طراحی مدل کارآفرینی فناورانه در بانک کشاورزی
محورهای موضوعی : مديريت تکنولوژي
محمدباقر ربانی
1
,
محمودرضا مستقیمی
2
,
احمد مهرابیان
3
,
ابراهیم عباسی
4
1 - دانشجوی دکتری گروه کارآفرینی، واحد علی آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی آباد کتول، ایران
2 - استادیار گروه مدیریت، واحد علی آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی آباد کتول، ایران
3 - استادیار گروه مدیریت،واحد علی آباد کتول،دانشگاه آزاد اسلامی،علی آباد کتول،ایران.
4 - گروه مدیریت، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
امروزه به‌کارگیری فناوری در سازمان‌ها به‌عنوان راه‌حلی برای مسائل سازمانی مطرح و پیدایش مفهوم جدید «کارآفرینی فناورانه» را موجب شده است. بانک‌ها يکي از مهم‌ترين سازمان‌های اثرگذار در توسعه کارآفريني در کشور محسوب مي‌شوند و توسعه فناوری صنعت بانکداری را به سوی به‌کارگیری کارآفرینی فناورانه به منظور بهبود کارایی سوق داده است. از این‌رو هدف پژوهش حاضر طراحی مدل کارآفرینی فناورانه در بانک کشاورزی بود. تحقیق حاضر از لحاظ هدف، کاربردي و براساس روش، توصیفی- همبستگی می‌باشد. جامعه آماری در مرحله کیفی 20 نفر از خبرگان بودند که به روش قضاوتی هدفمند انتخاب شدند و در مرحله کمی، کارکنان بانک کشاورزی استان گلستان به تعداد 250 نفر بودند که حجم نمونه مطابق جدول كرجسي و مورگان 152 نفر تعیین و براي نمونه‌گيري از روش تصادفی ساده استفاده شد. برای شناسایی عوامل از روش دلفی و برای طراحی مدل از روش مدلسازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار Smart PLS3 استفاده شده است. نتایج دلفی نشان داد عوامل مؤثر بر کارآفرینی فناورانه، شامل 36 مؤلفه در قالب 7 بعد (تعاملات بین سازمانی، ساختاری، نهادی، مهارتی، مدیریتی، بازار و مشتریان، فناوری) می‌باشند. همچنین نتایج مدلسازی معادلات ساختاری نشان داد تعاملات بین سازمانی (792/0)، ساختاری (841/0)، نهادی (846/0)، مهارتی (726/0)، مدیریتی (628/0)، بازار و مشتریان (598/0) و فناوری (491/0) بر کارآفرینی فناورانه تأثیر مثبت و معنی‌داری دارند. در نهایت می‌توان گفت: کارآفرینی فناورانه به‌عنوان یک راهبرد مهم برای بانک کشاورزی به‌منظور باقی ماندن در محیطی به شدت رقابتی، تلقی می‌شود.
Today, the use of technology in organizations as a solution to organizational problems has led to the emergence of a new concept: "technological entrepreneurship." Banks are considered one of the most influential organizations in the development of entrepreneurship in the country, and the advancement of technology has prompted the banking industry to utilize technological entrepreneurship to improve efficiency. Therefore, the aim of the current research was to design a technological entrepreneurship model for the Agricultural Bank. This research is applied in terms of purpose and descriptive-correlational based on the method. The statistical population in the qualitative stage comprised 20 experts who were selected by a purposeful judgment method. In the quantitative stage, there were 250 employees of the Agricultural Bank of Golestan province. The sample size was determined to be 152 people according to the Krejcie and Morgan table, and sampling was done using a simple random method. The Delphi method was used to identify factors, and the structural equation modeling method with Smart PLS3 software was used to design the model. The Delphi results showed that the effective factors on technological entrepreneurship include 36 components in the form of 7 dimensions: inter-organizational, structural, institutional, skill, managerial, market and customer interactions, and technology. Additionally, the results of structural equation modeling showed that inter-organizational (0.792), structural (0.841), institutional (0.846), skill (0.726), managerial (0.628), market and customer interactions (0.598), and technology (0.491) factors have a positive and significant effect on technological entrepreneurship. In conclusion, technological entrepreneurship is considered an important strategy for the Agricultural Bank to remain competitive in a highly dynamic environment.
فصلنامه تخصصی پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد فصلنامه رشد فناوري، سال بیستم، شماره 78، بهار 1403
|
www.roshdefanavari.ir شاپا: 5486-1735 / شاپاي الکترونيکي: 5664-1735
|
|
طراحی مدل کارآفرینی فناورانه در بانک کشاورزی
محمدباقر ربانی* دانشگاه آزاد اسلامی، علی‌آباد کتول، ایران |
| محمودرضا مستقیمی** دانشگاه آزاد اسلامی، علی‌آباد کتول، ایران |
ابراهیم عباسی*** دانشگاه الزهرا، تهران، ایران |
| احمد مهرابیان**** دانشگاه آزاد اسلامی، علی‌آباد کتول، ایران |
تاريخ دريافت: 10/02/1401 | تاريخ اصلاحات: 09/08/1401 | تاريخ پذيرش: 06/09/1401 |
چکيده
امروزه به‌کارگیری فناوری در سازمان‌ها به‌عنوان راه‌حلی برای مسائل سازمانی مطرح و پیدایش مفهوم جدید «کارآفرینی فناورانه» را موجب شده است. بانک‌ها يکي از مهم‌ترين سازمان‌های اثرگذار در توسعه کارآفريني در کشور محسوب مي‌شوند و توسعه فناوری صنعت بانکداری را به سوی به‌کارگیری کارآفرینی فناورانه به منظور بهبود کارایی سوق داده است. از این‌رو هدف پژوهش حاضر طراحی مدل کارآفرینی فناورانه در بانک کشاورزی بود. تحقیق حاضر از لحاظ هدف، کاربردي و براساس روش، توصیفی- همبستگی می‌باشد. جامعه آماری در مرحله کیفی 20 نفر از خبرگان بودند که به روش قضاوتی هدفمند انتخاب شدند و در مرحله کمی، کارکنان بانک کشاورزی استان گلستان به تعداد 250 نفر بودند که حجم نمونه مطابق جدول كرجسي و مورگان 152 نفر تعیین و براي نمونه‌گيري از روش تصادفی ساده استفاده شد. برای شناسایی عوامل از روش دلفی و برای طراحی مدل از روش مدلسازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار Smart PLS3 استفاده شده است. نتایج دلفی نشان داد عوامل مؤثر بر کارآفرینی فناورانه، شامل 36 مؤلفه در قالب 7 بعد (تعاملات بین سازمانی، ساختاری، نهادی، مهارتی، مدیریتی، بازار و مشتریان، فناوری) می‌باشند. همچنین نتایج مدلسازی معادلات ساختاری نشان داد تعاملات بین سازمانی (792/0)، ساختاری (841/0)، نهادی (846/0)، مهارتی (726/0)، مدیریتی (628/0)، بازار و مشتریان (598/0) و فناوری (491/0) بر کارآفرینی فناورانه تأثیر مثبت و معنی‌داری دارند. در نهایت می‌توان گفت: کارآفرینی فناورانه به‌عنوان یک راهبرد مهم برای بانک کشاورزی به‌منظور باقی ماندن در محیطی به شدت رقابتی، تلقی می‌شود.
