بررسی وضعیت آلودگی منابع آب و منطقه بندی آلودگی حوضه آبریز ساروق (استان آذربایجان غربی)
الموضوعات :راحله هاتفی 1 , علی اکبر شهسواری 2 , غلامعباس فنایی خیرآباد 3 , فرهاد اسدیان 4
1 - پژوهشکده علوم ¬پایه کاربردی، جهاد دانشگاهی
2 -
3 - دانشگاه صنعتی بیرجند
4 - پژوهشکده علوم ¬پایه کاربردی، جهاد دانشگاهی
الکلمات المفتاحية: ارسنیک منطقه بندی زمین زاد بشرزاد ساروق,
ملخص المقالة :
عنصر آرسنيك جزء فلزات سنگین و سمی با خطرات زیست‌محیطی و بهداشتی است. هدف از این مطالعه بررسی و پایش غلظت این عنصر در منابع آبی حوضه آبریز ساروق، میزان آلودگی منابع آبی و ترسیم نقشه پهنه‌بندی این عنصر در منابع آبی است. در این راستا 45 نمونه از چاه، چشمه و آب سطحی در دو مرحله (مرحله اول نمونه فیلتر شده و در مرحله دوم نمونه کل) برداشت گردید که موقعیت نقاط نمونه‌برداری از منابع آبی براساس قضاوت کارشناسی و تصادفی تعیین شد. آنیون‌ها به روش کروماتوگرافی گازی و فلزات به روش ICP-MS آنالیز شدند. نتایج کلی مبین آلودگی آب به عنصر ارسنیک در بعضی نواحی است. بررسی غلظت، منشا و نقشه منطقه‌بندی ارسنیک در آب نشان می‌دهد که آلودگی به ارسنیک هم منشا بشرزاد و هم منشا زمین‌زاد دارد. اغلب منشا زمین زادی آن در شمال شرق و شرق محدوده بر روی زون‌های دگرسانی واقع است و ناشی از ولکانیک‌های کواترنری است که منشا چشمه‌های آبگرم محدوده هستند. در شمال محدوده در پایین‌دست معادن، منشا آنتروپوژنیک اهمیت بيشتري دارد ولی به‌طورکلی علت عمده آلودگی فعالیت‌های معدنکاری است. انتقال و نهشت مجدد ارسنیک در محدوده مطالعاتی توسط واکنش‌های انحلال- نهشت و جذب- دفع متاثر از شرایط pH و Eh کنترل می‌شود و حمل و انتقال آن در محدوده توسط اکسی‌هیدروکسیدهای این عنصر است. به‌طورکلی کل محدوده به‌جز نواحی شمالی و شمال شرقی از نظر اندیس‌های آلودگی، آلودگی کمی دارد که با تدابیر صحیح مشکلی وجود نخواهد داشت.
رحیم سوری، ی.، 1390. اثرات زیست‌محیطی معدن طلای آغ دره. پایان‌نامه دکتری، دانشگاه خوارزمی.
کریمی. م،1372. مطالعه سنگ‌شناسی، کانی‌شناسی و نحوه تشکیل کانسار طلا و آرسنیک زرشوران تکاب. پایان‌نامه کارشناسی ارشد زمین‌شناسی اقتصادی، دانشگاه تربیت‌معلم تهران.
مهندسین مشاور فرسپند آب، 1388. به هنگام سازی بیلان محدوده های مطالعاتی حوضه آبریز دریاچه ارومیه.
Ameh, E. G. and Akpah, F. A., 2011. Heavy metal pollution indexing and multivariate statistical evaluation of hydrogeochemistry of River PovPov in Itakpe Iron-Ore mining area, Kogi State, Nigeria. Advances in Applied Science Research. 2(1), 33-46.
Backman, B., Bodis, D., Lahermo, P., Rapant, S. and Tarvainen, T., 1997. Application of a groundwater contamination index in Finland and Slovakia. Environmental Geology, 36, 55–64.
Ben Issa, N., Rajakovic-Ognjanovic, V.N., Marinkovic, A.D., Rajakovic, L.V., 2011. Separation and determination of arsenic species in water by selective exchange and hybrid resins. 706 (1), 191-198.
Casiot, C., Ujevic, M., Munoz, M., Seidel, J. L. and Elbaz-Poulichet, F., 2007. Antimony and arsenic mobility in a creek draining an antimony mine abandoned 85 years ago (upper Orb basin, France). Applied Geochemistry, 22,788-798.
Nordstrom, D.K., 2002. Worldwide occurrences of arsenic in ground water. Science, 296 , 2143–2145.
