجتماعی با ابعاد چندگانه هستند را هوشمند می­نامد Albino et al, 2015)).

ادبیات دانشگاهی، یک دید جامع اما بسیار کلی درباره اجزای شهر هوشمند دارد، درحالی­که حوزه­های صنعتی و حکومتی یک رویکرد کوتاه مدت و کاملاً عملگرا را دنبال می­کنند و اشاره می­کنند که هوشمندی یک بهبود مستمر شرایط شهری است و هر شهر می­تواند هوشمندتر باشد و هیچ نگرانی در مورد زمان اجرای شهرهای هوشمند وجود ندارد و مرجع زمان در رایج­ترین تعاریف شهرهای هوشمند آینده است و محدودیت زمانی برای ایجاد شهرهای هوشمند وجود ندارد  Mosannenzadeh & vettoratob, 2014))

در اینجا تعدادی از تعاریف بین­المللی اصلی شهر هوشمند آورده شده است:

-       موسسه استاندارد بریتانیا: (BSI) شهرهای هوشمند مجموعه­ای ساخت­یافته از ارتباط یکپارچه سیستم­های کالبدی، دیجیتالی و انسانی محیط ساخته شده در جهت تامین آینده­ای فراگیر، پایدار و شکوفا برای شهروندان معرفی نموده است.

-       «هيبات،2015»:  شهرى هوشمند است كه سرمايه­گذارى در سرمايه­­هاى انسانى و اجتماعى و زيرساخت­هاى ارتباطى از جمله حمل و نقل و همچنين زير­ساخت­هاى مدرن كه باعث رشد پايدار اقتصادى و كيفيت بالاى زندگى مى­شود، با مديريت صحيح منابع طبيعى، از طريق مديريت مشاركتى مردم در آن انجام پذيرد.

-       پارلمان اروپا2، 2014: شهر هوشمند، شهری است که رسیدگی به مسائل شهری را با استفاده از راهکارهای مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر پایة این تفکر که ذی نفعان متعددی در شهر وجود دارند (مشارکت شهرداری محور) سرلوحة کار خود قرار می­دهد.

-       یونسکو، 2014: شهر هوشمند، شهری نوآور است که از فناوری اطلاعات و ارتباطات و وسایل دیگر استفادة بهینه می­کند تا کیفیت زندگی، کارایی عملیات شهری، و رقابت­پذیری را ارتقا دهد و سازگاری با نیازهای نسل‌های کنونی و آتی را با توجه به جنبه­های اقتصادی، اجتماعی، و زیست­محیطی تضمین می­کند.

شهروندان هوشمند3

به معنای ارایه یک سطح بالایی از آموزش سازگار به شهروندان و همچنین توصیف کیفیت تعاملات اجتماعی، آگاهی­های فرهنگی، تفکر باز و سطح مشارکت شهروندان در زندگی اجتماعی است و اما مفهوم شهروند الکترونیک هم یکی از موارد مطلح در این حوزه است که البته گاهی به اشتباه به جای شهروند هوشمند بکار رفته می شود.

شهروند الکترونیک

 بر اساس استاندارد، شهروند الكترونيك كسی است كه از حداقل دانش لازم درباره مفاهيم پايه فناوري اطلاعات و ارتباطات برخوردار است. توانايی برقراري ارتباط با اينترنت (با استفاده از كامپيوتر يا موبايل) و ارسال و دريافت پيام­هاي الكترونيكی از طريق پست الكترونيك را دارد و همچنين اطلاعات، خدمات، كالاها و نرم افزارهاي مورد نياز خود را از طريق اينترنت جستجو می­كند. ضمن اين كه چنين فردي بايد نسبت به تامين امنيت شخص و خانواده در برابر آسيب­هاي اينترنتی آگاهی داشته و بتواند امور مختلف زندگی خود را تا حد امكان از طريق شبكه هاي اينترنتی انجام دهد. شهروند الكترونيك يك نماينده از سوي شهرو ند واقعی در شهر الكترونيك است كه خود اختياري ندارد، بلكه دستورات شهروند حقيقی را اجرا می كند. هويت شهروند الكترونيك بسيار مهم است و جهت ايجاد يك شهروند الكترونيك می­توان يك پرونده براي شهروند ايجاد كرد كه در آن اطلاعات مورد نياز كاربر در اختيار شهرداري الكترونيك قرار می­گيرد (روحانی و همکاران، 1388).

 

نسل سوم شهرهای هوشمند: چشم‌انداز شهر بر مبنای مرکزیت شهروندان و مشارکت عمومی

در نهایت مرحله سوم از دگردیسی شهرهای هوشمند، محوریت به­جای فناوری اطلاعات و ارتباطات و مدیریت شهری، شهرهای هوشمند آغاز به استفاده از هم­آفرینی4 با مشارکت مستقیم شهروندان در راستای دستیابی به نسل جدید راهکارهای توسعه شهر و ارتقاء کیفیت زیست کرده­اند. تمرکز این نسل از طرح­ها و برنامه­های شهر هوشمند بر عدالت اجتماعی است. تأکید اصلی و مهم بر خلق موقعیت­هایی است که جوامع محلی را فعال­تر و اثرگذارتر نمایند. این نسل از شهرهای هوشمند تلاش بر ایجاد تعامل و ارتباط فعال میان شهروندان و مدیریت شهری با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات است. در این نوع از فرآیند دگردیسی شهر، طراحی و برنامه­ریزی در فرآیندی پایین به بالا صورت می­گیرد و شهروندان و استفاده هوش جمعی در مرکزیت راهبردها برای هوشمندسازی شهر قرارمی گیرند.

