ارزيابي میزان اثرپذیری مشارکت شهروندان از کيفيت زندگي در امور شهري (مورد پژوهی:شهر نی‌ریز)
الموضوعات :محمدرضا رضایی 1 , زهرا آسیابانی 2
1 - دانشگاه یزد
2 - دانشگاه یزد 09380432543
الکلمات المفتاحية: کیفیت زندگی شاخص ذهنی شاخص عینی, مشارکت شهر نی‌ریز,
ملخص المقالة :
امروزه کیفیت زندگی به‌عنوان عالی‌ترین مرتبه اهداف اجتماعی – اقتصادی کشورها و به‌عنوان کلید طلایی مشارکت شهروندان، جهت برنامه‌ریزی صحيح و كارآمد براي بهبود و افزايش رفاه شهروندان، در دو بعد عینی و ذهنی مورد سنجش و ارزیابی قرار می‌گیرد. پژوهش حاضر می کوشد ازنظر هدف با رویکرد کاربردی با روش توصیفی از نوع پیمایشی به ارزیابی کیفیت زندگی و تأثیر آن بر مشارکت شهروندان به بررسی این موضوع در شهر نی‌ریز بپردازد. جامعه آماري كليه سرپرستان خانوار شهر "نی‌ریز" در استان فارس مي باشد كه با بهره‌گیری از فرمـول كوكران تعداد 321 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب و به‌صورت خوشه ای بین سیزده محله در شهر توزیع‌شده است. روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات متخصصان و پایایی آن با استفاده از محاسبه آلفای کرونباخ (کیفیت 80/.و مشارکت 84/.) تعیین‌شده است. جهت تحلیل داده‌ها از آزمون‌های آماری در نرم افرازهای SPSS و AMOS استفاده شد. نتايج حاصل از این پژوهش نشان مي دهد که در میان شاخص های موردسنجش، شاخص رضایتمندی زندگی خانوادگی با میانگین (75/3) و سلامت با میانگین (16/3) بالاترین میزان رضایتمندی و شاخص اقتصادی با میانگین (56/2) پایین‌ترین میزان رضایتمندی از کیفیت زندگی را به خود اختصاص داده است. همچنین درزمینه ی مشارکت هم بیشترین مشارکت شهروندان مربوط به شاخص سیاسی با میانگین (06/3) و کمترین میزان مشارکت مربوط به شاخص ذهنی- معنوی با میانگین (34/2) است. نتایج آزمون تحليل همبستگی نیز نشـان داد كـه افـزايش كيفيت زندگي مي تواند به افزايش مشاركت شهروندان در امور شهري منجر شود و بين اين دو رابطه مستقيم و معناداري وجود دارد. همچنین نتایج رگرسیون مبین این مطلب است که شاخص زندگی خانوادگی با (بتای 20/0) و شاخص اقتصادی با (بتای 13/0) بیشترین تأثیر را بر مشارکت دارند و درمجموع ابعاد کیفیت زندگی 07% از واریانس مشارکت را پیش‌بینی می کنند.
1. آخوندی، عباس،(1389)، شناخت کیفیت زندگی در تهران، مرکز مطالعات برنامه‌ریزی شهر تهران، تهران.
2. اسماعیل‌زاده، حسن، صالحی، شمسی و یعقوب اسماعیل‌زاده،(1394)، "تحلیل کیفیت زندگی با مشارکت و رابطه آن با مشارکت شهروندان در امور شهری موردشناسی شهر نقده،" جغرافیا آمایش شهری- منطقه‌ای، دوره پنجم، سال پنجم، شماره 17، صص 246-227.
3. ایمانی جاجرودی، حسین، بیگدلی، مهرناز و مهناز سیمین¬حناچی،(1383)، " مدیریت شهری پایدار، بررسی تجارب مشارکتی شهرداری‌ها و شورای اسلامی شهرهای ایران،" انتشارات سازمان شهرداری‌ها، چاپ دوم، تهران
4. باسخا، مهدی، عاقلی کهنه شهری، لطفعلی و ارشک مسائلی،(1389)،" رتبه‌بندی شاخص کیفیت زندگی در استان‌های کشور"، فصلنامه پژوهشی علوم اجتماعی، سال نهم، شماره 37، صص 112-95.
