شيخ بهايي دانشمند بزرگ قرن ده و يازده هجري از هنرها و دانش‌هاي بسياري چون معماري، شعر، رياضي، نجوم، حكمت، فقه و حديث بهره‌مند بود. اما، بي‌گمان، وجود طنز درآثار و افكارش و توجه او به نقد طنزآميز،‏‏‏‏‏‎‏‏ْ‏‏‏‏ لطيفه‌اي غريب مي‌نمايد و مقام شيخ الاسلامي و پايگاه و منصب فقهي و ديني او در دربار صفوي و در ميان مردم نيز وجود اين امكان را در انديشه و سلوك و آثار شيخ بسي دور نشان مي‌دهد؛ با اين همه واقعيت آن است كه طنز به عنوان ابزاري تأثيرگذار در كار انتقاد اجتماعي اخلاقي و آگاهي بخشي اجتماعي مورد توجه شخصيت ذوفنوني چون شيخ بهايي بوده است و علاوه بر وجود چند شعر و نوشتة طنزآميز در ميان آثار او، گرد آوردن و تدوين كشكول و قصة رمزي گربه و موش نيز به تنهايي از توجه شيخ بهايي به ابزار طنز و استفاده از آن در نقد رفتار و گفتار برخي مردمان حكايت دارد. در اين مقاله به ظرفيت طنز و نقد اجتماعي و اخلاقي در آثار فارسي بهايي پرداخته‌ايم. تفاصيل المقالة