رابطه خودتنظیمی با تاب آوری تحصیلی با میانجیگری انگیزش خودمختار
محورهای موضوعی :مریم عطایی 1 , بهرام صالح صدق پور 2 , حسن اسدزاده 3 , ابوطالب سعادتی شامیر 4
1 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران.
2 - دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران، ایران.
3 - دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.
4 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران.
کلید واژه: تاب آوري تحصيلي, انگيزش خود مختار, خودتنظيمي, شناخت, فراشناخت, انگيزش,
چکیده مقاله :
هدف از اين پژوهش بررسي رابطه علّي خودتنظيمي با تاب آوري تحصيلي با توجه به نقش واسطه اي انگيزش خودمختار است. جامعه آماري اين پژوهش را دانشجويان کارشناسي دانشگاه هاي دولتي تهران در سال تحصيلي 97-98 تشکيل مي دادند. از اين جامعه 360 نفر انتخاب شدند. شيوه نمونه گيري به صورت تصادفي خوشه اي انجام گرفت. ابزارهاي پژوهش شامل پرسشنامه خود تنظيمي بوفارد (1995)، پرسشنامه انگيزش تحصيلي والرند (1989)، و پرسشنامه تاب آوري تحصيلي مارتين (2003) بودند. داده ها با استفاده از مدل يابي روابط علّي (تحليل مسير) مورد تحليل قرار گرفت. نتايج نشان داد که خودتنظيمي بر تاب آوري اثر مستقيم و معنادار دارد، به اين معني که افزايش خودتنظيمي در يادگيرندگان ميتواند موجب ارتقاء تاب آوري در آنان شود. همچنين رابطه انگيزش خودمختار و تاب آوري مستقيم و منفي است که بدليل انگيزش بيروني است و نشان دهنده آن است انگيزش غير خودمختار تاب آوري تحصيلي را کم مي کند. علاوه براين چون رابطه کل متغير خودتنظيمي کمتر از رابطه مستقيم آن با تاب آوري است، احتمال نقش ميانجي انگيزش خودمختار منتفي نمي باشد. بنابراين نه تنها تاب آوري يادگيرندگان به گونه مستقيم از طريق خودتنظيمي قابل پيش بيني است بلکه اين رابطه از طريق انگيزش خودمختار تحصيلي نيز ميانجيگري مي شود.
This study was conducted to investigate the relationship between self-regulation and academic resiliency with respected to mediating role of autonomous motivation. The target population of the study comprised Tehran universities under graduate students in the academic year of 1397-1398. The sample consisted of 360 students who were selected by random cluster sampling method. The instruments used in this study were: Academic motivation scale (Vallerand و colleagues, 1989), self-regulation scale (Bufard, 1995) and academic resiliency questionnaire (Martin, 2003). The research method applied to this study was casual modeling. The results revealed that self-regulation had direct effect to predict academic resiliency. Meaning that increase of self-regulation promotes resilience. In addition relationship of academic autonomous motivation is direct and negative which is the result of external motivation. This shows that non-autonomous motivation decreases academic resilience. Furthermore, autonomous motivation mediated the relationship of self-regulation with academic resiliency.
اسفندارمز، ش. (1393). رابطه میان یادگیری خودتنظیمی، خودشکوفایی با تاب آوری دانشجویان. پایاننامه کارشناسی ارشد، گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
برازجانی، م. (1389). رابطه خودتنظیمی و ابعاد آن بر تاب آوری در گروهی از دانشجویان. مجموعه مقالات پنجمین سمینار سراسری بهداشت روانی دانشجویان، تهران: دانشگاه شاهد.
بیرانوند، ک. (1396). رابطه خودکارآمدی تحصیلی، تابآوری تحصیلی و خودنظم دهی فراشناختی با اهمال کاری تحصیلی. پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته روانشناسی، گرایش تربیتی، دانشگاه محقق اردبیلی.
پیرانی، ع.، یاراحمدی، ی.، احمدیان, ح.، و پیرانی، ذ. (1397). مدل ساختار درگیری تحصیلی بر اساس اهداف پیشرفت و خودتنظیمی با میانجی گری انگیزش تحصیلی در دانشآموزان دختر دوره متوسطه دوم شهر ایلام. فصلنامه نوآوریهای آموزشی، 17(67)، 150-172.
