قدرت و امر مشترک: تقدم قدرت بر حق در فلسفۀ سیاسی اسپینوزا
محورهای موضوعی : پژوهش سیاست نظری
1 - گروه علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی
کلید واژه:
چکیده مقاله :
در منظومۀ نظری اسپینوزایی، بر پایۀ نظریۀ طبیعت، گونه ای نظریۀ حق و قانون نیز تدوین می شود که مبنایی برای عقل باوری و انسان باوریِ خاص این فلسفۀ سیاسی جمهوری خواهانه تمهید می کند. این فلسفۀ حق و قانون بر متافیزیکِ قدرت تکیه دارد و ناظر به «انبوه خلق» و «امر مشترک» است. این فلسفۀ حق و قانون، یکی از وجوه منحصربه فردِ فلسفۀ عملی او است. نظریۀ حق «اسپینوزا» که در رسالۀ سیاسی او به روشنی تقریر شده، چنین است: هرچه قدرت افزایش یابد، حق هم افزایش می یابد و از آنجا که اجتماع یا امر مشترک موجدِ قدرتِ بیشتر است، موجد حق بیشتر هم است. این وجه منحصربه فرد فلسفۀ عملیِ اسپینوزا البته از جهاتی بر برخی جنبه های نظریه های قدیم حق و قانون تکیه دارد. به عبارتی نظریۀ حق و قانون اسپینوزایی، یکی از پیوندگاه های اسپینوزا با سنت‌های قُدمایی است. نظریۀ اسپینوزایی حق و قانون بر «قدرت» تکیه دارد و ناظر به «انبوه خلق» و «امر مشترک» است.
Baruch Benedict Spinoza’s theoretical constellation formulates a theory of right and law that prepares bases for his special rationalism and humanism that is specific to republican political philosophy. This philosophy of right and law relies on metaphysics of power and prefigures the “Multitude” and the “Commune”. This philosophy of right and law is one of the many unique aspects of Spinoza`s practical philosophy. Spinoza`s theory of right as articulated in his political essays Ethica and Tractatus Politicus is as following: The more right extends, the more power extends and since society or commune produces more power, it produces more right. This unique aspect of practical philosophy of Spinoza relies on some aspects of old theory of right and law. In other words, the right and law theory of Spinoza can be considered one of Spinoza’s bonds with old traditions. The right and law Spinoza theory relies on “power” and considers “Multitude” and “Commune”.
