رابطه هوش هیجانی و گرایش به آموزش الکترونیکی در سازمان‌ها مورد مطالعه:کارکنان بانک‌های استان البرز
الموضوعات :بنام قربانی فرد 1 , سید شهاب موسوی 2 , حسینعلی عزیزیها 3 , شهرام هاشم نیا 4
1 - دانشگااه پیام نور
2 - دانشگاه صنعتی امیرکبیر
3 - دانشگاه صنعتی امیرکبیر
4 - دانشگاه صنعتی امیرکبیر
الکلمات المفتاحية: هوش هیجانی, آموزش الکترونیکی, کارمندان بانک, رگرسیون چندگانه,
ملخص المقالة :
امروزه شاهد حرکت سریع جهان به سمت فضای مجازی هستیم. تجارت، درمان، آموزش و بسیاری از فعالیت‌هایی که روزگاری زمان و هزینه بسیاری را به خود اختصاص می‌داد، امروزه با قرار گرفتن در فضای مجازی منافع بسیاری را به بشر رسانیده است. آموزش که جزء جدایی ناپذیر از انسان است به صورت الکترونیکی وارد جوامع شده است که افراد و سازمان‌ها رفته رفته در حال گرایش به این نوع آموزش هستند. در این تحقیق به رابطه هوش هیجانی و گرایش به آموزش الکترونیکی در سازمان‌ها پرداخته شده است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش پژوهش توصیفی-پیمایشی می‌باشد. جهت جمع آوری اطلاعات از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. ضریب آلفای کرنباخ پرسشنامه اول 0.76 و پرسشنامه دوم 0.83 می‌باشد که پایایی پرسشنامه‌ها را تایید می‌کند. برای آزمون روایی سؤالات از اعتبار محتوا استفاده شد که به این منظور از نظرات متخصصان، اساتید دانشگاهی و کارشناسان خبره استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه کارمندان بانک‌های استان البرز می‌باشد که تعداد 80 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب گردیده و نمونه گیری به صورت تصادفی انجام شده است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از ضریب همبستگی اسپریمن و رگرسیون چندگانه استفاده شده است که در نهایت تمام فرضیه‌ها به اثبات رسیده و مشخص گردید دو متغیر خود انگیزشی و خودآگاهی، به عنوان متغیر های پیش بینی، معیار ورود به معادله نهایی رگرسیون، برای توضیح تغییرات میزان گرایش کارکنان به پذیرش آموزش الکترونیکی را دارند.
Francisco, J. Garcia, Penalvo, Advances in E-learning: experiences and methodologies, United States of America, Information science references' (an imprint of IGI Global Group) , 2008
[2] Mayer, J.D. Salovey, P. Caruso, D.R, Emotional intelligence meets traditional standards for an intelligence, Journal of intelligence,1999, 27, pp: 267-269
[3] Hein, S. Importance of emotions and scenes , www.eqi.org , 2004
[4] Golman D. Emotional Intelligence: Why It Can Matter More than IQ. London: Bloomsbury; 1995.
[5] Garvin J, Kerr R, Heaton N, Boyle E. emotional intelligence Leadership effectiveness. Journal of leadership & organization development 2006; 27(4): 265-79.
[6] Golman D. Leadership that gets results. Journal of Harvard Business Review 2000; 93-102.
[7] Palmer B, Walls M, Bargess Z, Stough C. Emotional intelligence and effective leadership. Journal of leadership & organization development 2001; 22(1): 5-10.
[8] Rosete D, Ciarrochi J. Emotional intelligence and its relationship to workplace performance outcomes of leadership effectiveness. Journal of leadership & organization development 2005; 26(5): 388-99.
[9] James D. Hess, Arnold C. Bacigalupo, Enhancing decisions and decision-making processes through the application of emotional intelligence skills, Management Decision ,2011, Vol. 49 Iss: 5, pp.710 - 721
[10] Taewon Moon, Emotional intelligence correlates of the four-factor model of cultural intelligence, Journal of Managerial Psychology,2010, Vol. 25 Iss: 8, pp.876 - 898
[11] Davis, F.D., Bagozzi, R.P., & Warshaw, P.R. User acceptance of computer technology: A comparison of two theoretical models. Management Science, 1989, Vol.:35, No.8, pp.982-1003.
[12] Fishbein, M., & Ajzen, I. Belief, attitude, intension and behavior: An introduction to theory and research, Reading, MA: Addison Wesley, 1975
[13] Dillon, A.. User Acceptance of Information Technology. In W. Karwowski (ed). Encyclopedia of Human Factors and Ergonomics. London: Taylor and Francis.2001
[14] Venkatesh, V., Morris, M.G., Davis, G.B., & Davis, F.D. User acceptance of information technology: toward a unified view. MIs Quarterly,2003, Vol. 27, No3, pp. 425-478.
[15] Kamel, S., & Hassan, A. Assessing the introduction of electronic banking in Egypt using the technology acceptance model. Annals of Cases onInformation Technology, 2003, No.5, pp.1-25.
