-
حرية الوصول المقاله
1 - بررسی شیمی کانی کلینوپیروکسن در بازالت¬های پشتاسر حوضه رسوبی مغان (شمال غرب ایران)
عباسعلی امرایی رضا زارعی سهامیه محسن موءید احمد احمدی خلجی امیر مرتضی عظیمزادهبازالت های پشتاسر در حوضه رسوبی مغان، زون ساختاری تالش و شمال غرب ایران با روند شرقی – غربی برونزد دارند. از نظر سنگشناسی دارای ترم های مختلف سنگی از قبیل بازالت، بازالت آندزیتی، آندزیت بازالتی، آندزیت مگاپورفیر، لویسیت تفریت و برش های ولکانیکی هستند. کانی های اصلی ت أکثربازالت های پشتاسر در حوضه رسوبی مغان، زون ساختاری تالش و شمال غرب ایران با روند شرقی – غربی برونزد دارند. از نظر سنگشناسی دارای ترم های مختلف سنگی از قبیل بازالت، بازالت آندزیتی، آندزیت بازالتی، آندزیت مگاپورفیر، لویسیت تفریت و برش های ولکانیکی هستند. کانی های اصلی تشکیلدهنده بازالت ها پلاژیوکلاز، کلینوپیروکسن و الیوین های ایدنگزیته و در تفریت ها پلاژیوکلاز بهصورت مگاکریست، کلینوپیروکسن و لویسیت می باشند. ریز پردازش الکترونی انجام شده روی کلینوپیروکسن بازالت ها نشانگر ترکیب دیوپسیدی آنها است. کلینوپیروکسن بازالت های پشتا سر دارای ماهیت آذرین و از نظر تکتونوماگمایی متعلق به سری ماگمایی آلکالن و قاره ای می باشند. بررسی های دما فشار سنجی نشان دهنده تبلور کلینوپیروکسن ها در گستره دمایی 800 تا 1200 درجه سانتیگراد و فشار تشکیل کمتر از 5 کیلو بار است. ماگمای سازنده این سنگ ها فاقد آب در ترکیب خود بوده است. میزان تیتانیوم در کلینوپیروکسن ها پایین بوده که معلول حضور کانی های تیتانومگنتیت (اوپک) در سنگ است. میزان آهن فریک در کلینوپیروکسن ها نشان دهنده گریزندگی بالای اکسیژن ماگما است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - برآورد ویژگیهای فیزیکوشیمیایي و محیط تکتونیکی تشکیل تودههای بازیک جنوب شهرستان گرمی (استان اردبيل) بر اساس شيمي بلورهای آمفیبول و پلاژیوکلاز
محمد مبشر گرمی غلامرضا احمدزاده الهام اقازادهتودههای نفوذي بازیک جنوب شهرستان گرمی به سن ائوسن بالايي-الیگوسن بهصورت استوك در میان گدازههای بازالتی ائوسن رخنمون دارند. تودههای نفوذی گابرویی مورد مطالعه دارای بافت گرانولار و حاوی کانیهای پلاژيوكلاز، پيروكسن و در مقادیر کمتر الیوین، آمفیبول قهوهای، بيوتيت و به أکثرتودههای نفوذي بازیک جنوب شهرستان گرمی به سن ائوسن بالايي-الیگوسن بهصورت استوك در میان گدازههای بازالتی ائوسن رخنمون دارند. تودههای نفوذی گابرویی مورد مطالعه دارای بافت گرانولار و حاوی کانیهای پلاژيوكلاز، پيروكسن و در مقادیر کمتر الیوین، آمفیبول قهوهای، بيوتيت و بهندرت آلکالی فلدسپار میباشند. پیروکسنها از نوع اوژیت هستند، پلاژیوکلازها ترکیب لابرادوریت و آمفیبولها ترکیب پارگازیتی دارند. آمفیبولهای مورد مطالعه با مقادیر Na+K)A ) ≤ 5/0 از 57/0 تا 99/0 و AlIV با مقادیر 61/1 تا 97/1 اتم در ساختار کانیها نشانگر تشکیل آنها از یک ماگمای ساب آلکالن میباشد. بر اساس