طراحی مدل کارآفرینی سازمانی در صنایع نساجی ایران
الموضوعات :علی اکبر شرافتی نژاد 1 , سیدمجتبی سجادی 2 , حمیدرضا قاسمی 3 , شیلا شهیدی 4 , مصطفی علیمیری 5 , سیداحمد موسوی شوشتری 6
1 - گروه کارآفرینی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی قزوین، ایران
2 - مهندسی صنایع، دانشکده کارآفرینی، دانشگاه تهران، ایران
3 - مدیریت دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی اراک، ایرا
4 - مهندسی نساجی، دانشگاه آزاد اسلامی اراک، ایران
5 - مدیریت سیاستگذاری عمومی، دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران، ایران
6 - مهندسی نساجی، دانشکده مهندسی نساجی دانشگاه صنعتی امیرکبیر،تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: کارآفرینی سازمانی, صنعت نساجی, مدل کارآفرینی,
ملخص المقالة :
کارآفرینی عامل رشد و توسعه اقتصادی در بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه محسوب میشود، این مهم در نتیجه جدیت و پشتكار در استفاده بهینه از فرصتها به دست میآید. در نتیجه این امر میتوان اذعان کرد، کارآفرینان صنایع مختلف به عنوان طلایه داران موفقیتهای تجاری در جامعه محسوب میشوند زیرا، توانایی استفاده از فرصتها را دارا بوده و قادر به ایجاد ابتكار و خلاقیت در سازمان میباشند. کارآفرینی در صنایع مختلف اهمیت بسزایی در ارتقاء و پیشرفت آن سازمان دارد، با توجه به اهمیت بسیار زیاد البسه و منسوجات در جامعه و اقتصاد مردم در کشورهای مختلف و نقش بسیار مهم آن در کشور ایران، بررسی کارآفرینی سازمانی در صنعت نساجی مورد مطالعه قرار گرفت. این تحقیق در قالب مصاحبه عمیق از چندین شرکت مختلف نساجی و خبرگان این صنعت و خبرگان دانشگاهی صورت گرفت و شناسائی مؤلفههای کارآفرینی سازمانی در صنعت نساجی از طریق مصاحبه هایی در قالب 46 پرسش مختلف طراحی و مطالعه گردید، که پس از 12 مصاحبه اشباع نظری حاصل گردید. مصاحبههای صورت گرفته از طریق نرمافزار اطلس کدگذاری گردیدند و بر اساس کدهای به دست آمده، مدل کارآفرینی سازمانی در صنعت نساجی ایران ارائه شد. نتایج این مطالعه نمایانگر نقش شگرف عوامل ساختاری و محیطی موجود در صنایع نساجی و نیز استراتژی و مؤلفههای کارآفرینی سازمانی بر صنایع نساجی بود.
1. اکبرزاده، زینالعادین و همکاران، شاخصهای چابکی سازمانی با استفاده از تکنيك تصميمگيری ارزیابی چند معيارۀ فازی، فصلنامه نوآوری و ارزشآفرینی دانشگاه صنعتی امیرکبیر، بهار 1394.
2. محمدی حسینی، سید احمد و همکاران، بررسی نقش یادگیری سازمانی در افزایش عملکرد نوآوری، فصلنامه نوآوری و ارزشآفرینی دانشگاه صنعتی امیرکبیر، بهار 1393.
3. یدالهی، جهانگیر و همکاران؛ عزیزی زیارت، امید؛ خواستار، حمزه (1388). "بررسی رابطه بین ساختار و کارآفرینی سازمانی"، توسعه کارآفرینی، 2(3):55-80.
4. نصر اصفهانی، علی و همکاران، (1395). "بررسی تأثیر ظرفیت جذب دانش بر کارآفرینی سازمانی"، توسعه کارآفرینی، 9(2):377-395.
5. وکیلی، یوسف و همکاران، (1395)، "تبیین نقش اشتراک دانش بر دوسوتوانی سازمانی: نقش میانجی ظرفیت جذب شرکت"، توسعه کارآفرینی، 9(3):573-591.
6. Antoncic, Bostjan. Hisrich, Robert. (2001). “Entrepreneurship: Construct refinement and cross- cultural validation”, Journal of Business Venturing, 16:1, PP 495- 527.
7. Awasthi, Dinesh. (2011). “Approaches to entrepreneurship development: The Indian experience”, Journal of Global Entrepreneurship Research, 1:2, PP 107-123
8. Belousova, Olga. Gailly, Benoît. Basso, Olivier. (2010). “A conceptual model of corporate entrepreneurial behavior (Interactive paper)”, Journal of Frontiers of Entrepreneurship Research, 30:17, PP 1- 14.
9. Burgelman, Robert A. (2014). “Corporate entrepreneurship and strategic management: Insights from a process study”, Management Science, 29:12, PP 1349-1364.
10. Chua, Alton. Lam, Wing. (2005). “Why KM projects fail: a multi-case analysis”, Journal of Knowledge Management, 9:3, 6-17.
11. Chen, Jin. Zhu, Zhaohui. Anquan, Wang. (2005). “A system model for corporate entrepreneurship”, International Journal of Manpower, 26:6, PP 529- 543
12. Choonwoo, Lee. Kyungmook, Lee. Pennings, Johannes M. (2004). “Internal capabilities, external linkages, and performance: a study on technology-based Korean ventures”.
13. Colabi, Amir. Mohammad. Khajeheian, Datis. (2018). “Strategic renewal in corporate entrepreneurship context”.
14. Cornwall, Jeffrey R. Perlman, Baron. (1990). “Organizational entrepreneurship”. McGraw-Hill/Irwin.
15. Fry, Fred L. (1993). “Entrepreneurship: A planning approach”, United States: South-Western Educational Publisher.
16. Fu-Lai Yu, Tony. (2001). “Toward a theory of the entrepreneurial state”, International Journal of Social Economics, 28:9, PP 7-14
17. Heinonen, Jarna. Korvela, Kaisu. (2003). “How about measuring entrepreneurship”, Turku School of Economics and Business Administration. Turku, Finland, PP 1-18.
18. Hindle, Kevin. (2010). “Skillful dreaming: testing a general model of entrepreneurial process with a specific narrative of venture creation”, An Issue about The Republic of Tea, 97.
19. Hisrich, Robert. (2005). “Entrepreneurship”, Boston": McGraw-Hill Publisher.
20. Hornsby, Jeffrey S. Kuratko, Donald F. Shepherd, Dean A. Bott, Jennifer P. (2009). “Managers’ corporate entrepreneurial actions: examining perception and position”, Journal of Business Venturing, 24:3, PP 236-247.
21. Hurley, Amy E. (1999). “Incorporating feminist theories in to sociological theories of entrepreneurship”, Women in management review, 14:2, PP 2-7.
22. Kearney, Claudine. Hisrich, Robert. Roche, Frank. (2008). “A conceptual model of public sector corporate entrepreneurship”, International Entrepreneurship Management Journal, 4:1, PP 295-313.