[16] Bose, K. An e-learning experience – a written analysis based on my experience an e-learning pilot project. Campus – wide information system,2003, 20(5), 193-199
[17] Smeets, E. Does ICT contribute to powerful learning invironments in primary education? Computers & Education , 2005, 44(3), 343-355
[18] Waits, T. Lewis, L. Distance education at degree- granting postsecondary institutions. Washington, DC: National Center for Education Statistics , US, Department of Education.2003, 200-201
[19] Rosenberg , M, J. E-learning , strategies for delivering knowledge in the digital age. New York, McGrawHill, 2001
[20] Liaw , S. S. Huang, H. M. & Chen D. G. Surveying instructor and learner attitudes towards e-learning Computers & Education ,2007, 49(4) , 1066-1080
[21] یزدیان ، ابوالفضل ، ضرورت استفاده از آموزش الکترونیکی ، اولین همایش آموزش الکترونیکی ، سازمان مدیریت صنعتی ، 1383
[22] شجاعی پور ، شهریار ، چالش ها و راهکارها در آموزش الکترونیک ، www.hawzah.net ، 1390
[23] Bob Little, E-learning flowers in the UK, Industrial and Commercial Training, 2010, Vol. 42 Iss: 3, pp.135 – 138
[24] Kunal Sharma, Financial implications of implementing an e-learning project, Journal of European Industrial Training ,2011, Vol. 35 Iss
فصلنامه علمي- پژوهشي فناوري اطلاعات و ارتباطات ایران | سال چهارم، شماره‌هاي 11 و 12، بهار و تابستان 1391 صص: 55- 61 |
|
رابطه هوش هیجانی و گرایش به آموزش الکترونیکی در سازمان‌ها
مورد مطالعه:کارکنان بانک‌های استان البرز
بهنام قربانی فردà1 سید شهاب موسویàà حسینعلی عزیزیهاàà شهرام هاشم نیاààà
à کارشناس ارشد، دانشگاه پیام نور کرج
àà دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب
ààà استادیار دانشگاه پیام نور مرکز کرج
تاريخ دريافت: 15/04/1391 تاريخ پذيرش: 25/10/1391
چکیده
امروزه شاهد حرکت سریع جهان به سمت فضای مجازی هستیم. تجارت، درمان، آموزش و بسیاری از فعالیت‌هایی که روزگاری زمان و هزینه بسیاری را به خود اختصاص می‌داد، امروزه با قرار گرفتن در فضای مجازی منافع بسیاری را به بشر رسانیده است. آموزش که جزء جدایی ناپذیر از انسان است به صورت الکترونیکی وارد جوامع شده است که افراد و سازمان‌ها رفته رفته در حال گرایش به این نوع آموزش هستند. در این تحقیق به رابطه هوش هیجانی و گرایش به آموزش الکترونیکی در سازمان‌ها پرداخته شده است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش پژوهش توصیفی-پیمایشی می‌باشد. جهت جمع آوری اطلاعات از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. ضریب آلفای کرنباخ پرسشنامه اول 0.76 و پرسشنامه دوم 0.83 می‌باشد که پایایی پرسشنامه‌ها را تایید می‌کند. برای آزمون روایی سؤالات از اعتبار محتوا استفاده شد که به این منظور از نظرات متخصصان، اساتید دانشگاهی و کارشناسان خبره استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه کارمندان بانک‌های استان البرز می‌باشد که تعداد 80 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب گردیده و نمونه گیری به صورت تصادفی انجام شده است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از ضریب همبستگی اسپریمن و رگرسیون چندگانه استفاده شده است که در نهایت تمام فرضیه‌ها به اثبات رسیده و مشخص گردید دو متغیر خود انگیزشی و خودآگاهی، به عنوان متغیر های پیش بینی، معیار ورود به معادله نهایی رگرسیون، برای توضیح تغییرات میزان گرایش
1 نویسنده عهده‌دار مکاتبات (behnam_ghorbani_2007@yahoo.com)
|
کارکنان به پذیرش آموزش الکترونیکی را دارند.
کلید واژگان : هوش هیجانی، آموزش الکترونیکی، کارمندان بانک، رگرسیون چندگانه
1- مقدمه
آموزش الکترونیکی تحول و رشد قابل توجهی را در سال‌های اخیر تجربه کرده است که پیشرفت‌های عظیم در حوزه اطلاعات و تکنولوژی ارتباطات و همچنین رشد فزاینده تقاضا برای نوعی از آموزش که سازگار با انواع شرایط زندگی افراد باشد از دلایل اصلی این تحول است. آموزش هم به صورت تحصیلات آکادمیک و هم به صورت آموزش‌های عمومی باید به عنوان یک تجربه مادام‌العمر در دسترس باشد [1]. در این راستا آموزش الکترونیکی بسیاری از نقص‌های آموزش سنتی را رفع کرده است. با توجه به نو ظهور بودن فناوری اطلاعات و آغاز حضور تدریجی ولی سریع آن در تار و پود حیات اجتماعی و به تبع آن تأثیر بلامنازع آن در نظام آموزشی، بررسی عوامل موثر در این نوع از آموزش در جامعه ضروری به نظر می‌رسد. یکی از این عوامل، بعد روانشناسی می‌باشد و به طور اخص بحث هوش هیجانی و نقشی که می‌تواند در این رابطه ایفا کند. هوش هیجانی توانایی ارزیابی، بیان و تنظیم، عاطفه خود و دیگران و استفاده کارآمد از آن است [2]. با توجه به این ضرورت، در این پژوهش به بررسی نقش هوش هیجانی کارمندان بانک‌ها در میزان گرایش به گذراندن دوره های آموزشی به صورت الکترونیکی خواهیم پرداخت.