واژگان کليدي
کارآفرینی فناورانه؛ بانک کشاورزی؛ استان گلستان؛ دلفی؛ معادلات ساختاری.
1- مقدمه
امروزه یکی از مهم‌ترین الزامات توسعه اقتصادی داشتن نظام بانکی پیشرفته است، این امر بیان‌گر این واقعیت است که بانکداری سنتی دیگر جواب‌گوی نیازهای مشتریان نمی‌باشد [15]، و به‌کارگیری فناوری‌های نوین در بانک‌ها ضروری است [1]. از سویی با افزایش تعداد بانک‌ها و خصوصی‌شدن برخی بانک‌های دولتی، فضای رقابتی شدیدی در صنعت بانکداری ایجاد شده است و بانک‌ها برای حفظ و افزایش سهم بازار، کارآفرینی را در دستور کار خود قرار داده‌اند [2]. یکی از انواع کارآفرینی، کارآفرینی فناورانه1 است [3]. کارآفرینی فناورانه شامل فعالیت‌های توسعه محصول جدید، فرایند و بازار است که یک نوآوری فناورانه را به نتیجه می‌رسانند [16]. افزایش رقابت در بازار، بانک‌ها را به سمت نوآوري در عملیات خود هدایت کرده است تا مزیت رقابتی پایدار نسبت به رقباي خود کسب کنند [17]. از این‌رو بانک‌ها در تلاش هستند با ارائه خدمات رقابتی و استفاده از فناوري در جهت برآورده‌کردن نیازهاي در حال تغییر مشتریان مزیت خود را نسبت به سایر رقبا به اثبات برسانند، از این‌رو توجه بانک‌ها به مقوله کارآفرینی فناورانه اهمیت فراوانی دارد [18]. براساس آمار بانک مرکزی، تأسیس بانک‌ها و مؤسسات مالی جدید در طی سال‌های اخیر افزایش چشم‌گیری داشته است. معنای این واقعیت رقابتی‌تر‌شدن بیش از پیش بازار خدمات بانکی و سخت‌تر‌شدن جذب و حفظ مشتری توسط بانک‌ها است [4]. بدیهی است که در این محیط، بانک‌هایی موفق‌تر خواهند بود که به مقوله کارآفرینی فناورانه در راستای تحقق نوآوری فناورانه به‌طور جدی‌تری توجه نمایند. با توجه به اینکه بانک کشاورزی با ۸۷ سال سابقه درخشان در جایگاه بزرگ‌ترین حامی مالی بخش کشاورزی قرار دارد، برای رسیدن به رتبه اول در صنعت بانکداری کشور نیازمند داشتن مزیت رقابتی نسبت به رقبا است، لذا توجه بیشتر به کارآفرینی فناورانه ضروری می‌باشد، از این‌رو هدف این تحقیق طراحی مدل کارآفرینی فناورانه در بانک کشاورزی است.
2- مبانی نظری و پیشینه پژوهش
کارآفرینی به‌عنوان شناسایی و بهره‌برداری از فرصت‌هایی که قبلاً بهره‌برداری نشده‌اند از طریق خلق منابع جدید یا ترکیب منابع موجود به روش‌های جدید برای توسعه و تجاری‌سازی محصولات جدید، فرستادن به بازار جدید و یا خدمات به مشتریان جدید اطلاق می‌شود [3]. کارآفرینی اساس توسعه سیستم‌های اقتصادی است و بسترسازی برای رشد کارآفرینی از ملزومات رشد اقتصادی در کشور می‌باشد [19]. براي کارآفرینی فناورانه، معادل‌هاي زیادي وجود دارد2 و تعاریف مختلفی ارائه شده است: کارآفرینی فناورانه موضوعی است که از دو حوزه «نوآوري فناورانه» و «کارآفرینی» نشأت گرفته است و براي شناخت آن لازم است دیدگاهی بین رشته‌اي و مبتنی بر پدیده اتخاذ شود [5]. کشف فرصت‌های فناورانه و تبدیل فناوری به ارزش به معنی کارآفرینی فناورانه است [6]. کارآفرینی فناورانه تلفیق نوآوری‌های فناورانه با محصول است که در خروجی موفق توسعه محصول جدید، مشخص می‌شود [7]. کارآفرینی فناورانه، تشخیص یک بازار بالقوه برای یک فناوری کاربردی است که منجر به یک نوآوری فناورانه و توسعه محصول جدید می‌شود [20]. کارآفرینی فناورانه، مجموعه‌ای از رفتارها و اقداماتی است که روند بازار را در بر می‌گیرد که مبتنی بر شناسایی پتانسیل بالقوه، فرصت‌های تجاری فشرده فناوری، گردآوری و یا اجتماع‌کردن منابع و مدیریت رشد سریع و خطر قابل ملاحظه‌ای با هدف نهایی بهره‌برداری از این فرصت‌ها برای ایجاد ارزش است [21]. مطالعات داخلی و خارجی مختلفی در زمینۀ عوامل مؤثر بر کارآفرینی فناورانه صورت گرفته است که نتایج برخی از مهم‌ترین آن‌ها در جدول 1 آورده شده است.
جدول 1- عوامل مؤثر بر کارآفرینی فناورانه براساس پیشینه تحقیق
محقق/ سال | نتایج |
|---|---|
[3] | دولت، دانشگاه، بنگاه، سرمایه، بازار/ مشتری، کارآفرین فناور و مشاوران |
[8] | تعامل برخط با مشتریان، اعتماد الکترونیکی، تحلیل صدای بازار |
[9] | تعاملات بین سازمانی، عوامل ساختاری، عوامل خارجی، عوامل مهارتی، حمایت‌های ستادی و عوامل مدیریتی |
[10] | دولت، دانشگاه، سرمایه، زیرساخت، بازار/ مشتریان، مشاوران و کارآفرین فناور |
[16] | نوآوری، دارایی‌های جدید، رقابت، عوامل درون سازمانی، اکوسیستم تجارت |
[11] | عوامل مرتبط با آموزش، استانداردسازي، سیستم‌هاي نظارتی و بازخور، شبکه‌سازي، نوآوري فناورانه، مدیریت فناوري، اتحاد با مراکز رشد، پویایی‌هاي تیمی و بازاریابی |
[12] | عوامل اقتصادي، عوامل بين‌المللي، عوامل قانوني/ اداري، عوامل مرتبط با سياست‌ها، عوامل فناورانه، عوامل اجتماعي |
[20] | مدیریت دانش، فرهنگ سازمانی، روابط فشرده، استفاده از روابط شخصی برای حاکمیت شبکه، سیاست‌های پشتیبانی، قوانین و مقررات |
[22] | سیاست‌های مطلوب، حمایت مالی، عوامل نهادی |
3- روش پژوهش
این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از حیث روش اجرا، توصیفی- پیمایشی بود که با رویکرد آمیخته اکتشافی انجام شده است. جامعه آماری در مرحله کیفی 20 نفر از خبرگان که دارای ويژگی‌هايی نظير تجربه، تناسب رشته تحصيلی، مدرک تحصیلی، اشتغال به تدريس در دانشگاه، سابقه پژوهشی و تأليفی در اين زمينه بودند و به روش قضاوتی هدفمند انتخاب شدند (جدول 2). در مرحله کمی، کلیه کارکنان بانک کشا.ورزی استان گلستان به تعداد 250 نفر بودند که حجم نمونه مطابق جدول كرجسي و مورگان 152 نفر تعیین و براي نمونه‌گيري از روش تصادفی ساده استفاده شد. برای شناسایی مؤلفه‌ها از روش دلفی در سه دور (جداول 3 تا 6) و برای طراحی مدل از روش مدلسازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار Smart PLS3 استفاده شده است. برای دسته‌بندی مؤلفه‌ها از تحلیل عاملی اکتشافی طبق جدول 7 استفاده شد.