نتایج دما- فشارسنجی، آمفیبولها در دمای بین 750 تا 885 درجه سانتیگراد و ميانگين فشار 96/5 تا 36/8 کیلو بار، معادل عمق 5/18 تا 9/25 کیلومتر تشکیل شدهاند. همچنین دماسنجی به روش زوج کانی آمفیبول و پلاژیوکلازهای همزیست نشانگر دمای 758 تا 865 میباشد. ترکیب شیمیایی بلورهای آمفيبول با نسبت Fe2+/(Fe2++Mg) از 11/0 تا 32/0، Fe+ 3 با مقادیر 00/0 تا 17/1 اتم در فرمول ساختاری گویای فوگاسيته بالای اکسیژن از 34/6- تا 83/5- و میزان آب 09/3 تا 16/4 درصد در نمونههای مورد مطالعه است. شیمی بلورهای آمفیبول نشانگر تشکیل از ماگمای ساب آلکالن مرتبط با جایگاه ژئودینامیکی وابسته به محیط فرورانش است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - بررسی شیمی کانیها، جایگاه زمینساختی و پتروژنز تودههای نفوذی کمپلکس سورسات (شمال غرب تکاب)- ایران
ثریا دادفر فرهاد آلیانی علیاکبر بهاری فر محمدحسین زرین¬کوبتودههاي نفوذي کمپلکس سورسات بخشي از تودههاي نفوذي زون سنندج – سيرجان را تشکيل ميدهند. براساس مشاهدات صحرايي و مطالعات ميکروسکوپي، منطقه مورد مطالعه از هورنبلند گابرو، کوارتزدیوریت، مونزودیوریت، گرانودیوریت و تونالیت تشکیل شده است. تجزیه مایکروپروب کانیهای آمفیبول أکثرتودههاي نفوذي کمپلکس سورسات بخشي از تودههاي نفوذي زون سنندج – سيرجان را تشکيل ميدهند. براساس مشاهدات صحرايي و مطالعات ميکروسکوپي، منطقه مورد مطالعه از هورنبلند گابرو، کوارتزدیوریت، مونزودیوریت، گرانودیوریت و تونالیت تشکیل شده است. تجزیه مایکروپروب کانیهای آمفیبول (درگرانودیوریت و مونزودیوریت)، پلاژیوکلاز و آلکالی فلدسپار (در مونزودیوریت، گرانودیوریت و تونالیت) نشان میدهد که آمفیبولها از نوع مگنزیوهورنبلند، پلاژیوکلازها از نوع آلبیت تا اولیگوکلاز و آلکالیفلدسپارها از نوع ارتوکلاز هستند. با توجه به مطالعات ژئوشيميايي، واحد مونزودیوریت (تودههای خانقلی و ترکهدره) از نوع I، با ماهیت کالکآلکالن و متاآلومين، در محدوده کمان ماگمایی (VAG) و دارای میزان نسبت 87Sr/86Sr اولیه و εNd به ترتیب برابر با 70448/0 و 12/0- است و از ماگمایی گوشتهای، که تحت فرایندهای آلایش پوستهای قرار گرفته، ایجاد شده است. واحد گرانودیوریت (تودههای پیچاقچی، حمزه قاسم و شمال شرق خانقلی)، از نوع I با ماهیت متاآلومین تا پرآلومین و کالکآلکالن است که در محدوده کمان ماگمایی VAG همراه با انکلاو ریز دانه مافیک، میزان نسبت 87Sr/86Sr اولیه و εNd به ترتیب برابر با 70529/0 و 82/2-، از اختلاط ماگمای مشتق شده از گوشته با مذاب حاصل از ذوب پوسته، ایجاد شده است. تونالیت –ترنجمیتها از نوع I با ماهیت کالکآلکالن و پرآلومین بوده که با توجه به مقادیر پایین عدد منیزیم Mg# (9/2- 6/11)، Cr (20-46) و Ni (1-4/2(، مقادیر پایین نسبتهای La/Yb، Sr/Y و Nb/Ta و الگوهای کمتر تفریق یافته عناصر نادر خاکی و آنومالی منفی Eu، حاصل ذوب پوسته آمفیبولیتی هستند که خود از ذوب پوسته مافیک ضخیم شده یا بازالتهای زیر صفحهای در اعماق و فشار پایین با حضور پلاژیوکلاز در ناحیه منشا تشکیل شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - بررسی رفتار زمینشیمیایی عناصر اصلی و کمیاب خاکی در گارنتهای موجود در سنگهای دگرگونی منطقه بروجرد (پهنه سنندج- سیرجان)
