رابطه جهانی شدن علمی آموزش عالی با دستاوردهای تحصیلی دانشجویان دانشگاه سمنان
الموضوعات :سکینه جعفری 1 , نازنین زهرا یامینی 2
1 - دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران
2 - رشته مدیریت آموزشی، دبیر آموزش و پرورش
الکلمات المفتاحية: جهانی شدن علمی, دستاورد تحصیلی, دانشجویان,
ملخص المقالة :
هدف این پژوهش، بررسی رابطه جهانی شدن علمی آموزش عالی با دستاوردهای تحصیلی دانشجویان دانشگاه سمنان می باشد. پژوهش حاضر با توجه به هدف، کاربردي و با توجه به نحوه گردآوري داده ها از نوع تحقیقات توصیفی ـ همبستگی محسوب می شود. جامعه آماری شامل تمام دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه سمنان (13000 نفر) در سال 97-1396 می باشد. شرکتکنندگان 230 نفر از دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه سمنان (162 نفر کارشناسی، 68 نفر کارشناسی ارشد) بودند که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه ای متناسب انتخاب شدند. همه شرکت کنندگان پرسشنامه های جهانی شدن علمی آموزش عالی و دستاورد های تحصیلی را تکمیل کردند. دادهها با استفاده از آزمون های تی تک نمونه ای، ضریب همبستگی و مدل معادلات ساختاری و نرم‌افزارهای SPSS و LISREL تحلیل شدند. یافتهها نشان داد که میانگین میزان اهمیت ابعاد جهانی شدن علمی آموزش عالی در سطح مطلوب و میانگین دستاورد تحصیلی دانشجویان در سطح نسبتاً مطلوب ارزیابی شده است. بین دستاورد تحصیلی دانشجویان با همکاری های علمی بین المللی، اجتماع علمی جهانی، افزایش سرعت توسعه علمی، شکلگیری تفکر جهانی و رشد اجتماعی دانشگاهیان رابطه ی معناداری وجود دارد. جهانی شدن علمی آموزش عالی با ضریب رگرسیون 33/0 بر میزان دستاورد تحصیلی دانشجویان اثر مثبت و معناداری دارد. یافته دیگر پژوهش نشان داد به‌منظور افزایش دستاورد تحصیلی دانشجویان در راستای جهانی شدن علمی آموزش عالی ابتدا باید تفکر جهانی در آموزش عالی شکل گیرد و سپس به یک اجتماع علمی جهانی رسید و همچنین سرعت توسعه علمی را افزایش و درنهایت به همکاری علمی بین المللی با آموزش عالی خارج از کشور پرداخت.
1. آدم زاده، فاطمه (1384). جهانیشدن و نظام‌هاي نوین آموزشی، مجموعه‌ي مقالات اولین همایش ملی جهانی شدن تعلیم و تربیت. جهاد دانشگاهی تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی، انتشارات وزارت امورخارجه.
2. امین بیدختی، علی¬اکبر؛ محمدی، مهدی و جعفری، سکینه (1394). بررسی رابطه ادراک دانشجویان از جهانیشدن آموزش عالی با ارزیابی آنان از کیفیت فرایندهای یاددهی ـ یادگیری. مجله پژوهش¬های برنامه¬ی درسی، انجمن مطالعات برنامه درسی ایران، 5(1)، 119-89.
3. جعفری، سکینه (1394). تدوین و آزمون الگوی ایرانی ـ اسلامی جهانی¬شدن آموزش عالی. رساله دکتری مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه سمنان.
4. جعفری، سکینه و عبدشریفی، فاطمه (1393). روابط ساختاری شایستگیهای تدریس ادراک شده اعضای هیأت علمی و دستاوردهای تحصیلی دانشجویان علوم‌تربیتی و روانشناسی دانشگاه شیراز. مجله مطالعات آموزش و یادگیری، 1(پیاپی 2/66)، 66-47.
5. حمیدی، همایون و سرفرازی، مهرزاد (1390). جهانیشدن و مدیریت منابع انسانی. فصلنامه مطالعات راهبردی جهانیشدن، 2(2)، 40-2.
6. رابرتسون، رونالد، (1380). جهانیشدن تئوری‌های اجتماعی و فرهنگ جهانی. ترجمه: کمال پولادی، تهران: نشر ثالث.
7. زمانی، اصغر (1396). شناسایی، تحلیل و اولویت¬بندی عوامل مؤثر بر کیفیت آموزش در آموزش عالی. دو فصلنامه نوآوری و ارزش¬آفرینی، 6(11)، 35-23.
8. صالحی عمران، ابراهیم و قاسم¬زاده، آناهیتا (1392). بررسی مهارت¬های عمومی مرتبط با کیفی¬سازی آموزش¬های فنی و حرفه¬ای از منظر ذینفعان. دو فصلنامه نوآوری و ارزش¬آفرینی، 2(4)، 41-23.
9. عالی، شهیندخت (1384). جهانیشدن تعلیم و تربیت و نقش زنان. مجموعه‌ي مقالات اولین همایش ملی جهانیشدن تعلیم و تربیت، جهاد دانشگاهی تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی، انتشارات: وزارت امور خارجه.
10. عباس پور، ارکیده (1392). ارزیابی تأثیر جهانیشدن بر فرآیند یاددهی ـ یادگیری در آموزش عالی از دیدگاه اعضای هیأت علمی دانشگاههای شیراز و بهشتی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز.
11. گل محمدی، احمد (1381). جهانیشدن، فرهنگ و هویت. تهران: نشر نی، چاپ اول.
12. Abdul Razak, M. A. (2011). Globalization and its impact on education and culture. World Journal of Islamic history and civilization, 1(1), 59-69.
13. Aberiox, D. (2001). Athabasca University: change management in a nontraditional university setting; in leadership for 21st century learning (latches & Hanna). London: Kegan, 157 -165.
14. Akani, C. (2012). The effect of globalization on Nigeria education, global advanced research. Journal of social science, 1(5), 92 -100.
15. Al’Abri, Kh. (2009). The impact of globalization on education policy of developing countries: Oman as an example. Literacy information and computer education Journal (LICEJ), 2(4), 491-502.
16. Albrow, M. (1992). The global age: state and society beyond modernity. Policy press: Cambridge.
17. Ali, S., & Tahir, M. S. (2009). Reforming education in Pakistan – tracing global links. Journal of Research and Reflections in Education, 3(15), 1-16.
18. Altbach, Ph. G., & Knight, J. (2007). The internationalization of higher education: motivations and realities. Journal of Studies in International Education, 11, 289-305.
19. Astin, A. W. (1984). Student involvement: A developmental theory for higher education. Journal of College Student Personnel, 25(3), 297- 308.
20. Bagozzi, R. P., & Yi, Y. (1988). On the evaluation of structural equation models. Journal of the academy of marketing science, 16, 74-94.
21. Biggs, J. B., & Tang C. (2011). Teaching for Quality Learning at University. McGraw Hill: Open University Press.
22. Bollen, K. A. (1989). Structural equation models with latent variables. New York: Wiley & sons.
23. Boubsil, O., & Carabajal, K. (2011). Implications of globalization for distance education in the United States. Journal of Distance Education, 25(1), 699-712.
24. Chen, J. (2007). How the academic support of parents, teachers and peers contribute to a student’s achievement (The Case of Hong Kong), New York: The Edwin Millen Press.
25. Clarke, D. L. P. (2001). Quality of effort and perceptions of the college environment: an examination of sociodemographic and academic variables for ethnic minority students [dissertation]. New Jersey: University of New Jersey State, School of education.
26. De wit, H. (2002). Internationalization of higher education in the United States of America and Europe and the United States. Amsterdam: European association for international education.
27. Delanty, G. (2002). The governance of universities: what is the role of the university in the knowledge society? Canadian journal of sociology, 27(2), 185-98.
28. Fornell, C., & Larcker, D.F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.
29. Giddens, A. (1990). The consequences of modernity, Cambridge: polity press.
30. Golam, S. (2002). Globalization and the University Responsibilities, IAUP Sydney.
31. Haigh, M. (2002). Internationalization of the curriculum: designing inclusive education for a small world. Journal of geography in higher education, 26(1), 49-66.
32. Hall, R. H. (2009). Organizations structures, processes and outcomes, copy right by Pearson education. Inc., Upper Saddle River, New Jersey.
33. Hardy, L. S. (2005). Linear relationship between campus environment, involvement and educational outcomes at tribally controlled community college [dissertation], Memphis, Tennessee: University of Memphis, College of education.
34. Holm, H. H., & Sorensen, G. (1995). Introduction: what has changed?” In Hans- hernia holm and Georg Sorensen, eds., who's world order? Uneven globalization and the end of the cold war (boulder, co: Westview), 1–17.
35. Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: conventional criteria versus new alternatives. Structural equation modeling, 6(1), 1-55.
36. Hu, S., & Kuh, G. D. (2002). Being (Dis) engaged in educationally purposeful activities: the influences of student and institutional characteristics, Research in Higher Education, 43(5), 521-555.
37. Jackson, J. (2008). Globalization, internationalization, and short-term stays abroad. International Journal of intercultural relations, 32(4), 349-358.
38. Jafari, S. & Asgari, A. (2020). Predicting Students’ Academic Achievement Based on the Classroom Climate, Mediating Role of Teacher-Student Interaction and Academic Motivation. Integration Of Education, 24(1), 62-74.
39. Ji Yeung, J. (2009). Analysis of the relationship between internationalization and the quality of higher education. A dissertation submitted faculty of the graduate school of the University of Minnesota.
40. Kallen, D. (1991). Academic exchange in Europe: towards a new era of cooperation in the open door, Bucharest, Romania: CEPES/UNESCO.
41. Karemera, D. (2003). The effects of academic environment and background characteristics on students' satisfaction and performance, The Case of South Carolina State University's School of Business, College Student Journal, 37(2), 298- 11.
42. Kezar, A., & Kinzie, J. (2006). Examining the ways institutions can create student engagement: the role of mission. Journal of College Student Development, 47(2), 149-172.
43. Kim, Y. Y., & Bhawuk, D. P. S. (2008). Globalization and diversity: contributions from intercultural research. International journal of intercultural relations, 32(4), 301-304.
44. Knight, J., & De Wit, H. (Eds.), (1997). Internationalization of higher education in Asia and pacific countries, Amsterdam, European association for international education.
45. Lee, H. C., (2001). Universities going with the 21st Century, Seoul: Minimum Publisher.
46. Lewellen, T. (2010). The anthropology of globalization: cultural anthropology enters the 12st century, Jaipur: Rawat.
47. Lopez, V., & Kambutu, J. (2011). Multicultural education within the era of internalization and globalization. Multicultural perspectives, 13(1), 3-4.
48. MacCallum, R. C., Browne, M. W., & Sugawara, H., M. (1996). Power analysis and determination of sample size for covariance structure modeling. Psychological methods, 1(2), 130-49.
49. Mc Grew, A. (1992). A global society? In s. Haled. Held and a. M.C. grew (ends), modernity and its future, policy press: Cambridge.
50. Mersha, Y., Bishaw, A., & Tegegne, F. (2013). Factors affecting female students’ academic achievement at basher Dar University, Journal of International Cooperation in Education, 15(3), 135 – 148.
51. Miller, E. V. (2008). Perceived relation of adult community college students between quality of effort and outcome gains: adult students at one community college. Doctoral dissertation, University of Missouri-Columbia, School of Education.
52. Mueller, R. O. (1996). Basic principle of structural equation modeling an introduction to lisrel and eqs.
53. Nilsson, B. (2003). Internationalization at home from a Swedish perspective: the case of Malmo. Journal of studies in international education, 7(1), 27-40.
54. Pace, R., & Kuh, G. (2002). College student experiences questionnaire. India University; www.indiana.edu/~cseq/qualeff.html.
55. Pittman, C. J. (2003). A Study of the Relationship between College Student Experiences and Achievement. Doctoral Dissertation. College of William and Mary in Virginia, Department of Educational Administration and Higher Education. Abstract Available at: http://Proquest.Umi.com. 16/9/2010.
