بخش های بالایی سازند کربناته اليكا به سن تریاس میانی در بخش مرکزی پهنه ساختاری- رسوبی البرز در شرق مازندران (مناطق سوادکوه، خطیرکوه و کیاسر) ميزبان کانی سازی های فراوان و مهم از فلوئور- سرب- باریم شامل پاچی میانا، شش رودبار، اِراء، عالیکلا و کمرپشت است. برپایه مشاهدات صحرایی در مطالعه حاضر، محل های اصلی تمرکز ماده معدنی درون سنگ های کربناته میزبان به صورت منقطع، نامنظم و ناهم شیب با لایه بندی است که در شکستگی ها و یا حفرات انحلالی و کارستی به شکل رگه ای، عدسی و توده ای تظاهر یافته اند.کانی شناسی در کانسارها ساده بوده و عمدتاً گالن، باریت، فلوریت، کلسیت و مقادیر جزئی اسفالریت می باشد. مشاهدات ماکروسکوپی و میکروسکوپی، ساخت و بافت های کانی سازی هم زاد و دیرزاد متنوعی را آشکار نمود. بافت های افشان، استیلولایتی و ریزرگچه ای از گالن و کلسیت با و یا بدون همراهی دیگر کانی ها به عنوان بافت های هم زاد با سنگ شدگی سنگ های میزبان شناسایی شدند. ساخت و بافت های دیرزاد از نوع پرشدگی فضای خالی مانند رگه- رگچه ای، گورخری، نواربندی قشرگون، جانشینی اولیه و کلوفرمی از بافت های غالب و مناطق اصلی و اقتصادی تمرکز ماده معدنی می باشند. بافت های ثانویه مانند خمیدگی در رخ های گالن های درشت و همچنین جانشینی این گالن ها توسط سروزیت و کوولیت بیانگر رخداد دگرشکلی و اکسید شدن برون زاد بعد از مرحله اصلی کانی-سازی می باشد. برپایه این پژوهش، کانی سازی اولیه در کانسارهای فلوئور- باریم- سرب شرق مازندران در دو گامه (1) اولیه هم زاد با سنگ شدگی و (2) اصلی دیرزاد شکل گرفته است. لیکن با استناد به شواهد ساختی تظاهر ماده معدنی در محیط کانسارها و شواهد بافتی در مقیاس ماکروسکوپی و میکروسکوپی می توان مرحله اصلی و البته اقتصادی کانی سازی را در کانسارهای مورد مطالعه از نوع گرمابی ناهم زاد با سنگ میزبان کربناته معرفی نمود.   تفاصيل المقالة

ردیابی منشاء گوگرد بر پایه ایزوتوپ گوگرد در کانی سازی سولفیدی (گالن و پیریت) و سولفاتی (باریت) کانسارهای فلوریت سازند الیکا (شرق استان مازندران) موضوع پژوهش حاضر بوده است. مقادیر δ34Sبرای گالن از 82/1- تا 49/12+ در هزار، در پیریت از 22/13+ تا 83/25+ در هزار و برای باریت از 69/22+ تا 91/32+ در هزار متغیر بوده است. دامنه گسترده δ34S سولفیدها در مقیاس ناحیه ای به ناهمگنی ایزوتوپی در منبع یا فرآیندهای تامین کننده گوگرد احیایی برای کانی سازی سولفیدی در منطقه مورد مطالعه تفسیر شده است، لیکن هر کانسار از دامنه محدودی از δ34S برخوردار بوده است. در مقایسه با سولفیدها، باریت ها همگنی ایزوتوپی در مقادیر سنگین تر δ34S را نشان داده است که منطبق بر تبخیری های آب دریای همزمان (تریاس میانی-پایانی؛ سازند پالند) بوده است. براساس داده های چینه شناسی و کانی شناسی سنگ های میزبان، تبخیری های هم زمان با آب دریای تریاس و سولفات های اولیه دیاژنتیکی در زمینه سنگ میزبان (انیدریت، ژیپس، باریت) محتمل ترین منابع گوگرد برای کانی سازی سولفیدی در کانسارهای شش رودبار و اراء معرفی شدند. در مقایسه، مشارکت ماده آلی یا پیریت های اولیه دیاژنتیکی در ایجاد مقادیر سبک δ34S سولفیدهای کانسارهای پاچی میانا و کمرپشت نقش داشته اند. احیای حرارتی- شیمیایی سولفات های اولیه دیاژنتیکی و تجزیه حرارتی سولفیدهای اولیه دیاژنتیکی و پیوندهای گوگردی در لامینه های واجد مواد آلی مهم ترین فرآیندهای تامین کننده گوگرد احیایی برای کانی سازی سولفیدی معرفی شده اند. تفاصيل المقالة