تحلیلی بر شاخص¬های شهر سالم (مطالعه موردی: شهر بندر امام خمینی¬(ره))
الموضوعات :محمود حقیقت 1 , مریم ایلانلو 2
1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان
2 - ماهشهر
الکلمات المفتاحية: برنامه ریزی شهری شاخص های شهر سالم SWOT QSPM بندر امام خمینی(ره).,
ملخص المقالة :
رشد شتابان شهرنشینی طی چند دهه اخیر، مشکلات فراوانی را برای شهر و شهروندان ایجاد نموده است که در پی آن سلامت شهرها را به خطر انداخته است. هدف این پژوهش، برنامه ریزی شهری جهت ایجاد شهر سالم در شهر بندر امام خمینی(ره) است. این تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی است و جمع آوری اطلاعات به دو شیوه اسنادی و پیمایشی انجام گرفته است. برای شاخص-سازی و انجام محاسبات از نرم افزار Excel وSPSS و برای ترسیم نقشه از سیستم اطلاعات جغرافیايی GIS استفاده شده است. در پایان با به کارگیری الگوی تحلیل SWOT برای منطقه موردمطالعه با بهره گیری از یافته های میدانی و نظر کارشناسان به ارائه راهبردهایی برای دستیابی به شهر سالم در این شهر پرداخته می شود. نتایج این پژوهش نشان می دهد که وضعیت موجود شاخص-های پنج گانه سلامت (اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی، بهداشتی و فرهنگی) شهر بندر امام خمینی(ره) با وضعیت مطلوب و استانداردهای شهر سالم فاصله دارد و از شرایط مطلوبی برخوردار نیست. نتایج مدل SWOT نشان داد که در وزن دهی نقاط، فرصت ها در برنامه ریزی شهر سالم در بندر امام خمینی (ره) بالاترین امتیاز را به خود اختصاص داد و این بدین معناست که در محدوده موردمطالعه با این که استانداردهای شهر سالم با وضع موجود فاصله دارد، اما بندر امام خمینی (ره) با کمک راهبردهای برنامه ریزی شده قابلیت رسیدن به استانداردهای شهر سالم را دارد. در پایان راهبردها براساس ماتریس QSPM اولویت بندی و پیشنهاد شده است.
1. پرهیزگار، اکبر؛ احمدی، محمدرضا، رضایی، مهدی (1386)، ارزيابی پروژة شهر سالم کوی سیزده آبان، مجله پژوهش و برنامه¬ريزي شهري، سال سوم، شماره هشتم؛
2. پیری، فاطمه (1394)، تحليل فضايي شاخص¬هاي شهر سالم در مركز شهرستان¬هاي استان ايلام، مطالعات برنامه¬ريزي سكونتگاههاي انساني، سال دهم، شماره 31؛
3. دلبري، م (1389)، شهر سالم و لزوم نگرش فرهنگي به مديريت شهري و شهرنشيني، مجموعه مقالات دومين همايش ملي شهر سالم، سبزوار، صص 52؛
4. افتخاري، رکن¬الدین؛ عبدالرضامهدوي، مهدی؛ پورطاهري، مهدی (1389)، فرآيند بومي¬سازي شاخص¬هاي توسعه پايدار گردشگري روستايي در ايران، پژوهش¬هاي روستايي، شماره ٤، صص 1-41؛
5. رستم¬زاده، یاور (1390)، ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی در محلات شهری با بررسی نگرش ساکنین محلی: محله توحید، شهر بندرعباس، مجله مدیریت شهری، شماره 28، صص 321-336؛
6. رهنما، محمد رحیم، افشار، زهرا، رضوي، محمد محسن، 1390، تحليل شاخص¬هاي شهر سالم در محله بهارستان شهر مشهد، سومين كنفرانس برنامه¬ريزي و مديريت شهري، مشهد؛
7. رهنما، محمدرحیم؛ مهرورز اکرم؛ سیاحی، زهرا (1394)، تحلیلی بر شاخص¬های شهر سالم (مطالعه موردی: منطقه 11 شهرداری مشهد)، مطالعات برنامه¬ریزی سکونتگاههای انسانی، سال دهم، شماره32. صص 38-17؛
8. فیروزبخت، علی؛ ربیعی¬فر، ولی¬اله (1391)، راهبردهای ساختار نهادی- مدیریتی شهر با رویکرد توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی: شهرکرج)، نشریه مدیریت شهری، شماره29. صص 91-114؛
9. يوسفي، حسین¬علی؛ شيراني، مهری (1391)، بررسي ويژگي¬هاي بهداشتي و زيست¬محيطي شهر سالم در آموزه¬هاي ديني، مجله تحقيقات نظام سلامت، سال هشتم، شماره چهارم، صص 580؛
10. Bahreini H, (2012), Modernity, Post modernity and then in Urban Planning, Third edition, Tehran: Institute of Tehran University Press;
11. Balaban, O. Puppim de Oliveira, J.A, (2017), Sustainable buildings for healthier cities: assessing the co-benefits of green buildings in Japan, Journal of Cleaner Production 163 (2017) S68-S78;
12. Corburn J, (2017), Equitable and Healthy City Planning: Towards Healthy Urban Governance in the Century of the City, Healthy Cities pp 31-41;
13. Dajian, Z, (2010), Life quality is the uppermost goal of sustainable development,2010 World Expo and Urban Life Quality in terms of Sustainable Development, china, Zhongshan North;
14. Dwyer, A., Zoppou, C., Nielsen, O., Day, S. & Roberts, S. (2004), Quantifying Social Vulnerability: A methodology for identifying those at risk to natural hazards. GeoCat No. 61168, Geoscience Australia;
15. Harpham.T, Burton S, Blue I ,(2010), Healthy City Projects in Developing Countries: The First Evaluation, South Bank University, London SW8 2JZ, UK;
16. Ghorbani, Rasoul, Ahad Ebrahimpour, Somayeh Noshad, (2012), Motivational Modeling in Developing of Urban Fringe Recreational Places an Approach for Improving the Quality of Life Case Study: Recreational Place of Oun-Ebn-Ali, Tabriz, Iran, Procedia Environmental Sciences 13, pp: 297 – 306;
17. Ghorbani Amir, Raufirad Valiollah, Rafiaani Parisa, Azadi Hossein, (2015), Ecotourism sustainable development strategies using SWOT and QSPM model: A case study of Kaji Namakzar Wetland, South Khorasan Province, Iran, Journal Tourism Management Perspectives, Volume 16, October 2015, Pages 290-299;
18. Saeedi Fard S, & Gordfaramarzi M, (2014), A review of the healthy city Indices by sustainable urban development approach ", Journal of Architecture and Urban Planning and Sustainable Development, Institute KHAVARAN of Mashhad, p. 5. (In Persian);
19. Robert W. Marans, (2012), Quality of Urban Life Studies: An Overview and Implications for Environment-Behaviour Research, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 35, pp: 9–22.
20. W.H.O, 2002, Twenty Steps for Developing a Healthy Cities Project, Regional Office of Europe. Copenhagen;
21. Eun Woo N, A Lee, Ji Young Moon, Yea Li-A Song & Sarita Dhakal, (2015), Analyze the characteristics of the healthy cities projects using HP-Source.net in Korea, International Journal of Health Promotion and Education, Vol. 53, No. 5, 244–256.
