تحلیل نشانه‌شناختی گفت‌وگو در فیلمنامه‌های داستانی «روز واقعه»، «عیارنامه» و «طومار شیخ شرزین»
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایرانمحمدعلی خزانه دارلو 1 , فائقه عبدالهیان 2
1 - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان
2 - دانشگاه گیلان
کلید واژه:
چکیده مقاله :
پس از رواج چاپ فیلمنامه داستانی، پاره‌گفتار (گفت وگو) به عامل مهمی برای انتقال درون مایه و پیشبرد داستان تبدیل شد. اولین نظریة منسجم که با توجه به نظم نشانه‌های متفاوت درام مقابل گونه‌های ادبی به بررسی عنصر پاره‌گفتار (گفت وگو) در آن می‌پردازد، نظریة معنی‌شناسی کاربردی یا همان رویکرد گردآوری شدة سطح اول نقش‌گرای گفتمانی «کر الام» است. کنش گفتاری، واحدی از معنی‌شناسی کاربردی است و بخشی از بررسی‌های پاره‌گفتار فیلمنامة داستانی را تشکیل می‌دهد. مقالة حاضر قصد دارد با مطالعة کنش های گفتاری در سه فیلمنامة داستانی «روز واقعه»، «عیارنامه» و «طومار شیخ شرزین»، پاسخی برای سؤال اصلی خود مبنی بر چگونگی عملکرد آن در نشانه‌شناسی گفت-وگونویسی حماسی بیابد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که نوع یکسانی از بیان پنج کنش زبانی «سرل» به صورت کلیتی تکرارشونده در گفت وگوهای این سه اثر وجود دارد. در هر سه اثر، عامل پیش برندة داستانی، دو کنش اعلامی و تعهدی است. نشانة کنش اعلامی در این سه اثر، تمهید زبانی ویژه برای آفرینش معنا و سبک حماسی در فیلمنامه‌های داستانی است. سه شخصیت اصلی با کنش اعلامی و زمینه‌سازی همراهی شنوندگان و مخاطبان با خودشان درصدد تغییر جهان خارج و حماسه‌آفرینی هستند. شخصیت عبدالله (شبلی) در فیلمنامة «روز واقعه»، اعلامی را درباره امام حسین(ع) بیان می‌کند. شخصیت سها و عیدی (شاگرد شیخ شرزین) در دو فیلمنامة دیگر همراه با شخصیت پهلوان و شیخ شرزین سوگند یاد می‌کنند. در این سه فیلمنامه کنش‌های اظهاری، حکمی و بیانی به تمامی، واکنش به کنش اعلامی هستند.
With prevalence of screenplay publication, the conversation’s role in developing the plot of the story and transferring its theme has come to much attention. Keir Elam's functional approach towards discourse, which she calls the theory of applied semantics, is the first coherent theory that explores the elements of conversation (utterance) according to the different systems of signs in drama, in contrast to the other literary genres. Speech act is a unit of applied semantics and forms a part of the conversation analysis of screenplays. The present study intends to find an answer to its main question regarding the role of speech acts in the semiotics of epic conversation writing through analyzing the speech acts in three screenplays "Rooz-e-Vaqe'eh", "Ayyarnameh" and "Toomar-e Sheikh Sharzin". The results show that the five speech acts introduced by Searle are repeated in the same way in the conversations throughout these screenplays. In all three works, commisive and declarative acts are used to develop the story. Declarative act in these screenplays is represented in a special linguistic arrangement to create meaning and the epic style of screenplays. The three main characters aim at changing the outside world; they create epic through using declarative act and making the audience accompany them. The character of Abdullah (Shibli) in "Rooz-e-Vaqe’eh" declares something about Imam Hussein. In two other screenplays, the characters of Soha and Eidi (Sheikh Sharzin’s disciple) along with the characters of Pahlavan and Sheikh Sharzin take an oath. In these three screenplays, all assertive, verdictive, and locutionary speech acts are used in reaction to a declarative act.