فرشته سجادی سمیه رحمانی جوانمرد نسیم شمس الدینی زهرا طهماسبی حسین هاشمی زینگ دینگ احمد احمدی خلجیدر شرق و جنوب شرق بروجرد واحدهای دگرگونی میکاگارنتشیست و هورنفلس برونزد دارند. این سنگها شامل کانیهای کوارتز، فلدسپار پتاسیمدار، پلاژیوکلاز، گارنت (آلماندین- اسپسارتین)، کلریت، کردیریت، آندالوزیت، سیلیمانیت، بیوتیت و مسکوویت و به مقدار کمتری آپاتیت، اکسیدهای آهن (ای أکثردر شرق و جنوب شرق بروجرد واحدهای دگرگونی میکاگارنتشیست و هورنفلس برونزد دارند. این سنگها شامل کانیهای کوارتز، فلدسپار پتاسیمدار، پلاژیوکلاز، گارنت (آلماندین- اسپسارتین)، کلریت، کردیریت، آندالوزیت، سیلیمانیت، بیوتیت و مسکوویت و به مقدار کمتری آپاتیت، اکسیدهای آهن (ایلمنیت و مگنتیت) و زیرکن هستند. با توجه به نتایج تجزیه شیمیایی سنگ کل، سنگ مادر سنگهای مورد بررسی، سنگهای پلیتی بوده است. بر پایه اکسیدهای عناصر اصلی و عناصر با قدرت میدانی بالا، محیط رسوبی تشکیل سنگ مولد متاپلیتهای بروجرد، حاشیه فعال قارهای بوده است. شیمی پورفیروبلاستهای گارنتهای موجود در برخی هورنفلسها از مرکز به حاشیه بیانگر همگن بودن نسبی آنها نسبت به عناصر اصلی، کمیاب و کمیاب خاکی است که این مسئله به پدیده انتشار در درجات بالای دگرگونی (ºC 600<) نسبت داده شده است. بررسی الگوی منطقهبندی عناصر اصلی گارنتهای موجود در شیستها و برخی دیگر از هورنفلسها بیانگر منطقهبندی ترکیبی معکوس با افزایش Mn و کاهش Fe و Mg از مرکز به حاشیه است. فرایند بازجذب منگنز در طی رشد گارنت، موجب افزایش Mn در حاشیه این گارنتها شده است. حضور کلریت در حاشیه پورفیروبلاستهای گارنت موجود در این شیستها بهوضوح نشان میدهد که فرایند بازجذب منگنز ممکن است در افزایش منگنز بهسوی حاشیه نقش مهمی داشته باشد. روند تغییرات Y و HREE در گارنت درون شیستها از مرکز بهسوی حاشیه کاهشی است. رشد گارنت در یک سیستم بسته (تفریق رایلی عناصر سازگار) بهعنوان یک فرایند احتمالی میتواند موجب افزایش محتواي منگنز و همچنین موجب کاهش فراوانی عناصر Y و HREE از مرکز به حاشیه در گارنت موجود در شیستها شده باشد. الگوی تغییرات عناصر کمیاب و کمیاب خاکی در گارنت موجود در برخی از هورنفلسها نسبتاً همگن بوده و روند خاصی را از مرکز به حاشیه نشان نمیدهند. عدم مشاهده منطقهبندي مشخص این عناصر در گارنت درون این هورنفلسها احتمالاً ناشی از عدم تفکیک این عناصر در اثر رشد سریع گارنت بوده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - مطالعه شیمی کانی¬ها، زمین دما – فشار سنجی و جایگاه تکتونیکی گابروهای شمال غرب همدان، باختر ایران