5. پوراحمد، احمد و جواد زارعي،(1394)، "سنجش کيفيت زندگي در قلمرو بافت فرسوده شهري مطالعه موردي: منطقه 9 شهر تهران"، نشریه: پژوهش و برنامه ريزي شهري، سال ششم، شماره 21 ، صص18-1.
6. حاجي نژاد علي، قادري، جعفر و عزت اله قاسمي قاسموند،(1395)، "تحليل و ارزيابي نابرابری‌های کيفيت زندگي در محلات شهري(نمونه موردي: شهر فارسان)،" برنامه ريزي منطقه اي، دوره ششم ، سال ششم، شماره 21 ، صص 175-167.
7. حسنی نژاد، آسیه، مسیبی، سمانه و اردلان حسنی نژاد،(1395)،" ارزیابی و سنجش شاخص¬های کیفیت زندگی در محلات شهری )مطالعۀ موردی: حاجی آباد فارس("، مجله جغرافیا و توسعة ناحیه¬ای، سال چهاردهم، شماره1، 184-165.
8. حسینی، سید هادی و خدیجه باقریان،(1393)، " تحلیلی بر مؤلفه¬هاي سازنده کیفیت زندگی در شهر نوشهر".
9. فصل نامه آمایش محیط، شماره 27، صص 78-56.
10. خادم الحسيني، احمد، منصوريان، حسين و محمدحسين ستاري، (1389)،" سنجش کيفيت ذهني زندگي در نواحي شهري مطالعه موردي: شهر نورآباد، استان لرستان"، دوره یکم، سال یکم، شماره 3، صص 60-45.
11. خواجه شاهکوهی، علیرضا، حسینی، سید محمدحسن و رمضان طوسی،(1393)، "ارزيابي و سنجش کيفيت زندگي و تأثیر آن بر مشارکت شهروندان در امور شهري(موردشناسي: شهر مينودشت) "، دوره چهارم، سال چهارم، شماره 10، صص 86- 73.
12. ربانی، علی و مسعود کیان پور،(1386)، "مدل پیشنهادی برای کیفیت زندگی(مطالعه موردی شهر اصفهان)"، مجله دانشگاه ادبیات و علوم انسانی، سال پانزدهم، شماره 59-58، صص 108-68.
13. رضوانی، محمدرضا، متكان، علي¬اكبر، منصوریان، حسین و محمدحسين ستاري،(1388)، "توسعه و سنجش شاخص‌های کیفیت زندگی شهری(مطالعه موردی نورآباد استان لرستان)"، فصلنامه مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، دوره سال اول، شماره 2، صص 110-87.
14. رضوانی، محمدرضا و حسین منصوریان،(1387)،" سنجش کیفیت زندگی بررسی مفاهیم مدل‌ها شاخص‌ها و ارائه مدل پیشنهادی برای نواحی روستایی" ، فصلنامه روستا و موسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی توسعه، دوره سال یازدهم، شماره سوم، صص26-1.
15. شوریابی، حسین،(1386)، ارزیابی الگوهاي مشارکت شهروندان تهرانی در طرحهاي توسعه شهري و ارائه الگوي بهینه(مورد، کوي 13 آبان) پایان نامه کارشناسی ارشد، جغرافیا و برنامه ریزي شهری، دانشگاه تربیت مدرس.
16. طوسي، محمدعلی،(1370)، مشاركت در مديريت و حاكميت، مركز آموزشي مديريت دولتي، تهران.
17. علوي تبار، عليرضا،(1379)، بررسي الگوي مشاركت شهروندان در اداره امور شهرها(تجارب جهاني و ایران)، جلد اول و دوم، سازمان شهرداری‌های كشور، تهران.
18. عليزاده، كتايون، رضوي نژاد، مرتضي و مينا راد فر،(1392)، "بررسي نقش و مشاركت مردم در اداره امور شهري(نمونه موردي منطقه 10 شهرداري مشهد) "، فصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی شهري، سال اول، شماره‌ی1، صص 78-61.
19. غفاری، غلامرضا، کریمی، علیرضا و حمزه نوذری،(1391)، "روند مطالعه کیفیت زندگی در ایران "، دوره اول، سال اول، شماره 3، صفحه 134-107.