23. Kuratko, Donald F. Hornsby, Jeffrey S. Bishop, James W. (2005). “Managers’ corporate entrepreneurial actions and job satisfaction”, International Entrepreneurship and Management Journal, 1:2, PP 275- 291.
24. Kuratko, Donald F. Ireland, R. Duane. Covin, Jeffrey G. Hornsby, Jeffrey S. (2005). “A model of middle-level managers’ entrepreneurial behavior”, Entrepreneurship:Theory & Practice, 29:6, PP 699-716.
25. Kuratko, Donald F. (2007). “Corporate entrepreneurship”, Foundations and Trends in Entrepreneurship, 3:2, PP1-65.
26. Marques, Carla Susana. Ferreria, João. (2009). “SME innovation capacity, competitive advantage and performance in a traditional industrial region of Portugal”, J. Technol. Manage. Innovat, 4, PP 53-68.
27. Miller, Danny. Friesen, Peter H. (1982). “Innovation in conservative and entrepreneurial firms: two models of strategic momentum”, Strategic Management Journal, 1, PP 1-25.
28. Miles, Morgan P. Munilla, Linda S. Darroch, Jenny. (2009). “Sustainable corporate entrepreneurship”, Journal of International Entrepreneurship and Management, 5:1, PP 65- 76.
29. Philpott, Kevin. Dooley, Lawrence. O’Reilly, Caroline. Lupton, Gary. (2011). “The entrepreneurial university: Examining the underlying academic tensions”, Technovation, 31, PP 161-170.
30. Prince, Yvonne M. Hessels, S. Jolanda A. Verhoeven, Wim H.J. (2004). “Factors influencing export development of Dutch manufactured products”, Business & Policy Research, Zoetermeer.
31. Sakhdari, Kamal. Burgers, Henri. Davidsson, Per. (2014). “Capable but not able: the effect of institutional context and search breadth on the absorptive capacity-corporate entrepreneurship relationship”, Australian Centre for Entrepreneurship research exchange conference proceedings. Queensland University of Technology, PP 1-21.
32. Sakhdari, Kamal. Burgers J. Henri. (2018). “The moderating role of entrepreneurial management in the relationship between absorptive capacity and corporate entrepreneurship: an attention-based view”, International Entrepreneurship and Management Journal 14:4, 927-950.
33. Sakhdari Kamal. Jalali Bidakhavidi Erfan. (2016). “Underground innovation: How to encourage Bootlegging employees to disclose their good ideas”, Technology Innovation Management Review, 6:3, PP 5-12.
34. Scheepers, M., Hough, J., Bloom. J. (2008). “Nurturing the corporate entrepreneurship capability”, Journal of Southern African Business Review, 12:3, PP 87- 119.
35. Stevenson, Howard H. Roberts, Michael. Grousbeck, Harold Irving. (1985). “New business ventures and the entrepreneur”, Homewood: Irwin. 36. Stoner, James F. Freeman, R. Edward. Gilbert, Daniel R (1995). “Management”, New York: Prentice-Hall Publishers.
37. Ucbasaran, Deniz. Westhead, Paul. Wright, Mike. (2001). “The focus of entrepreneurial research: Contextual and process issues”, Entrepreneurship Theory and Practice, 25:4, PP 57- 80.
38. Wang, Wenjun. Lu, Wei. Kent Millington, John. (2011). “Determinants of entrepreneurial intention among college students in China and US”, Journal of Global Entrepreneurship Research, 1:1, PP 35-44.
39. Wiklund, Johan. Patzelt, Holger. Shepherd Dean A. (2009). “Building an integrative model of small business growth,” Small Business Economics, 32:4, 351-374.
40. Ziyae, Babak. (2018). “Presenting a model of corporate entrepreneurship with corporate approach”, World Journal of Entrepreneurship, Management and Sustainable Development, 14:4, 342-352.
طراحی مدل کارآفرینی سازمانی
در صنایع نساجی ایران
*علی اکبر شرافتینژاد ** سیدمجتبی سجادی ***حمیدرضا قاسمی
**** شیلا شهیدی *****مصطفی علیمیری ****** سیداحمد موسوی شوشتری
* دانشجوی دکتری، گروه کارآفرینی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی قزوین، ایران
** دکترای مهندسی صنایع، دانشیار دانشکده کارآفرینی، دانشگاه تهران، ایران
*** دکترای تخصصی مدیریت دولتی، استادیار دانشگاه آزاد اسلامی اراک، ایران
**** دکترای تخصصی مهندسی نساجی، دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی اراک، ایران
***** دکترای تخصصی مدیریت سیاستگذاری عمومی، استادیار دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران، ایران
****** دکترای تخصصی مهندسی نساجی، استاد تمام دانشکده مهندسی نساجی دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران، ایران
تاریخ دریافت: 13/12/1397 تاریخ پذیرش: 28/06/1398
چکیده
کارآفرینی عامل رشد و توسعه اقتصادی در بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه محسوب میشود، این مهم در نتیجه جدیت و پشتكار در استفاده بهینه از فرصتها به دست میآید. در نتیجه این امر میتوان اذعان کرد، کارآفرینان صنایع مختلف به عنوان طلایه داران موفقیتهای تجاری در جامعه محسوب میشوند زیرا، توانایی استفاده از فرصتها را دارا بوده و قادر به ایجاد ابتكار و خلاقیت در سازمان میباشند. کارآفرینی در صنایع مختلف اهمیت بسزایی در ارتقاء و پیشرفت آن سازمان دارد، با توجه به اهمیت بسیار زیاد البسه و منسوجات در جامعه و اقتصاد مردم در کشورهای مختلف و نقش بسیار مهم آن در کشور ایران، بررسی کارآفرینی سازمانی در صنعت نساجی مورد مطالعه قرار گرفت. این تحقیق در قالب مصاحبه عمیق از چندین شرکت مختلف نساجی و خبرگان این صنعت و خبرگان دانشگاهی صورت گرفت و شناسائی مؤلفههای کارآفرینی سازمانی در صنعت نساجی از طریق مصاحبه هایی در قالب 46 پرسش مختلف طراحی و مطالعه گردید، که پس از 12 مصاحبه اشباع نظری حاصل گردید. مصاحبههای صورت گرفته از طریق نرمافزار اطلس کدگذاری گردیدند و بر اساس کدهای به دست آمده، مدل کارآفرینی سازمانی در صنعت نساجی ایران ارائه شد. نتایج این مطالعه نمایانگر نقش شگرف عوامل ساختاری و محیطی موجود در صنایع نساجی و نیز استراتژی و مؤلفههای کارآفرینی سازمانی بر صنایع نساجی بود.
کلید واژهها: کارآفرینی سازمانی، صنعت نساجی، مدل کارآفرینی.
