خوانشي فلسفي از ساحت اجتماعي انسان كامل در نهج البلاغه (با رويكرد حكمت متعاليه)
محورهای موضوعی :سیدمحمدعلی میردامادی 1 , سیدمهدی امامی جمعه 2 , مجید صادقی حسن آبادی 3
1 - دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
2 - استاد گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
3 - دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
کلید واژه: ساحت اجتماعي انسان كامل, نهج‌البلاغه, حكمت متعاليه, خلافت, جامعة متعاليه,
چکیده مقاله :
هدف اين مقاله دستيابي به تصويري كلي از ساحت اجتماعي انسان كامل با تتبع ميان عبارات نهج‌البلاغه و تحليل حكمي آنها با مباني حكمت متعاليه است. ساحت اجتماعي انسان كامل، عبارتست از ويژگيهايي از انسان كامل كه در تعامل با انسانهاي ديگر و در ساختار اجتماعي و اينجهاني او قرار دارد. معرفت انسان كامل در اين حوزه نمايانگر نقش تمدني او در جامعة انساني و در تحقق «جامعة متعاليه» خواهد بود. از ميان روشهاي مناسب براي گردآوري داده‌هاي تحقيق، روش موردنظر براي اين پژوهش، روش توصيفي ـ تحليلي ميباشد. بر اساس تعاليم نهج‌البلاغه و مباني حكمت متعاليه، انقلاب فكري و محتوايي جامعه و هدايت آن از طريق ايجاد بيداري و شكوفايي فطري و آشكارسازي گنجينه‌هاي عقلي انسانها، اساس و بنياد فعاليتهاي اجتماعي انسان كامل را تشكيل ميدهد كه اين امر بانضمام كمالات وجودي ديگر در انسان كامل و بحسب اطاعت و فرمانبرداري مردم، باعث تكامل و شكوفايي اجتماعي، فرهنگي، سياسي و اقتصادي و تشكيل جامعة متعاليه ميگردد. بنابرين، محوريت و رهبري انسان كامل و فرمانبري مردم از او، اساس و مهمترين ركن تحقق آرمان جامعة متعاليه است.
This paper aims to provide a general picture of the social dimension of perfect Man based on the statements in Nahj al-Balāghah and their philosophical analysis relying on the principles of the Transcendent Philosophy. This social dimension includes the characteristics of a perfect Man in interaction with other human beings within his social and this-worldly structure. The knowledge of perfect Man in this area reveals his civilizational role in the human society and in the actualization the Transcendent society. This study was carried out following a descriptive-analytic method. According to the teachings of Nahj al-Balāghah and the principles of the Transcendent Philosophy, beginning a philosophical revolution in society and leading it in the right direction are accomplished through intrinsic awakening and flourishing of human beings and revealing their intellectual treasures. Such treasures provide the basis for the social activities of perfect Man which, along with his other ontological perfections and because of people’s obeying him, result in the social, cultural, political, and economic development and prosperity and the establishment of transcendent society. Hence, the centrality and leadership of perfect Man and people’s obedience for him are the foundations and most important pillars of the realization of the idea of transcendent society.
قرآن كريم.
نهج البلاغه، نسخة صبحي صالح.
ابن ابي الحديد (بي‌تا)، شرح نهج البلاغه، قم: كتابخانة آيت‌الله مرعشي نجفي.
ابن ميثم (1375) شرح نهج‌البلاغه، ترجمة قربانعلي محمدي مقدم و همكاران، مشهد: آستان قدس رضوي بنياد پژوهشهاي اسلامي.
امامي جمعه، مهدي (1391) سير تحول حوزه فلسفي اصفهان از ابن سينا تا ملاصدرا، تهران: موسسه پژوهشي حكمت و فلسفه ايران.
جوادي آملي، عبدالله (1398) سلونی قبل ان تفقدونی (تحرير نهج البلاغه)، قم: اسراء.
حسن زاده آملي، حسن (1383) انسان كامل از ديدگاه نهج البلاغه، قم: الف لام ميم.
خميني، سيدروح الله (1377) شـرح حـديث جـنود عقل و جهل، تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني.
فلاح، محمدجواد؛ ملتزمي، اعظم (1397) «نقش امامان معصوم در كاركردهاي عقل در معرفت خداوند»، تحقيقات كلامی، 46ـ27.
كليني، محمد‌بن يعقوب (1364) روضةالكافی، ترجمة سيدهاشم رسولي محلاتي، تهران: اسلاميه.
كليني، محمد‌بن يعقوب (1407ق) كافی، تصحيح علي اكبر غفاري و محمد آخوندي، تهران: دارالكتب الاسلاميه.
لك زايي، نجف (1381) انديشه سياسی صدرالمتالهين، قم: بوستان كتاب.
مجلسي، محمدباقر (1403ق) بحارالانوار، بيروت: دار احياء التراث العربي.
مكارم شيرازي، ناصر (1375) پيام امام اميرالمومنين‌عليه السلام، تهران: دارالكتب الاسلاميه.
ملاصدرا (1381الف) كسر اصنام الجاهليه، تصحيح وتحقيق محسن جهانگيري، تهران: بنياد حكمت اسلامي صدرا.
ملاصدرا (1381ب) المبدأ و المعاد، 2 جلدي، تصحيح و تحقيق محمد ذبيحي و جعفر شانظري، تهران: بنياد حكمت اسلامي صدرا.
ملاصدرا (1382) الشواهد الربوبية فی المناهج السلوكية، تصحيح و تحقيق سيدمصطفي محقق داماد، تهران: بنياد حكمت اسلامي صدرا.
ملاصدرا (1383الف) شرح الاصول الكافی، ج2، ترجمة محمد خواجوي، تهران: پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي.
ملاصدرا (1383ب) الحكمة المتعالية فی الاسفار الاربعة، تصحيح و تحقيق غلامرضا اعواني، تهران: بنياد حكمت اسلامي صدرا.
ملاصدرا (1386) مفاتيح الغيب، تصحيح و تحقيق نجفقلي حبيبي، تهران: بنياد حكمت اسلامي صدرا.
ملاصدرا (1387) المظاهرالالهيه، تصحيح و تحقيق آيت‌الله سيدمحمد خامنه‌اي، تهران: بنياد حكمت صدرا.
ملاصدرا (1389) تفسيرالقرآن الكريم، تصحيح و تحقيق محسن بيدارفر، تهران: بنياد حكمت اسلامي صدرا.
ملاصدرا (1390) الواردات القلبيه فی معرفة الربوبيه، در: مجموعه رسائل فلسفی، ج3، تصحيح و تحقيق احمد شفيعيها، تهران: بنياد حكمت اسلامي صدرا.
هاشمي خوئي، حبيب الله بن محمد (1400ق) منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، تهران: مكتبة الاسلاميه.
لطفا فایل پی دی اف را ملاحظه فرمایید
