نقش شهرهای مصرفی در زندگی شهروندان با رویکرد مردم‌نگارانه (مورد مطالعه: شهر کرمانشاه)
محورهای موضوعی :
محمد جواد سامانی نژاد
1
,
ندا خداکرمیان گیلان
2
,
اسدالله بابایی فرد
3
1 - کارشناسی ارشد مهندسی معماری، گروه معماری، دانشکده معماری، مؤسسه علامه فیض کاشانی، کاشان، ایران.
2 - دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی، گرایش بررسی مسائل اجتماعی ایران، گروه علوم اجتماعی، دانشکده حقوق، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.
3 - دانشیار گروه علوم اجتماعی، دانشکده حقوق، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.
کلید واژه: کرمانشاه, مراکز تجاری, هویت, فضای شهری, بازارها.,
چکیده مقاله :
امروزه تمامی شهرها در تکاپوی ایجاد امکانات برای مصرف هستند. درواقع شهرها به‌واسطه امکاناتی که برای مصرف فراهم می‌کنند تعریف می‌شوند. مصرف انبوه از یک‌سو باعث تغییر شهری ازجمله رشد قارچ گونه مراکز خرید، فروشگاه‌ها، مراکز فراغتی و ... شده است و از سوی دیگر، شهر نیز با طراحی فضاهای مصرفی خاص، شیوه‌های گوناگون مصرف را برای شهروندان به وجود آورده است. شهرنشینی در شهر کرمانشاه نیز به‌طور فزاینده به‌سوی مصرفی شدن پیش رفته است. با این وجود، بیشتر مطالعاتی که به بررسی شهر و کلان‌شهرها پرداختند مسائلی مانند تغییرات جمعیت، مهاجرت، بیکاری، ناامنی، حاشیه‌نشینی، انباشت ثروت، اقتصاد و خدمات اجتماعی را در بر می‌گیرند؛ با توجه به این موضوع، انجام دادن پژوهش‌های مختلف در این زمینه حکم زیربنا برای مطالعات بین‌رشته‌ای در زمینه شهرها و مصرف دارد. البته رشد تغییرات و دگرگونی‌هایی که در مصرف شهرها به وجود آمده؛ باعث توجه بیشتر به این موضوع شده است. این پژوهش، فرایند مصرف در شهرهای مدرن را بررسی کرده و نقش آن در زندگی شهروندان مورد بحث قرار داده است. در این پژوهش از روش تحقیق مردم‌نگاری استفاده شده و تکنیک گردآوری داده‌ها شامل: مشاهده مشارکتی و مصاحبه عمیق است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که فضاهای تجاری، طراحی خاصی را در معماری شهر به وجود آوردند. معیارهایی در طراحی شهر وجود دارد که منجر به خلق فضایی دلنشین و تحریک‌کننده‌ای برای مصرف می‌شود، رنگ‌هایی که در فضاهای تجاری به کار گرفته می‌شوند در درخشندگی فضاها نقش حیاتی دارند و کمک به‌سزایی در خلق زیبایی کالاها دارند. ورودی‌های متعدد، راه‌روهای عریض، نورگیرهای فراوان و چشم‌اندازها مرکزی زیبا در مراکز خرید امکان تشویق بیشتر افراد به داخل پاساژ را فراهم می‌آورند. پرسه‌زنان با قدم زدن در شهر هویت خود را تغییر می‌دهند. همچنین مراکز خرید خود شامل: فضای خرده‌فروشی، هتل‌ها، رستوران‌ها، تسهیلات تفریحی هستند که با امکانات متفاوتی که در اختیار افراد می‌گذارند باعث خرید هر چه بیشتر افراد و مصرف‌گرایی می‌شوند. از سوی دیگر، مراکز خرید به عنوان یکی از اشکال جدید خرید، نقش مؤثری در اعتیاد افراد به خرید دارند. اعتیاد به خرید گاهی افراد را وسوسه به خرید بیش از اندازه می‌کند در پی آن اضطراب و نگرانی برای افراد به وجود می‌آید. بر این اساس، افراد در هنگام مصرف و خرید کالاها هویت خود را از دست داده و یا آن را بازنمایی می‌کنند و هویت جدیدی را به وجود می‌آورند.
This research examines the consumption process in modern cities and discusses its role in the lives of citizens. Research theories are based on the views of Veblen, Simmel, Bakoc, Bourdieu, and Marx. Also, in this research, the ethnographic research method is used and the data collection technique includes participatory observation and in-depth interview. The findings of the research show that commercial spaces have created a special design in the architecture of the city, there are criteria in the designs of the city that lead to the creation of a pleasant and stimulating atmosphere for consumption, the colors used in commercial spaces in The brightness of the spaces plays a vital role and helps a lot in creating the beauty of the goods Multiple entrances, wide corridors, many skylights and a beautiful central view in shopping centers provide the possibility of encouraging more people to enter the arcade. Wanderers change and define their identity by walking in the city. Also, the shopping centers themselves include retail space, hotels, restaurants, and entertainment facilities, which have caused more and more people to buy and consumerism with the different facilities they provide. On the other hand, shopping centers as one of the new forms of shopping play an effective role in people's shopping addiction. Shopping addiction sometimes tempts people to buy excessively, for this reason it brings anxiety and worry to people.
1- استربرگ، ک. جی. (1384). روش‌های تحقیق کیفی در علوم اجتماعی. ترجمه‌ی پور احمد، ا.، و شماعی، ع. انتشارات دانشگاه یزد. یزد.
2- بهرامی، ز.، قاسمی، و.، و ربیعی، ک. (1400). طبقه و فضای شهری: تیپولوژی الگوی مصرف فضای شهری در اصفهان. هفتمین کنفرانس بین‌المللی توسعه پایدار و عمران شهری.