عادل ساکی هوشنگ پورکاسب علیرضا زراسوندی میلاد جهانی مریم درانیمنطقه مورد مطالعه از نظر زمین شناسی در ناحیه شمالی زون دگرگونی سنندج – سیرجان قرارگرفته است. بر اساس مطالعات پتروگرافی کانی های اصلی پلاژیوکلاز، پیروکسن، آمفیبول و بیوتیت و کانی های فرعی کلریت، مسکویت، ایلمنیت و زیرکن می باشند. نتایج بهدستآمده از بررسی شیمی کانی ها نش أکثرمنطقه مورد مطالعه از نظر زمین شناسی در ناحیه شمالی زون دگرگونی سنندج – سیرجان قرارگرفته است. بر اساس مطالعات پتروگرافی کانی های اصلی پلاژیوکلاز، پیروکسن، آمفیبول و بیوتیت و کانی های فرعی کلریت، مسکویت، ایلمنیت و زیرکن می باشند. نتایج بهدستآمده از بررسی شیمی کانی ها نشان می دهد که آمفیبول های مورد مطالعه جزء آمفیبول های کلسیک می باشند. از نظر ترکیب شیمیایی می توان آن ها را پارگاسیت، چرماکیت و منیزیو هورنبلند نامگذاری نمود. پلاژیوکلازها نیز از نوع آندزین هستند. با توجه به نسبت پایین Na2O از نظر محیط تکتونیکی نیز این آمفیبول ها از نوع S-Amph هستند. میزان بالای Al2O3 بیانگر این است که منشا آمفیبول ها گوشته ای می باشد و بر اساس نسبت Fetot (Fetot + Mg+2) در برابر AlIv که کمتر از 6/0می باشد می توان نتیجه گرفت که گریزندگی اکسیژن بالا است. از سوی دیگر می توان گفت که میزان آب برای تبلور هورنبلند از 2 تا 3/2 متغیر است. برای انجام دماسنجی و فشارسنجی نیز از روش های مختلفی استفاده شده است که بهترین آن نشان می دهد دمای تشکیل توده گابرویی در محدوده 700 درجه سانتی گراد (بهطور میانگین) می باشد و فشار این سنگ ها نیز بین 45/4 تا 50/7 متغیر است. با توجه به فشار بهدستآمده ماگمای مورد نظر از عمق 25 تا 30 کیلومتری منشا گرفته است که در نزدیکی مرز موهو است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
6 - شیمی کانیها و شرایط ترمودینامیکی تشکیل مرمرهای ناخالص مجموعه دگرگونی نیباغی واقع در شمالشرق میانه، ایران
جواد ایزدیارمجموعهای از سنگهای دگرگونی شامل اسلیت، فیلیت، میکا شیست و مرمر با شیستوزیته غالب شمال شرقی – جنوب غربی در منطقه نی باغی واقع در شمال شرقی میانه رخنمون دارند. مرمرهای ناخالص در بخش مرکزی این مجموعه بهصورت نازک لایه، ضخیم لایه و تودهای دیده میشوند. شواهد فابریکی و أکثرمجموعهای از سنگهای دگرگونی شامل اسلیت، فیلیت، میکا شیست و مرمر با شیستوزیته غالب شمال شرقی – جنوب غربی در منطقه نی باغی واقع در شمال شرقی میانه رخنمون دارند. مرمرهای ناخالص در بخش مرکزی این مجموعه بهصورت نازک لایه، ضخیم لایه و تودهای دیده میشوند. شواهد فابریکی و کانیایی نشانگر دو مرحله دگرگونی در مرمرهای ناخالص هستند. مرحله اولیه با کانیهای مانند پیروکسن (دیوپسید)، اپیدوت (کلینوزوئزیت)، آمفیبول 1 (ادنیت – پارگارسیت) و پلاژیوکلاز 1 و مرحله اصلی با کانیهای مانند کلریت (کلینوکلر)، آمفیبول 2 (ترمولیت)، فلوگوپیت و پلاژیوکلاز 2 مشخص میشوند. نتایج محاسبات P-T-XCO2 برای مراحل اولیه و اصلی دگرگونی با محاسبه فوگاسیته و فعالیت غیر آرمانی و غیرمتقارن فازهای سیال