المقاله
1 -
مطالعه دگرسانی، کانه¬زایی و سیالات درگیر در کانسار روی-سرب حوضسفید (ایران مرکزی)
فصلنامه زمین شناسی ایران
,
العدد 47
,
السنة
12
,
پاییز
1397
کانسار روی-سرب حوضسفید در 17 کیلومتری شمال شرق شهرستان اردکان در زون ایران مرکزی واقع شده است. سنگ میزبان این کانسار، سنگ های کربناته دولومیتیشده با سن کرتاسه پایین است. در این محدوده سه واحد سنگی عمده وجود دارد. پایین ترین واحد سنگی، سازند سنگستان است و عمدتاً شامل
أکثر
کانسار روی-سرب حوضسفید در 17 کیلومتری شمال شرق شهرستان اردکان در زون ایران مرکزی واقع شده است. سنگ میزبان این کانسار، سنگ های کربناته دولومیتیشده با سن کرتاسه پایین است. در این محدوده سه واحد سنگی عمده وجود دارد. پایین ترین واحد سنگی، سازند سنگستان است و عمدتاً شامل شیل و سیلتستون با میانلایه های کالکآرنایت می باشد. سازند سنگستان توسط دولومیت و سنگ آهک دولومیتی و آنکریتی سازند تفت پوشیده می شود. سازند آبکوه شامل سنگ آهک چرتی و سنگ آهک رسی به همراه سنگ آهک ریفی توده-ای است که بر روی سازند تفت قرار گرفته است. قرارگیری سنگ میزبان كانسار در افق چينهاي كربناته کرتاسه پایین به همراه شواهد زمينشناسي ديگر، مويد اين مطلب است كه اين كانسار در ابتدا در شرايطي مشابه با كانسارهاي نوع دره ميسيسيپي شكل گرفته است. از جمله اين شرايط ميتوان به وجود تواليهاي تبخيري و كربناته، بهویژه افق های دولومیتیشده گرمابی، نبود و یا عدم تاثير تودههاي آذرين و وجود گسلهاي مهم و كنترلكننده اشاره نمود. كانسنگ اوليه کانسار از نوع سولفيدي و شامل اسفالريت، گالن و پيريت است. كانسنگ سولفيدي اوليه در نتيجه قرارگيري در شرايط اكسيدان سطحي و تحمل دگرساني به كانسنگ غيرسولفيدي تبديل شده است. در نتيجه كانيهاي سولفيدي اوليه به كانيهايي نظير همي مورفيت، اسميتزونيت، سروزيت و انگلزيت تبديل شده اند. كانسنگ غيرسولفيدي که در توالی های دولومیتی شده، در محل درزه ها و شكستگيهاي ساختاري تشكيل شدهاند، در بسياري از موارد دارای بافت كلوفرم هستند. بنابراين ميتوان پذيرفت كه اين نوع كانسنگ تحت تاثير سيالات گرمابی دما پايين تشكيل شده است. دو نوع سيال درگير در رگههاي کربناته حضور دارند (نوع اول (I) میانبارهای تک فازه آبگین، نوع دوم (II) میانبارهای دو فازه آبگین (L+V)) و بر اساس مطالعات دماسنجي سيالات درگير، دمای همگنشدن بین 150 تا 260 درجه سانتیگراد است. شوري سيالات پايين تا متوسط است (33/0 تا 26/14 درصد وزنی معادل نمک طعام). مكانيسم اصلی نهشت، گرمایش ناشی از کاهش فشار تا جوشش يك سيال با ميزان دياكسيدكربن كم (62/0تا 98/0 گرم بر سانتیمتر مکعب است) میباشد. شواهدي از قبيل عدم يكنواختي درجه پرشدگي سیالات درگیر و وجود نمونههايي از حفرات داراي سيال غني از فاز بخار، بيانگر جوشش موضعي سيال كانهدار در محل شكستگي ها و گسل ها مي باشد .
تفاصيل المقالة