تأثیر ساحتهای اخلاقی بر معرفت از منظر قرآن با تاکید بردیدگاه علامه طباطبایی (ره)
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامیابوذر رجبی 1 , علی کربلائی پازوکی 2
1 - دانشگاه معارف اسلامی
2 - دانشگاه علامه طباطبائی، تهران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
ساحت شناختی و ساحت اخلاقی چه ارتباطی با یکدیگر دارند؟ برخی از فلاسفه بر این باورند که در کسب معرفت و باور، اخلاق و ارزشهای اخلاقی دخالتی نداشته و نباید داشته باشد. احساسات و عواطف، اخلاق و اخلاقیات باید رام عقل بوده، و عقل بر آنها تسلط داشته باشد، نه اینکه آنها دخالتی در حوزه باورها داشته باشند. (جدایی دانش از ارزش) در مقابل طیف دیگری از فلاسفه بر اثرپذیری و اثرگذاری اخلاقیات بر معرفت و باور عقلانی تأکید دارند. باتوجه به اختلاف دیدگاه ها در مورد تاثیر پذیری رفتار اخلاقى از خاستگاه‌های شناختى و غيرشناختى همانند عواطف و هيجانات و عواملى نظير وراثت، محيط اجتماعى و ... ، همچنین تاثیر پذیری شناخت‌های انسان از فضائل و رذائل اخلاقی، این تحقیق با روش توصیفی و تحلیل متن، در صدد بررسی ارتباط و تأثیر صفات نفسانی و اخلاقی بر مسائل معرفتی از دیدگاه قرآنی علامه طباطبائی است. به باور وی با کسب فضایل اخلاقی می‌توان زمینه شکل‌گیری باور صادق را فراهم ساخت. درمقابل رذایل اخلاقی در مانعیت برای حصول معرفت یا همان باور صادق می‌تواند دخالت نماید.
What is the relationship between the cognitive field and the moral field? Some philosophers believe that morality and moral values should not be involved in the acquisition of knowledge and belief. Feelings and emotions, morality and ethics should be dominated by reason, not they interfere in the realm of beliefs (separation of knowledge from value). In contrast, another spectrum of philosophers emphasizes the influence of ethics on knowledge and rational belief. Due to the differences of views on the impact of moral behavior on cognitive and non-cognitive origins such as emotions and factors such as heredity, social environment, etc., as well as human cognitions of moral virtues and vices, this study is descriptive And the analysis of the text seeks to examine the relationship and effect of sensual and moral attributes on epistemological issues from the Qur'anic point of view of Allameh Tabatabai. According to him, by acquiring moral virtues, the ground for the formation of true belief can be provided. Moral vices can interfere with preventing the attainment of true knowledge or belief.
85 |
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 102 - 85
تأثیر ساحتهای اخلاقی بر معرفت از منظر قرآن
با تاکید بردیدگاه علامه طباطبایی (ره)
ابوذر رجبی 1
علی کربلائی پازوکی 2
چکیده
ساحت شناختی و ساحت اخلاقی چه ارتباطی با یکدیگر دارند؟ برخی از فلاسفه بر این باورند که در کسب معرفت و باور، اخلاق و ارزشهای اخلاقی دخالتی نداشته و نباید داشته باشد. احساسات و عواطف، اخلاق و اخلاقیات باید رام عقل بوده، و عقل بر آنها تسلط داشته باشد، نه اینکه آنها دخالتی در حوزه باورها داشته باشند. (جدایی دانش از ارزش) در مقابل طیف دیگری از فلاسفه بر اثرپذیری و اثرگذاری اخلاقیات بر معرفت و باور عقلانی تأکید دارند. باتوجه به اختلاف دیدگاه ها در مورد تاثیر پذیری رفتار اخلاقى از خاستگاه‌های شناختى و غيرشناختى همانند عواطف و هيجانات و عواملى نظير وراثت، محيط اجتماعى و ... ، همچنین تاثیر پذیری شناخت‌های انسان از فضائل و رذائل اخلاقی، این تحقیق با روش توصیفی و تحلیل متن، در صدد بررسی ارتباط و تأثیر صفات نفسانی و اخلاقی بر مسائل معرفتی از دیدگاه قرآنی علامه طباطبائی است. به باور وی با کسب فضایل اخلاقی می‌توان زمینه شکل‌گیری باور صادق را فراهم ساخت. درمقابل رذایل اخلاقی در مانعیت برای حصول معرفت یا همان باور صادق می‌تواند دخالت نماید.
واژگان كليدي
علامه طباطبائی، اخلاق، معرفت، گناه، رذایل اخلاقی، فضایل اخلاقی.
[1] . استادیار دانشگاه معارف اسلامی، قم، ایران. (نویسنده مسئول)
Email: rajabi@maaref.ac.ir
[2] . دانشیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
Email: Karbaleipazooki@atu.ac.ir
تاریخ دریافت: 25/12/1399 پذیرش نهایی: 10/3/1400