وین از اولین شهرهایی است که درحال گذار از نسل دوم شهر هوشمند به نسل سوم بوده و از شهروندان به عنوان سرمایه­های اصلی استفاده می­نماید. مثال دیگر این نوع از هوشمندسازی شهرها ونکوور است که برای طراحی شهری از مشارکت بیش از ۳0.000 شهروند در طرح جامع شهر سبز ۲۰۳۰ با ایجاد بستری فعال و پاسخگو برای شهروندان استفاده کرده است. نمونه دیگر استفاده از مشارکت گسترده شهروندان برای طرح خانه­های به صرفه و با کیفیت برای وین است. مثال دیگر پروژه خلاقانه بارسلون است که مدیریت شهری ۶ چالش اصلی شهر مطرح کرده تا ایده­ها و پیشنهادات شهروندان برای حل این معضلات مشارکت دهد (Cohen, 2015).

مرور ابزارها، عناصر5 و شاخص­های ارزیابی شهرهای( و شهروندان) هوشمند در جهان

تعریف شاخص‌های شهر هوشمند نیازمند مهارت است و در شرایطی که شهرها می‌توانند از مجموعه‌های شاخص استاندارد استفاده کنند، انتخاب از میان آنها پیچیده است. همچنین تفسیر شاخص‌ها و تنظیم روش‌های مناسب جمع‌آوری و مدیریت داده‌ها نیز به تخصص نیاز دارد. تبدیل شاخص­ها به تصویری کل­نگر و یکپارچه از عملکرد شهر نیز پیچیده است (Huovila et al, 2019). لازم به ذکر است در هنگام ارزیابی شاخص­های شهرهوشمند با فقدان مستندات یا مستندات ناکافی، بدون وجود ابرداده و راهنمایی کافی برای ارزیابی، ممکن است در عمل ارزیابی محدود باشد و قابلیت مقایسه بین شهری قابل اعتماد را نداشته باشند (Huovila et al, 2019). گاهی اوقات هم شاخص­های مورد استفاده در ارزیابی شهرها با اهداف شهر همخوانی ندارد و این امر موجب نتایج اشتباه و خطا در فرآیند برنامه­ریزی می­شود.

شاخص­های ترکیبی6

شاخص­های ترکیبی بر اساس شاخص­هایی که تعدادی از ابعاد مختلف شهر را اندازه­گیری می­کنند، یک معیار واحد را به یک شهر اختصاص می­دهند.

 

شاخص­های استاندارد

شاخص­های استاندارد مجموعه‌ای از شاخص‌ها هستند که برای اندازه‌گیری جنبه‌های مختلف شهر مناسب هستند.


آنها توسط نهادهای استاندارد در سطح بین­المللی، منطقه ای یا ملی تعریف می­شوند. جستجوهای ماده شاخص استاندارد را برای شهرها شناسایی کرد( Backhouse, 2020) .

 

تدوین شاخص­های معتبر بین­المللی ارزیابی شهروندان هوشمند 

شناسایی مجموعه‌ای از شاخص‌های مرتبط با هر موضوع اغلب اولین گام به سوی توسعه است. ابزار ارزیابی شاخص­ها را می­توان با استفاده از یک یا ترکیبی از موارد زیر انتخاب کرد: بررسی ادبیات، نظرسنجی کارشناسان و مشاوره با سهام­داران؛ سپس بر اساس شباهت آنها، شاخص­های انتخاب شده می­توانند به مضامین7 و موضوعات فرعی8 طبقه­بندی می­شوند.

لذا باتوجه به ضرورت ارزیابی شهروندان هوشمند جهت شناخت وضع موجود و برنامه­ریزی برای ارتقای آنان و وجود نمونه شاخص­های معتبر و رایج در فرآیند ارزیابی هوشمندی شهروندان در جهان؛ در این بخش مجموع شاخص­ها و زیرشاخص ها در قالب جدول شماره 1 تدوین شده اند.

جدول 1 - جمع­بندی و استخراج شاخص­ها و زیرشاخص­های بین المللی ارزیابی شهروندان هوشمند برای تدقیق در ایران

شاخص

زیرشاخص

مراجع پیشنهاد دهنده

تجهیزات پشتیبان برای شهروندان

درصد خانواده­ها با دسترسی به اینترنت در خانه

(( Albino et al, 2015

( Caragliu, 2018)

برنامه­های کاربردی برای هر یک از ساکنین

(( Albino et al, 2015

دسترسی خانوارها به پهنای باند

( Albino et al, 2015)

درصد خانوارهای دارای رایانه

یافته­های محققان از سایر منابع مرتبط با شهر هوشمند

میزان جمعیت استفاده کننده از گوشی هوشمند

ضریب نفوذ اینترنت پهن باند ثابت

ضریب نفوذ اینترنت پهن باند سیار )همراه( / درصد

تعداد کل مشترکان اینترنت پهن باند

سطح صلاحیت و توانایی های ICT

سواد دیجیتالی

(Bosch et al, 2017)