3- پلتوپرتی، ژ. (1375). روش تحقیق در انسان‌شناسی. ترجمه‌ی ثلاثی، م. انتشارات علمی. تهران.
4- تاجبخش، ک. (1383). آرمان شهر: فضا، هویت و قدرت در اندیشه‌ی اجتماعی معاصر. ترجمه‌ی خاکباز، ا. نشر نی. تهران.
5- جین، م. (1396). شهرها و مصرف. ترجمه‌ی قلیج، م. انتشارات علمی و فرهنگی. تهران.
6- هومن، ح. ع. (1385). راهنمای عملی پژوهش کیفی. سمت. تهران.
7- رضایی، م. (1387). مطالعات فرهنگی، مصرف فرهنگی و زندگی روزمره در ایران. نشر جهاد دانشگاهی. تهران.
8- رضوانی، ع. (1395). روح شهر، بازتعریفی از شهر، فضا، فضای شهری و تعیین شاخص‌های روح‌بخش. فصلنامهی معماری سبز، 2(4)، 55-79.
9- طغرایی، ا.، مسعودی، ک.، و طغرایی، ع. (1400). بهره‌گیری از دیوارنگاری در جهت ارتقای کیفی فضاهای عمومی شهری بر پایه ترجیحات مردمی (نمونه موردی: شهر قزوین). فصلنامه پژوهش‌های معماری نوین، 1(1)، 108- 85.
10- شعبانجولا، ا.، و پارسی، ح. (1401). فرهنگ مصرفی و بازنمود فضایی آن در شهرهای میانی (نمونه‌های مورد مطالعه: سمنان، رشت، همدان و قزوین). فصلنامه فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی، 7(1)، 131-151.
11- شکوهی، ح. (1385). جغرافیای اجتماعی شهرها. انتشارات جهاد دانشگاهی. تهران.
12- شریفی، م.، حسین رامشت، م.، رفیعیان، م.، و قویدل، ی. (1400). هویت مکان و ادراک آن با رویکرد ژئوسیستمی. فصلنامه جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، 24(4)، 22-1.
13- عسگری، ع.، و فتحی، ر. (1400). تاثیر پذیری و تأثیرگذاری معماری و شهرسازی از فرهنگ مصرفی معاصر. مطالعات میان فرهنگی، 46، 132-103.
14- عسگری، ع.، نصیر سلامی، م. ر.، سلطان‌زاده، ح.، و هاشم نژاد شیرازی، ه. (1397). معماری مصرفی؛ تحلیلی معناشناختی بر پدیده‌ی مصرف در مراکز بزرگ خرید شهری. فصلنامهی باغ نظر، 15(59)، 17-28.
15- علی اکبری، م. (1388). هم‌پهلویی چند مفهوم: مصرف، پاساژ، سیاست، زندگی. فصلنامهی جهان کتاب، 14(8 و 9)، 33-40.
-16 فردرو، م.، و صداقت زادگان، ش. (1387). پایگاه اقتصادی - اجتماعی و مصرف کالاهای فرهنگی، تهران، انتشارات زهد.
16- مایلز، ا.، و مایسلز، م. (1395). شهرهای مصرفی. ترجمه قلیچ، م.، و خطیبی بایگی، م. ح. انتشارات تیسا. تهران.
17- محمدی، ج.، و رحیمی، ا. (1397). مطالعه‌ی کیفی مصرف نشانه‌ها در فضاهای شهری (مورد مطالعه: شهر سنندج). فصلنامهی مطالعات تحقیقات اجتماعی ایران، 7(4)، 677-700.
18- موذن، م. (1393). جهانی‌شدن، فرهنگ مصرف، رویکرد اسلامی. فصلنامهی فرهنگ پژوهش، 7(17)، 31-48.
19- Ageev, I. A., & Ageeva, V. V. (2015). Urban lifestyle as an element of consumption ideal and economic wellbeing: meaning-changing transformation from Soviet period to modernity. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 166, 24-29.
20- Bloch, Peter; Nancy, Ridgway, Scott, Dawson (1994). The Shopping Mall as Consumer Habitat, Journal of Retailing, Vol 70, Number 1, pp. 23-42.
21- Brix, J. (2006). Encyclopedia of Anthropology. Sage Publication.
22- Bourdieu, P. (1984). A social critique of the judgement of taste. Traducido del francés por R. Nice. Londres, Routledge.
23- Crewe, L, Beaver, S (1998). Fashioning the City: Cultures of Consumption in Contemporary Urban Spaces, Journal Geoforum, Vol. 29, No. 3, pp. 287- 408.
24- Dennis, C., Murphy, J., Marsland, D., Cockett, T., & Patel, T. (2002). Measuring image: shopping center case studies. The International Review of Retail, Distribution and Consumer Research, 12(4), 355-373.
25- Jansson, A. (2003). The negotiated city image: symbolic reproduction and change through urban consumption. Urban Studies, 40(3), 463-479.
26- Ritzer, George (2011). Blackwell Encyclopedia of Sociology. Oxford: Wiley-Blackwell.
27- Mansvelt, J. (2008). Geographies of consumption: citizenship, space and practice. Progress in Human Geography, 32(1), 105-117.
28- Martin, D. M., & Schouten, J. W. (2014). Consumption-driven market emergence. Journal of consumer research, 40(5), 855-870.
29- Steven, Miles (2010). Spaces for Consumption: Pleasure and Placelessness in the Post- Industry City. Sage Publications, London.
30- Saaty, T. L., & Sagir, M. (2015). Choosing the best city of the future. Journal of Urban Management, 4(1), 3-23.