پینتریچ، پ.، شانک، د. (1390). انگیزش در تعلیم و تربیت، نظریهها، تحقیقات و کاربردها. (ت. م. شهرآرای، تهران: نشر علم.
رستم اوغلی، ز.، طالبی جویباری، م.، پرزور، پ. (1394). مقایسه سبکهای اسنادی و تابآوری در دانشآموزان با اختلال یادگیری خاص، نابینا و عادی. 39-55.
رضایی، م. (1392). بررسی پیشایندها و پیامدهای تابآوری تحصیلی در بین دانشآموزان دبیرستانی شهر بوشهر با استفاده از معادلات ساختاری. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه خلیج فارس.
زارعی، ز. (1394). نقش تابآوری و یادگیری خودتنظیمی پیشبینی در پیشرفت تحصیلی درس ریاضی دانشآموزان دوره دوم متوسطه شهر شیراز. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد واحد مرودشت، دانشکده علوم ریاضی.
سیف، د.، لطیفیان، م. (1383). برررسی رابطه باورهای انگیزشی و راهبردهای خودنظمده دانشجویان در درس ریاضی. مجله روانشناسی، 404-420.
شیرازی، ا. (1389). بررسی عوامل مؤثر بر تابآوری و خودتنظیمی یادگیری در دانشجویان دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی. پایاننامه کارشناسی ارشد.
عابدینی، ی.، باباچاهی، ع. (1395). رابطه اهداف پیشرفت، مهارت های فراشناختی با تاب آوری تحصیلی در دانش آموزان دختر پایه دوم دبیرستان های غیرانتفاعی و دولتی شهر اصفهان در سال 95 - 94. مقاله پذیرفته شده در پنجمین کنفرانس بین المللی علوم انسانی، روان شناسی و علوم اجتماعی. سنگاپور.
فیروزبخت، س.، لطیفیان، م. (1397). بررسی نقش واسطهای تابآوری در رابطه بین قالبهای ارتباطی خانواده و خودتنظیمی انگیزشی. مجله روانشناسی، 85(1).
قاسم، م.، حسین چاری، م. (1391). تابآوری روانشناختی و انگیزش درونی_ بیرونی:نقش واسطهای خودکارآمدی، روانشناسی تحولی:روانشناسان ایرانی.
کدیور، پ. (1380). بررسی سهم باورهای خودکارآمدی، خودگردانی، هوش و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان به منظور الگویی برای یادگیری بهینه. تهران: پژوهشکده تعلیم و تربیت.
کریمی قرطمانی، م.، کریمی قرطمانی، م. (1395). تأثیر آموزش راهبردهای یادگیری خودتنظیمی بر اشتیاق تحصیلی دانش آموزان شاهد و ایثارگر مقطع متوسطه. قم: مقاله پذیرفته شده در دومین همایش ملی پژوهشهای نوین در حوزه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی ایران.
میرزایی، ش.، کیامنش، ع.، حجازی، ا.، بنی جمالی، ش. (1395). تأثیر ادراک شایستگی بر تابآوری تحصیلی با میانجیگری انگیزش خودمختار. روشها و مدلهای روانشناختی. 67-82.
هاشمی، ز. (1389). مدل تبیینی تابآوری تحصیلی و هیجانی. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.
هاشمی، ز.، جوکار، ب. (1393). پیشبینی تابآوری تحصیلی و هیجانی بر مبنای عوامل روانشناختی، خانوادگی و اجتماعی. مجله مطالعات روانشناختی، دانشگاه علوم تربیتی و روانشناسی. دانشگاه الزهرا. دوره 10/ شماره 4.
Artuch-Grade, R., Gonzalez-Torres, M., de la Fuente, j., Fernandes-Cabezas, M., Lopez-Garcia, M. (2017). Relationship between resilience and self-regulation: A study of Spanish youth at risk of social exclusion. Frontiers in psychology. 612.
Davidson, J., Connor, K. (2003). Development of a new resilience scale: Conner-Davidson resilience scale (CD-RISC). Depress Anxiety. 18(2), 76-82.
de la Fuente, J., Zapata, L., Martínez-Vicente, J. M., Sander, P., and Cardelle- Elawar, M. (2015). The role of personal self-regulation and regulatory teaching to predict motivational-affective variables, achievement, and satisfaction: a structural model. Front. Psychol. 6:399. doi: 10.3389/fpsyg.2015.00399
Fortier, M., Vallerand, R., Guay, F. (1995). Academic motivation and school performance: Toward structural model contemporary. Educational Psychology, 20, 257-274.