میزان استفاده از تلفن همراه

( Zhang et al., 2019)

کامپیوتر در خانه ها

(Giffinger et al, 2007)

درصد خانوارهای متصل به اینترنت

(ISO 37120: 11.1)

ساکنان با دسترسی به گوشی های هوشمند

(ISO 37120: 11.1)

داشتن کارت هوشمند

( Cohen 2012)

دسترسی به اینترنت پهن باند9 در خانوارها

(Giffinger et al, 2007)

درصد جمعیت مسلط به یک یا چند زبان خارجی

(پیش­نویس ایزو -37122)

اهمیت به عنوان مرکز دانش (مراکز تحقیقاتی برتر، 

دانشگاه­های برتر و غیره)

(Giffinger et al, 2007)

وجود مزایا پرداخت هوشمند برای شهروندان

( Cohen 2012)

جمعیت دارای صلاحیت و واجد شرایط در سطوح 5-6 ISCED

(Giffinger et al, 2007)

سطوح فردی مهارت­های کامپیوتری

(( Albino et al, 2015

نفوذ گوشی­های هوشمند

( Cohen 2012)

تمایل به یادگیری مادام العمر

مهارت های زبان خارجی

(( Albino et al, 2015

(Giffinger et al, 2007)

دفترچه وام به ازای هر ساکن

(Giffinger et al, 2007)

مشارکت در یادگیری مادام العمر بر حسب درصد

(Giffinger et al, 2007)

شهروندان علاقمند به پذيرش تغيير و نوآوري­ها

یافته­های محققان از سایر منابع مرتبط با شهر هوشمند

شرکت در دوره های زبان

(Giffinger et al, 2007)

خلاقیت

سهم افراد شاغل در صنایع خلاق

(Giffinger et al, 2007)

جهان­شهر­گرایی

حضور رای دهندگان در انتخابات اروپا

(Giffinger et al, 2007)

تعداد شرکت­کنندگان در کنگره­ها و نمایشگاه­های بین­المللی

یافته­های محققان از سایر منابع مرتبط با شهر هوشمند

دانش در مورد اتحادیه اروپا

(Giffinger et al, 2007)

مشارکت در کارهای داوطلبانه

(Giffinger et al, 2007)

درصد شهروندانی که در سیستم­های اطلاع­رسانی و ارائه مشاوره عمومی در مورد کیفیت آب و هوا ثبت نام کرده­اند

(پیش­نویس ایزو -37122)

مشارکت مدنی

( Cohen 2012)

ميزان تلاش هاي فردي جهت حفاظت از محيط زيست

یافته­های محققان از سایر منابع مرتبط با شهر هوشمند

توجه

همکاري گروهی در حفاظت از محيط زيست در محل زندگي

یافته­های محققان از سایر منابع مرتبط با شهر هوشمند

انسجام اجتماعی

تعداد گروه­های اجتماعی مجازی شهروندان

 

یافته­های محققان از سایر منابع مرتبط با شهر هوشمند

تشویق شهروندان هوشمند

وجود پرداخت الکترونیکی مزایا (به عنوان مثال، تامین اجتماعی) به شهروندان (Y/N)

(N S N Wahab et al 2020)

سرمایه انسانی

تعداد گروه ها و شبکه های اجتماعی مجازی

(مدیریت آمار، فناوری و تحلیل اطلاعات، 1393)

مشارکت

شهروندانی که درگیر پروژه شده­اند

(Bosch et al, 2017)

میزان تمایل به مشارکت در مدیریت شهر

یافته­های محققان از سایر منابع مرتبط با شهر هوشمند

افزایش مشارکت گروه­های آسیب­پذیر

(Bosch et al, 2017)

میزان اهمیت و فعالیت­های سیاسی شهروندان

(فلاح و صارمی، 1393)

میزان مشارکت در امور داوطلبانه

(فلاح و صارمی، 1393)

گزارش شهروندان درباره تخریب محیط مانند:زباله­های غیرقانونی تخلیه شده یا وندالیسم و ...

یافته­های محققان از سایر منابع مرتبط با شهر هوشمند

 

روش­شناسی پژوهش

براساس مبانی نظری و مجموعه شاخص­های بین­المللی ارزیابی تدوین شده شهروندان هوشمند با روش مفهوم­سازی، از طریق رسانه­های موجود(لینک) پرسشنامه­های سنجش شاخص­های شهر هوشمند بین شهروندان شهر تهران توزیع شد. حجم جامعه آماری بر اساس فرمول کوکران حدود 270 نفر برآورد شده است. سپس نتایج بدست آمده با استفاده از نرم­افزارهای EXCEL و SPSS و آزمون های T-test مورد تحلیل کمی قرار گرفته­اند و هیستوگرام‌های مرتبط ترسیم شده­اند و در نهایت نیز با روش رگرسیون چند متغیره و آزمون بتا شاخص­ها و زیرشاخص­ها سنجش شهروند هوشمند رتبه­بندی شده­اند و سپس نتایج تفسیر و بصورت کیفی تحلیل شده­اند. در پایان نیز پس از آسیب­شناسی و مسئله­یابی مرتبط با نقش شهروندان هوشمند، پیشنهادهایی در افق­های زمانی از کوتاه مدت تا بلند مدت ارائه خواهد شد.