56. Rizvi, F., & Lingard, B. (2010). Globalizing education policy. New York: Routledge.
57. Robertson, S., Novelli, M., Dale, R., Tikly, L., Dachi, H., & Ndebela, A. (2007). Globalisation, education and development: ideas, actors and dynamics. London: DfID.
58. Saleem, M. A., & Qureshi, M. I. (2011). Credentials and examination of the factors affecting the students’ academic achievement in higher education (a case study of universities in public and private sector at d.i.khan), Gomel University Journal of Research, 27(2), 74- 80.
59. Schaeffer, R. K. (2003). Understanding globalization: the social consequences of political, economic, and environmental change. Lanham, md: rowman & littlefield.
60. Schneider, M. (2002). Do school facilities affect academic outcomes? National clearinghouse for educational facilities, Retrieved from www.Edfacilities,Org on Aug 20, 2008.
61. Scholte, J. A. (2000). Globalization, a critical introduction. London, 12-17.
62. Schroeder, C. C., & Kuh, G. D. (2003). How are we doing at engaging students? Charles Schroeder talks to George Kuh, About Campus, (8)2, 9-16.
63. Shah, R., & Ward, P. T. (2007). Defining and developing measures of lean production. Journal of operations management, 25, 785–805.
64. Shun Wing, N. G. (2012). Rethinking the mission of internationalization of higher education in the asia-pacific region. Journal of Comparative and International Education, 42(3), 439-459.
65. Stevens, V. H. (2012). Students’ perceptions on issues related to globalization at a four-year community college in Florida. A dissertation submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Ph.D. In curriculum and instruction department of adult career and higher education College of Education University of South Florida.
66. Tomasky, T. A. (2004). An action research study, using an organizational development approach to study the effect of structural change in the human resource department in a large suburban school district, ed. d. dissertation, university of La Verne, California, USA.
67. Torres, C. A., & Morrow, R. A. (2000). The state, globalization, and educational policy’. in Burbeles and Torres (Eds).
68. Ugbe, A. U., & Agim, J. I., (2010). Influence of Teachers’ Competence on Students Academic Performance in Senior Secondary School Chemistry. Global Journal of Educational Research, 8(1-2), 31-42.
69. Ugoani, J. N. N. (2012). An Analysis of the Relationship between Teachers’ Competencies and Effective Basic Education Management in Nigeria. Global Journal of Educational Research, 7(1), 1-18.
70. Vaira, M. (2004). Globalization and higher education organizational change: a framework for analysis, higher education. Literacy Information and Computer Education Journal, 48, 483–510.
71. Warwick, P. H., & Moogan, Y. J. (2013). A comparative study of perceptions of internationalization strategies in UK Universities. Journal of Comparative and International Education, 43(1), 102-123.
72. Weldon, P. A., Rexhepi, J. Chang, Ch., Jones, L., Layton, L. A., Liu, A., McKibben, S., Misiaszek, G., Olmos, L., Quon, A., Torres, A. C. (2010). Globalization and higher education in southern California: views from the professoriate. Journal of comparative and international education, 41(1), 5-24.
73. Williams, J. M. (2007). College student experiences questionnaire research program, 47th Annual Forum of the Association for Institutional Research.
74. Willis, D. B., Satoshi, Y., & Jeremy, R. (2008). Frontiers of education: japan as “global model” or “nation at risk? International review of education, 54, 493-515.
75. Zhan, Yu. (2010). Impact of international foundations on the internationalization of Chinese research universities. A case study of Peking University and the Nippon foundation group, Columbia University.
رابطه جهانیشدن علمی آموزشعالی با دستاوردهای تحصیلی دانشجویان دانشگاه سمنان
*سکینه جعفری **نازنینزهرا یامینی
*استادیار دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران
**دانشآموخته رشته مدیریت آموزشی، دبیر آموزش و پرورش
تاریخ دریافت: 21/06/1397 تاریخ پذیرش: 07/02/1398
چکيده
هدف این پژوهش، بررسی رابطه جهانیشدن علمی آموزش عالی با دستاوردهای تحصیلی دانشجویان دانشگاه سمنان میباشد. پژوهش حاضر با توجه به هدف، کاربردي و با توجه به نحوه گردآوري دادهها از نوع تحقیقات توصیفی ـ همبستگی محسوب
میشود. جامعه آماری شامل تمام دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه سمنان (13000 نفر) در سال 97-1396
میباشد. شرکتکنندگان 230 نفر از دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه سمنان (162 نفر کارشناسی، 68 نفر کارشناسی ارشد) بودند که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقهای متناسب انتخاب شدند. همه شرکتکنندگان پرسشنامههای جهانیشدن علمی آموزش عالی و دستاوردهای تحصیلی را تکمیل کردند. دادهها با استفاده از آزمونهای تی تک نمونهای، ضریب همبستگی و مدل معادلات ساختاری و نرم‌افزارهای SPSS و LISREL تحلیل شدند. یافتهها نشان داد که میانگین میزان اهمیت ابعاد جهانیشدن علمی آموزش عالی در سطح مطلوب و میانگین دستاورد تحصیلی دانشجویان در سطح نسبتاً مطلوب ارزیابی شده است. بین دستاورد تحصیلی دانشجویان با همکاریهای علمی بینالمللی، اجتماع علمی جهانی، افزایش سرعت توسعه علمی، شکلگیری تفکر جهانی و رشد اجتماعی دانشگاهیان رابطهی معناداری وجود دارد. جهانیشدن علمی آموزش عالی با ضریب رگرسیون 33/0 بر میزان دستاورد تحصیلی دانشجویان اثر مثبت و معناداری دارد. یافته دیگر پژوهش نشان داد به‌منظور افزایش دستاورد تحصیلی دانشجویان در راستای جهانیشدن علمی آموزش عالی ابتدا باید تفکر جهانی در آموزش عالی شکل گیرد و سپس به یک اجتماع علمی جهانی رسید و همچنین سرعت توسعه علمی را افزایش و درنهایت به همکاری علمی بینالمللی با آموزش عالی خارج از کشور پرداخت.
واژه‌های کلیدی: جهانیشدن علمی، دستاورد تحصیلی، دانشجویان
نوع مقاله: پژوهشی
1-مقدمه
دانشگاهها و مراكز آموزش عالي هر جامعه، معرّف بالاترين سطح از تفكر و علم آن جامعه محسوب مي‌شوند و اصول جهان‌بيني و نظام اعتقادي و ارزشي جامعه را در خود متجلّي مي‌سازند و باتربیت متفكران و دانشمندان آينده در جهت بخشيدن به حركت‌هاي گوناگون فكري، اعتقادي، فـرهنگي و سيـاسي جامـعه مؤثـر واقـع مي‌شـوند. به‌عـلاوه
نویسندة عهده‌‌دار مکاتبات: سکینه جعفری sjafari.105@semnan.ac.ir
|
واقعیت این است که دانشگاهها و مراکز آموزش عالی به‌عنوان یک سیستم اجتماعی پیچیده در محیط خود فعالیت میکنند. لذا از یکسو از جهات مختلف علمی، آموزشی، خدماتی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی بر محیط خود و تحولات آن اثر می‌گذارند؛ از سوی دیگر، خود از محیط و تحولات آن تأثیر می‌پذیرند. طبیعتاً مطلوب است که این تأثیر و تأثر تا آنجا که ممکن است به‌گونه‌ای بسترسازی و هدایت شود که بیشترین بهره را در توسعه جامعه و دانشگاه به ارمغان آورد. در این راستا، دانشگاهها و مراکز آموزش عالی به‌عنوان مراکزی راهبردی در نظر گرفته میشوند که رشد و توسعه پایدار جوامع مستقیماً به کمیت و کیفیت محصولات آنها وابسته میباشد، بنابراین ضرورت بررسی چگونگی گسترش کمّی و کیفی فرصتهای آموزشی در آن انکارناپذیر است (هال2، 2009؛ علی و طاهر3، 2009). مروري بر تحولات آموزش عالي از ظهور اولين دانشگاه در قرن سيزدهم تا به امروز و همچنین دگرگونی‌های بارز و آشکار ساختارهای اقتصادی، سیاسی و فرهنگی کشورها نشان ميدهد که آموزش عالي همواره نهادي پويا و متغير بوده و همگام با تحولات و ساختارهاي اجتماعي، فرهنگي و معرفتي تغيير کرده است. یکی از مفاهیم اصلی برای توصیف این تحولات در نظام آموزش عالی، جهانیشدن میباشد (لِولِن4، 2010). جهانیشدن به‌عنوان فرآیند تلفیق ابعاد بين‌المللي، ميان فرهنگي و جهاني در اهداف، کارکردها و نحوه آموزش تعریف‌شده است (نایت و دِویت5، 1997؛ ژان یو6، 2010) که اثر شگرفی بر همه‌ی جنبههای زندگی انسان و ازجمله آموزش عالی (ویرا7، 2004؛ رابرتسون، نوولی، دیل، تیکلی، داچی، دبِلا8، 2007؛ رحمان سرشت 1377 به نقل از صالحی عمران و قاسمزاده، واقعیت این است که دانشگاهها و مراکز آموزش عالی به‌عنوان یک سیستم اجتماعی پیچیده در محیط خود فعالیت میکنند. لذا از یکسو از جهات مختلف علمی، آموزشی، خدماتی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی بر محیط خود و تحولات آن اثر می‌گذارند؛ از سوی دیگر، خود از محیط و تحولات آن تأثیر می‌پذیرند. طبیعتاً مطلوب است که این تأثیر و تأثر تا آنجا که ممکن است به‌گونه‌ای بسترسازی و هدایت شود که بیشترین بهره را در توسعه جامعه و دانشگاه به ارمغان آورد. در این راستا، دانشگاهها و مراکز آموزش عالی به‌عنوان مراکزی راهبردی در نظر گرفته میشوند که رشد و توسعه پایدار جوامع مستقیماً به کمیت و کیفیت محصولات آنها وابسته میباشد، بنابراین ضرورت بررسی چگونگی گسترش کمّی و کیفی فرصتهای آموزشی در آن انکارناپذیر است (هال9، 2009؛ علی و طاهر10، 2009). مروري بر تحولات آموزش عالي از ظهور اولين دانشگاه در قرن سيزدهم تا به امروز و همچنین دگرگونی‌های بارز و آشکار ساختارهای اقتصادی، سیاسی و فرهنگی کشورها نشان ميدهد که آموزش عالي همواره نهادي پويا و متغير بوده و همگام با تحولات و ساختارهاي اجتماعي، فرهنگي و معرفتي تغيير کرده است. یکی از مفاهیم اصلی برای توصیف این تحولات در نظام آموزش عالی، جهانیشدن میباشد (لِولِن11، 2010). جهانیشدن به‌عنوان فرآیند تلفیق ابعاد بين‌المللي، ميان فرهنگي و جهاني در اهداف، کارکردها و نحوه آموزش تعریف‌شده است (نایت و دِویت12، 1997؛ ژان یو13، 2010) که اثر شگرفی بر همه‌ی جنبههای زندگی انسان و ازجمله آموزش عالی (ویرا14، 2004؛ رابرتسون، نوولی، دیل، تیکلی، داچی، دبِلا15، 2007؛ رحمان سرشت 1377 به نقل از صالحی عمران و قاسمزاده، 1392) داشته است. به‌طوری‌که برخی از محققان، قرن بیست و یکم را، قرن تحرک آموزشی16 و تعلیم جهانی17 توصیف کرده‌اند (لی18، 2001).
