نظریة سقوط تعهدات منشأ با امضای اسناد تجارتی
محورهای موضوعی : فقه مدنی حقوق خصوصیعلیرضا عالی پناه 1 , سمیه احمدی مجدآبادی فراهانی 2
1 - دانشگاه شهید بهشتی
2 - دانشگاه شهید مطهری
کلید واژه: تبدیل تعهد, سقوط تعهد, اسناد تجاری, تعهدات منشأ.,
چکیده مقاله :
با صدور سند تجاری و تسلیم آن، پرداخت صورت نمی گیرد یا تعهد قبلی ساقط نمی‌شود، بلکه با وصول سند تجاری است که هم تعهد ناشی از سند تجاری ایفا می شود و هم تعهد منشأ ساقط می شود. با وجود اینکه سند تجاری طبق وصف تجریدی خود ایجاد تعهد می کند، اصل بر بقای تعهد منشأ است تا زمانی که سند تجاری پرداخت شود. بین حقوق‌دانان ما در این مورد تقریباً اتفاق نظر وجود دارد و این اصل در بسیاری از نظام های حقوقی نیز پذیرفته شده است، با وجود این، نظریۀ دیگری نیز وجود دارد مبنی بر اینکه با صدور سند تجاری و تسلیم آن به طلبکار، تعهد منشأ ساقط می گردد. طرفداران این دیدگاه به «وصف جایگزینی سند تجاری» قائل‌اند. آنان اگرچه قبول دارند که سند تجاری تعهد به پرداخت است نه پرداخت، اما معتقدند که تعهد ناشی از سند تجاری، جایگزین تعهد اصلی می گردد و در واقع در اینجا نوعی تبدیل تعهد صورت می‌گیرد.
The issuance and delivery of commercial papers do not mean fulfilment of payments or extinction of previous obligations; rather, it is with the hand-over of the commercial papers that both obligations under the commercial papers are met and the original obligations become extinct. Although commercial papers bear obligation per se, until before payments for commercial papers are made, the criterion for action will be original obligations. There is, of course, difference of opinion among jurists on this rule, while it has been confirmed in the majority of the legal systems. However, there is another theory stipulating that issuing a commercial paper and handing it over to the creditor suffices for extinction of original obligations. The proponents of this theory believe in the “substitution of commercial papers”. Although they accept the fact that a commercial paper means ‘commitment to pay’ not ‘payment per se’, they believe that the obligation coming from the commercial paper shall be replaced with the original obligation, suggesting that somehow a shift of obligation takes place.
- قانون مدنی ایران.
- قانون تجارت.
- اخلاقی، بهروز. (1374) «جزوه حقوق تجارت کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه تهران».
- اسکینی، ربیعا. (1385) حقوق تجارت (برات، سفته، قبض، انبار، اسناد در وجه حامل و چک)، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه¬ها (سمت)، چاپ دهم.
- ــــــــــ . (1377) مجله حقوقی دادگستری، شمارۀ 23.
- امامی، سید حسن. (1377) حقوق مدنی، تهران: ناشر کتاب‌فروشی اسلامی، چاپ نوزدهم.
- بهرامی، بهرام. (1378) سلسله درس¬های حقوق تجارت کاربردی، وصف جایگزینی در اسناد تجاری، انتشارات روزنامه رسمی کشور، چاپ اول.
- بهرامی احمدی، حمید. (1390) حقوق تعهدات و قراردادها (با مطالعه تطبیقی در فقه و مذاهب اسلامی و نظام¬های حقوقی)، تهران: دانشگاه امام صادق (ع)، چاپ اول.
- جعفری لنگرودی، محمد جعفر. (1388) دایرۀ المعارف حقوق مدنی و تجارت، تهران: کتابخانۀ گنج دانش، چاپ اول.
- ــــــــــ . (1376) ترمینولوژی حقوق، تهران: کتابخانة گنج دانش، چاپ هشتم.
- ــــــــــ . (1386) الفارق، تهران: کتابخانة گنج دانش.
- ــــــــــ . (1379) مجموعه محشی قانون مدنی، تهران: کتابخانة گنج دانش، چاپ اول.
- دمرچیلی، محمد، علی حاتمی و محسن قرائی. (1384) قانون تجارت در نظم حقوقی کنونی، تهران: انتشارات میثاق عدالت، چاپ پنجم.
- شهیدی، مهدی. (1373) سقوط تعهدات، تهران: کانون وکلای دادگستری، چاپ سوم.
- شیوا رضوی، کاظم. (بی‌تا) «گردش چک»، رسالۀ دکتری دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
- صفایی، سید حسن. (1392) دورۀ مقدماتی حقوق مدنی (قواعد عمومی قراردادها)، تهران: نشر میزان، چاپ پانزدهم.
- فرحناکیان، فرشید. (1389) قانون تجارت در نظم حقوقی کنونی، تهران: نشر میزان، چاپ سوم.
- کاتوزیان، ناصر. (1368) حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها، تهران: انتشارات به نشر، چاپ اول.
- ــــــــــ . (1374) حقوق مدنی، نظریة عمومی تعهدات، تهران: نشر میزان، چاپ نهم.
- ــــــــــ . (1377) قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، تهران: نشر دادگستر، چاپ اول.
- نوبخت، یوسف. (1372) اندیشه¬های قضایی، انتشارات کیهان، چاپ چهارم.