20. قاليباف، محمدباقر، روستايي، مجتبي، رمضان زاده لسبويي، مهدي و محمدرضا طاهري،(1390)، "کيفيت زندگي شهري(مطالعه موردي: محله یافت‌آباد"، دوره جدید ،سال نهم، شماره 31، صص 53-33.
21. قائد رحمتی، صفر و صدیقه جمشیدی(1394)، "ارزیابی رابطة بین شاخص‌های عینی و ذهنی کیفیت زندگی در روستاهای ادغام‌شده در شهر مطالعه موردی: محله¬های خیرآباد و عیش‌آباد شهر یزد،" مجله پژوهش¬های جغرافیای انسانی، دوره چهل و هفتم ، شمارة 1، صص 80-63.
22. کوکبی افشین،(1384)، برنامه ریزی به منظور ارتقا کیفیت زندگی شهری در مرکز شهر(مطالعه موردی پهنه مرکزی شهر خرم آباد)، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس تهران.
23. موسوی، میرنجف و علی باقری کشکولی(1391)،" ارزیابی توزیع فضایی کیفیت زندگی در محلات شهر سردشت"، مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری، دوره سال سوم، شماره 9، صص118-97.
24. مهديزاده، جواد،(١٣٨٥)،" برنامه ريزي راهبردي توسعه شهريی، تجربيات اخير جهاني و جايگاه آن در ایران"، معاونت معماري و شهرسازي، وزارت مسکن و شهرسازي، تهران.
25. میر موسوی، سید علی،(1375)، مباني و فرهنگ سياسي مشاركتي، نقد و نظر، سال دوم، شماره 3 و 4.
26. Amérigo, M. Aragonés, J. I., De Frutos, B., Sevillano, V., & Cortés, B.(2007). Underlying dimensions of ecocentric and anthropocentric environmental beliefs. The spanish journal of psychology, 1,(1), 97.
27. Andrews , J. Clinton.(2001), Analyzing Quality –of- place, Environment and planning B: planning and Design, vol.28.
28. Das, D,(2008). Urban Quality of Life: A case study of Guwahati, Social Indicators Research, 88.Morais, Paulo, Ana S. Camanho,(2011).
29. Epley. R, Donald and Menon, Mohan. 2008, A Method of Assembling Cross-sectional Indicators into a Community Quality of Life, Social Indicators Research, NO. 88.
30. Foo, T.S., 2000, Subjective assessment of urban quality of life in Singapore(1997-1998), Habitat International, 24(1).
31. Glebovaa, I. & Khabibrahmanovab, R.(2014). Life quality evaluation in the million-plus population cities of Russia: Results of empirical research. Procedia Economics and Finance, 14, 236 - 242.
32. Lee, Y. J.(2008), Subjective quality of life measurement in Taipei. Building and Environment, 43(7), 1205-1215.
33. Marans R W. Quality of urban life & environmental sustainability studies: Future linkage opportunities. Procedia Social and Behavioral Sciences 2015; 45(1): 47-52.
34. Morais, P. & Camanho, A. S.(2011). Evaluation of performance of European cities with the aim to promote quality of life improvements. Omega, 39(4), 398-4.
35. Nillson, j(2006), social capital and qualift of life in the old age ,jornal of aging and health, vol no3.
36. Noll, H. H.(2002). Towards a European system of social indicators: Theoretical framework and system architecture. Social Indicators Research, 58(1-3), 47.
37. philips،D(2006)،qualify of life concept،policy and practice London،routledge.
38. Rahnemaei, M.R.(2010), Analysis of quality of life in distressed areas of Myandoab . Urban management journal. No. 28:223-240.
39. Rapley, M.(2003). Quality of life research: A critical introduction. Sage.30.
40. Santos, L. and Martins, I.(2007). Monitoring Urban Quality of Life The porto Experience, Social Indicators Research, No. 80.
41. Schyns, p., & Boelhouwer, J.(2004). The state of the city Amsterdam Monitor: Measuring Quality of Life in Amsterdam. In community Quality – of-Life indicators.(pp.133-152). Springer Netherlands.