مقدمه
امروزه، نوآوری عامل رقابت پذیری در طولانی مدت محسوب میشود، نوآوری عاملی ضروری در افزایش تولید قلمداد میشود. بعلاوه، نوآوری عامل ارتقاء اقتصاد دانشی مطرح میگردد اما بینش سنتی از فرایند نوآوری درحال دگرگونی است، الگوهای قدیمی کارایی خود را در زمینه نوآوری از دست داده و این فرایند به عنوان سیستم و شبکهای متشکل از ابعاد و عناصر گوناگون مطرح میشود. براساس مطالعات جدید در این بخش، همکاری بین بخشهای صنعت و دانشگاه در راستای ارتقای نوآوری ضرورت دارد (Philpott et al., 2011). فرآیند کارآفرینی دارای زیر بخشهای نگرشی و رفتاری میباشد. از لحاظ نگرشی، تمایل یک فرد و یا سازمان در جهت بهره بری از فرصتها و ایجاد تغییرات میباشد و از لحاظ رفتاری، اقداماتی برای شناسایی و سنجش یک فرصت است (Stevenson et al., 1985; Miller 1982). به طور کلی میتوان کارآفرینی را نیروی برهم زننده اقتصاد دانست، کارآفرینی در جهت ایجاد موقعیتهای مناسب، موقعیتهای اقتصادی و اجتماعی را دچار دگرگونی میکند (Wang et al., 2011; Hurley, 1999; Awasthi, 2011; Fu and Yu, 2001). صنعت نساجی همواره به عنوان رکنی اساسی در هر جامعه قلمداد میگردد. اهمیت این صنعت تا جایی میباشد، که بسیاری از کشورهای جهان پیشرفت اقتصادی خود را بر اساس آن پایه گذاری مینمایند. صنعت نساجی و روند رو به نزول آن در بخشهای مختلف صنعتی و اقتصادی كشور مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. كارشناسان فعال در صنعت نساجی بنا بر نظریات و دیدگاههای خود، راه حلهای گوناگونی را ارائه داده اند. مسئله بسیار مهم در این زمینه این است که، صنعت نساجی در حال نابودی میباشد و بایستی برای رهایی آن چارهای یافت. در نتیجه این امر، مشكلات صنعت نساجی باید شناسایی و عواملی كه باعث این وضعیت شده است، مشخص گردد و راه حلی بهینه برای حل آن یافت شود (Marques and Ferreria, 2009). کارآفرینی سازمانی کوششی در جهت ایجاد ذهنیت و مهارت کارآفرینانه و وارد کردن این ویژگی و ذهنیت در درون فرهنگ و برنامهها و نیز فعالیتهای سازمان میباشد (Stoner et al., 1995). کارآفرینی سازمانی اصطلاحی میباشد که درون مایه آن از کسب وکار بوده و به معنی توانایی در استفاده از منابع با شگردهای جدید است و در راستای این امر، خلق محصولات و خدمات جدید در محیط سازمانی صورت میگیرد. در نگاهی بسیار کلی کارآفرینی سازمانی مرتبط با توسعه قابلیتها و تواناییها و استفاده مناسب از فرصتهای ایجاد شده در درون یک سازمان میباشد. بر مبنای تعاریف ارائه شده، سازمانی را کارآفرین میدانند که بیش از دیگر سازمانها به ایجاد محصولات و بازارهای جدید نایل میشود. درکارآفرینی سازمانی، افراد کارآفرین درقالب یک تیم در داخل یک سازمان، به نوآوری و پیشگامی همراه با ریسک مبادرت مینمایند (Hornsby et al., 2009; Kearney et al., 2008). جهت ایجاد نوآوری در سازمان و اثرات مثبت آن بر کسب وکار و عملکرد سازمانها نظریات بی شماری تاکنون ارائه شده است و در بسیاری از این مطالعات نقش نوآوری در سازمان و اثر مثبت آن بر کسب وکار مشخص شده است (Wiklund et al., 2009). تاکنون پژوهش هایی در زمینة مدلهای فرایند کارآفرینی صورت پذیرفتهاند که بسیاری از آنها از نظر روش علمی بدون اشارة صریح به زیربنای نظری خود انجام گرفتهاند و البته به دلیل ایستایی و چارچوب مفهومی حاکم بر آنها انتقادهایی به آنها شده است و نتایج آنها نیز کمتر برای اهل عمل و کارآفرینان کاربردی بوده است. این پژوهشها دچار کلی نگری و بی دقتی در مؤلفههای فرایند هستند و ویژگیها و محیط ویژة هر کسب وکار را لحاظ نکرده اند. همچنین، تاکنون پژوهشی در این زمینه در هیچ یک از رشته های صنعت نساجی کشور و با توجه به فضای کسب وکار جاری و عوامل مؤثر ویژه ی یک رشته صنعت به صورت اکتشافی در ایران انجام نگرفته است؛ بنابراین، از این نظر نقص عمدهای در پژوهشهای جاری به ویژه در ایران وجود دارد. در این راستا، با توجه به اهمیت بسیار بالای صنعت نساجی در ایران به عنوان یک صنعت قدیمی و لزوم ایجاد تحول در آن، که هدف اصلی پژوهش ارائه مدل کارآفرینی سازمانی در صنعت نساجی ایران میباشد.