برای سنجش روایی و پایایی مرحله کیفی از معیارهای [23] استفاده شد. در این تحقیق قابلیت اعتبار از طریق بررسی توسط خبرگان صورت گرفت. به این ترتیب که در چند مورد پس از انجام و پیاده‌سازی مصاحبه اولیه نیمه‌باز به همراه تحلیلی از مصاحبه در اختیار فرد مصاحبه‌شونده قرار گرفت تا از صحت اطلاعات به‌دست آمده در مصاحبه اطمینان حاصل شود. برای معیار قابلیت ثبات به این منظور سعی شد تا با تهیه شواهد و مدارک کافی درخصوص عوامل مؤثر بر کارآفرینی فناورانه به گونه‌ای مشروح و دقیق، رویه‌های مورد مطالعه، زمینه و شرایط پژوهش توصیف گردد. در واقع سعی شد کلیه فعالیت‌های صورت گرفته شامل مراحل کار و چگونگی گردآوری و تحلیل داده‌ها به دقت ثبت شوند. در راستای قابلیت انتقال این معیار به کاربردهای نتایج حاصل از پژوهش اشاره دارد و در راستای اعتبار بیرونی عمل می‌کند و درخصوص قابلیت تأیید بدین معناست که نتایج حاصل از پژوهش توسط استاد یا محقق که نقش راهنمای کار را بر عهده دارد مورد تأیید و صحت قرار بگیرد. این امر به این جهت انجام می‌شود که ممکن است فرایند تحقیق توسط ادراکات شخصی پژوهشگر تحت تأثیر قرار گیرد. در مرحله کمی نیز برای سنجش پایایی از آزمون‌های ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی (CR) و برای روایی همگرا از جذر میانگین واریانس استخراج‌شده (AVE) و روایی واگرا از روش [24] استفاده شده است. بدین صورت که برای هر یک از متغیرها، ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی (CR) در جدول 9 و مقادیر جذر میانگین واریانس استخراج‌شده (AVE) در جدول 10 و روایی واگرا در جدول 11 بیان شده است. در نهایت برای برازش مدل از معیارهای 
و 
استفاده شده است. این معیارها طبق اعداد مندرج در جدول 12 آورده شده است.
جدول 2- مشخصات خبرگان
ردیف | تحصیلات | رشته تحصیلی | سمت |
1 | دکتری | اقتصاد | هیأتعلمی |
2 | دکتری | اقتصاد | هیأتعلمی |
3 | دکتری | مدیریت بازرگانی | هیأتعلمی |
4 | دکتری | کارآفرینی | هیأتعلمی |
5 | دکتری | مدیریت بازرگانی | هیأتعلمی |
6 | دکتری | مدیریت مالی | هیأتعلمی |
7 | دکتری | اقتصاد | هیأتعلمی |
8 | دکتری | مدیریت دولتی | هیأتعلمی |
9 | دکتری | مدیریت دولتی | هیأتعلمی |
10 | دکتری | کارآفرینی | هیأتعلمی |
11 | دکتری | کارآفرینی | هیأتعلمی |
12 | دکتری | مدیریت بازرگانی | هیأتعلمی |
13 | دکتری | مدیریت مالی | هیأتعلمی |
14 | دکتری | کارآفرینی | هیأتعلمی |
15 | دکتری | مدیریت مالی | هیأتعلمی |
16 | دکتری | اقتصاد | هیأتعلمی |
17 | دکتری | کارآفرینی | هیأتعلمی |
18 | دکتری | اقتصاد | هیأتعلمی |
19 | دکتری | مدیریت بازرگانی | هیأتعلمی |
20 | دکتری | کارآفرینی | هیأتعلمی |
4- تحلیل داده‌ها
جدول 3- متغیرهای کلامی
متغیرهای کلامی | عدد فازی مثلثی |
کاملاً موافقم | (۱ ، 1 ، 9/۰) |
موافقم | (۱ ، 9/0 ، 7/۰) |
بدون نظرم | (7/0 ، 5/0 ، 3/۰) |
مخالفم | (3/0 ، 1/0 ، ۰) |
کاملاً مخالفم | (۱/0 ، 0 ، ۰) |
جدول 4- مرحله اول نظرسنجی از خبرگان
مؤلفه‌ها | میانگین فازی | میانگین فازی زدایی‌شده |
|---|---|---|
ارتباطات تعاملی در راستاي نوآوري در بین واحدهاي بانک | ( ۱، 96/۰ ، 7/0) | 88/0 |
ارتباط و تعامل مدیران بانک با اساتید دانشگاه به ویژه متخصصین کارآفرینی فناورانه | ( ۱، 95/۰ ، 3/0) | 75/0 |
تعامل با بنگاه‌های اقتصادی به منظور عملیاتی‌کردن کارآفرینی فناورانه | ( ۱، 91/۰ ، 3/0) | 73/0 |
پیمایش نوآوري‌هاي رقبا | ( ۱، 95/۰ ، 7/0) | 88/0 |
تدوین دستورالعمل‌های مرتبط با کارآفرینی فناورانه | ( ۱، 83/۰ ، 3/0) | 71/0 |
تحقیق و توسعه | ( ۱، 95/۰ ، 7/0) | 88/0 |
مدیریت دانش | ( ۱، 84/۰ ، 6/0) | 82/0 |
فرهنگ سازمانی | ( ۱، 89/۰ ، 3/0) | 73/0 |
ساختار سازمانی | ( ۱، 83/۰ ، 5/0) | 77/0 |
نوآوری سازمانی | ( ۱، 84/۰ ، 6/0) | 82/0 |
حمایت‌های مادی و معنوی وزارت اقتصاد و دارایی از کارآفرینی فناورانه | ( ۱، 86/۰ ، 3/0) | 72/0 |
رویکرد وزارت اقتصاد و دارایی درخصوص تضمین امنیت و ریسک سرمایه‌گذاری در کارآفرینی فناورانه | ( ۱، 90/۰ ، 3/0) | 73/0 |
رویکرد وزارت اقتصاد و دارایی درخصوص ترویج کارآفرینی فناورانه در صنعت بانکداری | ( ۱، 89/۰ ، 3/0) | 73/0 |
قوانین و مقررات بانکداری | ( ۱، 92/۰ ، 3/0) | 74/0 |