اگرچه جهاني‌شدن نمي‌تواند يک نتيجه عمومي داشته باشد يا يک جهان همگن خلق کند و نتايج گوناگون و متضادي دارد (شافر19، 2001)، اما به باور متخصصان، همه دانشگاهها تحت تأثير جهاني‌شدن هستند و جهاني‌شدن در تمام سطوح و ابعاد آنان تأثيرات عميقي به‌جای گذاشته است (تورس و مورو20، 2000؛ دلنتی21، 2002). درواقع، جهانیشدن آموزش عالی نه‌تنها یک ضرورت، بلکه پاسخی مبتنی بر آینده‌نگری است (ویرا، 2004) زیرا محیط محدود و ایزوله شده دیگر نمیتواند به اهداف گسترده‌ی آموزش عالی جامه‌ی عمل بپوشاند. بر این اساس برخی از صاحب‌نظران معتقدند که آموزش عالی نیازمند بازنگری مطلوبیت‌های اساسی (چشم‌انداز، ارزش، رسالت، اهداف و ...) خود میباشد (جکسون22، 2008). تحقق این مهم قبل از هر چیز مستلزم درک عمیق مسئولان آموزش عالی از تحولات درون و برون سیستم آموزشی، انعطاف‌پذیری و مسئولیت‌پذیری (وُرِک و موگان23، 2013)، پاسخگویی به تغییرات محیط پویا و پیچیده (گلمن24، 2002)، حمایت و مشارکت و درستکاری25 تمامی اعضای آموزش عالی و شناخت نوع جهانیشدن آموزش جهانی و بسترسازی لازم در راستای توسعه جوّ سازمانی مناسب (حامی تغییر) (آبریکس26، 2001)، بهبود تصویر بیرونی27، تصمیم‌سازی برای بهسازی و تغییر (بالندگی) و توسعه چشم‌انداز مشترک از آموزش عالی (توماسکی28، 2004؛ کالن29، 2005) میباشد. به‌هرحال ضرورت‌هاي عصر جديد ايجاب مي‌کند توجه ويژه‌اي نسبت به رويکرد جهانیشدن صورت گيرد (ویلیامز30، 2007) لذا لازم است به جهانیشدن و همراستا شدن آموزش عالی با فرصتهای آن توجه بیشتری معطوف شود.
از سوی دیگر علاوه بر جهانیشدن آموزش عالی، دستاوردهای تحصیلی31 دانشجویان یکی دیگر از عوامل تعیین‌کننده در ارزیابی برتری آموزشی میباشد (سالیم و کورشی، 2011). واضح است که دستاوردهای تحصیلی یادگیرندگان نقش بسیار مهمی در ایجاد بهترین کیفیت فارغ‌التحصیلانی که سرمایه‌ی ملی و عامل پیشرفت اقتصادی و اجتماعی جامعه هستند ایفا می‌کند (علی، جوزاف، علی، مختار و سلامت32، 2009). دستاوردهای تحصیلی دانشجویان به میزان پیشرفت آنان در جهت تحقق اهداف مهم آموزشی (ویلیامز، 2007)، ارزیابی خود گزارش‌شده‌ی دانشجویان از پیشرفت‌های صورت گرفته (هاردی33، 2005)، عملکرد موفقیت‌آمیز تحصیلی آنان در دانشگاه و اعتماد به نفس دانشجویان در کاربرد روش‌ها و داشتن دانش مرتبط به آن (چن34، 2007) اطلاق میشود. پیس و کووه35 (2002) دستاوردهای تحصیلی را شامل دستاوردهای حرفهای (نتایجی که منجر به یادگیری هنر و فن کاربردی گردد)؛ دستاوردهای رشد فردی (نتایجی که منجر به ارتقاء خصوصیات شخصی فرد شود)؛ دستاوردهای تحصیلی (نتایجی که منجر به ارتقاء دانش و معلومات فرد شود) و دستاوردهای ذهنی (نتایجی که منجر به رشد و ارتقاء فکری و عقلانی شود) میدانند که عوامل بسیاری از قبیل تحصیلات دوره‌های قبلی و میزان موفقیت در آنها، عوامل انگیزشی، عوامل شخصی، روشهای تدریس و محیط کلاس، عوامل مرتبط با برنامه درسی، مسائل محیط آموزشی و موضوعات درس مطابق با علم جهانی بر عملکرد دانشجویان و دستاوردهای آنان از تحصیل اثر می‌گذارد (اشنایدر36، 2002؛ کارمرا37، 2003؛ سالیم و کورشی38، 2011؛ مرشا، بیشاو و تگنگه39، 2013). بنابراین دستاوردهای تحصیلی دانشجویان بیانگر نظام آموزشی کارآمد و موفق است که عوامل و متغیرهای مختلفی از جمله همراه شدن آموزش عالی با علم جهانی با آن رابطه دارند (هو و کووه40 ، 2002، 2005؛ شرودر و کووه41، 2003؛ کزار و کنزی42 ، 2006).
با اين اوصاف، پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه جهانیشدن علمی آموزش عالی با دستاوردهای تحصیلی دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه سمنان طرح‌ریزی و اجرا شده است، تا ضمن بررسی رابطهی بین این دو متغیر به اصلاح و بهبود راهبردهای کیفیت دستاوردهای تحصیلی دانشجویان در راستای جهانیشدن آموزش و به طور کلی به توسعه و بهسازی آن یاری رساند. در این راستا پرسشهای زیر مطرح و پیگیری شده است:
1. آیا جهانیشدن علمی آموزش عالی پیشبینی کننده معنادار دستاوردهای تحصیلی دانشجویان میباشد؟
2. کدام یک از ابعاد جهانیشدن علمی آموزش عالی (همکاریهای علمی بینالمللی، اجتماع علمی جهانی، افزایش سرعت توسعه علمی، شکلگیری تفکر جهانی، رشد اجتماعی دانشگاهیان) پیشبینیکننده قویتر دستاورد تحصیلی دانشجویان میباشد؟
از آنجایی که فرایند جهانیشدن برای تمام مراکز آموزش عالی نتایج یکسانی به بار نمی‌آورد، بلکه تغییرات حاصل از آن از حوزه به حوزه دیگر متفاوت خواهد بود، و در میان حوزه‌های مختلف اجتماعی، این دانش است که به دلیل ماهیت غیرشخصی و جهانی خود بیش از هر حوزهی دیگر، تحت تأثیر جهانیشدن قرار می‌گیرد، لذا یافتههای این پژوهش میتواند به آگاهی درباره جهانیشدن علوم در آموزش عالی و تأثیرگذاری آن بر دستاوردهای تحصیلی دانشجویان که یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های آموزش عالی است، کمک نموده و شکاف‌های احتمالی بین علوم جهانی و دستاوردهای تحصیلی دانشجویان را کمتر نماید و در نتیجه موجبات توسعه آموزش عالی را فراهم آورد.
2- مبانی نظری و پیشینه پژوهش
هدف از مرور مبانی نظری و پیشینه پژوهش تبیین و توصیف بهتر جهانیشدن آموزش عالی و پیامدهای آن در سازمان‌های آموزشی است. از این رو، در ادامه مفاهیم جهانیشدن آموزش عالی و دستاورد تحصیلی بسط داده شده است.
3- جهانیشدن آموزش عالی
واژه جهانیشدن به عنوان یک مفهوم تا اوایل یا حتی اواسط دهه 1980 در محافل دانشگاهی چندان به رسمیت شناخته نمی‌شد (کارنوی43، 1999). انتشار کتاب «جنگ و صلح در دهکده جهانی» اثر مک لوهان44 (1980) را میتوان در یاری رسانی به عمومی شدن این مفهوم مؤثر دانست. مک لوهان به عنوان یکی از نخستین اندیشمندان جهانیشدن، مفهوم دهکده جهانی45 را با تجزیه و تحلیل تماس‌های اجتماعی حاصل از فناوری رسانه‌ای مطرح و در این مفهوم از در هم فشردگی زمان ـ مکان سخن به میان آورد (به نقل از کیم و بهاک46، 2008). گیدنز47 (1990) معتقد است جهانیشدن روابط اجتماعی را از محیط داخلی کشورها خارج ساخته و آن را در قلمرو بینهایت زمان و مکان قرار داده است. آلبرو48 (1992) و هِلم و سورنس49 (1995) معتقدند که جهانیشدن یعنی تشدید و تقویت روابط اقتصادی، سیاسی و فرهنگی در ورای مرزها که به وسیله آن مردمان جهان درون یک جامعه واحد جهانی ادغام می‌گردند. مک گرو50 (1992) بیان می‌دارد که جهانیشدن عبارت است از فرآیند تحول ساختاری در فعالیت اقتصادی، سیاسی و اجتماعی که منجر به شکل‌های فراملی و منطقه‌ای قدرت و روابط بین‌الملل خواهد شد.
متفکرین اجتماعی، جهانیشدن را به طرق مختلف دستهبندی کرده‌اند، از جمله شولت51 (2000) با رجوع به ادبیات معاصر، پنج تعریف کلی از جهانیشدن را به شرح زیر ارائه میدهد: جهانیشدن به معنای بینالمللی شدن52: این تعریف رشد تبادل بینالمللی و وابستگی بین کشورها را توصیف می‌کند و به روابط برون مرزی کشورها در عرصه تجارت و سرمایه‌گذاری و همچنین به وابستگی متقابل و بینالمللی شدن اقتصادهای ملی می‌پردازد؛ جهانیشدن به معنای آزاد سازی53: در ارتباط با فرآیند حذف موانع تجاری و کنترل سرمایه است که از طرف دولت بر تحرکات بین کشورها تحمیل میشود. در این معنی، هدف ایجاد دنیای اقتصادی بدون مرز و آزاد سازی اقتصاد ملی در جهت حرکت به سمت اقتصاد جهانی است. جهانیشدن به معنای همگانی‌شدن و عالمگیر شدن54: بر این اساس، جهانیشدن فرایند اشاعه کالاها و ایده‌ها و تجربیات به مردم سراسر دنیا است، که میتوان به اشاعه کامپیوتر، ماهواره و وسایل ارتباطی مثل تلفن همراه اشاره نمود. جهانیشدن به معنای غربی شدن به ویژه در شکل آمریکایی55: این تعریف جهانیشدن را به معنای نیروی پویایی می‌بیند که در آن ساختارهای مدرنیته مانند کاپیتالیسم، صنعتی‌شدن و بروکراسی بر دنیا چیره شده و فرهنگ‌های محلی را نابود می‌کند؛ جهانیشدن به معنای قلمروزدایی56 یا ادغام قلمروها در هم و تبدیل آن به قلمرویی واحد: در این تعریف جهانیشدن بر هم زدن و برداشتن فضاها، محدوده‌ها و فاصله‌ها و مرزهای جغرافیایی است (شولت، 2000). بر اساس تعاریف ارائه شده، جهانیشدن یک فرصت است که بتوان دیدگاه‌های مختلف و گفتمان‌های متفاوت و اندیشه‌های گوناگون را به نمایش گذاشت و ضمن حفظ استقلال از توانمندیهای دیگر جوامع در حداقل زمان بهره جست و بهترین‌ها را انتخاب نمود. چونکه جهانیشدن فرایندی تک بعدی نیست، بلکه مجموعه‌ی فرایندهای پیچیده‌ای است که به موجب آن دولت‌های ملی به نحو فزاینده‌ای به یکدیگر مرتبط و وابسته میشوند و جهانیشدن در واقع همکاری آگاهانه و یا الزامی ملت‌ها و فرهنگها جهت زیستن در یک جامعه‌ی واحد جهانی است.