 

یافته­های پژوهش

آسیب­شناسی وضع موجود شهروندان هوشمند در شهر تهران 

در این بخش پس از جمع­آوری نتایج پرسشنامه­های توزیع شده، با استفاده از نرم­افزارهایExcel  و SPSS تحلیل‌های کمی صورت گرفته که در ابتدا تحلیل مشخصات فردی شهروندان و سپس به جهت اختصار و بیان بهتر نتایج آزمون T برای هر شاخص (یا سوال سنجنده آن) در قالب هیستوگرام آورده شده است. همچنین تفسیر کیفی متناسب با هر سوال نیز در بخش مرتبط ارائه شده است.

الف- مشخصات فردی

جنسیت: توزیع مکانی پرسش­شوندگان در نمودار زیر ارائه شده است که همانطور­که مشاهده می شود توزیع تقریبا در شرایط نرمال است.

تحصیلات:  توزیع تحصیلات پرسش­شوندگان در نمودار زیر ارائه شده است؛ همانطور که جدول زیر نشان می­دهد 27 درصد پاسخگویان لیسانس هستند.

توزیع فراوانی براساس جنسیت

درصد معتبر

درصد

فراوانی

جنسیت

53.0

53.0

143

زن

47.0

47.0

127

مرد

100.0

100.0

270

جمع

 

img0 

سن: توزیع سن پرسش­شوندگان در نمودار زیر ارائه شده است و درصد بیشتری از پاسخگویان 18 تا 30 سال 

و سپس 30 تا 40 سال سن دارند.

img0 

سئوال 1: درصد ساکنان متحد و در ارتباط با هم در محله  شما چقدر است؟ بر اساس این شاخص که البته در صورت دقت بیشتر باید به تفکیک محلات یا مناطق شهری بررسی شود، بطورکلی میزان اتحاد ساکنان در سطح پایینی قرار دارد.

4: میزان حمایت از مالکیت معنوی ایده­های شهروندان در مدیریت شهری چقدر است؟ در این بخش نیز اعتماد به میزان مالکیت معنوی در مدیریت شهری در سطح پایینی قرار داشته است که البته لزوماً با واقعیت مطابقت ندارد؛ اما نیاز به علت­یابی و ارائه راه حل وجود دارد.

img0 

img0 

2: میزان رضایت شما از شفافیت عملکرد شهرداری  چقدر است؟ بر اساس این شاخص نیز عملکرد شهرداری تهران در نظر شهروندان در بیشترین حالت شفاف نبوده و البته عده­ای نیز آن را شفاف دانسته­اند که نیازمند ارائه گزارش و اطلاع­رسانی و تعامل بیشتر شهرداری و شهروندان است.

5: چقدر از خدمات (مثل خرید، آموزش، مشاوره پزشکی و نظایر آن) را بصورت مجازی و غیر حضوری انجام می­دهید؟ بر اساس نتایج هنوز بیشتر اتکاء شهروندان بر خرید حضوری و دریافت خدمات بصورت فیزیکی است .

img0 

img0 

3: میزان رضایت شما از مبارزه با فساد اداری در مدیریت شهری چقدر است؟ در این بخش نیز میزان اعتماد شهروندان به مبارزه با فساد اداری در مدیریت شهری در سطح پایینی قرار داشته است که البته لزوماً با واقعیت مطابقت ندارد؛ اما نیاز به علت­یابی و ارائه راه حل وجود دارد.

6: شهرداری چه میزان  درباره فن­آوري­هاي هوشمند شهري به شهروندان آموزش می دهد؟ باتوجه به نوپا بودن سیاست های اجرایی شهر هوشمند در کشور به نظر می­رسد چنین نتیجه­ایی در بحث آموزش از سوی شهرداری نیز طبیعی باشد. اما مسلماً با ورود بیشتر فن­آوری­های هوشمند شهری، آموزش شهروندان باید بصورت موازی انجام شود.

img0 

img0 

7: میزانی که  طی12 ماه گذشته با مسئولین دولتی ارتباط اینترنتی برقرار کرده­اید؟(ایمیل، کامنت یا هر ابزار دیگری)، همانطورکه مشاهده می­شود این شاخص نیز در حداقل ممکن قرار دارد و نیاز به برقراری راه­های ارتباطی بیشتر مانند اپلیکیشن­ها و ابزارهای تسهیل­کنننده ارتباط شهروندان و مسئولین است.

10: درصد دسترسی به اینترنت در خانه شما چقدر است؟ (حجم و سرعت)، همانطورکه در نمودار مشاهده می­شود درصد دسترسی به اینترنت در شهر تهران در وضعیت نسبتا خوبی قرار دارد.

img0 

img0 

8: میزانی که  طی 12 ماه گذشته فرم­های پرشده را به مقامات دولتی بصورت اینترنتی ارسال کرده­اید؟ پاسخ این سوال نیز مشابه سوال قبل است و نیازمند تولید ابزارهای تسهیل­کننده ارتباط بین شهروندان و مقامات دولتی است.