آموزش‌های ارائه‌شده متناسب با تقویت ایده‌پردازی و مهارت‌های کارآفرینی | ( ۱، 95/۰ ، 7/0) | 88/0 |
افزایش مهارت‌های کارآفرینی مدیران در ایجاد شبکه برای کارآفرینی فناورانه | ( ۱، 93/۰ ، 3/0) | 74/0 |
افزایش مهارت‌های کارآفرینی در مدیران در شناسایی و مدیریت ریسک کارآفرینی فناورانه | ( ۱، 88/۰ ، 3/0) | 72/0 |
آموزش مهارت‌های روانشناسانه بر توسعه کارآفرینی فناورانه در صنعت بانکداری | ( ۱، 89/۰ ، 3/0) | 73/0 |
ارایه خدمات به خوشه‌های کارآفرینی فناورانه | ( ۱، 92/۰ ، 3/0) | 74/0 |
افزایش انگیزه کارکنان در حوزه فعالیت‌های کارآفرینی فناورانه | ( ۱، 89/۰ ، 3/0) | 73/0 |
توجه به پتانسیل‌های مختلف کارکنان برای استقرار کارآفرینی فناورانه | ( ۱، 83/۰ ، 5/0) | 77/0 |
میزان پذیرش مخاطرات ورود به فعالیت در حوزه کارآفرینی فناورانه | ( ۱، 84/۰ ، 6/0) | 82/0 |
حمایت از ایده‌های کارکنان در اجرای به موقع و سریع کارآفرینی فناورانه | ( ۱، 95/۰ ، 3/0) | 75/0 |
پیشینه ذهنی و اطلاعاتی مدیران برای توسعه کارآفرینی فناورانه | ( ۱، 91/۰ ، 3/0) | 73/0 |
جهت‌دهی به رسانه‌ها درخصوص ترویج کارآفرینی فناورانه در صنعت بانکداری | ( ۱، 95/۰ ، 7/0) | 88/0 |
هوشیاری مدیران در حوزه کارآفرینی فناورانه | ( ۱، 95/۰ ، 7/0) | 88/0 |
تمرکز بر نیازهاي مشتریان | ( ۱، 89/۰ ، 3/0) | 73/0 |
بازخوردهای بازار | ( ۱، 83/۰ ، 5/0) | 77/0 |
ارتباط و تعامل با مشتریان | ( ۱، 84/۰ ، 6/0) | 82/0 |
مسائل جهانی‌سازی | ( ۱، 86/۰ ، 3/0) | 72/0 |
تمرکز بر توسعه محصول | ( ۱، 90/۰ ، 3/0) | 73/0 |
افزایش سهم بازار | ( ۱، 89/۰ ، 3/0) | 73/0 |
توسعه خدمات نوآورانه | ( ۱، 90/۰ ، 3/0) | 73/0 |
استفاده از فناوري پیشرفته | ( ۱، 89/۰ ، 3/0) | 73/0 |
زیرساخت‌هاي فناوري اطلاعات | ( ۱، 92/۰ ، 3/0) | 74/0 |
مدیریت فناوري | ( ۱، 95/۰ ، 7/0) | 88/0 |
با توجه به اینکه میانگین قطعی مؤلفه‌ها همگی بالای ۴/۰ می‌باشد، اعضای گروه خبره با مؤلفه‌ها موافق بوده‌اند.
جدول 5- مرحله دوم نظرسنجی از خبرگان
مؤلفه‌ها | میانگین فازی | میانگین دی فازی‌شده |
|---|---|---|
ارتباطات تعاملی در راستاي نوآوري در بین واحدهاي بانک | ( ۱، 96/۰ ، 7/0) | 88/0 |
ارتباط و تعامل مدیران بانک با اساتید دانشگاه به ویژه متخصصین کارآفرینی فناورانه | ( ۱، 95/۰ ، 3/0) | 75/0 |
تعامل با بنگاه‌های اقتصادی به منظور عملیاتی‌کردن کارآفرینی فناورانه | ( ۱، 91/۰ ، 3/0) | 73/0 |
پیمایش نوآوري‌هاي رقبا | ( ۱، 84/۰ ، 6/0) | 82/0 |
تدوین دستورالعمل‌های مرتبط با کارآفرینی فناورانه | ( ۱، 83/۰ ، 3/0) | 71/0 |
تحقیق و توسعه | ( ۱، 95/۰ ، 7/0) | 88/0 |
مدیریت دانش | ( ۱، 84/۰ ، 6/0) | 82/0 |
فرهنگ سازمانی | ( ۱، 89/۰ ، 3/0) | 73/0 |
ساختار سازمانی | ( ۱، 83/۰ ، 5/0) | 77/0 |
نوآوری سازمانی | ( ۱، 84/۰ ، 6/0) | 82/0 |
حمایت‌های مادی و معنوی وزارت اقتصاد و دارایی از کارآفرینی فناورانه | ( ۱، 86/۰ ، 3/0) | 72/0 |
رویکرد وزارت اقتصاد و دارایی درخصوص تضمین امنیت و ریسک سرمایه‌گذاری در کارآفرینی فناورانه | ( ۱، 90/۰ ، 3/0) | 73/0 |
رویکرد وزارت اقتصاد و دارایی درخصوص ترویج کارآفرینی فناورانه در صنعت بانکداری | ( ۱، 89/۰ ، 3/0) | 73/0 |
قوانین و مقررات بانکداری | ( ۱، 92/۰ ، 3/0) | 74/0 |
آموزش‌های ارائه شده متناسب با تقویت ایده‌پردازی و مهارت‌های کارآفرینی | ( ۱، 95/۰ ، 7/0) | 88/0 |
افزایش مهارت‌های کارآفرینی مدیران در ایجاد شبکه برای کارآفرینی فناورانه | ( ۱، 93/۰ ، 3/0) | 74/0 |
افزایش مهارت‌های کارآفرینی در مدیران در شناسایی و مدیریت ریسک کارآفرینی فناورانه | ( ۱، 88/۰ ، 3/0) | 72/0 |
آموزش مهارت‌های روانشناسانه بر توسعه کارآفرینی فناورانه در صنعت بانکداری | ( ۱، 89/۰ ، 3/0) | 73/0 |
ارایه خدمات به خوشه‌های کارآفرینی فناورانه | ( ۱، 92/۰ ، 3/0) | 74/0 |
افزایش انگیزه کارکنان در حوزه فعالیت‌های کارآفرینی فناورانه | ( ۱، 92/۰ ، 3/0) | 74/0 |
توجه به پتانسیل‌های مختلف کارکنان برای استقرار کارآفرینی فناورانه | ( ۱، 83/۰ ، 5/0) | 77/0 |
میزان پذیرش مخاطرات ورود به فعالیت در حوزه کارآفرینی فناورانه | ( ۱، 84/۰ ، 6/0) | 82/0 |
حمایت از ایده‌های کارکنان در اجرای به موقع و سریع کارآفرینی فناورانه | ( ۱، 84/۰ ، 6/0) | 82/0 |