4- دیدگاه‌های مختلف در رابطه با جهانیشدن
مسأله جهانیشدن در سال‌های اخیر از سه نگاه مختلف قابل بررسی و توجه بوده است. در یک نگاه جهانیشدن به مثابه ضرورتی اجتناب‌ناپذیر مطرح بوده و طرفداران این نگرش به صورت کاملاً اغراق آمیز57 به فرایند جهانیشدن نگریسته و بر این باورند که می‌بایست برای تحقق هر چه سریع‌تر ایده جهانیشدن با همه توان و سرعت از همه ظرفیت‌های جهانی استفاده کرد. پیروان این نگرش، جهانیشدن را مقوله‌ای ارادی و در کنترل عده‌ای خاص میدانند، به زعم آنها، این اراده در حال حاضر در اختیار جهان سرمایه‌داری است. طرفداران این نگرش با تأکید بر پدیده جهانیشدن بر این باورند که دیگر عمر قلمرو یک دولت و یک ملت به پایان رسیده و فرایند جهانیشدن و حاکمیت اقتصاد و سلطه بازار خود یک نظام نوین اجتماعی را در پی خواهد داشت (گیدنر، 1990). دیدگاه مزبور بیانگر نوعی جهانی‌سازی در مقابل جهانیشدن است که دلالت بر قصد، برنامه و فعالیتهای پشت پرده‌ای است که نیروهای توانمند در قالب چند کشور و یا شرکت‌های چند ملیتی در راستای علایق و منافع خود به کار همگون‌سازی و یکدست‌سازی جهان مشغول هستند (گل محمدی، 1381؛ حمیدی و سرفرازی، 1390)
نگاه دوم به پدیده جهانیشدن یک نگاه انتقادی و تردید آمیز58 است. صاحبان این نگرش بر این عقیده‌اند که اندیشه جهانیشدن به معنای دقیق آن در حال حاضر یک رویا و آرمانی بیش نیست و نباید توان و قدرت و ظرفیت دولت و ملت‌های مستقل را نادیده انگاشت و زمینه انزوای هر چه بیشتر دولت‌های فقیر را فراهم ساخت. چرا که اندیشه جهانیشدن و سیطره سلطه قدرتمندان نتیجه‌ای جز به حاشیه راندن کشورهای فقیر در پی نخواهد داشت. جهانیشدن نمیتواند تجربه‌ای جز نابرابری توزیع درآمد در سطح جهان، کم رنگ شدن نقش دولت‌ها در فعالیتهای کلان اقتصادی و بی‌ثباتی و سستی در وابستگی‌های ملی و فرهنگی به همراه داشته باشد (گل محمدی، 1381؛ حمیدی و سرفرازی، 1390).
نگاه سوم به مفهوم جهانیشدن بر این باور است که می‌بایست جهانیشدن را به عنوان یک فرایند انتقال59 مورد توجه قرار داد (گیدنر، 1999). فرایندی که در اثر توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات الکترونیکی موجب فشردگی و تراکم جهان و تقویت خودآگاهی جمعی در میان ابنای بشر میشود. بنابراین جهانیشدن فرایندی است که به تدریج بر تمامی جنبههای زندگی بشری سایه افکنده و روندی است که به خودی خود، تحول‌زا و دگرگون کننده است. طرفداران این نگرش با قبول فرایند جهانیشدن، پدیده جهانیشدن را یک تغییر و انتقال تدریجی میدانند (حمیدی و سرفرازی، 1390).
جهانیشدن، صرف نظر از دیدگاهی که در مقابل آن اتخاذ میشود، دلالت‌هایی را برای آموزش عالی به همراه دارد. در هزاره جدید، در نتیجه جهانیشدن، جهان به طور روز افزونی به هم پیوسته میباشد، در پاسخ به این پدیده، مؤسسات آموزش عالی در مأموریت خود، ارزیابی دوباره دارند تا بتوانند به این سؤال پاسخ دهند که چگونه آنها می‌توانند فارغ التحصیلاتشان را بهتر آماده کنند تا شهروندان جهانی و حرفهای در دنیای متغیر امروز باشند (جکسون60، 2008).
5- دستاورد تحصیلی
كلارك61 (2001) دستاوردها را ميزان رشد دانشجويان در سطح دانشگاه ميداند، وی معتقد است که دستاوردها به‌طورکلی به دو دسته دانشي (افزايش دانش تخصصي در زمينه علوم و واحدهاي درسي تخصصي) و نگرشي (افزايش رشد و بالندگي دانشجويان در زمینه‌های فردي، اجتماعي، اخلاقي، انتقادي) تقسيم ميگردند. در اصل دستاوردهاي تحصيلي طبق گفتههاي كووه و پيس (1988)، پيشرفت دانشجويان در جهت تحقق اهداف آموزشي تعریف‌شده است. آستين (1984)، بر عامل زمان نيز تأكيد بسياري دارد، او معتقد است كه يكي از اساسيترين ابعاد مؤثر بر دستاوردهاي دانشجو، مدت‌زمانی است كه جهت تحصيل صرف ميگردد. قطعاً بين دانشجوياني كه در مدت كوتاه مشغول به تحصيل هستند با دانشجوياني كه مدت بيشتري تحت تحصيل باشند، نتايج متفاوتي به دست ميآيد. چارچوب مفهومي كه آستين براي دستاوردهاي دانشجويان از تحصيل ارائه ميدهد، مدل درونداد (ويژگيهاي فردي دانشجويان در بدو ورود به محيط دانشگاه)، محيط دانشگاه (برنامههاي دانشگاهي گوناگون، سياستهاي آموزشي، منابع آموزشي، اساتيد، دوستان و همكلاسيها، تعاملات و به‌طورکلی تجاربي اکتسابی در فرايند تحصيل)، برونداد (ميزان رشد و توسعه همه‌جانبه دانشجو پس از فارغ‌التحصیلی) است.
بیگز و تنگ62 (2011) در یک دستهبندی، دستاوردهای تحصیلی به سه‌طبقه دستاوردهای مؤسسه، دستاوردهای رشته و دستاوردهای درس خاص تقسیم میشوند، دستاوردهای مؤسسه که شایستگیهای کلیدی نیز گفته میشوند اهداف کلی مراکز آموزشی (توسعه خلاقیت، اخلاق حرفهای، تفکر انتقادی) را شامل میشوند، دستاوردهای برنامه در سطح پایینتری از کلیت بیان میشوند و متمرکز بر شایستگیهای نهایی حاصل از یک‌رشته آموزشی (مثلاً رشته تحصیلی علوم آزمایشگاهی در مقطع کارشناسی) هستند، دستاوردهای دوره به‌طور مستقیم به نتایج حاصل از کیفیت تدریس و یادگیری در یک دوره یا یک درس خاص مربوط میشوند، دستاوردهای یک درس خاص در سطح خرد بیان میشوند و توانمندیهای مربوط به آن درس را پوشش
میدهند. نقش دستاوردهاي دانشجويان از تحصيل، ملاك و معيار مناسبي جهت ادراك تحقق اهداف مهم آموزشي در سطح كلان میباشد. ویلیامز (2007) بدیهی است که برای کسب این دستاوردها، بایستی به دو عامل مهم ویژگیهای فردی (جنسیت، رشته تحصیلی و مقطع تحصیلی) و تجارب دانشگاهی (ترکیبی از رویدادها، فعالیت‌ها و فعالیتهای مرتبط با برنامه درسی یا فوق‌برنامه درسی، تعامل و روابط دانشجویان با اساتید، کارکنان و سایر همدانشگاهیها) دانشجویان توجه کرد.
پیس و کووه (2002) دستاوردهای تحصیلی را شامل دستاوردهای حرفهای (نتایجی که منجر به یادگیری هنر و فن کاربردی گردد)؛ دستاوردهای رشد فردی (نتایجی که منجر به ارتقاء خصوصیات شخصی فرد شود)؛ دستاوردهای تحصیلی (نتایجی که منجر به ارتقاء دانش و معلومات فرد شود) و دستاوردهای ذهنی (نتایجی که منجر به رشد و ارتقاء فکری و عقلانی شود) میدانند. دستاوردهای تحصیلی دانشجویان شامل میزان پیشرفت آنان در جهت تحقق اهداف مهم آموزشی است. پیس و کووه (2002) این اهداف را به پنج گروه اصلی آموزش عمومی، ادبیات، هنر و علوم اجتماعی، رشد و بهسازی فردی و شایستگیهای اجتماعی، آموزش علوم و تکنولوژی، کسب مهارتهای ذهنی و کسب شایستگیهای حرفهای طبقه‌بندی نمودند.
با رویداشت به پژوهشهای انجام‌شده بر اهیمت جهانیشدن آموزش عالی و پیامدهای مثبت آن تأکید شده است. جونز و کیلیک63 (2008) با مرور پژوهشهای مرتبط با جهانیشدن برنامههای درسی آموزش عالی موارد زیر را به‌عنوان ارزش‌های مدنظر در چنین برنامه‌هایی شناسایی کرده‌اند: گشودگی، پذیرش، تحمل پایه مشترک اخلاقی، حساسیت فرهنگی و محیطی (آیلاک، 1997)؛ شهروندی جهانی، تکثر فرهنگی و پیوستگی اجتماعی (های64، 2002)؛ ذهن گسترده باز، درک و احترام به مردم و فرهنگ‌های دیگر، ارزش‌ها و روشهای زندگی، درک ماهیت نژادپرستی (نیلسون65، 2003)؛ احترام گذاشتن و ارزش قائل شدن به سایر فرهنگها، گشودگی و پذیرش بدون پیش‌داوری، کنجکاوی و کشف، قابلیت تحمل (دیردروف و هانتر، 2006)؛ کیفیت آموزش عالی (جی ینگ66، 2009). جعفري و عبد شریفی (1393) در پژوهش خود به نقش مؤثر شايستگیهاي تدريس اساتید بر رشد دستاوردهای تحصیلی فراگیران تأکید کردند.
ویلیامز (2005)؛ آلتبک و نایت67 (2007) و ویلیس و ساتُشی و جرمی68 (2008) مهم‌ترین عوامل بینالمللی شدن را رشد و توسعه دانش ملی و بومی به کمک دانش کشورهای دیگر؛ اعتبار سنجی به تحصیلات عالی بینالمللی؛ بهسازی و توسعه نظام آموزشی و بهبود کیفیت منابع انسانی؛ کسب توانایی برای رقابت در جوامع دانش‌محور؛ کسب مهارتهای لازم برای رویارویی با چالشهای اقتصادی جهان؛ کشف راه‌های جدید برای حل مسائل؛ افزایش خودآگاهی و کسب تجربیات جدید از جوامع مختلف؛ ایجاد تعامل بینالمللی و کسب مهارتهای زبانی در محیط واقعی و ایجاد چشم‌انداز مناسب شغلی در آینده؛ گسترش ظرفیت داخلی دانشگاهها به‌خصوص در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا؛ استفاده از زبان انگلیسی بینالمللی به‌عنوان یک وسیله آموزشی و پژوهشی به‌خصوص در سطح تحصیلات تکمیلی؛ ارتقاء برنامههای درسی با محتوای بینالمللی؛ گسترش آموزش مجازی و تلاش برای اجرای بهینه برنامهها و نظارت بر آنان و اطمینان از کیفیت برنامههای میدانند.
جی یونگ (2009) در پژوهش خود با عنوان رابطه میان بینالمللی شدن و کیفیت آموزش عالی به این نتایج دست یافت که میان بینالمللی شدن و کیفیت آموزش عالی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. نتایج پژوهش علی و طاهر (2009) حاکی از آن بود که تمرکززدایی در امر آموزش، به بهبود کیفیت محصولات آموزشی ازجمله دستاودرهای تحصیلی دانش‌آموزان و دانشجویان کمک خواهد کرد. ولدان، رگپی، چانگ، جونز، لیتون69 (2010) معتقدند که جهانیشدن آموزش عالی بستر مناسب برای کلاس‌های درسی متنوع و گسترش دانش و در دسترس بودن آن برای دانشجویان و اعضای هیأت علمی فراهم می‌سازد و این امر به‌نوبه خود باعث افزایش علاقه‌مندی آنان به فعالیتهای پژوهشی و آموزشی می‌گردد و از سوی دیگر دانش موجود در سرتاسر جهان به سهولت در دسترس ذینفعان ازجمله دانشجویان و اعضای هیأت علمی قرار گیرد.