ادبیات تحقیق
نوآوری به سازمانها کمک میکند تا در بازارهای پویا به مقابله با تلاطم محیط خارجی بپردازند و به اهداف بلندمدت دست یابند (محمدی حسینی و همکاران، 1392). پژوهشگران مختلف در زمینه مفاهیم مرتبط با کارآفرینی سازمانی تعاریف گوناگونی را ارائه کرده اند. در کارآفرینی سازمانی، سازمان کارآفرین، نگرش کارآفرینی را تعقیب میکند و زمینههای ترغیب و مبادرت به کارآفرینی در سازمان را فراهم میکند. کارآفرینی سازمانی شامل ابداع در تولید محصول و ارائه خدمات و نیز ریسک پذیری میباشد (Hisrich and Sheperd, 2005). بررسی پژوهشهای مختلف در زمینه کارآفرینی نشان میدهد، این پدیده دارای مفهومی چندبعدی و پیچیده میباشد و مؤلفهها و شاخصهای گوناگونی دارد. در این زمینه اسچیپرز و همکاران و نیز میلز و همکاران این مؤلفهها را شامل چهار بعد، نوآوری، پیشگامی، نوسازی راهبردی و ریسک پذیری در نظر گرفتهاند (Scheepers et al., 2008; Miles et al., 2009). در راستای بررسی مؤلفههای موثر بر کارآفرینی سازمانی، پژوهشگران این حوزه مطالعات بسیار گستردهای را انجام داده اند. بر اساس نتایج تحقیق یداللهی و همکاران 1388 بین ابعاد ساختار سازمانی یعنی رسمیت، پیچیدگی و تمرکز سازمانی با ابعاد کارآفرینی سازمانی شامل نوآوری، خطرپذیری و پیشگام بودن رابطه معناداری وجود دارد. همچنین بر اساس نتایج تحقیق فرای در سال 1993، مهمترین موانع توسعه کارآفرینی سازمانی، نظارت و کنترل شدید، عدم سیستم پاداش دهی و تشویق برای کارکنان، رشد فرهنگ سازمانی محافظ کارانه و توجه به منافع کوتاه مدت در سازمان میباشد. فرای در این تحقیق موانع مرتبط با ایجاد کارآفرینی سازمانی را به وضوح نشان داد (Fry, 1993). چابکی این امکان را برای سازمانها فراهم میآورد که با ارائۀ پاسخهای سریع، نوآورانه و خلاق، بقای خود را در محیطهای پیچیده و دائماً در حال تغییر امروزی تضمین کنند (اکبرزاده و همکاران، 1394). رابطه میان برنامههای توسعه کارآفرینی و رضایت شغلی مطالعهای بود که مورد توجه کوراتکو و همکارانش قرار گرفت. وی و همکاران نشان دادند، متغیر رضایت شغلی کارکنان اثر مستقیمی بر کارآفرینی سازمانی دارد، این در حالی میباشد که، سایر متغیرها از قیبل حمایت مدیریت، تشویق و ترغیب کارکنان، نبود محدودیتهای زمانی و رفع محدویتهای سازمانی، به صورت غیر مستقیم از طریق متغیر رضایت شغلی، بر کارآفرینی سازمانی تأثیرگذار میباشند (Kuratko et al., 2005). چن و همکاران به بررسی بخش دیگری در زمینه کارآفرینی سازمانی پرداختند. آنها به دنبال طراحی مدلی نظام مند در جهت توسعه کارآفرینی سازمانی بودند. نتایج تحقیق نشانگر این حقیقت بود که، بین کارآفرینی سازمانی و عواملی از قیبل حمایت مدیریت، تواناییهای کارآفرینی کارکنان، ساختار سازمان، تدوین راهبردهای کارآفرینی در سازمان و شرایط محیطی، رابطة مثبت و معنی داری وجود دارد (Chen et al., 2005). در این راستا نتایج تحقیقی دیگر نشان داد، بین ظرفیت کارآفرینی سازمانی با چهار عامل، پشتیبانی مدیریت، فرهنگ سازمانی، تعهد کارکنان، سیستم پاداش دهی و تشویق در بین کارکنان، رابطة مثبت و معنی داری وجود دارد و با عوامل محدودیتهای سازمانی رابطة منفی و معنی داری وجود دارد (Scheepers et al., 2008). طراحی مدل در زمینه کارآفرینی سازمانی موردی بود که محققان بسیاری همانگونه که اشاره شد در رابطه با آن مطالعاتی را انجام دادند. در این زمینه بلوسوا و همکاران در سال 2010 تحقیقی در رابطه با طراحی مدلی برای توسعه رفتارهای کارآفرینان در سازمان انجام دادند. نتایج نشان داد، بین کارآفرینی سازمانی با پشتیبانی مدیریت، آموزش کارکنان، فرهنگ سازمانی، عوامل ساختاری و عوامل محیطی رابطة مثبت و معنی داری وجود دارد (Belousova et al., 2010). ارایه مدل کارآفرینی در سازمانهای پیچیده و بزرگ مورد توجه رابرت بورلگلمن قرار گرفت. این تحقیق در سال 1983 انجام پذیرفت، این مطالعه مطالب کلیدی را عنوان کرد. وی نشان داد، کارخانهها و شرکتها نیازمند هردو عامل تنوع و نظم در فعالیتهای استراتژیک خود میباشند، وی این امر را لازمه پایداری و ماندگاری این شرکتها دانست. در ادامه وی برنقش تنوع مدیریتی تاکید کرد. وی بر این نکته اذعان شد که، روشهای مدیریتی جدید و ترتیبهای ادارای خلاقانه باید همراه با سهولت در همکاری و مشارکت بین افراد فعال در کارآفرینی و سازمانهای فعال در این بخش باشد (Burgelman, 2014). سخدری و همکارانش در مطالعه دیگری در زمینه تعامل میان تجارت سازمانی و تحقیقات خارجی بررسی هایی را انجام دادند و اثر آن را در ارتقا سطح کارآفرینی سازمانی بررسی کردند. وی در نتیجه تحقیقاتش که شامل 331 مورد بود نشان داد، تعامل و همیاری مثبت میان ظرفیت جذب و کارآفرینی سازمانی برای شرکت هایی که محدوده دانش تحقیقات خارجی گستردهای دارند، بسیار بیشتر است. وی در تحقیق خود ملاحظه کرد، ظرفیت جذب به شکل فوق العاده مثبتی میتواند کارآفرینی سازمانی را متاثر کند. در مطالعه دیگری که توسط نصر اصفهانی و همکاران (1395) انجام شد مشخص شد ظرفیت جذب از طریق کارآفرینی سازمانی بر عملکرد نوآورانه شرکتها تأثیر دارد. در تحقیق دیگری توسط وکیلی و همکاران 1395 انجام شد، مشخص شد اشتراک دانش و ظرفیت جذب شرکت تأثیر مثبت و معناداری بر دو سوتوانی سازمانی دارد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد، با استفاده از استراتژی و رویکردهای کارآفرینی سازمانی، نظارت سازمانی در صنعت حق العمل کاری (دلالی) افزایش خواهد یافت. (Ziyae, 2018). در مطالعهای که توسط امیر محمد کُلابی و همکاران صورت گرفت، 4 شرکت کارآفرینی در بخش کاشی و سرامیک مورد مطالعه واقع شدند و تعداد 20 مصاحبه عمیق انجام پذیرفت. نتایج حاصل از این مطالعات بیانگر این بود که، تجدید استراتژی کارآفرینی به عنوان فرآیندی در نظر گرفته میشود که، قابلیتهای سازمانی را برای ایجاد تعادل میان بهرهوری و اکتشاف فرصتها به کار میگیرد. بر طبق این مطالعه میتوان بیان کرد که، این فرآیند قابیلت پاسخ به عدم تناسب داخل سازمانی، مسایل برون سازمانی، و هم چنین قابلیت پاسخ به شرایط تجاری، صنعتی، اقتصادی، فرهنگی، جغرافیایی، اجتماعی و مذهبی را دارد. در نهایت میتوان گفت، برآیند این مطالعه میتواند در زمینههای قدرت نفوذ صنعتی، رشد فروش در بازارهای محلی و نفوذ در بازارهای خارجی در نظر گرفته شود (کُلابی و همکاران، 2018). دو محقق به نامهای کمال سخدری و عرفان جلالی بر جنبه دیگری از کارآفرینی مطالعه کردند. این تحقیق با مضمون و مبنای تشویق و ایجاد انگیزه در کارمندانی که ایده پنهان دارند و تشویق آنها در جهت ابراز و معرفی ایدههای جدید و مناسب آنها بود صورت گرفت. در این تحقیق 5 گروه و دسته از عوامل فردی، مدیریتی، شرکتی، صنعتی و نیز سطوح ایده، به عنوان عواملی که سبب آشکارسازی رفتار پنهان کاری در ایدههای نو میشود معرفی و شناسایی شدند (Sakhdari and Jalali, 2016). تحقیق حاضرتلاش در بررسی شناسائی مؤلفههای کارآفرینی سازمانی در صنعت نساجی می باشد و در این زمینه مدل بر پایه این عوامل و مؤلفهها ارائه گردیده است.