پیشینه ذهنی و اطلاعاتی مدیران برای توسعه کارآفرینی فناورانه | ( ۱، 91/۰ ، 3/0) | 73/0 |
جهت‌دهی به رسانه‌ها درخصوص ترویج کارآفرینی فناورانه در صنعت بانکداری | ( ۱، 95/۰ ، 7/0) | 88/0 |
هوشیاری مدیران در حوزه کارآفرینی فناورانه | ( ۱، 95/۰ ، 7/0) | 88/0 |
تمرکز بر نیازهاي مشتریان | ( ۱، 89/۰ ، 3/0) | 73/0 |
بازخوردهای بازار | ( ۱، 83/۰ ، 5/0) | 77/0 |
ارتباط و تعامل با مشتریان | ( ۱، 84/۰ ، 6/0) | 82/0 |
مسائل جهانی‌سازی | ( ۱، 86/۰ ، 3/0) | 72/0 |
تمرکز بر توسعه محصول | ( ۱، 90/۰ ، 3/0) | 73/0 |
افزایش سهم بازار | ( ۱، 89/۰ ، 3/0) | 73/0 |
توسعه خدمات نوآورانه | ( ۱، 90/۰ ، 3/0) | 73/0 |
استفاده از فناوري پیشرفته | ( ۱، 89/۰ ، 3/0) | 73/0 |
زیرساخت‌هاي فناوري اطلاعات | ( ۱، 92/۰ ، 3/0) | 74/0 |
مدیریت فناوري | ( ۱، 84/۰ ، 6/0) | 82/0 |
جدول 6- اختلاف میانگین فازی زدایی‌شده مرحله اول و دوم نظرسنجی از خبرگان
مؤلفه‌ها | میانگین فازی زدایی‌شده مرحله 1 | میانگین فازی زدایی‌شده مرحله 2 | اختلاف |
|---|---|---|---|
ارتباطات تعاملی در راستاي نوآوري در بین واحدهاي بانک | 88/0 | 88/0 | 00/0 |
ارتباط و تعامل مدیران بانک با اساتید دانشگاه به ویژه متخصصین کارآفرینی فناورانه | 75/0 | 75/0 | 00/0 |
تعامل با بنگاه‌های اقتصادی به منظور عملیاتی‌کردن کارآفرینی فناورانه | 73/0 | 73/0 | 00/0 |
پیمایش نوآوري‌هاي رقبا | 88/0 | 82/0 | 06/0 |
تدوین دستورالعمل‌های مرتبط با کارآفرینی فناورانه | 71/0 | 71/0 | 00/0 |
تحقیق و توسعه | 88/0 | 88/0 | 00/0 |
مدیریت دانش | 82/0 | 82/0 | 00/0 |
فرهنگ سازمانی | 73/0 | 73/0 | 00/0 |
ساختار سازمانی | 77/0 | 77/0 | 00/0 |
نوآوری سازمانی | 82/0 | 82/0 | 00/0 |
حمایت‌های مادی و معنوی وزارت اقتصاد و دارایی از کارآفرینی فناورانه | 72/0 | 72/0 | 00/0 |
رویکرد وزارت اقتصاد و دارایی درخصوص تضمین امنیت و ریسک سرمایه‌گذاری در کارآفرینی فناورانه | 73/0 | 73/0 | 00/0 |
رویکرد وزارت اقتصاد و دارایی درخصوص ترویج کارآفرینی فناورانه در صنعت بانکداری | 73/0 | 73/0 | 00/0 |
قوانین و مقررات بانکداری | 74/0 | 74/0 | 00/0 |
آموزش‌های ارائه‌شده متناسب با تقویت ایده‌پردازی و مهارت‌های کارآفرینی | 88/0 | 88/0 | 00/0 |
افزایش مهارت‌های کارآفرینی مدیران در ایجاد شبکه برای کارآفرینی فناورانه | 74/0 | 74/0 | 00/0 |
افزایش مهارت‌های کارآفرینی در مدیران در شناسایی و مدیریت ریسک کارآفرینی فناورانه | 72/0 | 72/0 | 00/0 |
آموزش مهارت‌های روانشناسانه بر توسعه کارآفرینی فناورانه در صنعت بانکداری | 73/0 | 73/0 | 00/0 |
ارایه خدمات به خوشه‌های کارآفرینی فناورانه | 74/0 | 74/0 | 00/0 |
افزایش انگیزه کارکنان در حوزه فعالیت‌های کارآفرینی فناورانه | 73/0 | 74/0 | 01/0 |
توجه به پتانسیل‌های مختلف کارکنان برای استقرار کارآفرینی فناورانه | 77/0 | 77/0 | 00/0 |
میزان پذیرش مخاطرات ورود به فعالیت در حوزه کارآفرینی فناورانه | 82/0 | 82/0 | 00/0 |
حمایت از ایده‌های کارکنان در اجرای به موقع و سریع کارآفرینی فناورانه | 75/0 | 82/0 | 07/0 |
پیشینه ذهنی و اطلاعاتی مدیران برای توسعه کارآفرینی فناورانه | 73/0 | 73/0 | 00/0 |
جهت‌دهی به رسانه‌ها درخصوص ترویج کارآفرینی فناورانه در صنعت بانکداری | 88/0 | 88/0 | 00/0 |
هوشیاری مدیران در حوزه کارآفرینی فناورانه | 88/0 | 88/0 | 00/0 |
تمرکز بر نیازهاي مشتریان | 73/0 | 73/0 | 00/0 |
بازخوردهای بازار | 77/0 | 77/0 | 00/0 |
ارتباط و تعامل با مشتریان | 82/0 | 82/0 | 00/0 |
مسائل جهانی‌سازی | 72/0 | 72/0 | 00/0 |
تمرکز بر توسعه محصول | 73/0 | 73/0 | 00/0 |
افزایش سهم بازار | 73/0 | 73/0 | 00/0 |
توسعه خدمات نوآورانه | 73/0 | 73/0 | 00/0 |
استفاده از فناوري پیشرفته | 73/0 | 73/0 | 00/0 |
زیرساخت‌هاي فناوري اطلاعات | 74/0 | 74/0 | 00/0 |
مدیریت فناوري | 88/0 | 82/0 | 06/0 |
با توجه به دیدگاه‌های ارائه‌شده در مرحله دوم و مقایسه آن با نتایج مرحله اول، اختلاف میانگین قطعی مؤلفه‌ها بین دو مرحله کمتر از آستانه کم (1/0) می‌باشد، بنابراین فرایند نظرسنجی متوقف می‌شود و اعضای گروه خبره با تمامی مؤلفه‌ها موافق بوده‌اند و این مؤلفه‌ها براساس تکنیک دلفی فازی مورد قبول واقع شدند.