11: درصد برنامه­­های کاربردی شهرداری و سازمان­های مرتبط با مدیریت شهر برای شهروندان چقدر است؟ در حال حاضر برنامه‌هایی مانند تهران من، سامانه 137، شهرزاد و نظایر آنها وجود دارند اما باز هم می­توان گفت نسبت به اپلیکیشن­های بخش خصوصی تعداد این برنامه­های کاربردی نیاز به افزایش چشم‌گیری دارد.

img0 

img0 

9: چند درصد فرم­های اداری را در یک سال گذشته دانلود کرده­اید؟ میزان دانلود پایین فرم­های اداری می­تواند نشان از عدم آگاهی شهروندان از فرآیند انجام از راه دور کارهای اداری باشد، زیرا در اغلب موارد فرم­های لازم برای دانلود در سایت­های مربوطه وجود دارند.

12: درصد کامپیوتر به تعداد اعضای خانواده در منزل شما چگونه است؟ بر اساس نتایج بدست آمده می توان گفت در شهر تهران این شاخص در وضعیت نسبتاً خوبی قرار دارد که مسلماً ابزار مؤثری برای مشارکت بیشتر شهروندان در مدیریت شهری محسوب می­شود.

img0 

img0 

 

 

 

 

 

13: میزان حدودی استفاده از تلفن همراه  شما در روز چند درصد است؟ اگرچه استفاده مؤثر از تلفن همراه به عنوان شهروند هوشمند لزوماً با این شاخص قابل سنجش نیست، اما نتایج نشان می­دهد نرخ وابستگی شهروندان به تلفن همراه نسبتا بالا بوده است.

16: چقدر مزایایی برای پرداخت­های غیر­حضوری توسط شهروندان از سوی دولت یا شهرداری وجود دارد؟ بر­اساس نتایج، شهروندان معتقدند مزایای ویژه­ای برای پرداخت­های غیرحضوری در شهرداری تهران وجود ندارد، که البته ممکن است به دلیل عدم اشراف بر تسهیلات نیز چنین پاسخی داده شود.

img0 

img0 

14: آیا به گوشی هوشمند در منزل دسترسی دارید؟ این شاخص نیز مانند شاخص میزان دسترسی به کامپیوتر می­تواند ابزار مؤثری برای مشارکت شهروندان و دسترسی آنان به اپلیکیشن­های بیشتر باشد که در شهر تهران در وضعیت خوبی قرار دارد.

17: میانگین مهارت­های فردی کامپیوتری در خانواده شما چند درصد است؟ نتایج این سوال نشان می­دهد که طیف متنوعی از مهارت­های فردی کامپیوتری در بین شهروندان پاسخ­دهنده وجود داشته است.

img0 

img0 

15: چند درصد به یک یا چند زبان خارجی تسلط دارید؟ بر اساس نتایج میزان تسلط به زبان خارجی نیز در بین شهروندان متنوع بوده و البته بیشتر به سوی سطح پایین­تر قرار دارد و نیازمند سرمایه­گذاری بیشتر برای تقویت زبان شهروندان وجود دارد.

18- چقدر تمایل به یادگیری مادام العمر دارید؟ نتایج نشان می­دهد میزان تمایل به یادگیری مادم العمر نسبتاً بالا است و این شاخص می­تواند نشان دهنده پتانسیل خوب شهروندان برای آموزش در بخش­های فن­آوری­های نوین باشد.

img0 

img0 

 

 

 

19- چند درصد  به پذيرش تغيير و نوآوري­ها در زندگی علاقمند هستید؟ بر اساس نتایج درصد پذیرش تغییر و نوآوری نیز در زندگی شهروندان نسبتاً بالا بوده است و این مسئله نیز یک پیش­نیاز مؤثر برای آموزش شهروندان هوشمند محسوب می­شود.

22- چند درصد احتمال دارد در سال در کنگره­ها و نمایشگاه­­های بین­المللی شرکت  کنید؟ این شاخص نسبتاً امتیازی پایینی آورده است که البته می‌تواند بدلیل عدم برگزاری کنگره­ها و نمایشگاه­های بین­المللی و یا عدم اطلاع­رسانی، کم بودن استطاعت شهروندان و یا عدم تمایل آنان (که نیاز به فرهنگ سازی دارد)، باشد.

img0 

img0 

20- چند درصد حاضرید در دوره­های زبان های خارجی شرکت کنید؟ پاسخ به این سوال در بین افراد جوان­تر بیشتر و با افزایش سن کمتر می­شود و البته به هزینه دوره­ها و استطاعت شهروندان نیز بستگی خواهد داشت.

23- چقدر تمایل دارید در کارهای داوطلبانه مربوط به محله خود مشارکت کنید؟ این شاخص در سطح نسبتاً پایینی قرار دارد که در صورت دقیق­تر بودن باید به تفکیک محله و مناطق شهری سنجیده شود و نیازمند ایجاد مشوق و افزایش تعلق مکانی شهروندان است.

img0 

img0 

21- چقدر تمایل به حضور در انتخابات مربوط به مدیریت شهری دارید؟ میزان پاسخ به این سوال در بین شهروندان متنوع بوده و نظم مشخص را نشان نمی دهد.

24-درصد فعالیت شما در سیستم­های اطلاع­رسانی و  مشاوره در مورد کیفیت آب و هوای شهرتان چقدر است؟ باتوجه به اینکه اصولاً در ایران (و تهران) چنین سیستم و اپلیشین­های مربوطه طراحی نشده است عملاً این شاخص صرفاً  بدلیل نشان دادن و تأکید بر این فقدان بوده است.

img0 

img0 

25-چند درصد تمایل به مشارکت در مطرح نمودن یا حل مسائل شهرتان دارید؟ نتایج نشان می­دهد که میزان تمایل به مشارکت در شناسایی یا حل مسائل بصورت متوسط نسبتا بالاست و این امر یکی از ارکان اصلی شهروند هوشمند است که نیازبه افزایش هرچه بیشتر دارد.

