تأثیر تغییر اقلیم بر تقویم زراعی گندم دیم (رقم چمران) مطالعه موردی دزفول (نوع مقاله : پژوهشی)
الموضوعات :
فاطمه امیری
1
,
حسن لشکری
2
,
جبرائیل قربانیان
3
,
جعفر مرشدی
4
1 - دانشجو
2 - دانشگاه شهید بهشتی
3 - دانشگاه آزاد اهواز
4 - دانشگاه آزاد اهواز
الکلمات المفتاحية: تغییراقلیم, تقویم زراعی, گندم, رقم چمران, دزفول.,
ملخص المقالة :
امروزه تغییر اقلیم به‌عنوان یک چالش محیطی پیش روی دانشمندان اقلیم‌شناس، متخصصان محیط‌زیست و سیاست‌مداران و حکمرانان دولت‌هاست. صرف‌نظر از هر دیدگاه علمی و تئوریک درباره تغییر اقلیم حتی به‌عنوان یک پدیده مفروض باید نسبت به این مسئله دغدغه مند بود. چراکه اتخاذ تدابیر پیشگیرانه ما را از آسیب‌های احتمالی آن ایمن‌تر خواهد کرد. با این دیدگاه در این تحقیق درصدد آشکارسازی اثر تغییر اقلیم بر تقویم زراعی گندم دیم (رقم چمران) به‌عنوان گونه مورد کشت در استان خوزستان پرداخته‌شده است. داده‌های بارش، دمای حداقل و حداکثر در دوره اقلیمی 1980 تا 2010 مرتب‌سازی گردید و پس از نرمال‌سازی داده‌ها وارد محیط نرم‌افزار LARS-WG گردید و خروجی آن توسط مدل LARS-WG تحت سناریوی انتشار A2 برای دوره اقلیمی 2015 تا 2045 برای چهار پارامتر دمای حداقل، دمای حداکثر، تابش و بارش شبیه‌سازی گردید. همچنین برای دوره آتی محدوده (2030-2015) و (2045-2030) از داده‌های مدل HADGCM2 از خروجی MarkSim استفاده‌شده است. نتایج این تحقیق نشان داد که در دو دوره 15 ساله 2015 تا 2030 و 2030 تا 2045 میلادی دماهای حداقل و حداکثر بر اساس تمام سناریوهای بدبینانه و خوش‌بینانه روندی افزایشی خواهد داشت. این افزایش در ماه‌های مارس تا آوریل که مصادف با دوره برداشت بیشتر از سایر ماه‌ها می‌باشد. بارش در ماه‌های ژانویه، دسامبر و مارس در تمام سناریوها روند کاهشی خواهد داشت. این روند کاهشی بخصوص در دوره پیش‌بینی 2015 تا 2030 محسوس‌تر از دوره پیش‌بینی 2030 تا 2045 خواهد بود. در مقابل در ماه‌های نوامبر، فوریه و آوریل در تمام سناریوها روند افزایشی خواهد داشت. بر اساس ترکیب دو عنصر دما و بارش پیش‌بینی‌شده برای دو دوره آینده تمام دوره‌های کاشت، داشت و برداشت بین 10 تا 15 روز پیش افتادگی خواهند داشت.
1) احمدی، محمود، فلاحی خوشجی، مصطفی، مفاخری، امید، (1396)، "پیش بینی تغییرات تقویم زراعی جو دیم (Hordeum vulgare L.) در سال‌های ۲۰۳۰-۲۰۱۱ استان لرستان با استفاده از مدل‌های ریز مقیاس کننده LARS-WG و گردش عمومی HadCM3"، نشریه بوم شناسی کشاورزی، جلد ۹، شماره ۲، صص 489-475.
2) اسکندری، محمدرضا، (1386)، "بررسی نقش اقلیم در برنامه‌ریزی زراعی شهرستان رامهرمز جهت افزایش تولیدات کشاورزی با تاکید بر محصول گندم"، پایان نامه ارشد اقلیم شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز.
3) اندرزیان، بهرام،(1385)،" مدلی برای شبیه سازی فرایندهای فتوسنتز ،CPRG-Model تنفس و رشد گیاهان زراعی یك ساله معتدله و گرمسیری." نهمين كنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات
4) جهانتیغ، محمد، کاراندیش، فاطمه، دلبری، معصومه، (1395)، "تحلیل اثرات تقویم کشت بر نیاز آبی گندم در استان سیستان و بلوچستان در شرایط تغییر اقلیم"، نشریه: مجله آبیاری و زهکشی ایران، مهر-آبان، دوره 10، شماره 4، از صفحه 489 تا صفحه 498.
5) خواجه پور، محمدرضا و باقریان نایینی، احمدرضا،(1375)،"واکنش اجزای عملکرد و عملکرد دانه ژنوتیپهای مختلف لوبیا به تأخیر در کاشت. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، جلد پنجم، شماره 4.