جدول 7- تحلیل عاملی اکتشافی
مؤلفه‌ها | ابعاد | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | ||
Q1 | 560/0 | 205/0- | 224/0- | 289/0- | 079/0 | 339/0 | 050/0- | |
Q2 | 607/0 | 117/0- | 134/0- | 382/0- | 221/0 | 260/0 | 276/0- | |
Q3 | 711/0 | 250/0- | 121/0- | 103/0- | 045/0 | 109/0- | 069/0- | |
Q4 | 704/0 | 230/0- | 080/0- | 198/0- | 003/0 | 116/0 | 335/0- | |
Q5 | 220/0 | 413/0 | 156/0- | 064/0- | 154/0- | 166/0 | 426/0 | |
Q6 | 078/0 | 571/0 | 087/0 | 334/0- | 154/0- | 097/0- | 024/0 | |
Q7 | 318/0 | 665/0 | 075/0- | 208/0- | 260/0- | 274/0- | 053/0 | |
Q8 | 113/0 | 450/0 | 008/0 | 111/0- | 021/0- | 019/0- | 131/0 | |
Q9 | 213/0 | 668/0 | 098/0- | 042/0- | 326/0 | 229/0- | 102/0 | |
Q10 | 197/0 | 551/0 | 220/0- | 336/0 | 075/0- | 078/0 | 166/0 | |
Q11 | 309/0 | 301/0- | 627/0 | 039/0- | 170/0- | 133/0 | 021/0 | |
Q12 | 226/0 | 008/0 | 495/0 | 206/0 | 233/0- | 098/0 | 139/0 | |
Q13 | 182/0 | 316/0- | 538/0 | 107/0 | 113/0 | 128/0- | 015/0 | |
Q14 | 188/0 | 212/0- | 721/0 | 031/0- | 253/0- | 131/0 | 039/0 | |
Q15 | 288/0 | 175/0- | 106/0- | 559/0 | 312/0 | 179/0- | 219/0 | |
Q16 | 303/0 | 184/0- | 026/0- | 712/0 | 157/0 | 123/0- | 101/0- | |
Q17 | 143/0 | 342/0- | 007/0- | 620/0 | 092/0 | 152/0- | 118/0- | |
Q18 | 077/0 | 104/0- | 082/0- | 436/0 | 061/0- | 343/0 | 158/0 | |
Q19 | 307/0 | 156/0- | 372/0 | 307/0 | 609/0 | 007/0 | 038/0- | |
Q20 | 106/0 | 103/0- | 216/0 | 280/0 | 713/0 | 286/0- | 145/0- | |
Q21 | 210/0 | 187/0- | 095/0 | 246/0 | 577/0 | 144/0 | 028/0- | |
Q22 | 397/0 | 274/0 | 388/0- | 135/0 | 464/0 | 100/0- | 196/0- | |
Q23 | 170/0 | 166/0 | 108/0- | 078/0 | 654/0 | 093/0 | 027/0 | |
Q24 | 145/0 | 212/0 | 104/0- | 050/0 | 724/0 | 149/0- | 181/0- | |
Q25 | 214/0 | 290/0 | 166/0- | 190/0- | 438/0 | 177/0- | 029/0 | |
Q26 | 381/0 | 310/0 | 084/0 | 012/0 | 538/0 | 228/0- | 238/0- | |
Q27 | 310/0 | 083/0 | 066/0 | 178/0 | 237/0- | 616/0 | 292/0- | |
Q28 | 206/0 | 267/0 | 114/0- | 218/0 | 227/0 | 561/0 | 155/0 | |
Q29 | 167/0 | 150/0 | 066/0 | 053/0- | 073/0- | 494/0 | 202/0- | |
Q30 | 277/0 | 315/0 | 104/0- | 105/0 | 260/0 | 557/0 | 256/0- | |
Q31 | 371/0 | 530/0 | 345/0 | 050/0- | 201/0 | 781/0 | 022/0 | |
Q32 | 108/0 | 357/0 | 280/0 | 273/0- | 044/0 | 554/0 | 078/0 | |
Q33 | 225/0 | 321/0 | 332/0 | 243/0- | 037/0 | 459/0 | 164/0 | |
Q34 | 330/0 | 366/0 | 148/0 | 156/0- | 088/0 | 100/0- | 718/0 | |
Q35 | 132/0 | 380/0 | 112/0- | 260/0 | 088/0- | 056/0 | 663/0 | |
Q36 | 206/0 | 110/0 | 050/0- | 148/0- | 109/0 | 024/0- | 543/0 | |
Extraction Method: Principal Component Analysis. Rotation Method: Varimax with Kaiser Normalization. | ||||||||
a. Rotation converged in 23 iterations. | ||||||||
جدول 8- ابعاد و مؤلفه‌های کارآفرینی فناورانه
ابعاد | مؤلفه‌ها |
|---|---|
تعاملات بین سازمانی | ارتباطات تعاملی در راستاي نوآوري در بین واحدهاي بانک |
ارتباط و تعامل مدیران بانک با اساتید دانشگاه به ویژه متخصصین کارآفرینی فناورانه | |
تعامل با بنگاه‌های اقتصادی به منظور عملیاتی‌کردن کارآفرینی فناورانه | |
پیمایش نوآوري‌هاي رقبا | |
ساختاری | تدوین دستورالعمل‌های مرتبط با کارآفرینی فناورانه |
تحقیق و توسعه | |
مدیریت دانش | |
فرهنگ سازمانی | |
ساختار سازمانی | |
نوآوری سازمانی | |
نهادی | حمایت‌های مادی و معنوی وزارت اقتصاد و دارایی از کارآفرینی فناورانه |
رویکرد وزارت اقتصاد و دارایی درخصوص تضمین امنیت و ریسک سرمایه‌گذاری در کارآفرینی فناورانه | |
رویکرد وزارت اقتصاد و دارایی درخصوص ترویج کارآفرینی فناورانه در صنعت بانکداری | |
قوانین و مقررات بانکداری | |
مهارتی | آموزش‌های ارائه‌شده متناسب با تقویت ایده‌پردازی و مهارت‌های کارآفرینی |
افزایش مهارت‌های کارآفرینی مدیران در ایجاد شبکه برای کارآفرینی فناورانه | |
افزایش مهارت‌های کارآفرینی در مدیران در شناسایی و مدیریت ریسک کارآفرینی فناورانه | |
آموزش مهارت‌های روانشناسانه بر توسعه کارآفرینی فناورانه در صنعت بانکداری | |
مدیریتی | ارایه خدمات به خوشه‌های کارآفرینی فناورانه |
افزایش انگیزه کارکنان در حوزه فعالیت‌های کارآفرینی فناورانه | |
توجه به پتانسیل‌های مختلف کارکنان برای استقرار کارآفرینی فناورانه | |
میزان پذیرش مخاطرات ورود به فعالیت در حوزه کارآفرینی فناورانه | |
حمایت از ایده‌های کارکنان در اجرای به موقع و سریع کارآفرینی فناورانه | |
پیشینه ذهنی و اطلاعاتی مدیران برای توسعه کارآفرینی فناورانه | |
جهت‌دهی به رسانه‌ها درخصوص ترویج کارآفرینی فناورانه در صنعت بانکداری | |
هوشیاری مدیران در حوزه کارآفرینی فناورانه | |
بازار و مشتریان | تمرکز بر نیازهاي مشتریان |
بازخوردهای بازار | |
ارتباط و تعامل با مشتریان | |
مسائل جهانی‌سازی | |
تمرکز بر توسعه محصول | |
افزایش سهم بازار | |
توسعه خدمات نوآورانه | |
فناوری | استفاده از فناوري پیشرفته |
زیرساخت‌هاي فناوري اطلاعات | |
مدیریت فناوري |
همان‌طور که در جدول 8 مشخص است، 36 مؤلفه به‌عنوان مؤلفه‌های کارآفرینی فناورانه در بانک کشاورزی از دید خبرگان شناسایی و در 7 بعد دسته‌بندی شدند.