26-ميزان تلاش­هاي فردي شما جهت حفاظت از محيط زيست در شهرتان چقدر است؟ نتایج نشان می دهد که شهروندان بطور میانگین تمایل زیادی برای حفظ محییط زیست شهرشان دارند و احتمالا تولید ابزارها و مشوق های مرتبط می­تواند راهگشا باشد.

img0 

img0 

27-چند درصد از وقت تان را در گروه­ها و شبکه­های اجتماعی فعالیت می­کنید؟ (گروه­هایی که نیازمند گفتگوی متقابل و چت کردن هستند)

نتایج حاکی است که شهروندان درصد زیادی از وقت خود را به فعالیت های اجتماعی بصورت مجازی اختصاص نمی دهند .

img0 

 

رتبه­بندی شاخص­های سنجش بعد شهروند هوشمند

برای این منظور از روش تحلیل رگرسیونی چندمتغیره استفاده شده، یکی از ویژگی­های این روش برآورد وزن­ها است. ارزش هر «وزن رگرسیونی» دامنه­ی تغییرات متغیر وابسته را به ازای یک واحد تغییر در متغیر مستقل نشان می­دهد. در حالت وجود یک یا چند متغیر سطح پایین­تر باید این وزن­ها را استاندارد نمود، چرا که ممکن است متغیرهای مقیاس­های متفاوتی داشته باشند. «ضرایب رگرسیونی استاندارد شده» یا ضرایب بتا چون مقیاس یکسانی ندارند، مقایسه متغیرهای سطح پایین­تر را امکان­پذیر می­کند. در این روش می­توان از ضریب بتا برای تعیین اهمیت نسبی یک متغیر سطح پایین­تر استفاده نمود. در واقع این ضرایب نشان­دهنده میزان تأثیرگذاری هریک از متغیرهای مشاهده شده بر متغیر پنهان است، در ادامه به توضیح این مراحل پرداخته شده است.

 

مقایسه اهمیت شاخص­های سنجش بعد شهروندان هوشمند

-       هریک از متغیرهای مشاهده شده  با متغیر پنهان ( شهروندان هوشمند) رابطه معناداری دارد( 0.05 ≥p)

-       با توجه به ضرایب بتای حاصل که نشان­دهنده میزان تأثیرگذاری متغیرهای مشاهده شده بر متغیر پنهان است می­توان میزان اهمیت هریک از متغیرهای مذکور را به صورت ستون اولویت­بندی جدول زیر نشان داد( هر متغیری که بتای بیشتری داشته باشد، میزان اثرگذاری آن بیشتر است).


جدول 2 - ضرایب بتای معیارهای سازنده بعد شهروند هوشمند

متغیرهای مشاهده شده

ضرایب استاندارد نشده

ضرایب استاندار شده

t

sig

اولویت­بندی متغیرها

B

Std Error

تجهیزات پشتیبان

-4.854

.635

 

-7.650

.000

7

تمایل به یادگیری

.125

.015

.130

8.371

.000

6

مشارکت

.156

.008

.300

20.013

.000

1

جهان شهرگرایی

.191

.014

.196

13.621

.000

5

تشویق شهروندان هوشمند

.143

.009

.200

16.503

.000

4

سطح صلاحیت و توانایی­های ICT

.172

.010

.205

16.877

.000

3

سرمایه انسانی

.136

.011

.206

11.917

.000

2

 

همانطورکه این جدول نشان می­دهد، در شاخص­های سنجنده بعد شهروند هوشمند، بیشترین تأثیر مربوط به مشارکت و سپس به ترتیب سرمایه انسانی، سطح صلاحیت و توانایی­های ICT، تشویق شهروندان هوشمند، جهان­شهرگرایی، تمایل به یادگیری و تجهیزات پشتیبان است. در واقع نیز بخش مهمی از مفهوم شهروند هوشمند در همین بخش­های مشارکت، سرمایه انسانی است تا تجهیزات پشتیبان و زیرساخت­های فیزیکی.

 

رتبه­بندی شاخص­های سنجش بعد حکمروایی

-       هریک از متغیرهای مشاهده شده با متغیر پنهان (حکمروایی) رابطه معناداری دارد( 0.05 ≥p)

-       با توجه به ضرایب بتای حاصل که نشان­دهنده میزان تأثیرگذاری متغیرهای مشاهده شده بر متغیر پنهان است، می­توان میزان اهمیت هریک از متغیرهای مذکور را به صورت ستون الویت­بندی جدول زیر نشان داد( هر متغیری که بتای بیشتری داشته باشد، میزان اثرگذاری آن بیشتر است).