2- مبانی نظری تحقیق
به منظور بررسی نقش هوش هیجانی کارمندان بانک‌ها بر گرایش به آموزش الکترونیکی، در این بخش مروری بر مبانی نظری مربوط به هوش هیجانی و پذیرش تکنولوژی و آموزش الکترونیکی خواهیم پرداخت.
1-2- هوش هیجانی
مبحث هوش هیجانی به سال 1985 بر می‌گردد که یک دانشجوی مقطع دکتری رشته هنر در یکی از دانشگاه های آمریکا پیان نامه ای را به اتمام رسانید که در آن هوش هیجانی را مطالعه کرده بود. سپس در سال 1990 دو استاد دانشگاه در آمریکا دو مقاله در مورد هوش هیجانی نوشتند و پژوهش‌های خود را در این رابطه آغاز کردند. این دو استاد دریافتند که برخی از افراد در شناخت احساسات خود و دیگران و حل مشکلات احساسی و عاطفی توانمندتر هستند [3]. از آن پس این مبحث توسط افرادی همچون گلمن مورد مطالعه قرار گرفت. از جمله تعاریفی که از هوش هیجانی ارائه شده است می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
گلمن هوش هیجانی را این‌گونه تعریف می‌کند: هوش هیجانی مهارتی است که دارنده آن می‌تواند از طریق خودآگاهی، روحیات خود کنترل کننده، از طریق خود مدیریتی آن را بهبود بخشد، از طریق همدلی تأثیر آن‌ها را درک کند و از طریق مدیریت روابط به شیوه ای رفتار کند که روحیه خود و دیگران را بالا ببرد [4]. مایر و سالووی معتقدند هوش هیجانی توانایی ارزیابی، بیان و تنظیم هیجان خود و دیگران و استفاده کارآمد از آن است؛ و در نهایت بار-آن بیان می‌کند که هوش هیجانی توانایی‌های یک شخص در مواجهه با چالش‌های محیطی است و موفقیت فرد را در زندگی پیش بینی می‌کند [2].
نتایج مطالعات دو دهه اخیر نشان می‌دهد که مهارت‌های هوش هیجانی عامل اصلی در اثربخشی و موفقیت در مشاغل و فعالیت‌های مدیران و کارمندان می‌باشد [5-8]. به عقیده گلمن هوش هیجانی از سازه های چند بعدی تشکیل شده که شامل پنج بخش است:
1. خود آگاهی: شناختن هیجان‌هایی كه آن را احساس می‌کنیم و دليلش را می‌دانیم. خودآگاهي آگاه بودن از حالت رواني خود و تفكر ما درباره‌ی آن حالت است.
2. خود تنظیمی: تعادل هيجاني را خود تنظيمي گويند. گاهي از خود تنظیمی به معناي كنترل احساس‌ها و عواطف ياد می‌کنند. خود تنظیمی يك قابليت زيربنايي بوده و در كنترل رفتارهاي هيجاني نقش مهمي دارد.
3. خود انگیزشی: به معناي مولد و اثربخش بودن در زمینه‌ی كاري است. ايجاد انگيزش، توانايي انرژي دادن به ديگران و هدايت رفتار آن‌ها بوده و در معنا برخلاف داشتن روحيه اي ضعيف است. در فرايند انگيزش از هیجان‌ها به عنوان ابزاري براي رسيدن به اهداف استفاده می‌کنیم.
4. همدلی: توانايي هم دردي كردن با احساس‌های ديگران و شناخت ديدگاه آن‌ها را همدلي گويند. همدلي توانايي شناخت و نفوذ بر حالت هيجاني با آگاهي نسبت به احساس‌ها، نيازها، و علايق ديگران بوده و به معناي ديگر، وارد شدن به حريم احساس‌های ديگران است.
5. مهارت‌های ارتباطي يا اجتماعی: توانايي شناخت و هم دلي با ديگران، برقراري ارتباط اثرگذار، گوش دادن عميق و پرسيدن سؤال‌های مهم، تشريك مساعي، مربي گري و صحبت كردن از اجزاي اين مهارت محسوب می‌شود [4].