جدول 9- پایایی متغیرها
ابعاد | آلفای کرونباخ | CR |
بازار و مشتریان | 873/0 | 901/0 |
تعاملات بین سازمانی | 815/0 | 878/0 |
ساختاری | 870/0 | 902/0 |
فناوری | 789/0 | 876/0 |
مدیریتی | 870/0 | 898/0 |
مهارتی | 753/0 | 844/0 |
نهادی | 844/0 | 895/0 |
کارآفرینی فناورانه | 713/0 | 839/0 |
با توجه به اینکه مقادیر قابل قبول برای ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی، 7/0 است [13]. مطابق با جدول 9، پایایی تأیید می‌شود.
جدول 10- روایی همگرا
ابعاد | ميانگين واريانس استخراج‌شده (AVE) |
بازار و مشتریان | 567/0 |
تعاملات بین سازمانی | 643/0 |
ساختاری | 606/0 |
فناوری | 702/0 |
مدیریتی | 526/0 |
مهارتی | 577/0 |
نهادی | 681/0 |
کارآفرینی فناورانه | 636/0 |
همچنین مقدار قابل قبول برای AVE، 5/0 است [13]. مطابق با جدول 10، روایی همگرا تأیید می‌شود.
جدول 11- روایی واگرا
ابعاد | بازار و مشتریان | تعاملات بین سازمانی | ساختاری | فناوری | مدیریتی | مهارتی | نهادی | کارآفرینی فناورانه |
بازار و مشتریان | 753/0 |
|
|
|
|
|
|
|
تعاملات بین سازمانی | 633/0 | 802/0 |
|
|
|
|
|
|
ساختاری | 641/0 | 746/0 | 778/0 |
|
|
|
|
|
فناوری | 702/0 | 490/0 | 593/0 | 838/0 |
|
|
|
|
مدیریتی | 742/0 | 670/0 | 747/0 | 747/0 | 726/0 |
|
|
|
مهارتی | 633/0 | 705/0 | 705/0 | 578/0 | 685/0 | 760/0 |
|
|
نهادی | 654/0 | 669/0 | 762/0 | 557/0 | 649/0 | 745/0 | 825/0 |
|
کارآفرینی فناورانه | 598/0 | 792/0 | 641/0 | 491/0 | 628/0 | 726/0 | 746/0 | 798/0 |
طبق جدول 11، اعداد مندرج در قطر اصلی از مقادیر زیرین خود بیشتر می‌باشند بنابراین روایی واگرا قابل قبول است [14].
جدول 12- برازش مدل
ابعاد | شاخص | شاخص | GoF | |
بازار و مشتریان | 358/0 | 414/0 |
| |
تعاملات بین سازمانی | 627/0 | 396/0 |
| |
ساختاری | 707/0 | 436/0 |
| |
فناوری | 241/0 | 374/0 | 561/0 | |
مدیریتی | 395/0 | 381/0 |
| |
مهارتی | 527/0 | 358/0 |
| |
نهادی | 715/0 | 453/0 |
| |
کارآفرینی فناورانه | - | 389/0 |
|
سازه | ابعاد | ضریب | مقدار t | نتیجه |
کارآفرینی فناورانه | بازار و مشتریان | 598/0 | 222/10 | تأیید |
تعاملات بین سازمانی | 792/0 | 805/22 | تأیید | |
ساختاری | 841/0 | 857/29 | تأیید | |
فناوری | 491/0 | 234/7 | تأیید | |
مدیریتی | 628/0 | 304/11 | تأیید | |
مهارتی | 726/0 | 155/14 | تأیید | |
| نهادی | 846/0 | 341/33 | تأیید |
5- نتیجه‌گیری و پیشنهادات
هدف این تحقیق طراحی مدل کارآفرینی فناورانه در بانک کشاورزی بوده است. با توجه به مصاحبه با خبرگان و تحلیل دلفی فازی مشخص شد 36 مؤلفه در قالب 7 بعد (تعاملات بین سازمانی، ساختاری، نهادی، مهارتی، مدیریتی، بازار و مشتریان، فناوری) بر کارآفرینی فناورانه در صنعت بانکداری مؤثر هستند که بعد تعاملات بین سازمانی با نتایج تحقیقات [3]، [9]، [10] و [16] همخوانی دارند. همچنین بعد ساختاری با نتایج تحقیقات [9]، [12]، [16] و [20] همخوانی دارند. بعد نهادی با نتایج تحقیقات [3]، [9]، [10]، [12]، [16] و [22] همخوانی دارند. بعد مهارتی با نتایج تحقیقات [9] و [11] همخوانی دارند. بعد مدیریتی با نتایج تحقیقات [3]، [9]، [10]، [11] و [12] همخوانی دارند. بعد بازار و مشتریان با نتایج تحقیقات [3]، [8]، [10]، [11] و [16] همخوانی دارند. بعد فناوری با نتایج تحقیقات [3]، [10]، [11] و [12] همخوانی دارند.
همچنین نتایج مدلسازی معادلات ساختاری نشان داد تعاملات بین سازمانی (792/0)، ساختاری (841/0)، نهادی (846/0)، مهارتی (726/0)، مدیریتی (628/0)، بازار و مشتریان (598/0) و فناوری (491/0) بر کارآفرینی فناورانه تأثیر مثبت و معنی‌داری دارند.
با توجه به نتایج به‌دست آمده از تحقیق، پیشنهاداتی جهت تقویت کارآفرینی فناورانه در بانک کشاورزی ارائه می‌گردد:
تعاملات بین سازمانی: پیاده‌سازی آموزش‌های سازمانی و برگزاری جلسات و همایش‌ها و برخورداری از منابع انسانی مناسب.
ساختاری: فراهم‌نمودن زیرساخت‌های لازم برای استفاده از فناوری‌های جدید و حضوری مؤثر در فضای مجازی.
نهادی: تدوین نظام جامع فناوری و بیانیه مأموریت و چشم‌انداز مشترک مدون، واضح، آینده‌نگر و مشوق تغییر و نوآوری.
