المقاله
1 -
بررسی دیدگاه ابنبرّجان دربارۀ «حقمخلوقبه»
خردنامه صدرا
,
العدد 102
,
السنة
26
,
زمستان
1399
يكي از اصطلاحات عرفاني كه در بحث تجليات خداوند مطرح ميشود، «حقمخلوقبه» است. ابنعربي منشأ اين اصطلاح را آثار ابنبرّجان ميداند ولي توضيحي دربارة ديدگاه او نميدهد. ابنبرّجان يكي از عارفان و مفسران اندلسي است كه ديدگاههاي خود در مورد «الحقالمخلوق به السماوات و الارض»
أکثر
يكي از اصطلاحات عرفاني كه در بحث تجليات خداوند مطرح ميشود، «حقمخلوقبه» است. ابنعربي منشأ اين اصطلاح را آثار ابنبرّجان ميداند ولي توضيحي دربارة ديدگاه او نميدهد. ابنبرّجان يكي از عارفان و مفسران اندلسي است كه ديدگاههاي خود در مورد «الحقالمخلوق به السماوات و الارض» را در شرح اسماءاللهالحسني، تنبيهالافهام و ايضاحالحكمه بيان كرده است. هدف نوشتار حاضر بررسي اصطلاح حقمخلوقبه از ديدگاه ابنبرّجان است و روش آن، اسنادي و توصيفي ـ تحليلي است. يافتهها نشان ميدهد كه منشأ الهام ابنبرّجان براي وضع اين اصطلاح، قرآن است. از ديدگاه وي هدف اصليِ دعوت قرآن به تفكر در مورد آيات الهي، رسيدن به حقمخلوقبه است. او ايمان به حقمخلوقبه را بر هر مؤمني واجب ميداند. از نظر ابنبرّجان، حقمخلوقبه تجلي و ظهور خداوند است. حقمخلوقبه، واحد، جامع همة تجليات خداوند در دنيا، آخرت، برزخ، وجود انسان و آيات قرآن و همچنين منشأ مخلوقات و عامل بقاي آنهاست. همة مخلوقات آيات و نشانههاي حقمخلوقبه هستند و حقمخلوقبه نيز آية خداوند است. بعقيدة ابنبرّجان حقمخلوقبه طريق رسيدن به خداوند است كه با علم و عمل طي ميشود و همان صراط مستقيم و دين قيّم است. او روش شناخت حقمخلوقبه را تفكر و تأمل در آيات الهي بهمراه ايمان و تقوا قلمداد ميكند. مهمترين نتايج معرفت حقمخلوقبه عبارتند از: شهود خداوند، شناخت موجودات بهشتي، حكمت و عمل به دستورات الهي.
تفاصيل المقالة