امروزه مطالعات نشان می‌دهند که عوامل هوش هیجانی می‌تواند در تصمیم گیری تأثیرگذار باشد. روش‌های عملی برای استفاده از هوش هیجانی در فرآیند تصمیم گیری شناسایی شده است و نشان می هد کاربردهای عملی از مهارت‌های هوش هیجانی می‌توانند موجب بهبود تصمیم گیری و بالا بردن نتایج آن گردد [9]. از طرفی مطالعات نیز نشان می‌دهند که میان هوش هیجانی و هوش فرهنگی رابطه وجود دارد و می‌توان از طریق مهارت‌های عملی هوش هیجانی در حوزه فرهنگ سازی نیز اقدامات مناسبی انجام داد [10].
2-2- پذیرش تکنولوژی
یکی از متداول‌ترین مدل‌هایی که در رابطه با کاربرد تکنولوژی اطلاعات طراحی شده، مدل پذیرش تکنولوژی (TAM) است. این مدل توسط دیویس در سال 1989 ارائه شده است [11]. این مدل بر اساس تئوری علت عمل (TRA) ساخته شده است. تئوری TRA با استفاده از متغیرهای مختلف، رفتارهای افراد را در شرایط خاص پیش بینی می‌کند [12]. در این تئوری نگرش به رفتار و هنجار درونی متغیرهای مستقل و نیت رفتار متغیر وابسته هستند. این دو متغیر مستقل به واکنش شخص در رابطه با چگونگی رفتار در شرایطی خاص منجر می‌شود و چنانچه نگرش به شرایط جدید مثبت باشد و هنجارهای درونی با آن شرایط سازگار باشند قصد انجام عمل محتمل‌تر و نتیجه امکان بروز رفتار مناسب با آن شرایط بیشتر خواهد بود. در سال 1991 آجزن با اضافه کردن متغیر ((کنترل رفتار درک شده)) که به معنای ادراک فرد از سختی یا آسانی رفتار است، نظریه رفتار برنامه ریزی شده (TPB) را ارائه داد [13]. این نظریه که زیربنای مدل پذیرش تکنولوژی است، ما را در شناخت بهتر آنچه که موجب پذیرش یک سیستم می‌شود کمک می‌کند. دیویس و همکارانش در مدل پذیرش تکنولوژی به دو عامل عمده که در شکل گیری افراد به استفاده از یک فناوری تعیین کننده است اشاره می‌کنند:
1.درک سهولت استفاده: میزانی که شخص معتقد است استفاده از یک سیستم خاص نیاز به تلاش زیادی جهت یادگیری ندارد. یعنی کار کردن با یک سیستم تا چه اندازه از نظر شخص راحت است.
2.درک مفید بودن: میزانی که شخص معتقد است استفاده از یک سیستم خاص بر سطح عملکرد او می‌افزاید. یعنی میزانی که یک فناوری از نظر شخص موجب می‌شود تا در شرایط مساوی از امکانات موجود بهره بیشتری ببرد [14].
شریف کامل و همکارانش با استفاده از مدل تکنولوژی دیویس پژوهشی را به منظور ارزیابی معرفی بانکداری الکترونیکی (به عنوان نوعی فناوری) انجام دادند. آنان به متغیرهای خود عنصر ((اعتماد)) را افزودند. نتایج این پژوهش نشان داد که ((اعتماد)) به عنوان متغیر مستقل تأثیر مستقیم بر ((درک مفید بودن)) و ((درک سهولت استفاده)) دارد و این دو متغیر به نوبه خود بر ((قصد رفتاری)) و ((رفتار)) و در نتیجه بر ((پذیرش تکنولوژی)) تأثیر می‌گذارند. در نهایت مدل زیر را ارائه دادند:[15]
شکل 1: مدل پذیرش تکنولوژی و اعتماد [14]
ما نیز در این پژوهش 3 عامل اعتماد، سهولت به‌کارگیری و مفید بودن را به عنوان عوامل موثر بر پذیرش تکنولوژی (آموزش الکترونیکی) در نظر گرفته‌ایم
3-2- آموزش الکترونیکی
آموزش الکترونیکی با استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات فرایند تحصیل را گسترش داده و پشتیبانی می‌کند [16].در بسیاری از مقالات مؤلفه های آموزش الکترونیکی را با مؤلفه های آموزش سنتی مقایسه و مزایا و معایب آن مورد بررسی قرار گرفته است. پیشرفت تکنولوژی در فناوری اطلاعات و ارتباطات و افزایش کاربران اینترنت در توسعه آموزش الکترونیکی تأثیر مستقیمی داشته است. فن آوری اطلاعات و ارتباطات به محیط‌ها و سیستم‌های آموزش الکترونیکی کمک می‌کند تا بهتر کار کنند [17]. انجمن فناوری اطلاعات (ITC) آموزش الکترونیکی را ارائه تحصیل و آموزش از طریق رسانه الکترونیکی مثل اینترنت، اینترانت، اکسترانت، ماهواره‌ها، نوارهای صوتی و تصویری، تلویزیون و CD/DVD تعریف می‌کند [24]. رزنبرگ آموزش الکترونیکی را بر مبنای سه ضابطه بنیادی تعریف نموده است: 1) آموزش الکترونیکی شبکه ای است که قادر است اطلاعات را منتشر کند. 2) آموزش الکترونیکی از طریق ICT توزیع می‌شود. 3) آموزش الکترونیکی فعالیت دانشجو محور را توسعه می‌دهد [19].آموزش الکترونیکی در مقایسه با آموزش سنتی منافع زیر را در بر دارد:1) آموزش در هر مکان و هر زمان، 2) هزینه و زمان کمتر برای مؤسسات، 3) آموزش بر مبنای دانشجو محور، 4) ایجاد محیطی برای یادگیری از طریق همکاری کردن، 5) ایجاد انجمن، 6) دسترسی بدون محدودیت به ابزارهای آموزش الکترونیکی، 7) به روز کردن دانش و نگهداری از آن در هر مکان [20].