مهارتی: تشکیل تیم‌هایی متشکل از افراد خلاق و متخصص در حوزه‌های مختلف کسب‌وکار بانکی و شناسایی فرصت‌ها، ارائه ایده‌های مبتکرانه و مدیریت فعالیت‌های نوآورانه.
مدیریتی: توجه به ثبات مدیریتی و وجود مدیران با سطح دانش و آگاهی و تجربه بالا می‌تواند بانک کشاورزی را در راستای رشد و توسعه بالا در زمینه‌های مختلف کارآفرینی فناورانه کمک نماید.
بازار و مشتریان: درک روشن از نیازهای بازار و دغدغه‌های مشتریان با استفاده از تحلیل داده‌های مشتریان.
فناوری: کاربرد انواع فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی برای طراحی، تولید و ارائه خدمات.
6- مراجع
1- مغنی، حیدر.، ناصحی‌فر، وحید، و ناطق، تهمینه. چگونگی تأثیر گسترش فناوری‌های مالی بر بهبود عملکرد خدمات مالی، فصلنامه اقتصاد مالی، 13(49) :212-183،1398.
2- حسینی‌مقدم، محمدرضا.، و حجازي، رضا. تأثیر گرایش کارآفرینانه بر عملکرد بانک‌ها با متغیر میانجی بازارگرایی، توسعه کارآفرینی، 7(2): 229-211،1393.
3- مرادی، محمدرضا.، و فرج‌اله‌زاده، محمد. شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر کارآفرینی فناورانه پیشرفته در ایران، مطالعات مديريت راهبردي دفاع ملي، 4(13): 170-141،1399.
4- آقازاده، هاشم.، و یزدانی، سجاد. بررسی تأثیر استراتژي‌هاي رقابتی بر بازارگرایی و توسعه محصول جدید در بانک‌هاي تجاري کشور، کاوش‌هاي مدیریت بازرگانی، 7(4):146-121،1394.
5- دلبازه، حسین، ساده، احسان و پقه، عبدالعزیز. بررسی الگوي مزیت رقابتی پایدار براساس قابلیت‌هاي کارآفرینی فناورانه در شرکت‌هاي تعاونی صنایع لبنی استان‌هاي مازندران و گلستان، نشریه کارآفرینی در کشاورزي، 8(1): 104-85،1400.
6- صابرکهنه‌گورابی، محمدحسین، ایرانمنش، سیدحسین.، و جعفری، پریوش. الگوی کارآفرینی فناورانه با رویکرد نوآوری باز: توسعه پایدار شرکت‌های دانش‌بنیان نفت و گاز، پژوهش‌های برنامه و توسعه، 2(7): 71-45،1400.
7- خاکزادیان، مهدی.، و رضائی، حمید. مبانی کارآفرینی فناورانه. چاپ اول. تهران: انتشارات هوشمند تدبیر، 1399.
8- قوامی، علی.، صرافی‌زاده قزوینی، اصغر.، بدیع‌زاده، علی.، و عالم تبریز، اکبر. عوامل تأثیرگذار بر کارآفرینی سازمانی فناورانه: با رویکرد کسب‌وکارهای الکترونیک، مدیریت توسعه فناوری، 7(3):61-37،1398.
9- کشاورز، لقمان.، و پورمرادی، مهری. طراحی مدل کارآفرینی فناورانه در هیأت‌های ورزشی استان کرمان، اولین همایش ملی علوم ورزشی و فدراسیون‌ها با تأکید بر فدراسیون ورزش سه‌گانه، تهران،1396.
10- رمضان‌پور نرگسی، قاسم.، رمضان‌پور نرگسی، سمیه.، و غفاری، علی. عوامل کلیدی مؤثر بر توسعة کارآفرینی فناورانه در شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در پارک‌های علم و فناوری در ایران، توسعه کارآفرینی، 8(4):766-749،1394.
11- محمدي، شقاق.، و ممیز، آیت‌اله. شناسایی عوامل کلیدي موفقیت در کارآفرینی فناورانه اجتماعی در حوزه ارائه خدمات شهري به معلولان، سیاست علم و فناوري، 6(3): 86-67،1393.
12- حسيني‌نيا، غلامحسین.، يعقوبي فراني، احمد.، و افشار، سعید. عوامل محيطي مؤثر بر توسعه كارآفريني تكنولوژيك در صنعت برق، كيفيت و بهره‌وري صنعت برق ايران، 3(5): 17-8،1393.
13- آذر، عادل.، و خسروانی، فرزانه. تحقیق در عملیات نرم (رویکردهای ساختاردهی مسأله). چاپ دوم. تهران: انتشارات سازمان مدیریت صنعتی، 1398.
14- داوری، علی.، و رضازاده، آرش. مدلسازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار PLS، چاپ دوم، تهران: انتشارات سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی، 1397.
15- Benfratello, L. Schiantarelli, F. and Sembenelli, A. Banks and innovation: Micro econometric evidence on Italian firms. Journal of Financial Economics, 90, 197 -217, 2008.
16- Badzińska. E. The Concept of Technological Entrepreneurship: The Example of Business Implementation, Entrepreneurial Business and Economics Review, 4(3), 57-72, 2016.
17- Lay Hong, T, Boon Cheong, Ch and Syaiful Rizal, H. Service Innovation in Malaysian Banking Industry towards Sustainable Competitive Advantage through Environmentally and Socially Practices, Procedia – Social and Behavioral Sciences, 224(1), 52-59, 2016.
18- Rezaee, R., Ahadi Serkani, Y, and Mahmoudi,M . The Impact of Innovation and Knowledge Management on the Relationship between Balanced Scorecard Dimensions and Banking Productivity, International Journal of Finance and Managerial Accounting ,7(25):179-194, 2022.
19- RafeeLiavli, A., Imani, M. N and Nazem, F. Identification of Components and Factors Affecting Entrepreneurship of Students in Vocational Colleges and Schools of Gilan,Iranian journal of educational Sociology, 1(4), 12-22, 2017.
20- Petti, C and Zhang, Sh. Factors influencing technological entrepreneurship in Chinese firms: evidence from Guangdong, Int. J. Technology Management, 65(1), 70-95, 2014.
21- Prodan, I. A model of technological entrepreneurship, Handbook of Research On Techno- Entrepreneurship, Ecosystems, Innovation and Development. Research Handbooks in Business and Management series, 2008.
22- Siyanbola, W., Aderemi, H, and Abiodun, A. Framework for Technological Entrepreneurship Development: Key Issues and Policy Directions, American Journal of Industrial and Business Management, 1, 10-19, 2011.
23- Lincoln, Y., and Guba, E. Epistemological and methodological bases of naturalistic inquiry. Educational Technology Research and Development, 30:233-252, 1982.
24- Fornell, C. and Larcker, D. Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1): 39–50, 1981.
[1] . Technological Entrepreneurship
[2] . Technological Entrepreneurship, Technology Based Entrepreneurship, Technology, Entrepreneurship, Technical Entrepreneurship, Techno Entrepreneurship