و جامد توسط نرمافزار ترموکالک نشان داد که مرحله اولیه در شرایط(P= 9.5kbar, T= 660°C, XCO2= 0.35) و مرحله اصلی در شرایط 4.2kbar, T=510°C, XCO2= 0.4) (P= پایدار میباشند. مسیر فشار – دمای حاصل شده، نشان میدهد که مرمرهای ناخالص نی باغی در فشار متوسط تشکیل شدهاند و توسط یک دگرگونی فشار پایین دوباره تحت تاثیر قرار گرفتهاند. این الگو نشانگر تکامل دگرگونی مرمرهای نی باغی در یک محیط تکتونیکی برخوردی است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
7 - کانی¬شناسی و شیمی کانی¬ها در ناحیه معدنی سرب- نقره (روی- مس-باریت) راونج، شمال دلیجان
مجید قاسمی سیانی فاطمه عیسی¬آبادیکانی سازی سرب-نقره راونج در شمال دلیجان در سنگ میزبان رسوبی تشکیل شده است. این سیستم کانه زایی توسط گسل های عادی کنترل شده و کانه زایی به صورت توده ای، لامینه، کلوفرم، پرکننده فضای خالی، برشی شدن، کارستی شدن و رگه -رگچه های هیدروترمال متشکل از گالن، اسفالریت، کانی های گ أکثرکانی سازی سرب-نقره راونج در شمال دلیجان در سنگ میزبان رسوبی تشکیل شده است. این سیستم کانه زایی توسط گسل های عادی کنترل شده و کانه زایی به صورت توده ای، لامینه، کلوفرم، پرکننده فضای خالی، برشی شدن، کارستی شدن و رگه -رگچه های هیدروترمال متشکل از گالن، اسفالریت، کانی های گروه فهلور، پیریت، کالکوپیریت، دولومیت، کلسیت، آنکریت، باریت و کوارتز رخ داده است. کانه زایی سولفیدی در دو افق کانه زایی شامل افق کانسنگی توده ای-برشی با میزبان کربناته توده ای کرتاسه بالایی (Km2) و افق کانسنگی سولفید لایه ای در واحد شیلی (Ks2) میانی و آهک نازک لایه پایینی (Km1) به صورت سین ژنتیک تا اپی ژنتیک رخ داده است. دولومیتی شدن مهمترین دگرسانی در ارتباط با کانه زایی بوده و در نزدیکی گسل های عادی رخ داده و شامل دولومیت های دیاژنزی و دولومیت های هیدروترمالی است. دولومیت های هیدروترمالی غنی از آهن هستند و آنکریت تشکیل شده نشان می دهد که سیال هیدروترمال کانه زا، غنی از آهن هستند. شیمی گالن و اسفالریت مرحله دوم نشان داد که این کانی ها تمایل به قطب دارای تتراهدریت-تنانتیت هستند که منطبق بر ادخال های کانی های گروه فهلور در مطالعات میکروسکوپی است. مقدار بالای کادمیم در اسفالریت و مقدار کم آن در گالن و حضور کانی آکانتیت، نشان دهنده پایین بودن دمای سیال تشکیل دهنده کانه زایی است. طبق شواهد کانی شناسی، شیمی کانه ها، بافتها و ساخت های کانسنگ و مطالعات ساختاری و تلفیق این نتایج با داده های ژئوشیمی، سیالات درگیر و ژئوشیمی ایزوتوپی، کانی سازی راونج را می توان در رده کانسارهای سرب و نقره نوع ایرلندی در نظر گرفت. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
8 - شیمی کانی کلینوپیروکسن، رهیافتی بر پتروژنز کمپلکس آتشفشانی سارای–شمال¬غرب ایران