نيازهاي روزافزون مردم به آموزش، عدم دسترسي آن‌ها به مراكز آموزشي، كمبود امكانات اقتصادي، كمبود آموزشگران مجرب، و هزينه‌هاي زيادي كه صرف آموزش مي‌شود، متخصصان را بر آن داشت كه با كمك فناوري‌هاي اطلاعات، روش‌هاي جديدي براي آموزش ابداع نمايند كه هم اقتصادي و باكيفيت باشند و هم بتوان با استفاده از آن، به طور همزمان جمعيت كثيري از فراگيران را تحت آموزش قرار داد. الوین تافلر می‌گوید: در قرن بيست و يكم، بی‌سوادان آن‌هايي نيستند كه نمي‌توانند بخوانند يا بنويسند، بلكه كساني هستند كه نمي‌توانند ياد بگيرند و بازآموزي كنند [21]. تحولات سريع فناوري اطلاعات و ارتباطات در دهه اخير، جهان را با يك بی سوادی- به تعبير جديد- و نياز همه‌گير به بازآموزي و يادگيري مواجه ساخته است. اقدام به صدور گواهينامه بين‌المللي كاربري رايانه يكي از اقدامات جهاني در زمينه بازآموزي است. روش‌هاي سنتي آموزش، ديگر پاسخگوي اين حجم عظيم تقاضا براي آموزش نيست. نهضت سوادآموزي الكترونيكي به جاي سوادآموزي متعارف، به عنوان يك راهكار براي گذر به جامعه اطلاعاتي مطرح شده است، با اين تفاوت كه اجراي آن به جاي بی‌سوادان جامعه، در ميان باسوادترين اقشار باشد. به طور کلی هدف آموزش الكترونيكي فراهم نمودن امكان دسترسي يكسان، رايگان و جستجوگر در دوره‌هاي درسي و ايجاد فضاي آموزشي يكنواخت براي اقشار مختلف در هر نقطه و بهينه‌سازي شيوه‌هاي ارائه مطالب درسي به منظور يادگيري عميق‌تر و جدي‌تر است. در چنين فضاي آموزشي برخلاف آموزش سنتي، افراد به اندازه توانايي خود از موضوعات بهره‌مند مي‌گردند [22]
امروزه آموزش‌های الکترونیکی توجه بسیاری از کشورهای توسعه یافته را به خود جلب کرده است به طوری که طی تحقیقاتی در مورد روند توجه به این نوع آموزش در انگلستان مشخص گردیده است که سالانه بین 300 تا 450 میلیون پند بودجه جهت گسترش این آموزش در این کشور اختصاص می‌یابد [23]. تحقیقات نشان می‌دهد که با در نظر گرفتن سه حالت آموزش الکترونیکی (به صورت آنلاین)، حالت مکمل (استفاده از آموزش‌های سنتی به عنوان مکمل) و حالت جایگزینی (استفاده از ابزارهای کمک آموزشی) در کشورهای در حال توسعه در آسیا می‌توان پیامدهای مالی بسیار مناسب و مثبتی برای این کشورها ایجاد کرد [24]. پس گسترش روزافزون این نوع آموزش در کشور ضروری به نظر می‌رسد.
3- مدل مفهومی تحقیق
چهارچوب نظری الگویی است مبتنی بر روابط تئوریک میان شماری از عواملی که در مورد مسائل مورد پژوهش با اهمیت تشخیص داده شده‌اند. این چهارچوب نظری با بررسی سوابق پژوهشی در قلمرو مسئله به گونه ای منطقی جریان پیدا می‌کند و مدل مفهومی تحقیق نیز برگرفته از همین چارچوب است. بر اساس آنچه ذکر شد مدل مفهومی تحقیق مطابق شکل (2) است.
شکل شماره (2) : مدل مفهومی تحقیق
با توجه به این مدل تحقیق فرضیه های به صورت زیر می‌باشد:
فرضیه اصلی:
هوش هیجانی کارمندان بانک‌ها رابطه مثبت و معناداری با گرایش به آموزش الکترونیکی دارد.
