روشهای تربیت عقلانی در رویکرد فیض‌محور افلوطین
محورهای موضوعی : تاریخ و ماهیت رشته فلسفهٔ تعلیم‌وتربیت، مکاتب و رویکردهای فلسفهٔ تعلیم‌وتربیت قدیم و جدید ،تاریخ اندیشه و عمل تربیتی (سیاست‌ها، برنامه‌ها، اقدامات و...) مفاهیم، گزاره‌ها و نظریه‌های تربیتی آراء مربیان و فیلسوفان تربیتی روش‌شناسی پژوهش‌های تربیتی انواع تربیت مسائل تعلیم‌وتربیت ایران و جهان برنامه درسی و آموزش در رشته‌های گوناگون
اکبر غلامی
1
(دانشکده علوم تربیتی وروانشناسی گروه فلسفه تعلیم وتربیت)
رضاعلی نوروزی
2
(دانشگاه اصفهان)
محمدحسین حیدری
3
(دانشگاه اصفهان)
مجتبی سپاهی
4
(دانشگاه اصفهان)
کلید واژه: فیض‌محوری, روشهای تربیت عقلانی, حیات معقول, تجاری‌سازی دانش,
چکیده مقاله :
هدف این پژوهش تحلیل مفهوم حیات عقلی در رویکرد فیض‌محور افلوطین به منظور استنتاج روشهای تربیت عقلانی در پاسخ به چالش بازاری شدن دانش در تعلیم‌وتربیت امروز بود. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کیفی به روش تحلیلی و قیاس عملی فرانکنا می‌باشد. استنتاج روش‌ها در قالب قیاس عملی مرکب از مقدماتی هنجارین شامل اهداف واسطی و یا اصول تعلیم‌وتربیت و مقدماتی واقع‌نگر روشی که بیانگر فنون و روشهای نیل به اهداف تعلیم‌وتربیت صورت گرفت که منجر به توصیه‌های هنجاری روشی برای رسیدن به اهداف تعلیم‌وتربیت و توصیه‌های عملی برای تربیت قوای شناختی و عملی گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که روشهای تربیت عقلانی مبتنی برتحول وجودی شامل: خیرخواهی، تعالی معرفتی نفس، کنشگری و روشهای مبتنی بر تحول معرفتی شامل: تأملات عقلانی، شهودی، بصیرت و درون بینی و روشهای مبتنی بر اعتدال و عقل عملی شامل: تمرین فرزانــگی و تهذیب نفس بودند. بنابراین دانش با محوریت عقلانیت حقیقی و با بکارگیری روشهای استخراج شده در اندیشه افلوطین ظرفیت مقاومت در مقابل پدیده تجاری‌سازی دانش در تعلیم‌وتربیت امروز را دارد و به کارگیری این روش‌ها می‌تواند در مقابله با مظاهر عقلانیت ابزاری هم چون ثروت اندیشی، صنعت فرهنگی، سطحی نگری، ظاهرگرایی و قدر ت زدگی موثر باشند.
The purpose of this study was to analyze the concept of intellectual life in Plotinus' grace-oriented approach in order to infer the methods of intellectual education in response to the challenge of marketization of knowledge in education today. The present study is a qualitative research using conceptual analysis and practical analogy of Frankna. Inference of methods in the form of practical deductions consists of a normative premise indicating intermediate goals or principles of education, a factual premise that expresses the techniques and methods of achieving education goals, and a conclusion being a normative recommendation of a method to achieve educational goals. The results of this study showed that the methods of rational training based on existential change included benevolence, activism, and methods based on epistemological transformation including rational and intuitive reflections and the method of insight and introspection and methods based on moderation and practical wisdom included the practice of wisdom and self-purification. Therefore, knowledge with the focus on true rationality and by applying the methods extracted in Plotinus' thought has the capacity to resist the phenomenon of commercialization of knowledge in education today. These methods can be used as a tool against the manifestations of instrumental rationality such as wealth-centered thinking, cultural industry, superficiality and power-centeredness.
ابراهیمی دینانی، غلامحسین (۱۳۹۴). از محسوس تا معقول، تهران: انتشارات حکمت و فلسفه.
افلوطین (۱۳۸۹). مجموعه آثار افلوطین (جلد ۱ و ۲). (محمدحسن لطفی،مترجم). تهران: خوارزمی.
باقری، خسرو؛ باقری، محمدزهیر(۱۳۹۰). نگاهی انتقادی به رویکرد فیض محور در فلسفه اسلامی وپیامدهای آن در تعلیم‌وتربیت، پژوهشنامه مبانی تعلیم‌وتربیت، ۱ (۱): ۲۴- ۵.
باقری، خسرو؛ طیبه، توسلی؛ نرگس، سجادیه (۱۳۸۹). رویکردها وروش‌هاپژوهش درفلسفهٔ تعلیم‌وتربیت. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی واجتماعی.
