شیوۀ روش‌شناسی تحلیلی لغویان
محورهای موضوعی :
محمد مهدی احسانی فر
1
(قم)
محمد مصطفی یکتایی
2
()
کلید واژه: مبنای ادبی, مکتب ادبی, منهج‌پژوهشی هدفمند ادبا, فقه اللغة, رابطه لغت با قرآن و حدیث,
چکیده مقاله :
یکی از دانش‌هایی که در فهم بهتر متون قرآن و سنّت کمک می‌کند دانش «فقه اللغة» است. اندیشمندان فقه اللغة روش‌هایی برای ارائه اطلاعات از لغات عرب داشته‌اند. شناخت روش‌های آنها، مرحله‌ای در تکمیل مطالعات این دانش است. شیوۀ شناخت روش‌های دانشیان فقه اللغة مسئلۀ این تحقیق بوده که مقالۀ حاضر در صدد پاسخ به آن است. این نگاشته ضمن روشن‌ساختن مسیر پژوهش، امکان مقایسه بین ویژگی‌های لغویان را فراهم کرده و روش‌شناسی را آسان، یکدست و هدفمند می‌کند. شیوۀ شناخت از سه محور «اطلاعات هویتی»، «اطلاعات علمی» و «ویژگی‌های علمی لغوی» به‌دست می‌آید که هرکدام دارای سه مرحله است: «مراجعه به خودنوشت‌های لغوی»، «مراجعه به آثار تاریخی و شبه‌تاریخی» و «مهندسی معکوس از آثار لغوی». شناخت، مدل‌سازی و ارزیابی روش افراد توانمند در فهم متن ضمن ایجاد زمینه مراجعه آگاهانه به آثار ایشان، توان مقایسه آن با روش‌های رقیب و تعیین روش برتر را فراهم و در نهایت روش فقیه و محدّث در کشف مراد جدی متکلم (استظهار) را تکامل می‌بخشد. متن حاضر، تقریر بخشی از مباحث حجت الاسلام و المسلمین محمّدمهدی احسانی‌فر در کلاس فقه اللغة است که پس از تدوین و افزودن برخی مطالب، منتشر می‌شود.