فرضیه های فرعی:
1. خود آگاهی کارمندان بانک‌ها رابطه مثبت و معناداری با گرایش به آموزش الکترونیکی دارد.
2. مدیریت بر عواطف کارمندان بانک‌ها رابطه مثبت و معناداری با گرایش به آموزش الکترونیکی دارد.
3. خود انگیزشی کارمندان بانک‌ها رابطه مثبت و معناداری با گرایش به آموزش الکترونیکی دارد.
4. همدلی کارمندان بانک‌ها رابطه مثبت و معناداری با گرایش به آموزش الکترونیکی دارد.
5. مهارت‌های اجتماعی کارمندان بانک‌ها رابطه مثبت و معناداری با گرایش به آموزش الکترونیکی دارد.
4- روش تحقیق
هدف از این پژوهش بررسی نقش هوش هیجانی کارمندان بانک در میزان گرایش آن‌ها به آموزش الکترونیکی می‌باشد. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش انجام توصیفی – پیمایشی می‌باشد. جهت جمع آوری اطلاعات از ابزار پرسشنامه استفاده شده است که برای جمع آوری داده های هوش هیجانی از پرسشنامه گلمن و برای داده های پذیرش آموزش الکترونیکی از پرسشنامه ساخت محقق بهره جسته‌ایم. با توزیع اولیه پرسشنامه‌ها مشخص گردید ضریب آلفای کرنباخ پرسشنامه هوش هیجانی 0.76 و ضریب آلفای کرنباخ پرسشنامه پذیرش آموزش الکترونیکی 0.83 می‌باشد که این امر پایایی پرسشنامه را تایید می‌نماید. برای آزمون روایی سؤالات از اعتبار محتوا استفاده شد که به این منظور از نظرات متخصصان، اساتید دانشگاهی و کارشناسان خبره استفاده شده است. در این مرحله پرسشنامه‌ها با همگرایی زیادی میان نظرات این متخصصان، تایید شد و بدین ترتیب اطمینان حاصل گردید که پرسشنامه همان ویژگی مورد نظر پژوهشگر را می‌سنجد. مجموع این نتایج نشان می‌دهد که پرسشنامه دارای پایایی و روایی مناسبی می‌باشد.
جامعه آماری این تحقیق را کارمندان بانک‌های استان البرز تشکیل می‌دهند. حجم نمونه طبق فرمول زیر محاسبه گردید:
فرمول شماره (1)
در فرمول بالا و سطح اطمینان 95% (zα/2 = 1.96)، انحراف معیار نمونه اولیه (s = 0.2280)، درصد خطای مجاز (ԑ = 0.05)، تعداد نمونه (n) می‌باشد. با توجه به احتمال ریزش تعداد 100 پرسشنامه توزیع گردید. برای تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده و آزمون فرضیات از آزمون همبستگی اسپریمن و رگرسیون چندگانه استفاده شده است.
5- تجزیه و تحلیل داده‌ها
اطلاعات عمومی پاسخ دهندگان به صورت زیر می‌باشد:
جنسیت: 47.4% زن و 52.6% مرد
پست سازمانی: 7.6% ریاست شعبه، 19% معاونت شعبه و 73.4% کارمند
سن: 46.3% بین 21 تا 30 سال، 21.3% بین 31 تا 40 سال، 10% بین 41 تا 50 سال و 22.4% بالاتر از 50 سال
تحصیلات: 12.3% زیر دیپلم، 28.8% دیپلم و فوق دیپلم، 16.3% لیسانس، 28.8% فوق لیسانس و 13.8% دکترا و بالاتر
سابقه کار: 10.5% زیر 5 سال، 20.5% بین 5 تا 10 سال، 42.8% بین 11 تا 15 سال، 11.3% بین 16 تا 20 سال و 14.9% بالاتر از 20 سال
آزمون فرضیه‌ها با ضریب همبستگی اسپریمن مورد سنجش قرار گرفت که نتایج به دست آمده به صورت جدول زیر می‌باشد:
جدول شماره (1) : نتایج آزمون فرضیات
فرضیه های پژوهش | ضریب همبستگی اسپیرمن | sig | معنی دار در سطح | نتیجه |
فرضیه اصلی | 575. | 000. | 05. | اثبات فرضیه |
فرضیه فرعی 1 | 504. | 000. | 05. | اثبات فرضیه |
فرضیه فرعی 2 | 489. | 000.