6) خواجه پور، محمدرضا،(1376)، "اصول و مبانی زراعت". انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه صنعتی اصفهان، 412 صفحه.
7) علیلو، علی اصغر، رحیم زاده خویی، فرخ، آلیاری، هوشنگ.، محمدی، ا.بوالقاسم، غفاری، مهدی،(1382) ،" بررسی اثرات تاریخ کاشت، بررسی عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان محلی و هیبرید گلشید در منطقه خوی". پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه تبریز.
8) قیاسی، مهدی، امیرنیا، رضا، فاضلی منش، معصومه، (1394)،" اثرات تغییر اقلیم بر کشاورزی رایج"، سومین همایش ملی تغییر اقلیم و تأثیر آن بر کشاورزی و محیط زیست، بهمن، ارومیه.
9) محمدی،حسینمراد،(1384)،" تعیین تقویم مناسب کشت گندم در استان ایلام با استفاده زا شاخص شروع بارندگی"، پژوهش های جغرافیای، شماره 51، از صفحه 15 تا 31.
10) مروت، سیدعلی اصغر، ابراهیمی حسین، بخش کلارستاقی، کیومرث، (1392)،" ارزیابی شرایط تغییر اقلیم و اثر آن بر روی تقویم زراعی کشت گندم در مشهد"، نشریه یافته‌های نوین کشاورزی، تابستان، دوره 7، شماره 4 (28)، از صفحه 339 تا صفحه 354.
11) ناصرین، امیر، موسوی، سید محمد سعید، (1396)، "تعیین مدل تولید اقلیمی عملکرد گندم دیم شمال استان خوزستان"، فصلنامه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب"، سال هشتم، شماره بیست و نهم، پاییز.
12) هلالي،جلیل، قهرمان، نوذر، خلیلی، علی، (1395)،"مقايسه مقادير درجه روز رشد(GDD) گندم با استفاده از داده هاي ساعتي و روزانه دما در دو نمونه اقليمي ايران"، زراعت (پژوهش و سازندگیاز صفحه 8 تا 18.
13) Carter, T.R., Saarikko, R.A. and Nierni, K. J,(1996)," Assessing the risks and uncertainties of regional crop potential under a changing climate in Finland". Agricultural and Food.
14) Kassie, B. T., S. Asseng, R. P. Rotter, H. Hengsdijk, A. C. Ruane and M. K. Van Ittersum,(2015)," Exploring climate change impacts and adaptation options for maize production in the Central Rift Valley of Ethiopia using different climate change scenarios and crop models". Climatic Change 129: 145-158.
15) Kokic P. Heaney A. Pechey L. Crimp S. and Fisher B.S,(2005)," Predicting the impacts on agriculture: a case study. Climate change 12 (1): 12-28.
16) Obsi, G. O. P,(2000)," The Impact of Climate Change on Socio-economic Development in the Third World, Lecture presented at 12P Th General Meeting of the Third World Academy of Science (TWAS), 23 October 2001, Tehran, I.R. Iran.
17) Ortiz, R., K. D. Sayre, B. Govaerts, R. Gupta, G. V. Subbarao, T. Ban, D. Hodson, J.M. Dixon, J. I. Ortiz- Monasterio and M. Reynolds,(2008),"Climate change: Can wheat beat the heat?". Agric. Ecosyst Environ. 126(1): 46-58.
18) Ozdogan, M. (2011)," Modeling the impacts of climate change on wheat yields in Northwestern Turkey", Agriculture Ecosystem & Environment, 141, 1-12.
19) Pimentel, D,(1993)," Climate change and food supplay". FO/11171 fpr Applied Research and Public Policy8: 54-60.
20) Sandhu,S.S., Prabhjyot-Kaur and Gill,K.K,(2013),'Weather Based Agro Indices and Grain Yield of Rice Cultivars Transplanted on Different Dates in Punjab. International Journal of Agriculture and Food Science Technology. 4: 10: 1019-1026.
21) Smith, D.W., van, W., Michael, C., and John, W,(2010)," An analysis of climate change impacts on irrigated crop water requirement in the SA MDB region. CRC for irrigation future. Technical report No 15.10. and CSIRO land and water science, report No 05/10.
22) Wilby, R. L. and S. Dessai.( 2010)," Robust adaptation to climate change". Weather 65(7): 180-185.
23) Xu, W., Lowe, S. E., and Adams, R. M.(2014)," Climate change, water rights, and water supply: The case of irrigated agriculture in Idaho". Water Resources Research, 50(12), 9675-9695.
24) Zhang, Y, (1994). "Numerical experiments for the impacts of temperature and precipitation on the growth and development of winter wheat", Journal of Environment science, 5:194-200.
