خوانش مؤلفه‌های حیات بخش از بازخوانی حیاط خانه‌های سنتی یزد
محورهای موضوعی : بافت تاریخی شهرهای تاریخی ایرانسید محمد کاظمی 1 , حسین مهدوی پور 2 , سید علی اکبر کوشش گران 3
1 - دانش آموخته دکتری معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه یزد، یزد
2 - استادیار معماری، دانشکده هنر و معماری دانشگاه یزد، یزد
3 - استادیار معماری، دانشکده هنر و معماری دانشگاه یزد، یزد، ایران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
حیات یکی از مقولات معتبر در معماری می‌باشد. علی‌رغم آنکه برخی از صاحبنظران در دوره معاصر به موضوع حیات و مؤلفه‌های مؤثر در شکل-گیری آن به عنوان کیفیت خاص توجه کرده اند، اما در معماری این دوره کمتر شاهد حضور مؤلفه های حیات‌مند در ساخته ها هستیم. این در حالی است که در معماری دوره های قبل از مدرن، این ویژگی قابل دریافت بوده به طوری که مراتبی از کیفیت را نیز ایجاد نموده است. در معماری دوره قبل از مدرن و از میان بناهای ساخته شده، خانه، واجد ارزش بیشتری است. در همین رابطه با رجوع به خانه های دوره سنت، حیاط یکی از فضاهای مهم محسوب می شود که کانون توجه بوده و ارزش فضاهای خانه نیز تا حدی مرتبط با آن می‌باشد. بنابراین مسئله اصلی تحقیق این است که؛ مؤلفه‌های کیفی حیات‌مند در معماری دوره قاجار یزد چیست؟ برای نزدیک شدن به مرتبه‌ای از حیات جسمی و روحی در خانه های دوره معاصر، شناخت مؤلفه ها و امکان کاربست آن ها هدف اصلی این رساله است. روش تحقیق کیفی، از جمله روش‌هایی‌ست که امکان دستیابی به نتایج قابل اتکا را در این تحقیق فراهم می‌سازد. از همین رو بر مبنای روش داده بنیاد و تحقیق میدانی به معرفی مؤلفه های استخراجی خواهیم پرداخت. برای این منظور با انتخاب نمونه هایی از خانه های دوره قاجار یزد که به نظر می آید این کیفیت در آنها حضور دارد، تلاش شده است مؤلفه‌هایی که موجب ایجاد یا تقویت حیات در معماری می شود، شناسایی شود. نتایج تحقیق حکایت از آن می کند که مؤلفه های احصاء شده، علاوه بر اینکه دارای تنوع و گونه گونی هستند از یک مراتب معنایی نیز پیروی می کنند، به طوری که این مراتب قرابت نزدیک با استعدادهای سرزمینی و مهارت های دانشی و بینشی معمار دارند. همچنین مؤلفه هایی که توسط برخی نظریه پردازان معماری از جمله الکساندر تبیین شده، قابل اثبات در معماری خانه های دوره ی قاجار یزد نیز بوده و از اعتبار نسبی برخوردارند.
Life is one of the valid categories in architecture. In spite, the fact that some experts in the contemporary period have paid attention to the issue of life and the effective components in its formation as a special quality, but in architecture of this period, one rarely sees the presence of vital components in the constructions. This is despite the fact that in the architecture of the pre-modern periods, these features can be received so that it creates a level of quality. In the architecture of the pre-modern period the house has more value among the buildings built. In these houses, the courtyard is one of the important spaces as the focal attention and through this the dignity of all the house spaces originates from it. Therefore, the main research problem is that; What are the vital quality components in Qajar architecture of Yazd? In order to approach a level of physical and mental life in the houses of the contemporary period, knowing the components and the possibility of their application is the main goal of this article. Qualitative research method is among the methods that provide the possibility of obtaining reliable results in this research. Therefore, based on the foundation data method and field research, we will introduce extractive components. For this purpose, by selecting examples of houses of the Qajar period in Yazd, which seem to have this quality, an attempt has been made to identify the components that create or strengthen vitality in architecture. The research results indicate that the evaluated components, in addition to having diversity, also follow a semantic level, so that these levels are closely related to the territorial talents and knowledge skills and architect vision. Also, the components explained by some architectural theorists, including Alexander, can be proven in the architecture of Qajar period houses in Yazd and have relative validity.