روششناسی پژوهش
در هر پژوهش، با توجه به ماهیت موضوع، روش یا روشهای خاصی به کار گرفته میشود. اینکه چه روشی برای پژوهش انتخاب گردد به مواردی چون موضوع تحقیق، جامعه آماری، اهداف، محدودیتهای پژوهش، تواناییهای محقق و بسیاری عوامل دیگر بستگی دارد.
روش نمونهگیری به صورت غیرتصادفی هدفمند و استفاده از روش گلوله برفی تا اشباع نظری میباشد. شش کارخانه نساجی که سه کارخانه با عملکرد نسبتاً مناسب و سه کارخانه دارای عملکرد ضعیفتر بودند، و نیز خبرگان دانشگاهی در صنعت نساجی به عنوان نمونههای تحقیق در نظر گرفته شدند، در هر کارخانه تحقیقات کیفی از طریق مصاحبه عمیق انجام پذیرفت که تخصص مصاحبهشوندگان و سمت آنها در جدول زیر آمده است.
جدول 1: جدول تخصص و سمت مصاحبهشوندگان
ردیف | تخصص مصاحبهشوندگان | سمت |
1 | مهندس نساجی | مدیر شرکت نساجی مطهری |
2 | مهندس صنایع | مدیر شرکت نساجی جامعه |
3 | مهندس نساجی | مدیر شرکت ایران مرینوس |
4 | مهندس نساجی | مدیر شرکت نساجی بروجرد |
5 | مهندس نساجی | مدیر شرکت صنایع نخ خمین |
6 | مهندس صنایع | مدیر شرکت کبیر ریس فراهان (اراک) |
7 | استاد تمام دانشگاه | عضو هیأت علمی دانشکده نساجی دانشگاه پلیتکنیک تهران |
8 | استادیار دانشگاه | عضو هیأت علمی دانشکده نساجی دانشگاه آزاد اراک |
9 | دانشیار دانشگاه | عضو هیأت علمی دانشکده نساجی دانشگاه آزاد اراک |
10 | استاد تمام دانشگاه | عضو هیأت علمی دانشکده نساجی دانشگاهپلیتکنیک تهران |
11 | استادیار دانشگاه | عضو هیأت علمی دانشکده نساجی دانشگاه آزاد اراک |
12 | دانشیار دانشگاه | عضو هیأت علمی دانشکده نساجی واحد علوم و تحقیقات تهران |
ابزار گردآوری دادهها در این تحقیق به صورت مصاحبه عمیق و سؤالات مطرح شده در 46 مورد مشخص و تدوین شد.
روش تحقیق حاضر از نظر هدف از نوع کاربردی و از نظر نحوه به دست آوردن دادهها از نوع تحقیق کیفی میباشد. به منظور گردآوری دادهها از تکنیک مصاحبه ساختاریافته استفاده شده است.
پس از گردآوری اطلاعات، استخراج و طبقهبندی، مرحله تجزیه و تحلیل دادهها از فرایند تحقیق آغاز میشود. در این مطالعه تجزیه و تحلیل دادهها از روش تئوری دادهبنیاد یا گرند تئوری (GT) و با استفاده از کدگذاری انجام شده است.
در پژوهش نظریهپردازی دادهبنیاد، نظریه مورد نظر، یك نظریه «فرآیندی» است. اگرچه نظریهپردازان دادهبنیاد ممكن است یك تك ایده (برای مثال، مهارتهای رهبری) را هم مورد تحقیق قرار دهند، ولی آنها اغلب یك فرآیند را بررسی میكنند؛ زیرا جهان اجتماعی كه ما در آن زندگی میكنیم، مستلزم این است كه افراد با یكدیگر تعامل داشته باشند در پژووهش نظریهپردازی دادهبنیاد، به تولید فهمی از یك فرآیند كه به موضوعی خُرد و واقعی مربوط است، مبادرت میورزند در پژوهش نظریهپردازی دادهبنیاد، یك فرآیند، زنجیرهای از كنشها و برهم كنشها بین افراد و وقایع مربوط به یك موضوع است.
گلیسر و استراوس (1967 م.) و گلیسر (1978 م.) نمونهبرداری نظری را این گونه تعریف میكنند:
نمونهبرداری نظری، فرآیند جمعآوری داده برای تولید نظریه است كه بدان وسیله تحلیل گر، به طور همزمان داده هایش را جمعآوری، كدگذاری و تحلیل كرده و تصمیم میگیرد به منظور بهبود نظریه خود تا هنگام ظهور آن، در آینده چه دادههایی را جمعآوری و در كجا آنها را پیدا كند.
كفایت نظری، معیار قضاوت در مورد زمان متوقف كردن نمونهبرداری نظری مقولهها یا نظریه است. گلیسر و استراوس با این واژه به وضعیتی اشاره دارند كه در آن: هیچ دادة بیشتری یافت نمیشود كه پژوهشگر به وسیلة آن بتواند ... ویژگیهای مقوله را رشد دهد به موازاتی كه پژوهشگر دادههای مشابه را بارها و بارها مشاهده میكند، از لحاظ تجربی اطمینان حاصل میكند كه یك مقوله به كفایت رسیده است .
ـ کدگذاری دادهها: استراوس و کوربین در 1998 با تدوین روالهای کتاب «کشف نظریه دادهبنیاد» سه فن كدگذاری پیشنهاد دادند: كدگذاری باز، كدگذاری محوری و كدگذاری انتخابی، که کدگذاری انتخابی به عنوان بخشی از فرآیند خلق نظریه مطرح میباشد.
ـ کدگذاری باز: فرآیند تحلیلی است كه از طریق آن، مفاهیم شناسایی شده و ویژگیها در و ابعاد آنها در دادهها كشف میشوند این مرحله، نظریه پرداز دادهبنیاد، مقولههای اولیه اطلاعات در خصوص پدیده در حال مطالعه را، به وسیله بخش بندی اطلاعات شكل میدهدپژوهشگر مقولهها را بر همة دادههای جمعآوری شده، نظیر مصاحبهها، مشاهدات و وقایع یا یادداشتهای خود بنیان میگذارد.
ـ كدگذاری محوری: كدگذاری محوری، فرآیند ربط دهی مقولهها به زیرمقولهها، و پیوند دادن مقولهها در سطح ویژگیها و ابعاد است. با استفاده از کدگذاری انتخابی، نتایج تحقیق شکل نظریه پیدا میکند و در نهایت برای تشکیل یک آرایش بزرگتر یکپارچه میشوند که در واقع کدگذاری انتخابی فرآیند یکپارچهسازی و بهبود مقولهها و خلق نظریه است.