بر اساس نتایج پژوهش آل اِبری70 (2011) و عبدالرزاق71 (2011) نظام آموزش عالی باید به یادگیری مادام‌العمر، برنامه درسی ملی و فناوری‌های بینالمللی و گنجاندن تدریس زبان انگلیسی در برنامه درسی توجه ویژه مبذول دارد. آکانی72 (2012) و استیونز73 (2012) در پژوهشهای خود به این نتایج دست یافتند که جهانیشدن موجب تغییر سیستم‌های آموزش و روند کیفیت در آموزش میشود. این تأثیرات مثبت جهانیشدن بر تعلیم و تربیت قابل‌ملاحظه است و در این راستا سیستم آموزشی باید مبنای خود را بر کیفیت جهانی قرار داده و استانداردهای بینالمللی پیش گیرد. در سال 2012 پژوهشی توسط شانگ وینگ74 صورت گرفت. یافته پژوهش حاکی از آن بود که به‌منظور استفاده از فرصتهای جهانیشدن آموزش عالی بایستی تعهدی به توسعه برنامه درسی دانشگاهها در راستای محتوای بینالمللی آموزش ایجاد شود و بر اساس آن شهروندان جهانی تربیت شوند که خواهان صلح جهانی باشند (شانگ وینگ، 2012). پیت من75 (2003) در پژوهشی خود گزارش نمود که کیفیت تلاش دانشجویان و ادراک آنان از محیط دانشگاهی تأثیر معناداری بر میزان تحقق دستاوردهای آنان دارد. نتایج پژوهش میلر76 (2008) حاکی از آن بود که کیفیت تلاش دانشجویان در حین تدریس و بازخورد به آنان از سوی اعضای هیأت علمی بر رشد فردی و کسب دستاوردهای دانشگاهی آنان تأثیرگذار است. نتایج تحقیق آجبه و آجیم77 (2010)، در زمینه‌ی تأثیر شایستگی معلمان بر عملکرد تحصیلی یادگیرندگان نشان داد که بین میزان شایستگی معلمان و افزایش یا کاهش عملکرد تحصیلی یادگیرندگان رابطهی مثبت و معناداری وجود دارد. به این معنا که با افزایش شایستگیهای تدریس معلمان و افزایش تجارب آنان عملکرد تحصیلی یادگیرندگان بهبود می‌یافت و در مقابل آموزش به‌وسیله‌ی معلمانی که کمتر صلاحیت داشتند باعث افت عملکرد تحصیلی آنان می‌شد.
همچنین بر اساس نتایج پژوهش آگوآنی78 (2012) رابطهی مثبتی بین شایستگیهای معلمان و افزایش بهبود مدیریت آموزش کلاسی و دستاورد تحصیلی وجود دارد. بر اساس مطالعه وُرِک و موگان (2013) مدیران و مسئولان دانشگاهها برای استفاده بهینه از استراتژی‌های جهانیشدن در آموزش عالی بایستی متعهد به برقراری ارتباط و تعامل با دیگر دانشگاههای جهان و تحولات درون و برون سیستم آموزشی گردند. به نظر میرسد با عنایت به جایگاه و نقش آموزش عالی در پیشرفت همه‌جانبه جامعه و با توجه به فرآیند جهانیشدن به‌صورت امواجی توفنده و غیرقابل‌اجتناب تمامی مرزهای سیاسی و قانونی کشورها را در هم می‌نوردد، ضرورت درک بهتر اهداف آموزش عالی و توسعه آن با توجه به مسئله جهانیشدن، میتوان افقهای جدیدی برای آموزش عالی ترسیم کرد، توجه به این مهم میتواند شرایط مطلوب برای توسعه دستاوردهای تحصیلی دانشجویان و به تبع توسعه همه جانبه کشور را فراهم نمود. یافته پژوهش جعفری و عسگری (2020) حاکی از آن بود که جوّ باز کلاس درس میتواند دستاورد تحصیلی دانشجویان را
پیشبین کند. عباس پور (1392) در پژوهش خود با عنوان ارزیابی تأثیر جهانیشدن بر فرآیند یاددهی ـ یادگیری به این یافتهها دست یافت که بین دیدگاه اعضای هیأت علمی بر اساس ویژگیهای جمعیت‌شناختی (جنسیت، رشته، سابقه تدریس و مرتبه علمی) در مورد تأثیر جهانیشدن بر ایعاد فرآیند یاددهی ـ یادگیری تفاوت معناداری وجود دارد. آدمزاده (1384) در پژوهشی جهانیشدن و نظام‌های آموزشی را مورد مطالعه قرار داد و اصلاح و تغییر در شیوه‌های تدریس و ارزشیابی از کیفیت فرایند یاددهی ـ یادگیری امری ضروری بیان کرد.
عالی (1384) در پژوهش خود با عنوان جهانیشدن تعلیم و تربیت به این نتایج دست یافت که جهانی شدن تأثیر مستقیمی بر تعلیم و تربیت و دستاورد تحصیلی دارد. یافتههای پژوهش امین بیدختی، محمدی و جعفری (1394) نشان داد که از دیدگاه دانشجویان، ادراک اجتماعی ـ فرهنگی و تأکید بر یادگیری مادام‌العمر بالاترین میانگین را به خود اختصاص داده‌اند. بین ادراک دانشجویان از جهانیشدن آموزش عالی (ادراک فردی، ادارک اقتصادی، ادارک اجتماعی ـ فرهنگی) با ابعاد ارزیابی آنان از کیفیت فرایندهای یاددهی ـ یادگیری
(فناوری اطلاعات و ارتباطات، عناصر آموزشی، تبادل استاد و دانشجو، سرمایه‌گذاری، تأکید بر یادگیری مادام‌العمر، تنوع رشته و مدارک، برنامه و پروژه) در بیشتر موارد رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. ادراک دانشجویان از جهانیشدن آموزش عالی پیشبینی کننده مثبت و معنادار ارزیابی آنان از کیفیت فرایندهای یاددهی ـ یادگیری میباشد. ادراک دانشجویان از جهانیشدن آموزش عالی به طور مستقیم ارزیابی آنان از کیفیت فرایندهای یاددهی ـ یادگیری را تحت تأثیر قرار میدهد.
با توجه به اوصاف ذکر شده و بررسی پیشینه پژوهش و اهمیت نقش جهانیشدن آموزش عالی در موفقیت سازمان‌های آموزشی جهت دست‌یابی به مطلوبیت‌های آموزشی و سازمانی و همچنین ایجاد شرایط مطلوب در توسعه‌ی دستاوردهای تحصیلی دانشجویان، در این پژوهش مدل فرضی زیر از روابط ساختاری بین جهانیشدن علمی آموزش عالی و دستاوردهای تحصیلی دانشجویان در نظر گرفته شد. در مدل مفهومی ارائه شده جهانیشدن علمی آموزش عالی به عنوان متغیر برونزاد بر دستاوردهای تحصیلی دانشجویان به عنوان متغیر درونزاد اثر ساختاری دارد (شکل 1).
شکل 1. مدل مفهومی اثر جهانیشدن علمی آموزش عالی بر دستاورد تحصیلی دانشجویان
6-روششناسی پژوهش
با توجه به اینکه پژوهش حاضر به بررسی رابطه جهانیشدن آموزش عالی با دستاوردهای تحصیلی دانشجویان دانشگاه سمنان در سال تحصیلی 97-1396 مي‌پردازد، روش پژوهش مورداستفاده ازنظر هدف کاربردي و با توجه به نحوه گردآوري دادهها از نوع تحقیقات توصیفی ـ همبستگی مي‌باشد.
7- جامعه آماری، برآورد نمونه و روش نمونه‌گیری
جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه سمنان (13000 نفر) در سال تحصیلی 97-1396 بوده است. شرکتکنندگان 230 نفر از دانشجویان دانشگاه سمنان (162 نفر معادل 4/70% در مقطع کارشناسی، 68 نفر معادل 6/29% در مقطع کارشناسیارشد) بودند که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقهای متناسب بر حسب مدرک تحصیلی (کارشناسی و کارشناسی ارشد) انتخاب شدند.
8- ابزارهای پژوهش
الف) پرسشنامه جهانی شدن علمی آموزش عالی: به‌منظور سنجش جهانیشدن علمی آموزش عالی از پرسشنامه جهانیشدن علمی آموزش عالی جعفری (1394) که مشتمل بر 22 گویه و شش بعد همکاری علمی
بینالمللی (مبادله دانشجویان فارغ‌التحصیل و پژوهشگران با سایر دانشگاههای خارجی)؛ اجتماع علمی جهانی (حضور داشتن دانشجویان ایرانی در دانشگاههای خارج از کشور برای گذراندن دوره‌های کوتاه کارآموزی)؛ افزایش سرعت توسعه علمی (تطبیق عناوین رشته‌ها و گرایش‌های تحصیلی با عناوین موجود در دانشگاههای معتبر جهانی)؛ شکلگیری تفکر جهانی (پاسخگویی و مسئولیت‌پذیر بودن آموزش عالی در ابعاد فراملی)؛ رشد اجتماعی دانشگاهیان (تأکید آموزش عالی بر شکستن عقاید قالبی فرد و تعدیل تعصبات بیهوده) استفاده شده است، این مقیاس به‌صورت طیف پنج گزینهای لیکرت از بیاهمیت (1) تا بسیار پراهمیت (5) درجه‌بندی‌شده است. اعتبار ابعاد این مقیاس توسط محقق به روش آلفای کرونباخ به ترتیب همکاری علمی بینالمللی (801/0)؛ اجتماع علمی جهانی (735/0)؛ افزایش سرعت توسعه علمی (854/0)؛ شکلگیری تفکر جهانی (708/0) و رشد اجتماعی دانشگاهیان (828/0) محاسبه شده است. به منظور تعیین روایی خرده مقیاس‌ها، ضریب همبستگی نمره کل هر خرده مقیاس با گویه‌های مربوط به آن محاسبه شد. دامنه همبستگی گویه‌های هر یک از خرده مقیاس‌ها با نمره کل به شرح زیر میباشد: همکاری علمی بینالمللی (68/0- 50/0)؛ اجتماع علمی جهانی (83/0- 69/0)؛ افزایش سرعت توسعه علمی (73/0- 45/0)؛ دستاورد ذهنی (87/0- 80/0)؛ شکلگیری تفکر جهانی (83/0- 71/0)؛ رشد اجتماعی دانشگاهیان (82/0- 79/0).
ب) پرسشنامه دستاورد تحصیلی: با توجه به هدف پژوهش به منظور سنجش میزان دستاورد تحصیلی دانشجویان از پرسشنامه دستاوردهای تحصیلی جعفری (1393) مبتنی بر مدل پیس و کووه (2002) مشتمل بر 20 گویه و چهار بعد دستاورد حرفهای (کسب مجموعه ای از اطلاعات مرتبط با یک حرفه)؛ دستاورد رشد فردی (شناخت توانایی ها، علایق و خصوصیات فردی خود)؛ دستاورد تحصیلی (آگاهی نسبت به فلسفهها، فرهنگها و روشهای مختلف زندگی) و دستاورد ذهنی (توانایی پذیرش دیدگاه ها و عقاید مختلف) استفاده شده است؛ که به‌صورت طیف پنج گزینهای لیکرت از خیلی کم (1) تا خیلی زیاد (5) درجه‌بندی‌شده است. اعتبار ابعاد این مقیاس توسط محقق به روش آلفای کرونباخ به ترتیب دستاورد حرفهای (84/0)؛ دستاورد رشد فردی (91/0)؛ دستاورد تحصیلی (90/0) و دستاورد ذهنی (88/0) محاسبه شده است. به منظور تعیین روایی خرده مقیاس‌ها، ضریب همبستگی نمره کل هر خرده مقیاس با گویه‌های مربوط به آن محاسبه شد. دامنه همبستگی گویه‌های هر یک از خرده مقیاس‌ها با نمره کل به شرح زیر میباشد: دستاورد حرفهای (65/0- 51/)0؛ دستاورد رشد فردی (85/0- 72/0)؛ دستاورد تحصیلی (75/0- 47/0)؛ دستاورد ذهنی (92/0- 81/0).
9- روش تحلیل دادهها
برای تحلیل دادهها از بسته‌بندی آماری برای تحلیل داده‌های علوم اجتماعی نسخه 1979 و نرم‌افزار روابط خطی ساختاری نسخه 808.5 استفاده شد. مدلیابی معادله ساختاری یک تکنیک تحلیل چند متغیری بسیار کلی و نیرومند از خانواده رگرسیون چند متغیری و به بیان دقیق‌تر بسط مدل خطی کلی است که به پژوهشگران امکان میدهد مجموعه‌ای از معادلات رگرسیون را به گونه هم زمان مورد آزمون قرار دهد. مدلیابی معادله ساختاری یک رویکرد آماری جامع برای آزمون فرضیه‌هایی درباره روابط بین متغیرهای مشاهده شده و مکنون است، که گاه تحلیل ساختاری کوواریانس و مدلیابی علّی نامیده شده است (هومن، 1384). در این پژوهش شاخصهای توصیفی شامل میانگین، انحراف استاندارد و ضرایب همبستگی با استقاده از نرم‌افزار SPSS محاسبه شد. سپس با استفاده از نرم‌افزار LISREL روابط فرضی ساختاری با مدل معادلات ساختاری آزمون شد و شاخصهای برازندگی مدل نهایی گزارش شد.