| 05. | اثبات فرضیه |
فرضیه فرعی 3 | 412. | 000. | 05. | اثبات فرضیه |
فرضیه فرعی 4 | 484. | 000. | 05. | اثبات فرضیه |
فرضیه فرعی 5 | 520. | 000. | 05. | اثبات فرضیه |
نتایج حاصل نشان می‌دهند که تمام فرضیه‌ها اثبات شده‌اند. فرضیه های پژوهش به وسیله رگرسیون چندگانه به روش stepwise مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته‌اند که نتایج حاصل مطابق جدول زیر می‌باشد:
جدول شماره (2) : نتایج ضریب همبستگی چندگانه
خطای استاندارد برآورد شده | ضریب تعیین تعدیل شده | ضریب تعیین | ضریب همبستگی چندگانه | مدل |
20246/5 | 236/0 | 246/0 | 496/0 | 1 |
10320/5 | 265/0 | 284/0 | 533/0 | 2 |
1. متغیر پیش بینی ضریب ثابت و خود انگیزشی
2. متغیر پیش بینی ضریب ثابت، خود انگیزشی و خودآگاهی
همان طور که در جدول فوق قابل مشاهده است، شدت رابطه خود انگیزشی با میزان گرایش کارکنان به پذیرش آموزش الکترونیکی 0.496 می‌باشد. که این میزان با ورود متغیر خودآگاهی 0.533 افزایش یافته است. ولی ورود متغیر های مدیریت بر عواطف، مهارت اجتماعی و همدلی باعث افزایش همبستگی نشده و از معادله نهایی کنار گذاشته شده‌اند. ستون ضریب تعیین حاکی از این است که مدل 2 که مدل نهایی است 0.284 تغییرات گرایش کارکنان به آموزش الکترونیکی، به وسیله دو متغیر خود انگیزشی و خودآگاهی قابل توضیح است.
جدول شماره (3) : نتایج ضریب تغییر
احتمال t | مقدار t | ضریب استاندارد | خطای ضریب استاندارد | ضریب تغییر | شاخص آماری
متغیرها |
003/0 | 044/3 |
| 714/4 | 351/14 | مقدار ثابت |
012/0 | 580/2 | 328/0 | 285/0 | 736/0 | خود انگیزشی |
047/0 | 016/2 | 257/0 | 258/0 | 521/0 | خودآگاهی |
نتایج بدست آمده از تحلیل رگرسیون گام به گام نشان می‌دهد که دو متغیر خود انگیزشی و خودآگاهی، به عنوان متغیر های پیش بینی، معیار ورود به معادله نهایی رگرسیون، برای توضیح تغییرات میزان گرایش کارکنان به پذیرش آموزش الکترونیکی را دارند. جدول فوق، ضرایب رگرسیون و آزمون t برای آزمودن این ضرایب و سطح معنی داری هر یک را نشان می‌دهد و ستون ضرایب استاندارد نیز نشانگر این است. که با تغییر یک انحراف معیار در خود انگیزشی، 328/0 انحراف معیار در میزان گرایش کارکنان به پذیرش آموزش الکترونیکی رخ خواهد داد. به همین ترتیب به ازای یک انحراف معیار در خودآگاهی، 257/0 در میزان گرایش کارکنان به پذیرش آموزش الکترونیکی رخ خواهد داد. در نهایت بر اساس نتایج رگرسیون گام به گام انجام شده، معادله رگرسیون به شرح زیر است:
351/14+ (خودآگاهی) 521/0+ (خود انگیزشی) 736/0= y
6- نتیجه گیری و پیشنهادات
در این پژوهش سعی بر آن بود که نقش هوش هیجانی کارمندان بانک بر گرایش به پذیرش آموزش الکترونیکی مورد بررسی قرار بگیرد. به همین منظور تأثیر پنج بعد هوش هیجانی بر گرایش به آموزش الکترونیکی مورد بررسی قرار گرفت که مشخص گردید تمامی این پنج بعد که عبارتند از : خودآگاهی، مدیریت بر عواطف، خود انگیزشی، همدلی و مهارت‌های اجتماعی تأثیر مثبتی بر گرایش به آموزش الکترونیکی دارند. در میان این پنج بعد دو بعد خودآگاهی و خود انگیزشی، به عنوان متغیر های پیش بینی، معیار ورود به معادله نهایی رگرسیون، برای توضیح تغییرات میزان گرایش کارکنان به پذیرش آموزش الکترونیکی را دارند. به عبارتی دو بعد خودآگاهی و خود انگیزشی می‌توانند بیشترین تأثیر را بر گرایش به آموزش الکترونیکی داشته باشند. به طور کلی می‌توان چنین بیان کرد که هوش هیجانی کارکنان به عنوان یکی از ابعاد روان‌شناختی یک انسان می‌تواند تا حد زیادی بر روی پذیرش یا عدم پذیرش پدیده ای نوظهور تأثیرگذار باشد. با توجه به نتایج به دست آمده و تعاریفی که در بخش مبانی نظری درباره این ابعاد ارائه شد می‌توان پیشنهادات زیر را جهت گرایش بیشتر کارمندان بانک‌ها به آموزش الکترونیکی ارائه داد:
1. برگزاری سمینارهایی جهت آشنایی کارکنان با فضای عاطفی محیط کار در راستای پذیرش تغییرات، تکنولوژی و آموزش‌های مجازی
2. تاکید بر روی نکات مثبت آموزش‌های الکترونیکی از طریق سخنرانی‌ها، پوسترها و مشوق‌های کوتاه مدت، در راستای ایجاد فضای روانی مناسب برای کارکنانی که میل به گذراندن دوره های آموزش مجازی دارند.