نرمافزار مورد استفاده در این مرحله جهت کدگذاری، نرمافزار اطلس (Atlas/ti) بود، که در حقیقت یك نرمافزار تئوری ساز مبتنی بر كد میباشد. این نرمافزار برای ایجاد پیوند بین كدها و یا برچسبها با متن یا قسمتی از متن به كار میرود.
یافتهها
اصول پایهای تجزیه و تحلیل دادهها در تحقیق بر اساس کدگذاری بوده است. در تحقیق سه نوع کدگذاری باز، انتخابی و محوری صورت پذیرفت. از مصاحبهها در مجموع 146 گزارة مفهومی اولیه در مرحلۀ کدگذاری باز و 46 گزارة مقولهای در مرحلۀ کدگذاری محوری حاصل آمد و در نهایت در مرحلۀ کدگذاری انتخابی روابط بین مقولات آشکار و مدل مفهومی فراهم آمد.
چگونگی اسنخراج مفاهیم از متن مصاحبهها در جدول (2) آمده است.
پس از مشخص نمودن کدها و انجام مراحل کدگذاری، مؤلفههای تأثیرگذار در ساختار صنایع نساجی در شکل (1) نشان داده شده است.
مؤلفههای تأثیرگذار در ساختار و محتوای سازمان در صنایع نساجی با انجام مراحل کدگذاری باز و محوری و انتخابی در جداول زیر آورده شده است.
جدول 2: استخراج مفاهیم از متن مصاحبهها (کدگذاری باز)
|
|
|
استخراج مقولهها و مفاهیم با استفاده از کدگذاری محوری در جدول 3 آورده شده است.
جدول 3. استخراج مقولهها از مفاهیم (کدگذاری محوری)
|
|
|
جدول 4. استخراج ابعاد یا کدگذاری انتخابی
کدگذاری انتخابی | کد |
ساختار و محتوا صنایع نساجی | A |
مدل نهایی استخراج شده در خصوص ساختار و پارامترهای کارآفرینی در صنایع نساجی در شکل (1) نشان داده شده است.
شکل 1. مؤلفههای تأثیرگذار در ساختار و محتوای سازمان در صنایع نساجی
براساس فراوانیهای به دست آمده برای هر یک از مؤلفهها و میزان تأثیرگذاری آنها و فراوانی مطلق هر یک از آنها نسبت به یکدیگر اولویت مؤلفهها در ساختار صنایع نساجی براساس شکل (1) به ترتیب زیر مشخص گردید.
ـ اجرای دوسوتوانی و بهبود آن که در واقع استفاده از مزیتهای رقابتی کنونی شرکتهای نساجی و کسب دانش جدید برای جستجو و حفظ مزیت رقابتی در شرکت در حقیقت اکتشاف و بهرهبرداری همزمان میباشد. و افزایش ظرفیت جذب در شرکت با جذب دانش خارجی و R&D و داخلی و نوآوری باز که میتواند سبب رشد و توسعه صنایع نساجی گردد.
ـ اجرا و تقویت کارآفرینی استراتژیک و ایجاد مزیت رقابتی از طریق نوآوری در شرکت
ـ به روز رسانی دانش فنی و دانش تکنولوژی در شرکتهای نساجی
ـ بهبود قابلیتهای مدیریتی و گرایش کارآفرینانه در شرکتهای نساجی
ـ بهبود مدیریت منابع انسانی و عوامل تعیینکننده درونی شامل بهبود دانش مدیریتی، مهارتهای عملکردی، آموزش و انگیزه، تجربه مدیریتی و ارزیابی عملکرد در صنایع نساجی که تأثیر بسیار مثبت در عملکرد این صنایع دارد.
ـ اصلاح عوامل ساختاری در شرکت شامل تمرکززدایی مسئولیت، کاهش پرسنل ستادی، کم کردن پیچیدگیها و کمرنگ کردن سلسله مراتب اداری در شرکت که میتواند سبب رشد و توسعه در سازمانها و شرکتهای نساجی گردد.
ـ نوآوریهای پنهان و حمایت از آن در شرکتهای نساجی که نقش مهم و تأثیرگذاری در کارآفرینی سازمانی دارد.
ـ اندازه شرکت که در اولویت بعدی تأثیرگذاری میباشد.
مؤلفههای تأثیرگذار در خصوص محیط سازمانی صنایع نساجی با انجام مراحل کدگذاری باز و محوری و انتخابی در جداول شماره 5 آورده شده است.
جدول 5: استخراج مفاهیم از متن مصاحبهها (کدگذاری باز)
|
|
|
استخراج مقولهها و مفاهیم با استفاده از کدگذاری محوری در جدول 6 آورده شده است.
جدول 6. استخراج مقولهها از مفاهیم (کدگذاری محوری)
|
|
|
جدول 7. استخراج ابعاد یا کدگذاری انتخابی
کدگذاری انتخابی | کد |
محیط سازمانی صنایع نساجی | B |
مدل نهایی استخراج شده در خصوص محیط سازمانی و پارامترهای کارآفرینی در صنایع نساجی در شکل (2) نشان داده شده است.
شکل 2. مؤلفههای تأثیرگذار در محیط سازمانی در صنایع نساجی
براساس فراوانیهای به دست آمده برای هر یک از مؤلفهها و میزان تأثیرگذاری آنها و فراوانی مطلق هر یک از آنها نسبت به یکدیگر اولویت مؤلفهها در محیط سازمانی صنایع نساجی براساس شکل (2) به ترتیب زیر مشخص گردید.
ـ عوامل کلان محیطی شامل عوامل سیاسی اقتصادی و سایر عوامل که در تعامل با یکدیگر منجر به رشد اقتصادی در صنایع کشور و به خصوص صنعت نساجی خواهد شد.
ـ خلاء نهادی در کشورهای در حال توسعه منجر میشود که استراتژی تنوع از نوع غیرمرتبط دارای عملکرد مناسبی باشد که کمبود نهادهای رسمی منجر به شکلگیری نهادهای غیررسمی و جهتدار میشود
ـ بهبود کاستیهای فرهنگی و اجتماعی به خصوص مد و فشن در صنایع نساجی.
ـ صادرات محصولات نساجی و افزایش آن با حذف تعرفهها، جایزه صادراتی، جلوگیری از قاچاق و افزایش کیفیت محصولات و نوآوری در آنها.
ـ نقش عوامل میکرو محیط شامل (اطلاعات رقبا، مشتریان، عرضهکنندگان، توزیعکنندگان) و زنجیره تأمین و عوامل تولید و رقبای داخلی و خارجی و مشتریان.
ـ استفاده و بهرهبرداری از شایستگیهای کلیدی صنعت نساجی در ایران جهت رشد و توسعه این صنعت مانند قدمت بسیار زیاد کشور در این صنعت، هزینه تولید پایین، تولید مواد اولیه مصرفی این صنعت در کشور، اشتغالزایی بسیار بالا و ارزشافزوده بالا.
ـ نقش مستقیم و مثبت مدیریت کارآفرینانه تخصصی در صنایع نساجی.