10- یافتهها
برای تعیین میانگین متغیرهای جهانیشدن علمی آموزش عالی و دستاوردهای تحصیلی دانشجویان از آمار توصیفی میانگین، انحراف استاندارد و ماتریس همبستگی بین متغیرهای پژوهش استفاده شد (جدول 1). در دانشگاه موردمطالعه میانگین شکلگیری تفکر جهانی (002/4=M) دریک بازه 5 درجهای نشان میدهد که دانشجویان میزان اهمیت شکلگیری تفکر جهانی در راستای رشد دستاوردهای تحصیلی خود را بالاتر از سطح متوسط (3) ارزیابی کرده‌اند. الگوی مشابهی در مورد اجتماع علمی جهانی و افزایش سرعت توسعه علمی مشاهده میشود. دانشجویان میانگین دستاورد تحصیلی خود را در سطح متوسط ارزیابی نمودهاند. دستاورد تحصیلی با همکاریهای
11-پاسخگویی به پرسشهای پژوهش 3. آیا جهانیشدن علمی آموزش عالی پیشبینی کننده معنادار دستاوردهای تحصیلی دانشجویان میباشد؟ نتایج به‌دست‌آمده از شکل (2) حاکی از آن است که جهانیشدن علمی آموزش عالی پیشبینی کننده معنادار دستاوردهای تحصیلی دانشجویان میباشد
|
علمی بینالمللی، اجتماع علمی جهانی، افزایش سرعت توسعه علمی، شکلگیری تفکر جهانی و رشد اجتماعی دانشگاهیان رابطه مثبت و معنادار دارد. شدت رابطه دستاورد تحصیلی با شکلگیری تفکر جهانی بالاتر از متوسط و بیشتر از سایر متغیرها است (r =0.610, p<.05). کمترین میزان رابطه بین دستاورد تحصیلی دانشجویان با رشد اجتماعی دانشگاهیان میباشد (r = 0.372, p<.05).
جدول 1. ميانگين، انحراف استاندارد، ضریب همبستگي بین متغيرهای پژوهش
|
|
شکلگیری تفکر جهانی با بار عاملی (84/0)، اجتماع علمی جهانی با بار عاملی (77/0) و افزایش سرعت توسعه علمی با بار عاملی (70/0) سهم بیشتری در تبیین جهانیشدن علمی آموزش عالی دارند. براساس یافتههای حاصل میتوان گفت در فرایند جهانیشدن علمی آموزش عالی باید به ابعاد شکلگیری تفکر جهانی، اجتماع علمی جهانی و افزایش سرعت توسعه علمی توجه بیشتری نمود. بررسی شاخصهای برازش مدل حاکی از آن است که مدل نهایی، برازش نسبتاً مناسبی با دادهها دارد (جدول 2).
|
شکل 2. مدل نهایی اثر جهانیشدن علمی آموزش عالی بر دستاوردهای تحصیلی دانشجویان
*ضرایب استاندارد گزارش‌شده‌اند
جدول 2. شاخصهای برازندگی مدل نهایی اصلاح‌شده
شاخص | منبع | دامنه موردقبول | مقدار | نتیجه |
X2 | مولر81 (1996) | 05/0 <P | 65/41 | تأیید |
Df |
| - | 23 | - |
X2/df | بولن82 (1989) | 5- 3 | 81/1 | تأیید |
RMSEA | مک کالوم83 (1996) | 08/0 > RMSEA | 059/0 | تأیید |
GFI | باگوزی و یی84 (1988) | 80/0 < GFI | 96/0 | تأیید |
AGFI | باگوزی و یی (1988) | 80/0 < AGFI | 92/0 | تأیید |
NFI | فُرنل و لارکر85 (1981) | 90/ 0< NFI | 97/0 | تأیید |
CFI | هو و بنتلر86 (1999) | 90/0 < CFI | 99/0 | تأیید |
IFI | شاه و وارد87 (2007) | 90/0 < IFI | 99/0 | تأیید |
4. کدام یک از ابعاد جهانیشدن علمی آموزش عالی (همکاریهای علمی بینالمللی، اجتماع علمی جهانی، افزایش سرعت توسعه علمی، شکلگیری تفکر جهانی، رشد اجتماعی دانشگاهیان) پیشبینی کننده قویتر دستاورد تحصیلی دانشجویان میباشد؟
به‌منظور میزان پیشبینی دستاورد تحصیلی دانشجویان بر اساس ابعاد جهانیشدن علمی آموزش عالی از رگرسیون گام به گام استفاده شد و نتایج به‌دست‌آمده نشان میدهد که: در گام اول شکلگیری تفکر جهانی 9/15 % از واريانس دستاورد تحصیلی دانشجویان را پيش‌بيني مي‌كند. نتایج به‌دست‌آمده حاکی از آن است که شکلگیری تفکر جهانی با ضريب رگرسیون 403/0 و سطح معناداری 01/0 داراي قابلیت پیشبینی مثبت و معنادار دستاورد تحصیلی دانشجویان میباشد
. این یافته بدان معناست که شکلگیری تفکر جهانی در میان ابعاد جهانیشدن علمی آموزش عالی بیشترین نقش را در افزایش دستاورد تحصیلی دانشجویان دارا میباشد.
در گام دوم شکلگیری تفکر جهانی در تعامل با اجتماع علمی جهانی 1/20% از واريانس دستاورد تحصیلی دانشجویان را پيش‌بيني مي‌كنند. نتایج به‌دست‌آمده حاکی از آن است که افزایش شکلگیری تفکر جهانی با ضريب رگرسیون 311/0 داراي قابلیت پیشبینی مثبت و معنادار دستاورد تحصیلی دانشجویان 
و اجتماع علمی جهانی با ضریب رگرسیون 233/0 و سطح معناداری 01/0 داراي قابلیت پیشبینی مثبت و معنادار دستاورد تحصیلی دانشجویان
می‌باشند. این یافته بدان معناست که اجتماع علمی جهانی پس از شکلگیری تفکر جهانی در میان ابعاد جهانیشدن علمی آموزش عالی بیشترین نقش را در افزایش دستاورد تحصیلی دانشجویان دارا میباشد.
در گام سوم شکلگیری تفکر جهانی و اجتماع علمی جهانی در تعامل با افزایش سرعت توسعه علمی 2/22% از واريانس دستاورد تحصیلی دانشجویان را پيش‌بيني مي‌كنند. نتایج به‌دست‌آمده حاکی از آن است که شکلگیری تفکر جهانی با ضريب رگرسیون 227/0 داراي قابلیت پیشبینی مثبت و معنادار دستاورد تحصیلی دانشجویان 
؛ اجتماع علمی جهانی با ضریب رگرسیون 191/0 و سطح معناداری 01/0 داراي دومین پیشبینی کننده مثبت و معنادار دستاورد تحصیلی دانشجویان 
و افزایش سرعت توسعه علمی سومین پیشبینی کننده معنادار دستاورد تحصیلی دانشجویان
می‌باشند. این یافته بدان معناست که افزایش سرعت توسعه پس از شکلگیری تفکر جهانی و اجتماع علمی جهانی در میان ابعاد جهانیشدن علمی آموزش عالی بیشترین نقش را در افزایش دستاورد تحصیلی دانشجویان دارا میباشد.
در گام چهارم شکلگیری تفکر جهانی، اجتماع علمی جهانی و افزایش سرعت توسعه علمی در تعامل باهمکاری علمی بیـنالمللی 6/23% از واريانس دسـتاورد تحصیلی دانشجویان
را پيش‌بيني مي‌كنند. نتایج به‌دست‌آمده حاکی از آن است که شکلگیری تفکر جهانی قویترین پیشبینی کننده معنادار دستاورد تحصیلی دانشجویان
و همکاری علمی بینالمللی ضعیفترین پیشبینی کننده معنادار دستاورد تحصیلی دانشجویان
میباشد. این یافته بدان معناست که به‌منظور افزایش دستاورد تحصیلی دانشجویان در راستای جهانیشدن علمی آموزش عالی ابتدا باید تفکر جهانی در آموزش عالی شکل گیرد و سپس به یک اجتماعی علمی جهانی رسید و همچنین سرعت توسعه علمی را افزایش و درنهایت به همکاری علمی بینالمللی با آموزش عالی خارج از کشور پرداخت. اما رشد اجتماعی دانشگاهیان نمیتواند بر دستاوردهای تحصیلی دانشجویان اثر داشته باشد که از مدل رگرسیون خارج شده است.
جدول 3. ميزان پيش‌بيني دستاوردهای تحصیلی دانشجویان بر اساس ابعاد جهانیشدن علمی آموزش عالی
|
|
12- بحث و نتیجه‌گیری
نخستین يافتهي این پژوهش حاكي از آن است كه
جهانیشدن علمی آموزش عالی میتواند دستاوردهای تحصیلی دانشجویان را تحت تأثیر قرار دهد. این یافته با برخی از یافتههای پژوهشگرانی چون جی ینگ (2009)؛ جونز و کیلیک (2007) هماهنگ است.
امروزه پدیده جهانیشدن تمام ابعاد زندگی انسان را در برگرفته و اثر شگرفی بر همه جنبههای زندگی انسان و از جمله آموزش عالی به ویژه در حوزهی دستاورد تحصیلی دانشجویان دارد. از سوی دیگر مؤسسات آموزش عالی برای تحول سازمانی و ارتقای کیفیت علمی با فرصتها و چالشهای زیادی روبه رو هستند. لذا در توجیه یافته به دست آمده شاید بتوان چنین گفت که دانشگاهها، شبکههای تشکیل شده از افراد هستند و با توجه به اینکه افراد دارای نیازها، علایق و خواستههای متنوع و گوناگونی هستند و با عنایت به اینکه تولید و توزیع علم و دانش به عنوان رسالت اصلی آموزش عالی، فعالیتی جهانی است و علاوه بر این موارد، دانشگاهها با انتظارات فزاینده در خصوص کیفیت برنامههای آموزش عالی، مرتبط کردن برنامهها با تغییرات اجتماعی و اقتصادی، تحولات تکنولوژی، تغییرات در نوع دستاوردها و مهارتهای دانشجویان متناسب با نیاز بازار کار روبرو هستند. بر این اساس میتوان گفت که از دیدگاه دانشجویان نمونه پژوهش، جهانی شدن آموزش عالی بر میزان دستاورد تحصیلی آنان تأثیرگذار است. در مورد تأثیر جهانیشدن علمی آموزش عالی بر دستاورد تحصیلی دانشجویان میتوان گفت که، امروزه تغییرات اجتماعی ـ اقتصادی ساختارهای آموزش عالی و از طرفی فرآیند کسب مهارتهای کاربردی دانشجویان را متأثر ساخته است و نیاز به تغییر محتوا و ایجاد تنوع در برنامههای آموزشی را مورد تأکید قرار داده است. از سوی دیگر، جهانیشدن علمی آموزش عالی باید به گونهای باشد که بر رشد و توسعة کیفیتهای تحصیلی، آموزشی و عقلانی، کیفیتهای هنری و خلاقانه، توانمندیهای نقادانه، ارزشیابانه و تحلیلی، رشد و توسعه فهم و درک آنان از ارزش و قدر انسانها، رشد حرفهای و شایستگی تحصیلی آنان تأکید نماید و در نتیجه، احساس مطلوبیت شخصی و احساس مثبت آنان به ارزش علمی رشته ایشان را افزایش دهد، در حالی که طبیعی است که به دلایل تنوع نیازها و درخواستها، هیچگاه نمیتوان انتظار داشت که همه دانشگاهیان و دانشجویان راضی باشند به همین دلیل بهتر است آموزش عالی در جهت و سمت و سوی جهانیشدن گام بردارد تا همه همگام با آن شروع به حرکت نموده و در راستای رسیدن به اهداف عالی‌تر گام بردارند.