جدول 3- ضرایب بتای معیارهای سازنده  بعد حکمروایی شهری

متغیرهای مشاهده شده

ضرایب استاندارد نشده

ضرایب استاندار شده

t

sig

اولویت بندی متغیرها

B

Std Error

دولت الکترونیک

.359

.011

.494

31.641

.000

1

دولت شفاف

.279

.010

.445

28.557

.000

3

آموزش شهروندان

.370

.011

.453

32.511

.000

2

 

همانطورکه در جدول شماره شماره 3 مشاهده می­شود، به ترتیب بیشترین تأثیر مربوط به شاخص­های دولت الکترونیک و سپس آموزش شهروندان و دولت شفاف بوده است. البته در وضع موجود نیز بیشترین توسعه شهر هوشمند در مدیریت شهرها در همین بخش دولت الکترونیک بوده است و نیاز مبرم به آموزش شهروندان نیز از مقطع ابتدایی تا دانشگاه وجود دارد.

نتیجه پژوهش

جمع­بندی و ارائه ساختار پیشنهادی ارتقای جایگاه شهروندان هوشمند 

در این بخش باتوجه به اهمیت جایگاه شهروندان در نسل سوم شهرهای هوشمند، در قالب جدول شماره 4 به مسئله­یابی و ارائه برنامه­های متناسب برای ارتقاء وضعیت شهروندان هوشمند به تفکیک افق­های زمانی پرداخته شده است:

جدول 4- ابعاد شهر هوشمند مرتبط با شهروندان هوشمند، 

مسئله­یابی و برنامه­های پیشنهادی در جهت حل مسئله­ها

ابعاد شهروندان هوشمند

مسئله­یابی بر اساس نتایج پرسشنامه­ها

برنامه­های پیشنهادی در جهت حل مسئله بر اساس نتایج پرسشنامه­ها

بازه زمانی پیشنهادی

تجهیزات پشتیبان

در فضاهای عمومی شهری دسترسی به اینترنت همگانی و رایگان دچار ضعف است.

با تجهیز فضاهای عمومی محله­ایی و شهری به اینترنت امکان اجتماع­پذیری نیز افزایش می­یابد.

کوتاه مدت

مشارکت

میزان مشارکت در مسئله­یابی و حل مسائل محلی در سطح پایینی است.

نیاز به طراحی برنامه­های کاربردی و دسترسی شهروندان برای به اشتراک گذاری مسائل محله­ایی و حل آنها وجود دارد.

کوتاه مدت

میزان تمایل به مشارکت در حفاظت از محیط زیست در سطح خوبی قرار دارد.

طراحی ساختار و ایجاد مشوق­های بیشتر برای مشارکت عملیاتی شهروندان در حفاظت از محیط زیست شهر می­تواند راهگشا باشد.

میان مدت

جهان شهرگرایی

این شاخص نسبتا امتیازی پایینی آورده است که البته می­تواند بدلیل عدم برگزاری کنگره­ها و نمایشگاه­های بین­المللی و یا عدم اطلاع­رسانی، کم بودن استطاعت شهروندان و یا عدم تمایل آنان (که نیاز به فرهنگ­سازی دارد)، باشد.

سرمایه­گذاری در جهت برگزاری کنگره­ها و نمایشگاه­های بین­المللی بیشتر که شهروندان امکان حضور در آنها را داشته باشند.

میان مدت

آموزش در جهت تربیت شهروندان هوشمند

باتوجه به نوپا بودن سیاست­های اجرایی شهر هوشمند در کشور، در بحث آموزش از سوی شهرداری ضعف هایی وجود دارد.

مسلماً با ورود بیشتر فن­آوری­های هوشمند شهری، آموزش شهروندان باید بصورت موازی توسط مدیریت شهری انجام شود.

بلند مدت

سطح صلاحیت و توانایی­های ICT

براساس نتایج بدست آمده هرچه سن پاسخ­دهندگان بالاتر باشد میزان تسلط ایشان بر فناوری­های نوین و کار کردن با اپلیکیشن­ها پایین­تر بوده و در عوض تمایل بیشتری برای مشارکت در حل مسائل محله­ای دارند.

لزوم برنامه­ریزی ویژه برای سالمندان جهت انطباق بیشتر با فرآیند هوشمندسازی توسط شهرداری­ها، وزارت کشور، وزارت فرهنگ و ارشاد

بلند مدت

سرمایه انسانی

بطورکلی میزان اتحاد ساکنان و مشارکت در شناسایی و حل مسائل در سطح پایینی قرار دارد.

نیاز به برنامه­ریزی جهت ارتقاء حس تعلق و ایجاد مشوق­های بیشتر برای ساکنان  جهت مشارکت در امور محلی وجود دارد.

میان مدت

حکمروایی هوشمند

میزان اعتماد شهروندان به مبارزه با فساد اداری در مدیریت شهری در سطح پایینی قرار داشته است که البته لزوماً با واقعیت مطابقت ندارد؛ اما نیاز به علت­یابی و ارائه راه حل وجود دارد.

میزان مالکیت معنوی در مدیریت شهری در سطح پایینی قرار داشته است که البته لزوماً با واقعیت مطابقت ندارد؛ اما نیاز به علت­یابی و ارائه راه حل وجود دارد.

مطالعه دقیق­تر در جهت ریشه­یابی و روش­ های ارتقاء اعتماد شهروندان به مدیریت شهری و تقویت رویکرد مثبت ایشان

میان مدت

شهروندان عملکرد شهرداری تهران را در بیشترین حالت کمتر شفاف دانسته­اند و البته عده­ای نیز آن را شفاف دانسته­اند.