Edet, A.E. and Offiong, O.E., 2002. Evaluation of water quality pollution indices for heavy metal contamination monitoring. A study case from Akpabuyo–Odukpani area, Lower Cross River Basin (southeastern Nigeria). GeoJournal, 57, 295–304.
Ficklin, W. H., Plumee, G. S., Smith, K. S. and McHugh, J. B., 1992. Geochemical classification of mine drainages and natural drainages in mineralized areas. In: Kharaka YK, Maest AS, (eds.), Water-rock interaction. Balkema, Rotterdam, 7, 381-384.
Matschullat, J., 2000. Arsenic in the geosphere—a review. Science of The Total Environment, 249(1-3), 297-312.
Krauskopf, K. and Bird, D., 1995. Introduction to Geochemistry. 3rd ed. McGraw Hill.
Larios, R., Fernandez-Martinez, R., LeHecho, I. and Rucandio, I., 2012. A methodological approach to evaluate arsenic speciation and bioaccumulation in different plant species from two highly polluted mining areas. Science of The Total Environment, 414, 600-607.
Modabberi, S., 2004. Enviromental geochemistry and trace element anomaly in the Takab area, and their impact on the Zarrineh roud reservoir dam, with special reference to Zarshuran deposit. Ph.D thesis (Unpublished), Shiraz University-Iran, 200
Mohan, S. V., Nithila, P. and Reddy, S. J., 1996. Estimation of heavy metal in drinking water and development of heavy metal pollution index. Journal of Environmental Science and Health Part A, 31, 283–289.
Morales, K.H., Ryan, L., Kuo, T.L., Wu, M.M. and Chen, C.J., 2000. Risk of internal cancers from arsenic in drinking water. Environmental Health Perspectives, 108, 655–661.
National Research Council, 1977. Arsenic: Medical and Biological Effects of Environmental Pollutants, National Academy of Sciences, Washington, DC.
Prasanna, M. V., Praveena, S. M., Chidambaram, S., Nagarajan, R. and Elayaraja, A., 2012. Evaluation of water quality pollution indices for heavy metal contamination monitoring: a case study from Curtin Lake, Miri City, East Malaysia. Environmental Earth Sciences, 67, 1987–2001.
Prasad, B. and Bose, J. M., 2001. Evaluation of the heavy metal pollution index for surface and spring water near a limestone mining area of the lower Himalayas. Environmental Geology, 41, 183–188.
Ayres, R.U. and Ayres, L.W., 1999. Accounting for Resources 2: The Life Cycles of Materials. Edward Elgar Publishing Inc., Cheltenham, UK.
Rahman, M., 2002. Arsenic and contamination of drinking-water in Bangladesh: a public-health perspective. Journal of Health Population Nutrition, 20, 193–197.
Rudnick, R.L. and Gao, S., 2014. Composition of the Continental crust. In: Rudnick, R.L. (Ed.), the Crust, v. 4. Elsevier, Amsterdam, pp. 1e51. Treatise of Geochemistry, H.D. Holland and K.K. Turekian (eds.).
Smedley, P. L. and Kinniburgh, D. G., 2002. A review of the source, behavior and distribution of arsenic in natural waters. Appl. Geochem., 17, 517-568.
Stocklin J., 1968. Structural history and tectonics of Iran: a review. American Association of Petroleum Geologists, 52, 1229-125.
U.S. Environmental Protection Agency, 2006. Drinking Water Standards and Health Advisories. EPA 822-R-06-013, Washington, DC.
Ungureanu, G., Santos, S., Boaventura, R. and Botelho, C., 2015. Arsenic and antimony in water and wastewater: Overview of removal techniques with special reference to latest advances in adsorption. Journal of Environmental Management, 151, 326-342.
WHO, 2011. Guidelines for Drinking-water Quality, fourth edItion, Geneva.
WHO, 2008. Guidelines for Drinking-water Quality. Third edition, Addenda.
Yaghubpur, A. and Karimi, M., 1998. Gold and Arsenic mineralization associated with sedimentary rocks of Zarshuran mine, north of Takab, Iran. Paper presented at the international congress of the Geolegical Society of Greece, 87-94.
Yan, X-P., Kerrich, R., and Hendry, M.J., 2000. Distribution of arsenic (III), arsenic (V) and total inorganic arsenic in pore waters from a thick till and clay-rich aquitard sequential, Saskatchewan, Canada. Geochim. Cosmochim Acta, 62(15), 2637-2648.
www.irimo.ir