یافته دیگر پژوهش نشان داد که به منظور افزایش دستاورد تحصیلی دانشجویان در راستای جهانیشدن علمی آموزش عالی ابتدا باید تفکر جهانی در آموزش عالی شکل گیرد و سپس به یک اجتماعی علمی جهانی رسید و همچنین سرعت توسعه علمی را افزایش و درنهایت به همکاری علمی بینالمللی با آموزش عالی خارج از کشور پرداخت. این یافته با برخی از یافتههای پژوهشهای ویلیامز (2005)؛ آلتبک و نایت (2007)؛ ویلیس و همکاران (2008)؛ ولدان، رگپی، چانگ، جونز، لیتون (2010)؛ آل اِبری (2011)؛ عبدالرزاق (2011)؛ آکانی (2012)؛ استیونز (2012)؛ آگوآنی (2012)؛ شانگ وینگ (2012)؛ وُرِک و موگان (2013) همراستا میباشد.
در گام اول به منظور بهبود و ارتقای دستاورد تحصیلی دانشجویان، باید تفکر جهانی در آموزش عالی را شکل داد، که این امر از طریق پاسخگو و مسئولیت‌پذیر بودن آموزش عالی در قبال تربیت نیروی انسانی ماهر و نمیه ماهر، شناسایی و تقدیر از افراد مؤثر علمی در حیطه بین‌الملل و تشویق افراد بورسیه آموزش عالی به بازگشت به داخل کشور (با فراهم کردن امکانات پیشرفت علمی و زندگی آنان) انجام خواهد شد. در گام دوم، باید به یک اجتماع علمی جهانی با تأکید بر عضویت دانشجویان در مجامع و نهادهای علمی بینالمللی، مشارکت آموزش عالی در سازمان‌های علمی بینالمللی، مشارکت در تولید علم در سطح جهان (کتاب، مقاله، طرح تحقیقاتی و ..)، فراهم نمودن فرصتهای مطالعاتی خارج از کشور برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی، تلاش برای ارتقاء دادن جایگاه آموزش عالی در نظام‌های رتبه‌بندی معتبر و بهره‌گیری از خدمات کتابخانه‌ای و پایگاه‌های علمی خارج از کشور بینالمللی توجه داشت. در گام سوم، برای تحقق هدف و رسالت اصلی آموزش عالی که همان کیفیت دستاورد تحصیلی دانشجویان میباشد، باید سرعت توسعه علمی آموزش عالی را با تأکید بر پذیرش اساتید خارجی برای گذراندن فرصتهای مطالعاتی در دانشگاههای برتر کشور، پذیرش دانشجویان دکتری خارجی برای گذراندن فرصتهای مطالعاتی، دعوت کردن از استادان و متخصصان خارجی و حضور آنها در دانشگاهها برای ارائه آموزشهای کوتاه مدت و بلند مدت به دانشجویان داخلی، ارائه دروس توسط اساتید خارجی، رعایت استانداردهای آموزشی و خدمات آموزشی جهانی، تسلط اساتید به زبان‌های خارجی و ارائه دروس به زبان انگلیسی، ایجاد رشته‌های جدید جهانی توسط آموزش عالی، تطبیق عناوین رشته‌ها و گرایش‌های تحصیلی با عناوین موجود در دانشگاههای معتبر جهانی، تطبیق عناوین و محتوای دروس با عناوین و محتوای دروس در دانشگاههای معتبر جهانی، تألیف کتب و مقالات به زبان انگلیسی توسط اساتید و فراهم نمودن فرصتهای مطالعاتی خارج از کشور برای اعضای هیأت علمی و دانشجویان ارتقاء داد. در نهایت همکاری علمی بینالمللی با آموزش عالی خارج از کشور را با برگزار نمودن آموزش مشارکتی با سایر دانشگاههای کشورهای خارجی، استفاده از بررسی‌های کارشناسی و پژوهشی در خصوص بینالمللی کردن برنامههای آموزشی، شرکت کردن اعضای هیأت علمی و دانشجویان در پروژه‌های بینالمللی، همکاری در برگزاری کنفرانس‌ها و سمینارهای علمی بینالمللی، انجام پروژه‌های تحقیقاتی مشترک با سایر دانشگاههای خارجی، مبادله دانشجویان فارغ‌التحصیل و پژوهشگران با سایر دانشگاههای خارجی فراهم نمود تا بتوان از این طریق میزان دستاوردهای تحصیلی دانشجویان را ارتقاء داد که این امر خود میتواند زمینه مناسب توسعهیافتگی کشور را فراهم آورد.
در نهایت از جمله عوامل مؤثر در ادراک دانشجویان از جهانیشدن آموزش عالی و تأثیر آن بر دستاوردهای تحصیلی آنان را میتوان به اعتقادات دانشجویان نسبت به داشتن منافع همکاری دانشگاهها با دانشگاههای خارج از کشور و سازمان‌های جهانی؛ پرورش قابلیت‌های دانشجویان برای یادگیری الگوهای جدید در تعاملات فرهنگی و ارائه پاسخ‌های رفتاری صحیح به تعاملات؛ باز بودن درهای آموزشعالی به سوی ایده‌ها و افکار جدید بینالمللی؛ تربیت دانشجویانی با خصوصیات دانش، مهارت و نگرش جهانی اندیشیدن و محلی عمل کردن؛ برابر سازی فرصتها؛ تقویت نهادهای بینالمللی گفتگوی تمدن‌ها برای حمایت از صلح و آرامش جهانی؛ زمینه‌سازی رشد فرهنگ تجارت جهانی با تأکید بر حفظ محیط زیست در بین دانشجویان؛ تمایل به نقل مکان برای یک موقعیت بهتر کاری در یک کشور دیگر و باور داشتن به اهمیت انعطاف‌پذیری در سازگاری با تغییر در دنیای امروزی؛ دانست. به طور کلی، توجه به نتایج حاصل از این پژوهش، با روشن ساختن الگوی نگرشی حاکم بر بخشی از جامعه دانشجویان، در خصوص پدیده جهان‌شدن میتواند در امر برنامه‌ریزی و ارزیابی کیفیت دستاوردهای تحصیلی، مورد توجه مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی کشور واقع شود.
نخستین محدودیت مطالعه حاضر مربوط به نمونه شرکتکنندگان است. یافتههای حاصل از این مطالعه به جامعه دانشجویان دانشگاه سمنان قابل تعمیم هستند، لذا، پژوهشگران نسبت به هر گونه تعمیم غیر مجاز هشدار میدهند. محدودیت دیگر این مطالعه مربوط به ابزارهای اندازه‌گیری است. ابزارهای اندازه‌گیری پرسشنامه‌ای دارای تعدادی از محدودیت‌های ذاتی (خطاهای اندازه‌گیری، عدم خویشتن‌نگری، پاسخ‌های قابل پذیرش اجتماعی و ...) هستند. یکی دیگر از محدودیت‌های این مطالعه ناشی از خود گزارشی بودن آن است که برخی از دانشجویان ممکن است پاسخ‌هایشان را بر اساس آنچه مورد پسند اجتماع است ارائه داده باشند. در این زمینه بهتر است از سایر روشهای جمع‌آوری دادهها مانند مصاحبه، مشاهده رفتار و ... استفاده کرد. پیشنهاد میشود علاوه بر استفاده از ابزارهای معتبرتر برای اندازه‌گیری سازه‌ها، از سایر روشهای اندازه‌گیری استفاده شود تا شواهدی از بسط روابط مشاهده شده از یک روش به روشهای دیگر به دست آید.
همچنین محققین با توجه به نتایج حاصل از پژوهش و با در نظر گرفتن مشاهدات و شواهد موجود به منظور تأثیر گذاشتن بر ادراک دانشجویان از جهانیشدن علمی آموزش عالی و نقش آن بر دستاورد تحصیلی، پیشنهادهایی مطرح می‌نمایند.
1. برگزاری دوره‌های آموزشی و آشناسازی دانشجویان در زمینه آموزش جهانی به منظور آمادگی بیشتر برای پذیرش و به کارگیری تأثیرات این فرایند در آنان؛
2. گنجاندن مبحث جهانیشدن آموزش عالی به عنوان یک واحد درسی در برنامههای درسی؛
3. سنجش جهانیشدن و تأثیر آن بر کیفیت دستاورد تحصیلی دانشجویان در دانشگاهها با توجه به تغییرات محیط داخلی و خارجی فرا صنعتی و مقابله با چالشهای پیش روی دانشگاهها؛
4. مورد توجه قرار دادن یادگیری مادام‌العمر در تمام رسالت‌های آموزش عالی اعم از آموزش، پژوهش و خدمات در راستای جهانیشدن علوم؛
5. آشنایی بیشتر سیاستمداران و برنامه‌ریزان آموزش عالی با الگوهای ملی و بینالمللی و جهانیشدن آموزش عالی (شیوه‌های مختلف و جدید تدریس و کاربرد آنها به تناسب موضوع).
منابع
1. آدم زاده، فاطمه (1384). جهانیشدن و نظام‌هاي نوین آموزشی، مجموعه‌ي مقالات اولین همایش ملی جهانی شدن تعلیم و تربیت. جهاد دانشگاهی تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی، انتشارات وزارت امورخارجه.
2. امین بیدختی، علیاکبر؛ محمدی، مهدی و جعفری، سکینه (1394). بررسی رابطه ادراک دانشجویان از جهانیشدن آموزش عالی با ارزیابی آنان از کیفیت فرایندهای یاددهی ـ یادگیری. مجله پژوهشهای برنامهی درسی، انجمن مطالعات برنامه درسی ایران، 5(1)، 119-89.
3. جعفری، سکینه (1394). تدوین و آزمون الگوی ایرانی ـ اسلامی جهانیشدن آموزش عالی. رساله دکتری مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه سمنان.
4. جعفری، سکینه و عبدشریفی، فاطمه (1393). روابط ساختاری شایستگیهای تدریس ادراک شده اعضای هیأت علمی و دستاوردهای تحصیلی دانشجویان علوم‌تربیتی و روانشناسی دانشگاه شیراز. مجله مطالعات آموزش و یادگیری، 1(پیاپی 2/66)، 66-47.
5. حمیدی، همایون و سرفرازی، مهرزاد (1390). جهانیشدن و مدیریت منابع انسانی. فصلنامه مطالعات راهبردی جهانیشدن، 2(2)، 40-2.
6. رابرتسون، رونالد، (1380). جهانیشدن تئوری‌های اجتماعی و فرهنگ جهانی. ترجمه: کمال پولادی، تهران: نشر ثالث.
7. زمانی، اصغر (1396). شناسایی، تحلیل و اولویتبندی عوامل مؤثر بر کیفیت آموزش در آموزش عالی. دو فصلنامه نوآوری و ارزشآفرینی، 6(11)، 35-23.
8. صالحی عمران، ابراهیم و قاسمزاده، آناهیتا (1392). بررسی مهارتهای عمومی مرتبط با کیفیسازی آموزشهای فنی و حرفهای از منظر ذینفعان. دو فصلنامه نوآوری و ارزشآفرینی، 2(4)، 41-23.
9. عالی، شهیندخت (1384). جهانیشدن تعلیم و تربیت و نقش زنان. مجموعه‌ي مقالات اولین همایش ملی جهانیشدن تعلیم و تربیت، جهاد دانشگاهی تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی، انتشارات: وزارت امور خارجه.
10. عباس پور، ارکیده (1392). ارزیابی تأثیر جهانیشدن بر فرآیند یاددهی ـ یادگیری در آموزش عالی از دیدگاه اعضای هیأت علمی دانشگاههای شیراز و بهشتی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز.
11. گل محمدی، احمد (1381). جهانیشدن، فرهنگ و هویت. تهران: نشر نی، چاپ اول.
12. Abdul Razak, M. A. (2011). Globalization and its impact on education and culture. World Journal of Islamic history and civilization, 1(1), 59-69.
13. Aberiox, D. (2001). Athabasca University: change management in a nontraditional university setting; in leadership for 21st century learning (latches & Hanna). London: Kegan, 157 -165.
14. Akani, C. (2012). The effect of globalization on Nigeria education, global advanced research. Journal of social science, 1(5), 92 -100.
