پژوهش زبان و ادبیات فارسی
,
العدد0,السنة
10
,
پاییز
1391
ماتمکده، عنوان کتابي است از مولا قربان ابن رمضان بادشتي رودباري قزويني متخلّص به بيدل که موضوع آن مقتل حسيني(ع) است. این کتاب حوادث حماسه سال 61 هجري را از لحظات شهادت امامحسين(ع) تا گسيل داشتن کاروان اسيران با سرهاي مطهر شهدا از کربلا به کوفه و شام و نهايتاً برگشتن ا أکثر
ماتمکده، عنوان کتابي است از مولا قربان ابن رمضان بادشتي رودباري قزويني متخلّص به بيدل که موضوع آن مقتل حسيني(ع) است. این کتاب حوادث حماسه سال 61 هجري را از لحظات شهادت امامحسين(ع) تا گسيل داشتن کاروان اسيران با سرهاي مطهر شهدا از کربلا به کوفه و شام و نهايتاً برگشتن اسرا به کربلا در اربعين اول در بردارد. کتاب که تاريخ اتمام آن 1267 هـ . ق است در قالب نظم و نثر تأليف گرديده و از حيث ادبي و بلاغي از اهميت بهسزايي برخوردار است.
اين پژوهش ميکوشد تا شرح مختصري پيرامون ترجمة حال مصنّف و جايگاه ادبي و ميزان تأثيرگذاري وي در نوع ادبي «مرثيه» و مقتلنويسي به دست دهد. آنگاه درباره نام، موضوع، محتوا و ساختار ماتمکده بحث خواهد شد. در ادامه، سبک جايگاه تاريخي اثر نيز به اجمال تحلیل شده و به نقش عنصر تعلیم در این اثر با ذکر بعضی عناوین و نقل نمونهای مختصر اشاره خواهد شد. آنگاه در نقد محتوایی- ساختاری آن شواهدی ذکر خواهد شد.
ماتمکده بيدل قزويني از جمله مهمترین و کمنظيرترين مقتلهاي فارسي در تاريخ ادبيات ايران است که هم به لحاظ ادبي و هم به جهت تاريخي اهمیت خاصی دارد و از این رو، تصحيح، توضيح و انتشار آن در راستاي احياء و معرفي يکي از برترين مفاخر مکتوب ادبيات آييني ايران اسلامي، شايسته و بلکه بايسته مينمايد.
تفاصيل المقالة
پژوهش زبان و ادبیات فارسی
,
العدد0,السنة
6
,
بهار-تابستان
1387
كلامالله مجيد سرچشمه همه معارف، پاكيها و زيباييهاست. پس از قرآن، زيبايي در سخن معصومين عليهمالسلام به سبب اتصال و ارتباط خاصي که ميان ايشان و يگانه جميل برقرار است، برتري و برجستگي ويژه دارد. در كلام اميرالمؤمنين(ع) كه معيار فصاحت و بلاغت به شمار ميرود، اين زيبايي أکثر
كلامالله مجيد سرچشمه همه معارف، پاكيها و زيباييهاست. پس از قرآن، زيبايي در سخن معصومين عليهمالسلام به سبب اتصال و ارتباط خاصي که ميان ايشان و يگانه جميل برقرار است، برتري و برجستگي ويژه دارد. در كلام اميرالمؤمنين(ع) كه معيار فصاحت و بلاغت به شمار ميرود، اين زيبايي در اوج خود است. به عنوان نمونه در دعاي «صباح» و «خطبه شانزدهم نهجالبلاغه» ميتوان رد پاي برخي از آرايههاي بلاغي (بديعي و بياني) را به وضوح جست و جو كرد. به عنوان نمونه در دعای مبارک صباح، بين کلمات «عيوب ـ غيوب» و «معيوب ـ عيوب» و «کاشف ـ غالب» به ترتيب سجع متوازی، مطرف و متوازن ديده ميشود و نيز در جملاتی بسان «الهی قلبی محجوب و نفسی معيوب و عقلی مغلوب» آرايه مماثله يا موازنه وجود دارد. همچنين جناس زايد و جناس مضارع و تکرار حرف و واژه در بديع لفظی و صنايع طباق و حسن طلب در بديع معنوی و نيز برخی مسايل علم معانی در اين دعا مشهود است.
در خطبه شانزدهم نهجالبلاغه، در کنار آرايههای بديعی مثل مراعات نظير و ايهام، آنچه بيش از همه در فن بيان به نظر ميرسد، مسئله تشبيه است که در جملاتی مانند: «ألا و إنّ الخطايا خيلٌ شُمُس... ألا و إنّ التقوی مطايا ذُلُل» خود مينمايد.
تفاصيل المقالة
رایمگ
يقوم نظام رایمگ بتنفيذ جميع عمليات الاستلام والتقييم والحكم والتحرير وتخطيط الصفحة والنشر الإلكتروني للمجلات العلمية.