ـ بازرایابی کارآفرینانه برنامههای ایجاد مشتری جهت رشد و توسعه این صنعت.
مؤلفههای تأثیرگذار در خصوص استراتژی و پارامترهای کارآفرینی در صنایع نساجی با استفاده از کدگذاری باز محوری و انتخابی در جدولهای زیر آورده است.
جدول 8: استخراج مفاهیم از متن مصاحبهها (کدگذاری باز)
کدگذاری باز | فراوانی | کد |
|---|---|---|
صورت میپذیرد | 8 | C11 |
صورت نمیپذیرد | 4 | C12 |
مناسب میباشد | 2 | C21 |
مناسب نمیباشد | 10 | C22 |
در حد متوسط | 8 | C31 |
وجود ندارد | 4 | C32 |
مطلوب میباشد | 1 | C41 |
مطلوب نمیباشد | 11 | C42 |
مناسب میباشد | 2 | C51 |
مناسب نمیباشد | 10 | C52 |
مناسب است | 3 | C61 |
نا مناسب است | 9 | C62 |
حمایت سیستم بانکی در داخل | 1 | C71 |
عدم حمایت | 11 | C72 |
حمایت دولتی از تولید داخل | 4 | C81 |
مبارزه با قاچاق کالا | 4 | C82 |
عدم استراتژی خاص | 4 | C83 |
نوآوری و شرکت زایشی | 3 | C84 |
کاهش مالیات | 4 | C85 |
حمایت از صادرات | 2 | C86 |
ارتباط صنعت و دانشگاه | 1 | C87 |
استفاده از متخصصان | 1 | C88 |
واگذاری سهام | 3 | C91 |
بسته به نوع شرکت است | 2 | C92 |
عدم وجود روش | 4 | C93 |
تقسیم سود بین پرسنل | 2 | C94 |
تخصیص پاداش | 1 | C95 |
صورت میگیرد | 11 | C101 |
صورت نمیگیرد | 1 | C102 |
داریم | 6 | C111 |
نداریم | 6 | C112 |
صورت میگیرد | 2 | C121 |
صورت نمیگیرد | 10 | C122 |
انجام میگیرد | 5 | C131 |
انجام نمیگیرد | 7 | C132 |
ضعیف است و دارای اثر مستقیم میباشد | 12 | C141 |
نقش در ممانعت از رونق صنعت نساجی | 12 | C151 |
ضعیف و نامناسب | 12 | C161 |
نوآوری | 1 | C171 |
مدیریت منابع انسانی | 3 | C172 |
رقابت پذیری | 1 | C173 |
فعال بودن R&D | 3 | C174 |
نیروی متخصص | 2 | C175 |
ماشین آلات به روز | 4 | C176 |
استفاده حداقلی از انرژی | 2 | C177 |
کاهش ضایعات | 3 | C178 |
استفاده بهینه از ساعات کار | 5 | C179 |
انگیزش | 1 | C1710 |
فرهنگسازی | 1 | C1711 |
کاهش هزینه | 4 | C1712 |
ارتباط با دانشگاه | 1 | C1713 |
افزایش کیفیت تولید | 1 | C1714 |
مدیریت تامین مواد اولیه | 1 | C1715 |
آموزش پرسنل | 1 | C1716 |
استفاده بهینه از تکنولوژی | 1 | C1717 |
به روز بودن مدیریت کارآفرینی | 1 | C1718 |
در دسترس و استفاده میشود | 10 | C181 |
کم استفاده میشود | 1 | C182 |
استفاده میشود و دسترسی سخت | 1 | C183 |
بالای 50 درصد | 7 | C191 |
حدود 50 درصد | 4 | C192 |
زیر 50 درصد | 1 | C193 |
انجام میگیرد و اثر مستقیم در رشد دارد | 2 | C201 |
انجام نمیشود به دلیل هرینه بالا و اثر مستقیم در رشد دارد | 10 | C202 |
نوآوری در تکمیل پارچه | 5 | C211 |
نوآوری در ریسندگی و بافندگی | 5 | C212 |
نوآوری در ماشین آلات | 6 | C213 |
نوآوری در مواد اولیه | 6 | C214 |
نوآوری در جذب دانش | 5 | C215 |
نوآوری در R&D | 5 | C216 |
استفاده از محصولات بازیافتی نساجی در دیگر صنایع | 4 | C217 |
تولید محصولات فعلی با کیفیت بیشتر و قیمت پایین تر | 5 | C218 |
استفاده از روش تولید جدید | 5 | C219 |
نوآوری در محصول جدید | 5 | C2110 |
بسیار مناسب است و انجام میشود | 9 | C221 |
بسیارمناسب ولی وجود ندارد | 3 | C222 |
شرکت زایشی داخلی | 11 | C231 |
بسته به شرایط مختلف است | 1 | C232 |
استخراج مقولهها و مفاهیم با استفاده از کدگذاری محوری در جدول 9 آورده شده است.