15. Al’Abri, Kh. (2009). The impact of globalization on education policy of developing countries: Oman as an example. Literacy information and computer education Journal (LICEJ), 2(4), 491-502.
16. Albrow, M. (1992). The global age: state and society beyond modernity. Policy press: Cambridge.
17. Ali, S., & Tahir, M. S. (2009). Reforming education in Pakistan – tracing global links. Journal of Research and Reflections in Education, 3(15), 1-16.
18. Altbach, Ph. G., & Knight, J. (2007). The internationalization of higher education: motivations and realities. Journal of Studies in International Education, 11, 289-305.
19. Astin, A. W. (1984). Student involvement: A developmental theory for higher education. Journal of College Student Personnel, 25(3), 297- 308.
20. Bagozzi, R. P., & Yi, Y. (1988). On the evaluation of structural equation models. Journal of the academy of marketing science, 16, 74-94.
21. Biggs, J. B., & Tang C. (2011). Teaching for Quality Learning at University. McGraw Hill: Open University Press.
22. Bollen, K. A. (1989). Structural equation models with latent variables. New York: Wiley & sons.
23. Boubsil, O., & Carabajal, K. (2011). Implications of globalization for distance education in the United States. Journal of Distance Education, 25(1), 699-712.
24. Chen, J. (2007). How the academic support of parents, teachers and peers contribute to a student’s achievement (The Case of Hong Kong), New York: The Edwin Millen Press.
25. Clarke, D. L. P. (2001). Quality of effort and perceptions of the college environment: an examination of sociodemographic and academic variables for ethnic minority students [dissertation]. New Jersey: University of New Jersey State, School of education.
26. De wit, H. (2002). Internationalization of higher education in the United States of America and Europe and the United States. Amsterdam: European association for international education.
27. Delanty, G. (2002). The governance of universities: what is the role of the university in the knowledge society? Canadian journal of sociology, 27(2), 185-98.
28. Fornell, C., & Larcker, D.F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.
29. Giddens, A. (1990). The consequences of modernity, Cambridge: polity press.
30. Golam, S. (2002). Globalization and the University Responsibilities, IAUP Sydney.
31. Haigh, M. (2002). Internationalization of the curriculum: designing inclusive education for a small world. Journal of geography in higher education, 26(1), 49-66.
32. Hall, R. H. (2009). Organizations structures, processes and outcomes, copy right by Pearson education. Inc., Upper Saddle River, New Jersey.
33. Hardy, L. S. (2005). Linear relationship between campus environment, involvement and educational outcomes at tribally controlled community college [dissertation], Memphis, Tennessee: University of Memphis, College of education.
34. Holm, H. H., & Sorensen, G. (1995). Introduction: what has changed?” In Hans- hernia holm and Georg Sorensen, eds., who's world order? Uneven globalization and the end of the cold war (boulder, co: Westview), 1–17.
35. Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: conventional criteria versus new alternatives. Structural equation modeling, 6(1), 1-55.
36. Hu, S., & Kuh, G. D. (2002). Being (Dis) engaged in educationally purposeful activities: the influences of student and institutional characteristics, Research in Higher Education, 43(5), 521-555.
37. Jackson, J. (2008). Globalization, internationalization, and short-term stays abroad. International Journal of intercultural relations, 32(4), 349-358.
38. Jafari, S. & Asgari, A. (2020). Predicting Students’ Academic Achievement Based on the Classroom Climate, Mediating Role of Teacher-Student Interaction and Academic Motivation. Integration Of Education, 24(1), 62-74.
39. Ji Yeung, J. (2009). Analysis of the relationship between internationalization and the quality of higher education. A dissertation submitted faculty of the graduate school of the University of Minnesota.
40. Kallen, D. (1991). Academic exchange in Europe: towards a new era of cooperation in the open door, Bucharest, Romania: CEPES/UNESCO.
41. Karemera, D. (2003). The effects of academic environment and background characteristics on students' satisfaction and performance, The Case of South Carolina State University's School of Business, College Student Journal, 37(2), 298- 11.
42. Kezar, A., & Kinzie, J. (2006). Examining the ways institutions can create student engagement: the role of mission. Journal of College Student Development, 47(2), 149-172.
43. Kim, Y. Y., & Bhawuk, D. P. S. (2008). Globalization and diversity: contributions from intercultural research. International journal of intercultural relations, 32(4), 301-304.
44. Knight, J., & De Wit, H. (Eds.), (1997). Internationalization of higher education in Asia and pacific countries, Amsterdam, European association for international education.
45. Lee, H. C., (2001). Universities going with the 21st Century, Seoul: Minimum Publisher.
46. Lewellen, T. (2010). The anthropology of globalization: cultural anthropology enters the 12st century, Jaipur: Rawat.
47. Lopez, V., & Kambutu, J. (2011). Multicultural education within the era of internalization and globalization. Multicultural perspectives, 13(1), 3-4.
48. MacCallum, R. C., Browne, M. W., & Sugawara, H., M. (1996). Power analysis and determination of sample size for covariance structure modeling. Psychological methods, 1(2), 130-49.
49. Mc Grew, A. (1992). A global society? In s. Haled. Held and a. M.C. grew (ends), modernity and its future, policy press: Cambridge.
50. Mersha, Y., Bishaw, A., & Tegegne, F. (2013). Factors affecting female students’ academic achievement at basher Dar University, Journal of International Cooperation in Education, 15(3), 135 – 148.
51. Miller, E. V. (2008). Perceived relation of adult community college students between quality of effort and outcome gains: adult students at one community college. Doctoral dissertation, University of Missouri-Columbia, School of Education.
52. Mueller, R. O. (1996). Basic principle of structural equation modeling an introduction to lisrel and eqs.
53. Nilsson, B. (2003). Internationalization at home from a Swedish perspective: the case of Malmo. Journal of studies in international education, 7(1), 27-40.
54. Pace, R., & Kuh, G. (2002). College student experiences questionnaire. India University; www.indiana.edu/~cseq/qualeff.html.
55. Pittman, C. J. (2003). A Study of the Relationship between College Student Experiences and Achievement. Doctoral Dissertation. College of William and Mary in Virginia, Department of Educational Administration and Higher Education. Abstract Available at: http://Proquest.Umi.com. 16/9/2010.
56. Rizvi, F., & Lingard, B. (2010). Globalizing education policy. New York: Routledge.
57. Robertson, S., Novelli, M., Dale, R., Tikly, L., Dachi, H., & Ndebela, A. (2007). Globalisation, education and development: ideas, actors and dynamics. London: DfID.
58. Saleem, M. A., & Qureshi, M. I. (2011). Credentials and examination of the factors affecting the students’ academic achievement in higher education (a case study of universities in public and private sector at d.i.khan), Gomel University Journal of Research, 27(2), 74- 80.
59. Schaeffer, R. K. (2003). Understanding globalization: the social consequences of political, economic, and environmental change. Lanham, md: rowman & littlefield.
60. Schneider, M. (2002). Do school facilities affect academic outcomes? National clearinghouse for educational facilities, Retrieved from www.Edfacilities,Org on Aug 20, 2008.
61. Scholte, J. A. (2000). Globalization, a critical introduction. London, 12-17.
62. Schroeder, C. C., & Kuh, G. D. (2003). How are we doing at engaging students? Charles Schroeder talks to George Kuh, About Campus, (8)2, 9-16.
63. Shah, R., & Ward, P. T. (2007). Defining and developing measures of lean production. Journal of operations management, 25, 785–805.
64. Shun Wing, N. G. (2012). Rethinking the mission of internationalization of higher education in the asia-pacific region. Journal of Comparative and International Education, 42(3), 439-459.
65. Stevens, V. H. (2012). Students’ perceptions on issues related to globalization at a four-year community college in Florida. A dissertation submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Ph.D. In curriculum and instruction department of adult career and higher education College of Education University of South Florida.
66. Tomasky, T. A. (2004). An action research study, using an organizational development approach to study the effect of structural change in the human resource department in a large suburban school district, ed. d. dissertation, university of La Verne, California, USA.
67. Torres, C. A., & Morrow, R. A. (2000). The state, globalization, and educational policy’. in Burbeles and Torres (Eds).
68. Ugbe, A. U., & Agim, J. I., (2010). Influence of Teachers’ Competence on Students Academic Performance in Senior Secondary School Chemistry. Global Journal of Educational Research, 8(1-2), 31-42.
69. Ugoani, J. N. N. (2012). An Analysis of the Relationship between Teachers’ Competencies and Effective Basic Education Management in Nigeria. Global Journal of Educational Research, 7(1), 1-18.
70. Vaira, M. (2004). Globalization and higher education organizational change: a framework for analysis, higher education. Literacy Information and Computer Education Journal, 48, 483–510.
71. Warwick, P. H., & Moogan, Y. J. (2013). A comparative study of perceptions of internationalization strategies in UK Universities. Journal of Comparative and International Education, 43(1), 102-123.
72. Weldon, P. A., Rexhepi, J. Chang, Ch., Jones, L., Layton, L. A., Liu, A., McKibben, S., Misiaszek, G., Olmos, L., Quon, A., Torres, A. C. (2010). Globalization and higher education in southern California: views from the professoriate. Journal of comparative and international education, 41(1), 5-24.
73. Williams, J. M. (2007). College student experiences questionnaire research program, 47th Annual Forum of the Association for Institutional Research.
74. Willis, D. B., Satoshi, Y., & Jeremy, R. (2008). Frontiers of education: japan as “global model” or “nation at risk? International review of education, 54, 493-515.
75. Zhan, Yu. (2010). Impact of international foundations on the internationalization of Chinese research universities. A case study of Peking University and the Nippon foundation group, Columbia University.
|
[1] .globalization
[2] .Hall
[3] . Ali & Tahir
[4] .Lewellen
[5] . Knight & De Wit
[6] . Zhan Yu
[7] .Vaira
[8] .Robertson, Novelli, Dale, Tikly, Dachi & Ndebela
[9] .Hall
[10] . Ali & Tahir
[11] .Lewellen
[12] . Knight & De Wit
[13] . Zhan Yu
[14] .Vaira
[15] .Robertson, Novelli, Dale, Tikly, Dachi & Ndebela
[16] .educational mobility
[17] . global schooling
[18] . Lee
[19] . Schaeffer
[20] .Torres & Morrow
[21] .Delanty
[22] .Jackson
[23] .Warwick & Moogan
[24] .Golman
[25] .Integrity
[26] .Aberiox
[27] .external image
[28] .Tomasky
[29] .Kallen
[30] .Williams
[31] educational achievements
[32] .Ali, Jusoff, Ali, Mokhtar & Salamat
[33] .Hardy
[34] .Chen
[35] Pace & Kuh
[36] .Schneider
[37] .Karemera
[38] .Saleem & Qureshi
[39] .Mersha, Bishaw & Tegegne
[40] Hu & Kuh
[41] Schroeder & Kuh
[42] Kezar & Kinzie
[43] .Carnoy
[44] McLuhan
[45] Global village
[46] Kim & Bhawuk
[47] Giddens
[48] Albrow
[49] Holm & Sorenson
[50] Mc Grew
[51] Scholte
[52] Internationalization
[53] Liberalization
[54] Universalization
[55] Americaized form
[56] De-Territorialization
[57] Hyperglobalists
[58] Sceptics
[59] Transformation
[60] Jackson
[61] Clark.
[62] Biggs & Tang
[63] Jones & Killick
[64] Haigh
[65] Nilsson
[66] Ji- Yeung
[67] Altbach & Knight
[68] Willis, Satoshi & Jeremy
[69] Weldon, Rexhepi, Chang, Jones, Layton & et al
[70] Al’Abri
[71] Abdul Razak
[72] Akani
[73] Stevens
[74] Shun Wing
[75] Pittman
[76] Miller
[77] Ugbe & Agim
[78] Ugoani
[79] .Statistical Package for the Social Sciences (SPSS V19)
[80] . Linear Structural Relations (LISREL V8.5)
[81] Mueller
[82] Bollen
[83] MacCallum
[84] Bagozzi&Yi
[85] Fornell & Larcker
[86] Hu & Bentler
[87] Shah & Ward
|
|