Gardner, T., Dishion, T., Connell, A. (2008). Adolescent self-regulation as resilience: resistance to antisocial behavior within the deviant peer context. Abnorm. Child Psychol. 36, 273-284.
Gestsdottir, S., Lerner, R. (2008). Positive development in adolescence: The development and role of intentional self regulation. Human Development. 51, 202–224.
Grolnick, W., و Ryan, R. (1987). Autonomy in children’s learning: An experimental and individual difference investigation. Journal of Personality and Social Psychology, 52(5), 890-898.
Hart, A., Gagnon, E. (2014). Uniting resilience research with a social justice approach: towards a fifth wave? Will be in proceeding from The Second World Congress on Resilience: From Person to Society. Timisoara, Romania.
Heaton, D. (2013). Resilience and resistance in academically successful Latino students. Phd thesis, Utah State University http://digitalcommons.usu.edu/etd/1490/.
Herrman, H., Stewart, D., Granados, N., Berger, E. (2011). What is resilience? In Review. The Canadian Journal of Psychiatry, 56(5), 258-265.
Jowkar, B., Kojuri, J., Kohoulat, N., Hayat, A. (2014). Academic resilience in education: The role of achievement goal orientations. Journal of Advances in Medical Professionalism, 2(1), 33-38.
Kaplan, A., Maehr, M. (2009). The contributions and prospects of good orientation theory. Educational Psychology Review. 19, 141-184.
Khalaf, M. A. (2014). Validity and Reliability of the Academic Resilience Scale In Egyptian Context. Us-.China Education Review, 4(3), 202-210
Kline, R. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. New York: Guilford.
Lengua, L. (2002). The contribution of emotionality and self-regulation to the understanding of children’s response to multiple risk. Child Development. 73, 144–161.
Martin , A., Marsh, H. (2003). Academic resilience and the four Cs: Confidence, Control, Composure, and Commitment. Paper presented at the joint AARE/NZARE Conference, Auckland.
Martin, A. (2002). Motivation and academic resilience: Developing a model for student enhancement. Australian Journal of Education, 46(1), 34-49.
Martin, A., Marsh, H. (2006). Academic resilience and its psychological and educational correlates: A construct validity approach. Psychology in the Schools. 43(3), 267-281.
Martin, A., Marsh, W. (2009). “Academic resilience and academic buoyancy: Multidimensional and hierarchical conceptual framing of causes correlates and cognate constructs”. Oxford Review of Education. 35(3), 353-370.
Martin, J., McLellan, A. (2008). The educational psychology of self-regulation: A conceptual and critical analysis. Studies in Philosophy and Education. 27, 433–448.
MacConville, R., and Rae, T. (2012). Building Happiness, Resilience and Motivation in Adolescents: A Positive Psychology Curriculum for Well-being. London: Jessica Kingsley Publishers.
Neal, D. J., and Carey, K. B. (2005). A follow-up psychometric analysis of the self-regulation questionnaire. Psychol. Addic. Behav. 19, 414–422. doi: 10.1037/0893-164X.19.4.414
Noltemeyer, A. L. (2013). Resilience Across contexts: Introduction to the Collection.School Psychology International, 35(1)1-6.
Pintrich, P. (2004). A conceptual framework for assessing motivation and self-regulating learning in college students. Educational Psychology Review. 16(4), 385-407.
Ryan, R., Deci, E. (2000). Intrinsic and extrinsic motivations: Classic definitions and new directions. Contemporary Educational Psychology. 25, 54-67.
Ryan, R., Deci, E. (2008). Self-determination theory and the role of basic psychological needs in personality and the organization of behavior. Handbook of personality: Theory and research. 3, 654-678.
Schumacker, R., Lomax, R. (2004). A beginner’s guide to structural equation modeling. East Ssusex: psychology press.
Somchit, S. (2004). The relationship among resilience factors, perception of adversities, negative behavior, and academic achievement of 4-10 grade children in Thad-thong, Chon buri, Thailand. Journal of pediatric nursing, 19(4), 294-303.
Wolters, C. (2003). Understanding procrastination from a self-regulated learning perspective. Journal of Educational Psychology. 95, 179-187.
Zimmerman, B. (2002). Becoming a self-regulated learner: An overview. Theory into Practice. 41(2), 64-70.
