گذار به عصر ارتباطات و اطلاعات که بسیاری از اندیشمندان، آن را واقعیت هزاره سوم دانسته اند، چیزی بسیار فراتر و بنیادی تر از تصورات عامیانه مبنی بر گسترش رایانه ها و فضاهای مجازی است. در این عصر، بخش عمده ای از ارتباطات درون و بین شهری، بطور روزافزون از طریق فناوریهای ارتباطات مجازی صورت می گیرد که عملا از ویژگیهای محیط فیزیکی و مسافت بین مبدا و مقصد کاملا مستقل بوده و به علاوه، به شیوه ای کاملا نامحسوس و نامرئی عمل می نماید. پیشرفتهای چشمگیر در حوزه ارتباطات مجازی و کاهش شدید محدودیتهای مسافتی و زمانی سفر، ضمن آنکه منطق نوینی به نام «فضای جریانها» را بر جغرافیای جهانی مسلط ساخته ، شهر امروز را با دو ماهیت جدایی ناپذیر فیزیکی و مجازی تعریف نموده است. حال، پرسش اساسی آن است که در چنین شرایطی، روشهای رایج در مدیریت و برنامه ریزی امور شهری که عمدتا به ماهیت فیزیکی شهر توجه دارند، تا چه حد می توانند در توجیه و هدایت گرایشهای نوین شهر فیزیکی-مجازی امروز، کارآمد باشند؟ به همین منظور، در این پژوهش، با رویکردی ریشه ای و روشی تحلیلی-توصیفی، ابتدا با مطالعه اصول بنیادین جامعه صنعتی (که بسیاری از روشهای کنونی مدیریت و برنامه ریزی، برآمده از آن عصر هستند)، تلاش شده است تا ویژگیهای اساسی و کلی الگوهای رایج، استخراج شود. سپس، با روشی کیفی و قیاس تطبیقی میان این ویژگیها و تحولات صورت گرفته در عصر ارتباطات مجازی در هرکدام از این اصول (که در واقع، اصول جامعه عصر ارتباطات می باشند)، میزان سازگاری آنها با شرایط کلی عصر ارتباطات، مورد ارزیابی قرار گرفته است. یافته های پژوهش بیانگر آن است که الگوهای رایج، در بیشتر موارد، با اصول جامعه عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات مجازی، همخوانی چندانی نداشته و این امر، می تواند از دلایل اساسی عدم کارایی مطلوب این روشها در برخورد با شهر امروز به شمار آید. این موارد در قالب آسیب شناسی و در چند محور کلی (مفهوم، روش شناسی، شاخص شناسی) مطرح شده است و در پایان، از جمع بندی این بخش، الزاماتی که در بازنگری روشهای رایج، با این رویکرد باید مورد توجه قرار گیرد، بیان شده است تفاصيل المقالة