ارزیابی تغییرات کاربری و گسترش افقی شهری با تاکید بر نقش اقصاد شهری نمونه موردی شهر اردبیل
الموضوعات :
احمد حاج علیزاده
1
(دانشگاه آزاد گرمي)
الکلمات المفتاحية: گسترش افقی شهر, اقتصاد شهر, کاربری زمین, اردبیل.,
ملخص المقالة :
گسترش افقی شهر یا اسپرال شهری پدیده ای است که در نیم قرن اخیر نه تنها در کشورهای توسعه یافته بلکه در کشورهای در حال توسعه نیز بروز یافته است. این پدیده رشد و گسترش فضایی سریع شهر به سمت نواحی حاشیه ای و بیرونی و به صورت توسعه کم تراکم، منفک و جسته و گریخته است. شهر اردبیل، علیرغم رشد سریع جمعیتی در چند دهه اخیر، رشد و گسترش فضایی سریعی نیز داشته است. مقاله حاضر به ارزیابی تغییرات کاربری حادث شده در محدوده شهری اردبیل پرداخته است. مهمترین علل گسترش افقی شهر اردبیل عبارتند از مهاجرت های روستا-شهری، مهاجرت های مرکز-پیرامون، طرح مسکن مهر و عدم وجود موانع طبیعی بر سر راه رشد و گسترش اشاره کرد. نتایج نشان می دهد که وجود زمین های کشاورزی و باغات داخل شهر، حق انتخاب آزادانه برای انتخاب محل سکونت و تامین مسکن برای همه اقشار شهری از جمله اثرات و پیامدهای مثبت این پدیده به شمار می رود. ولی پیامدهای نامطلوب این پدیده در ابعاد اقتصادی خیلی بیشتر از اثرات مثبت است. به این ترتیب که در بخش اقتصادی، به افزایش هزینه زیرساخت ها وخدمات شهری، تکیه بیشتر بر استفاده از وسایل حمل و نقل خصوصی به جای حمل و نقل عمومی و غیره را می توان نام برد. با توجه به اثرات نامطلوب زیادی که گسترش افقی شهر اردبیل به همراه داشته است، در جستجوی راه حل و راهکار، استفاده از اصول و سیاست هایی پیشنهاد شده است.
1. اطهاری، کمال(1379)، به سوی کارآمدی دخالت دولت در بازار زمین شهری، فصلنامه اقتصاد مسکن، شماره 18، سازمان ملی زمین و مسکن.
2. احد نژاد روشنی، محسن، حسینی، احمد (1390)، ارزیابی و پیش بینی تغییرات و پراکنش افقی شهرها با استفاده از تصاویر ماهواره‌‌ای چند زمانه و سیستم اطلاعات جغرافیایی (نمونه موردی : شهر تبریز در مقطع زمانی 1389- 1363) فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی شهری، 2(4)، 1- 20 .
3. تقوايي ،مسعود و سرايي، حسين (1383)، گسترش افقي شهرها و ظرفيت‌‌هاي موجود زمين، مورد شهر يزد فصلنامه تحقيقات جغرافيايي، شماره 73 .
4. نظریان، اصغر (1381)، جغرافیای شهری ایران، انتشارات دانشگاه پیام نور، چاپ پنجم، تهران.
5. ماجدی، حمید(1378)، زمین مساله اصلی توسعه شهری، مجله آبادی، شماره 33، مرکز مطالعات و تحقیقات معماری و شهرسازی ایران.
6. شکوئی، حسین (1380)، دیدگاه‌‌های نو در جغرافیای شهری ایران، انتشارات سمت.
7. عزيزي، محمد مهدي (1383)، تراکم در شهرسازي (اصول و معيارهاي تراكم بهينه )، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
8. ربیعــی، حمیدرضــا؛ ضــیائیان، پرویــز و علــی محمــدي، عبــاس، (1384)، کشف و بازیابی تغییرات کاربري و پوشـش اراضـی شهر اصفهان به کمک سـنجش ا ز دور و سیسـتم اطلاعـات جغرافیایی. فصلنامه مدرس علوم انسانی، 9)4 ،(19 -32.
9. واحدیان بیگی، لیلا؛ پور احمد، احمد و سیف الدینی، فرانک (1390)، اثر توسعه فیزیکی بر تغییر کاربری اراضی منطقه 5، فصلنامه نگرش‌‌های نو در جغرافیای انسانی، 4 (1)، 46-29.
10. ربیعی، حمید رضا، ضیائیان، پرویز و علی محمدی، عباس (1384)کشف و بازیابی تغییرات کاربری و پوشش اراضی شهر اصفهان به کمک سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، فصلنامه مدرس علوم انسانی، 9 (4)، 19-32.
11. Richmond, H (1995), Regionalism: Chicago as an American Region. The Macarthur Foundation, Chicago.
12. Katz, B and Bernstein, S (1998), The new metropolitan agenda: Connecting cities and suburbs. Brookings Review, Fall, 4–7.
13. Zhang, Tingwei,(2007), Land Market Forces and Government s role in sprawl, Cities, Vol. 17, No. 2, pp 123-135.
14. Gordon, P, and Harry W, Richardson, (1997), Are Compact Cities a Desirable Planning Goal? Journal of the American Planning Association 63(1).
15. Wang. J (2002), Searching for the urban development pattern, http://www.uncp. edu/ mpa/ papers/ professional papers.
16. Wakode, Hemant Balwant, Klaus, Baier, Ramakar, Jha. & Raffig, Azzam, (2014). Analysis of urban growth using Lands at TM/ETM data and GIS- a case study of Hyderabad, India. Arabian Journal of Geosciences, 7 (1), 109-121.
17. Alonso, W., (1964), Location and land use, Cambridge: Harvard University Press
18. Kivell, P (1993), land and the city, Routledge, London.
19. Ladd, Helen (1998), “Effects of Taxes on Economic Activity,” in Ladd, H. (Ed.). “Local
20. Lewis, Paul G. (2001), “Retail Politics: Local Sales Taxes and the Fiscalization of Land Use,” Economic Development Quarterly, 15 (1), 21-35.
21. Lungo, M (2001), Urban Sprawl and Land Regulation in Latin America,Land Lines, Vol.13, No.2.
22. Menon, Neha(2004), “ Urban sprawl ”, Vision the journal of the WSC-SD , Vol 2, No 3.
23. Sun, Cheng, Zhi-feng, W., Zhi-qiang, L., Na, Y. & Jian-bing, W., (2013). Quantifying different types of urban growth and the change dynamic in Guangzhou using multi-temporal remote sensing data. International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 21(April), 409–417.