این بخش نیازمند ارائه گزارش و اطلاع­رسانی و تعامل بیشتر شهرداری و شهروندان است.

کوتاه مدت

از نظر میزان ارتباط اینترنتی شهروندان با مسئولین و تکمیل فرم­های اینترنتی نیز ضعف­هایی در نتایج بدست آمده دیده می­شود.

برقراری راه­های ارتباطی بیشتر مانند اپلیکیشن­ها و ابزارهای تسهیل­کننده ارتباط شهروندان و مسئولین لازم است.

کوتاه مدت

براساس پاسخ­های بدست آمده فقدان وجود اپلیکیشن برای همکاری شهروندان درباره کیفیت آب و هوا در خد اقلیم­های شهر وجود دارد.

نیاز به طراحی اپلیکیشن همکاری و مشارکت شهروندان درباره کیفیت آب و هوا در سطح شهر

کوتاه مدت

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


منابع

روحانی، پريسا و ديگران (1388) رابطه متقابل شهر الكترونيك و شهرداري الكترونيك، دومين كنفرانس بين­المللی شهرداري الكترونيكی، وزارت كشور، تهران.

فلاح، مسعود، صارمی، حمیدرضا (1393) بررسی شاخص­ها و معیارهای شهر هوشمند در توسعه شهری پایدار، کنفرانس ملی شهرسازی، مدیریت شهری و توسعه پایدار.

مدیریت آمار، فناوری و تحلیل اطلاعات (1393) سی و ششمین نشست هم­اندیشی شهر هوشمند، شهرداری مشهد، معاونت برنامه­ریزی و توسعه، شهریورماه.

 

Albino, V. Beradi, U. Dangelico, R.M. (2015) Smart Cities: Definitions, Dimensions, Performance, and Initiatives. Journal of Urban Technology. 22(1): 3-21.

Anastasia, S., (2012) The concept of smart cities: Towards community development? Networks and Communication Studies, NETCOM, vol 26: 375- 388 .

Backhouse, J. (2020, September) Selecting indicators for the Smart City Pilot in Knowledge Oasis Muscat (KOM), Sultanate of Oman. In Proceedings of the 13th International Conference on Theory and Practice of Electronic Governance (pp. 791-794).‏

Bosch, Peter, Jongeneel, Sophie, Rovers, Vera, Neumann, Airaksinen, Miimu, Huovila, Aapo (2017) CITYkeys indicators for smart city projects and smart cities, Co-funded by the European Commission within the H2020 Programme, Grant Agreement no: 646440.

Caragliu, A. (2002) Smart Cities in Europe. 3rd Central European Conference in Regional Science _ CERS. A13, L25, O10, R12.

Cohen B. (2012) THE SMART CITY WHEEL. 2012.5.14 https://www.smart-circle.org /smartcity/blog/boyd-cohen-the-smart-city-wheel/

Cohen B. The 3 generations of smart citiesInside the development of the technology driven city. Fst Co Jo. 2015.

Giffinger, R, Fertner, C., Kramar, H., Kalasek, R., Pichler-Milanovic, N., Meijers, E. (2007) Smart cities – Ranking of European medium-sized cities. Smart Cities, Vienna, Centre of Regional Science, pp. 5-21.

Huovila, A., Bosch, P., Airaksinen, M. (2019) Comparative analysis of standardized indicators for Smart sustainable cities: What indicators and standards to use and when? Cities, 89(January), 141–153. https://doi.org/10.1016/j.cities.2019.01.029.

International Standards Organization (ISO), “ISO 37120:2014 - Sustainable development of communities -Indicators for city services and quality of life, ” 2014.

ISO/CD 37122 Sustainable Development in Communities-Indicators for Smart Cities.

Mosannenzadeh, F. Vettoratob. D. (2014) Defining smart city: Aconcepttual frame work based on key word analaysis. Journal of Land Use, Mobility and Environment. ISSN 1970-9889, e- ISSN 1970-9870.

N S N Wahab, T W Seow, I S M Radzuan and S Mohamed (2020) A Systematic Literature Review on The Dimensions of Smart Cities, Conference Series: Earth and Environmental Science, Volume 498, The 5th International Conference on Civil and Environmental Engineering for Sustainability 19-20 December 2019, Johor, Malaysia.

Zhang, Y., Liu, F., Gu, Z., Chen, Z., Shi, Y., & Li, A. (2019) Research on smart city evaluation based on hierarchy of needs. Procedia Computer Science, 162, 467-474.

ITU-T Technology Watch Report (2013) Smart Cities. Retrieved from www. Smart Cit.

 

 

 

1

 

[1] . Smart Citizens

[2] . European Parliament

[3] . Smart Citizens

[4] . Co-Creation

[5] . Element

[6] . Composite indices

[7] . Themes

[8] . Sub-themes

[9] . Broadband


رایمگ

سامانه رایمگ تمامی فرآیندهای دریافت، ارزیابی و داوری، ویراستاری، صفحه‌آرایی و انتشار الکترونیکی نشریات علمی را به انجام می‌رساند

پیوندهای سایت

مراکز مرتبط

پشتیبانی

صفحات رسمی

حقوق این وب‌سایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات رایمگ است.
حق نشر © 1403-1396

صفحه اصلی| عضویت/ ورود| درباره رایمگ| تماس با ما|
[English] [العربية] [en] [ar]