بررسی ادبیات پژوهش نشان می دهد که نمی توان ساختار مشابهی برای مدل های ارائه شده در زمینه اکوسیستم نوآوری در پژوهش های انجام شده مشاهده نمود؛ بنابراین نیاز است تا به جهت افزایش نوآوری در شرکت ها، بر اساس ویژگی ها و محدودیت های بومی، مدل مناسب اکوسیستم نوآوری طراحی گردد. برهمین اساس هدف این پژوهش طراحی مدل مفهومی اکوسیستم نوآوری در شرکت های کوچک و متوسط با استفاده از ISM-SEM بوده است. روش انجام کار توصیفی- علی بوده است. جامعه آماری این پژوهش شامل دو بخش خبرگان و مدیران شرکت های کوچک و متوسط در استان آذربایجان شرقی بوده است. در این پژوهش 11 نفر از خبرگان در بخش اول مشارکت داشته و 335 نفر از مدیرن شرکت های کوچک و متوسط در بخش دوم پژوهش به پرسشنامه ها پاسخ داده اند. برای گردآوری داده ها از دو پرسشنامه استفاده شده که پس از تعیین روایی و پایایی در بین اعضای نمونه آماری توزیع شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها تحلیل داده ها از مدلسازی ساختاری تفسیری(ISM) و مدلسازی مسیری ساختاری(SEM) بهره گرفته شده است. یافته های بخش مدلسازی ساختاری- تفسیری نشان می دهد که ابعاد اکوسیستم نوآوری در صنایع کوچک و متوسط در پنج سطح قرار می گیرد که هر سطح دارای روابط مستقیم و غیر مستقیم با سطوح دیگر می باشد. همچنین آزمون مدل تدوین شده در بین شرکت ها نشان دهنده روایی و پایایی مناسب مدل تدوین شده و تأیید روابط مستقیم و غیر مستقیم ابعاد اکوسیستم نوآوری در شرکت های کوچک و متوسط بوده است. تفاصيل المقالة