تدوين و ارزيابي اثربخشی بسته توانبخشی شناختی بر کاهش آسيب‌های شناختي نوجوانان فعال در فضای مجازی
محورهای موضوعی : روانشناسیفائزه ادیب نیا 1 , مهرداد کلانتری 2 , صغری اکبری چرمهینی 3
1 - گروه روان‌شناسي، دانشکده علوم تربيتي و روان‌شناسي، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ايران.
2 - گروه روان‌شناسي، دانشکده علوم تربيتي و روان‌شناسي، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ايران.
3 - گروه روان‌شناسي، دانشکده علوم انساني، دانشگاه اراک، اراک، ايران.
کلید واژه:
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف تدوين و ارزيابي اثربخشي بسته توانبخشي شناختي بر کاهش آسيب‌‌هاي شناختي نوجوانان فعال در فضاي مجازي انجام شد. روش پژوهش آميخته اکتشافي (کيفي- کمّي) بود. بدين منظور با استفاده از تحليل مضمون مقالات و مصاحبه‌هاي انجام‌شده با متخصصان و نوجوانان فعال در فضاي مجازي، آسيب‌‌ها شناسايي شدند. بر اساس آسيب‌‌هاي شناختي شناسايي‌شده، بسته توانبخشي در 4 حوزه (توجه، پردازش اطلاعات، تفکر و شناخت اجتماعي) براي کاهش آسيب‌‌هاي شناختي نوجوانان در فضاي مجازي تدوين شد. براي سنجش اثربخشي بسته تدوين‌شده، از روش نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پيگيري با گروه کنترل استفاده شد. 40 نفر از دختران فعال در فضاي مجازي شهر اراک که توسط ابزارهاي شناختي پژوهش، غربالگري شده بودند با روش هدف‌مند انتخاب شدند و به صورت تصادفي 20 نفر در گروه آزمايش و 20 نفر در گروه کنترل قرار گرفتند. نتايج تحليل واريانس مختلط نشان داد اجراي بسته تدوين‌شده باعث بهبود عملکرد گروه آزمايش در توجه، پردازش اطلاعات، تفکر و شناخت اجتماعي شده است (001/0 >p). با توجه به آنچه گفته شد مي‌‌توان نتيجه گرفت، بسته تدوين‌شده توانبخشي شناختي براي بهبود آسيب‌‌هاي شناختي نوجوانان آسيب‌‌ديده در فضاي مجازي مؤثر است.
The aim of this study was to develop and evaluate the effectiveness of cognitive rehabilitation package on cognitive damages reduction in active adolescents in cyberspace. The research method was exploratory mixed (qualitative-quantitative). For this purpose, by using the thematic analysi, by studying articles and interviewing professors and active adolescents in cyberspace, damages were identified. Based on the identified cognitive damages, a rehabilitation package (in four areas: attention, information processing, thinking and social cognition) was developed to reduce adolescents' cognitive damages in cyberspace, to evaluate the effectiveness of the developed package, a quasi-experimental design with an experimental group and a control group of pre-test, post-test and follow-up were used. 40 active girls in cyberspace in Arak who were screened by the pathology inventory constructed, were selected by purposive method and 20 were randomly assigned to the experimental group and 20 to the control group. The results of mixed analysis of variance showed that the implementation of the developed package improved the performance of the experimental group in attention, information processing, thinking and social cognition (p <0.001). It can be concluded that the developed cognitive rehabilitation package is also effective for improving the cognitive damages of adolescents in cyberspace.