باقری، خسرو (۱۳۸۹). فلسفهٔ تعلیم‌وتربیت جمهوری اسلامی، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
باقری، خسرو (۱۳۹۱). تأملی بر روابط فرهنگ بازار و دانشگاه. مجله‌علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز، ۶ (۲):۷-۲۲
باقری، خسرو (۱۳۹۴). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی (جلد ۲)، تهران: انتشارات مدرسه
بریه، امیل (۱۳۷۴). تاریخ فلسفه (علی مراد داوودی، مترجم). جلد دوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
بدیعیان، راضیه؛ نجفی، محمد؛ حیدری، محمد حسین (۱۳۹۸). تحلیل جایگاه خودگردانی در سند بنیادین تحول در آموزش‌وپرورش. مجله پژوهش در مسایل تعلیم وتربیت، ۲۷ (۴۲): ۱۸۵ -۱۶۱
پالمر، جوی.آ (۱۳۹۳). پنجاه اندیشمند نوین علوم تربیتی. (محمد جعفر پاک سرشت، مترجم). تهران: انتشارات سمت.
پورجوادی، نصرالله (۱۳۷۹). درآمدی به فلسفه افلوطین، تهران: انجمن فلسفه
پینتریچ، پال. آر؛ شانک، دیل. اچ (۱۳۹۸). انگیزش در تعلیم وتربیت. (مهرناز شهر آرای، مترجم). تهران: نشر علم
رحمانی، غلامرضا (۱۳۹۰). فلسفه افلوطین، قم: بوستان‌کتاب تبلیغات اسلامی.
رضایی، محمد جعفر؛ نوروزی، رضاعلی؛ سپاهی، مجتبی (۱۳۹۷). کارکردهای تربیت عقلانی از دیدگاه آیت الله جوادی آملی، پژوهش در مسایل تعلیم‌وتربیت اسلامی، ۲۶(۳۸): ۵۳-۲۹.
حاجی خواجه لو، صالح رشید؛ ابوذر، حسام‌پور(۱۳۹۰). به‌سوی پارادایمی جدید از علم (تأملی انتقادی در باب ماهیت فراعلمی الگوی دوم تولید علم). راهبرد فرهنگ، ۴(۱۴-۱۵): ۱۶۵ -۱۸۱
فاخوری، حنا؛ جر، خلیل (۱۳۸۶). تاریخ فلسفه در جهان اسلامی. (عبد‌المحمد آ‌یتی، مترجم). تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
کاپلستون، فردریک (۱۳۸۰). تاریخ فلسفه. (جلالدین مجتبوی، مترجم). جلددوم، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
کاردان، علی محمد (۱۳۹۱). سیرآراءتربیتی. تهران: انتشارات سمت.
کریمی، جلیل (۱۳۹۳). صنعت آموزش (تحلیلی انتقادی از آموزش‌وپرورش). تهران: مطالعات جامعه شناختی،۲۱(۱): ۴۹-۶۲
لیوتار، ژان فرانسوا (۱۳۸۰). وضعیت پست مدرن:گزارشی دربارهٔ دانش. (مترجم،حسینعلی نوذری). تهران: گام نو
محمدی، حمدالله؛ زیباکلام، فاطمه (۱۳۹۳). نئولیبرالیسم وتجاری‌سازی تربیت: چالشی فرا روی تربیت اخلاقی. پژوهش نامه مبانی تعلیم وتربیت.۴(۲).۹۵-۱۱۶
نقیب‌زاده، میر عبدالحسین (۱۳۸۹). نگاهی به فلسفه آموزش‌وپرورش، تهران: انتشارات طهوری.
ورنر، شارل (۱۳۸۲). حکمت یونان. (بزرگ نادرزاده، مترجم). تهران: علمی و فرهنگی.
هرست، پل؛ وایت، پاتریسیا (۱۳۸۵). فلسفه آموزش‌وپرورش: موضوعات اصلی در سنت تحلیلی (بختیار شعبانی ورکی و محمد رضا شجاع رضوی، مترجمان). مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد
یاسپرس، کارل (۱۳۸۹). افلوطین، (محمد حسن لطفی، مترجم) تهران: انتشارات خوارزمی
Armstrong, A. H. (2015). Elements in the thought of Plotinus at Variance with classical intellectualism. the journal of Hellenic studies, 93 (11). 13-23. doi ۱۰.۲۳۰۷/۶۳۱۴۴۹
Armstrong, A. H. (1971). Plotinus, The Enneads,Translated by Stephen MacKenna. Revised by B. S. Page. Foreword by E. R. Dodds. Introduction by Paul Henry, The Classical Review 8 (2):128-129.
Davies, B. Bansel, P. (2007). Neoliberalism and education International. Journal of Qualitative Studies in Edcation, 20 (3). 247-259. doi. org/۱۰.۱۰۸۰/۰۹۵۱۸۳۹۰۷۰۱۲۸۱۷۵۱
Edwards, M.C. (1962). Beauty and Aesthetic Value The Journal of philosophy, 59 (21), 617-628.
Emilsson, E. K. (2007). Plotinus on Intellect. Oxford: Oxford University Press.
Gerson, L. (2012). Plotinus on Happiness Journal of Ancient philosophy, 6 (1): 1-20.