3. جایابی مجدد در سازمان برای کارمندان و قرار دادن افرادی با درجه خود انگیزشی بالا در بین سایر کارکنان هر بخش در جهت تبلیغ و تشویق استفاده از تکنولوژی‌های جدید در فضای آموزشی.
4. استفاده از روانشناسان کار و برگزاری جلساتی با کارکنان قبل از ورود تغییرات آموزشی از روش سنتی به روش الکترونیکی
5. جایگزین کردن نیروهای جوان به جای نیروهای قدیمی در واحدهای آموزشی.
6. اجرای آزمایشی دوره های مجازی برای افراد داوطلب به منظور ملموس نمودن مزایا و سهولت استفاده از این نوع آموزش برای سایر کارکنان.
مراجع
[1] Francisco, J. Garcia, Penalvo, Advances in E-learning: experiences and methodologies, United States of America, Information science references' (an imprint of IGI Global Group) , 2008
[2] Mayer, J.D. Salovey, P. Caruso, D.R, Emotional intelligence meets traditional standards for an intelligence, Journal of intelligence,1999, 27, pp: 267-269
[3] Hein, S. Importance of emotions and scenes , www.eqi.org , 2004
[4] Golman D. Emotional Intelligence: Why It Can Matter More than IQ. London: Bloomsbury; 1995.
[5] Garvin J, Kerr R, Heaton N, Boyle E. emotional intelligence Leadership effectiveness. Journal of leadership & organization development 2006; 27(4): 265-79.
[6] Golman D. Leadership that gets results. Journal of Harvard Business Review 2000; 93-102.
[7] Palmer B, Walls M, Bargess Z, Stough C. Emotional intelligence and effective leadership. Journal of leadership & organization development 2001; 22(1): 5-10.
[8] Rosete D, Ciarrochi J. Emotional intelligence and its relationship to workplace performance outcomes of leadership effectiveness. Journal of leadership & organization development 2005; 26(5): 388-99.
[9] James D. Hess, Arnold C. Bacigalupo, Enhancing decisions and decision-making processes through the application of emotional intelligence skills, Management Decision ,2011, Vol. 49 Iss: 5, pp.710 - 721
[10] Taewon Moon, Emotional intelligence correlates of the four-factor model of cultural intelligence, Journal of Managerial Psychology,2010, Vol. 25 Iss: 8, pp.876 - 898
[11] Davis, F.D., Bagozzi, R.P., & Warshaw, P.R. User acceptance of computer technology: A comparison of two theoretical models. Management Science, 1989, Vol.:35, No.8, pp.982-1003.
[12] Fishbein, M., & Ajzen, I. Belief, attitude, intension and behavior: An introduction to theory and research, Reading, MA: Addison Wesley, 1975
[13] Dillon, A.. User Acceptance of Information Technology. In W. Karwowski (ed). Encyclopedia of Human Factors and Ergonomics. London: Taylor and Francis.2001
[14] Venkatesh, V., Morris, M.G., Davis, G.B., & Davis, F.D. User acceptance of information technology: toward a unified view. MIs Quarterly,2003, Vol. 27, No3, pp. 425-478.
[15] Kamel, S., & Hassan, A. Assessing the introduction of electronic banking in Egypt using the technology acceptance model. Annals of Cases onInformation Technology, 2003, No.5, pp.1-25.
[16] Bose, K. An e-learning experience – a written analysis based on my experience an e-learning pilot project. Campus – wide information system,2003, 20(5), 193-199
[17] Smeets, E. Does ICT contribute to powerful learning invironments in primary education? Computers & Education , 2005, 44(3), 343-355
[18] Waits, T. Lewis, L. Distance education at degree- granting postsecondary institutions. Washington, DC: National Center for Education Statistics , US, Department of Education.2003, 200-201
[19] Rosenberg , M, J. E-learning , strategies for delivering knowledge in the digital age. New York, McGrawHill, 2001
[20] Liaw , S. S. Huang, H. M. & Chen D. G. Surveying instructor and learner attitudes towards e-learning Computers & Education ,2007, 49(4) , 1066-1080
[21] یزدیان ، ابوالفضل ، ضرورت استفاده از آموزش الکترونیکی ، اولین همایش آموزش الکترونیکی ، سازمان مدیریت صنعتی ، 1383
[22] شجاعی پور ، شهریار ، چالش ها و راهکارها در آموزش الکترونیک ، www.hawzah.net ، 1390
[23] Bob Little, E-learning flowers in the UK, Industrial and Commercial Training, 2010, Vol. 42 Iss: 3, pp.135 – 138
[24] Kunal Sharma, Financial implications of implementing an e-learning project, Journal of European Industrial Training ,2011, Vol. 35 Iss: 7, pp.658 - 686