مهدی قادری نصیر عامل محسن موءیدآتشفشان خاموش سارای که در حاشیه شرقی دریاچه ارومیه واقع شده است شامل تناوبی از روانه های لئویسیتیتی و فوران های پیروکلاستیک وابسته است که دست کم بیش از پنج واحد از این سکانس دیده می شود. همچنین دایک های لئویسیت فنولیتی، دایک ها و روانه های لامپروفیری از نوع مونشی کیت، م أکثرآتشفشان خاموش سارای که در حاشیه شرقی دریاچه ارومیه واقع شده است شامل تناوبی از روانه های لئویسیتیتی و فوران های پیروکلاستیک وابسته است که دست کم بیش از پنج واحد از این سکانس دیده می شود. همچنین دایک های لئویسیت فنولیتی، دایک ها و روانه های لامپروفیری از نوع مونشی کیت، مینت و اسپسارتیت، دایک ها و دم های تراکیتی و دایک ها و یک توده کوچک نفوذی سینیتی، سایر ترم های سنگی آتشفشان سارای را تشکیل می دهند. به دلیل حضور کانی کلینوپیروکسن در تمامی واحدهای سنگی این آتشفشان، از شیمی کانی کلینوپیروکسن برای بررسی ارتباط ژنتیکی واحدهای مختلف سنگی آتشفشان سارای استفاده می شود. از لحاظ ترکیب شیمیایی، کلینوپیروکسن های مورد مطالعه در محدوده دیوپسید، سالیت و فاسائیت قرار می گیرند و اغلب در محدوده فشاری سه تا چهار کیلوبار و دمای 1150 درجه متبلور شده اند. محیط ساختاری تشکیل اکثر این کلینوپیروکسن ها در محدوده بازالت های درون قاره ای تعیین می شود. با وجود تفاوت های بارز سنگ شناسی میان واحدهای مختلف سنگی آتشفشان سارای، ترکیب شیمیایی و شرایط تبلور کانی کلینوپیروکسن در تمامی این واحدهای سنگی بسیار نزدیک به هم می باشد که می-تواند نشان دهنده منشأ مشترک برای کلینوپیروکسن ها و همچنین منشأ مشترک برای تمامی واحدهای سنگی آتشفشان سارای -باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
9 - زمینشیمی و شیمی کانی سنگهای نفوذی گردنه آهوان، شمال شرق سمنان (ایران مرکزی)
سعید کامران احمد احمدی خلجی مهدی رضائی کهخائی زهرا طهماسبیواحدهای سنگی مورد مطالعه در شمال شرقی شهرستان سمنان رخنمون دارند. این سنگ ها با ترکیب مونزوگابرو-مونزودیوریت درون سنگ های آتشفشانی و رسوبی ائوسن قرار گرفته اند. پلاژیوکلاز و کلینوپیروکسن کانی های عمده سازنده آنها هستند. بافت اصلی این سنگ ها دانه ای است و بافت پوئی کیل أکثرواحدهای سنگی مورد مطالعه در شمال شرقی شهرستان سمنان رخنمون دارند. این سنگ ها با ترکیب مونزوگابرو-مونزودیوریت درون سنگ های آتشفشانی و رسوبی ائوسن قرار گرفته اند. پلاژیوکلاز و کلینوپیروکسن کانی های عمده سازنده آنها هستند. بافت اصلی این سنگ ها دانه ای است و بافت پوئی کیلیتیک نیز بافت فرعی در این سنگ ها به شمار می رود. داده های حاصل از آنالیز نقطه ای نشان می دهد که کلینوپیروکسن ها از نوع دیوپسید و اوژیت و پلاژیوکلازها از نوع آندزین، لابرادوریت و بیتونیت هستند. همچنین کلینوپیروکسن ها در دمای حدود 1104 تا 1168 و پلاژیوکلازها در دمای کمتر از 700 درجه سانتیگراد تشکیل شده اند. بر پایه نمودارهای شناسایی جایگاه زمین ساختی، نمونههای بررسیشده در گستره کمان آتشفشانی حاصل از فرورانش لیتوسفر اقیانوسی نئوتتیس به زیر لیتوسفر قاره ای ایران مرکزی جای دارند. تفاصيل المقالة