جدول 9. استخراج مقولهها از مفاهیم (کدگذاری محوری)
مفاهیم | کد محوری | استخراج مفاهیم |
|---|---|---|
به کارگیری مواد اولیه مرغوب | CST24 | صورت میپذیرد |
صورت نمیپذیرد | ||
آموزش دانشگاهی در طراحی لباس | CST25 | مناسب میباشد |
مناسب نمیباشد | ||
مدیریت کیفیت | CST26 | در حد متوسط |
وجود ندارد | ||
مدیریت برند در نساجی | CST27 | مطلوب میباشد |
مطلوب نمیباشد | ||
زیر ساختهای طراحی پارچه و لباس | CST28 | مناسب میباشد |
مناسب نمیباشد | ||
حمایت از تامین مواد اولیه | CST29 | مناسب است |
نا مناسب است | ||
تنوع روشهای تامین مالی در صنعت نساجی | CST30 | حمایت سیستم بانکی در داخل |
عدم حمایت | ||
استراتژی توسعه صنعت نساجی | CST31 | حمایت دولتی از تولید داخل |
مبارزه با قاچاق کالا | ||
عدم استراتژی خاص | ||
نوآوری و شرکت زایشی | ||
کاهش مالیات | ||
حمایت از صادرات | ||
ارتباط صنعت و دانشگاه | ||
استفاده از متخصصان | ||
روشهای حاکمیت شرکتی | CST32 | واگذاری سهام |
بسته به نوع شرکت است | ||
عدم وجود روش | ||
تقسیم سود بین پرسنل | ||
تخصیص پاداش | ||
تولید بر اساس فرهنگ و سن | CST33 | صورت میگیرد |
صورت نمیگیرد | ||
تولید بر اساس خواسته نسل جدید | CST34 | داریم |
نداریم | ||
الگوسازی از کشورهای موفق | CST35 | صورت میگیرد |
صورت نمیگیرد | ||
بازاریابی جدید و Networking | CST36 | انجام میگیرد |
انجام نمیگیرد | ||
ارتباط بین صنعت و دانشگاه | CST37 | ضعیف است و دارای اثر مستقیم میباشد |
کاستیهای فرهنگی در زمینه مد | CST38 | نقش در ممانعت از رونق صنعت نساجی |
تعامل صنعت گران با تولیدکننده گان | CST39 | ضعیف و نامناسب |
اقدامات افزایش بهرهوری و تولید | CST40 | نوآوری |
مدیریت منابع انسانی | ||
رقابت پذیری | ||
فعال بودن R&D | ||
نیروی متخصص | ||
ماشین آلات به روز | ||
استفاده حداقلی از انرژی | ||
کاهش ضایعات | ||
استفاده بهینه از ساعات کار | ||
انگیزش | ||
فرهنگسازی | ||
کاهش هزینه | ||
ارتباط با دانشگاه | ||
افزایش کیفیت تولید | ||
مدیریت تامین مواد اولیه | ||
آموز ش پرسنل | ||
استفاده بهینه از تکنولوژی | ||
به روز بودن مدیریت کارآفرینی | ||
استفاده از مواد تکمیلی و میزان دسترسی به آن | CST41 | در دسترس و استفاده میشود |
کم استفاده میشود | ||
استفاده میشود و دسترسی سخت | ||
میزان اثر نوسازی ماشین آلات در رشد شرکت | CST42 | بالای 50 درصد |
حدود 50 درصد | ||
زیر 50 درصد | ||
ارسال نیرو جهت آموزش به کشورهای موفق و اثر آن | CST43 | انجام میگیرد و اثر مستقیم در رشد دارد |
انجام نمیشود به دلیل هرینه بالا و اثر مستقیم در رشد دارد | ||
برنامههای نوآوری در محصولات جدید | CST44 | نوآوری در تکمیل پارچه |
نوآوری در ریسندگی و بافندگی | ||
نوآوری در ماشین آلات | ||
نوآوری در مواد اولیه | ||
نوآوری در جذب دانش | ||
نوآوری در R&D | ||
استفاده از محصولات بازیافتی نساجی در دیگر صنایع | ||
تولید محصولات فعلی با کیفیت بیشتر و قیمت پایین تر | ||
استفاده از روش تولید جدید | ||
نوآوری در محصول جدید | ||
تاسیس شرکتهای زایشی | CST45 | بسیار مناسب است و انجام میشود |
بسیارمناسب ولی وجود ندارد | ||
مناسب ترین شرکت زایشی در ایران | CST46 | شرکت زایشی داخلی |
بسته به شرایط مختلف است |
جدول 10. استخراج ابعاد یا کدگذاری انتخابی
کدگذاری انتخابی | کد |
استراتژی و مؤلفههای کارآفرینی صنایع نساجی | C |
مدل نهایی استخراج شده در خصوص استراتژی و پارامترهای کارآفرینی در صنایع نساجی در شکل (3) نشان داده شده است.
شکل 3. مؤلفههای تأثیرگذار استراتژی و پارامترهای کارآفرینی در صنایع نساجی
براساس فراوانیهای به دست آمده برای هر یک از مؤلفهها و میزان تأثیرگذاری آنها و فراوانی مطلق هر یک از آنها نسبت به یکدیگر و اولویت مؤلفهها در استراتژی و مؤلفههای کارآفرینی در صنایع نساجی ایران براساس شکل (3) به ترتیب زیر مشخص گردید.
ـ بهبود ارتباط این صنعت و دانشگاه و آموزش دانشگاهی که اثر مستقیم دارد و در حال حاضر ضعیف است.
ـ مدیریت برند در نساجی و رشد و بهبود آن.
ـ تنوع روشهای تأمین مالی در صنایع نساجی و حمایت از آن.
ـ تأسیس شرکتهای زایشی که در مصاحبهها، شرکتهای موفق از این شاخص بهرهمند هستند.
ـ حمایت از تأمین مواد اولیه صنعت نساجی و مواد تکمیلی جدید.
ـ توسعه محصولات جدید (NPD) و برنامههای نوآوری در محصولات شامل نوآوری در جذب دانش، نوآوری در R&D، نوآوری در محصولات جدید، نوآوری در ریسندگی و بافندگی و تکمیل منسوجات و مواد اولیه. همچنین تولید براساس خواستههای نسل جدید که تأثیر مستقیم و مثبت در رشد صنعت مذکور را به دنبال خواهد داشت.
ـ اقدامات افزایش بهرهوری تولید شامل نوآوری، مدیریت منابع انسانی، رقابتپذیری، R&D، نیروی متخصص، ماشینآلات به روز، کاهش ضایعات، استفاده بهینه از ساعت کار، انگیزش، فرهنگسازی و تولید براساس فرهنگ و سن، ارتباط با دانشگاه، مدیریت تأمین مواد اولیه، آموزش پرسنل و استفاده بهینه از تکنولوژی و به روز بودن مدیریت کارآفرینی در صنایع نساجی.
ـ اجرای روشهای حاکمیت شرکتی.
ـ فراهم ساختن زیرساختهای طراحی پارچه و لباس در کشور و بهبود آموزش دانشگاهی در این خصوص.
ـ الگوسازی از کشورهای موفق جهت رشد و توسعه این صنعت و ارسال نیرو جهت آموزش به کشورهای موفق که میتواند تأثیر مستقیم و مثبت در رشد و توسعه صنعت نساجی را داشته باشد.
مدل کلی کارآفرینی سازمان در صنایع نساجی به صورت زیر ترسیم شده است. این مدل و اجزای آن در شکل زیر نمایش داده شده است.
بحث و نتیجهگیری
تحلیل دادههای حاصل از تحقیق نشان داد، برای دستیابی به موفقیت در کارآفرینی سازمانی در صنایع نساجی، كارآفرینان باید قادر به برقراری یك توازن در توجه خود به عوامل گوناگون باشند. یكی از مهمترین دلایل ناكامی شركتها در عدم توجه متوازن به همه ابعاد بیان شده در پژوهش و قرار دادن تمام تمركز خود بر یك سری عوامل است. موفقیت در زمینه کارآفرینی سازمانی در صنعت نساجی نیازمند نگاهی همه جانبه و فراگیر به سازوكارهای مرتبط است. پژوهش نشان داد، عوامل ساختاری، محیطی و نیز استراتژی و مؤلفههای کارآفرینی سازمانی در صنایع نساجی باید به عنوان نخستین موضوع، مورد توجه كارآفرینان قرار گیرند. تحلیل نتایج ناشی از این پژوهش به دلیل فراوانی بسیار زیاد متغیرها و جزئیات نیازمند كاوش بیشتر میباشد، با این حال میتوان لزوم توجه هم زمان به دستهبندیهای مذکور را به عنوان كلیدی برای پیشبرد موفقیت در کارآفرینی سازمانی در صنایع نساجی بیان داشت. میتوان چارچوبی را مشخص ساخت، كه انتظار میرود در زمینه کارآفرینی سازمانی در صنعت نساجی بسیار اثربخش و راه گشا باشد و بتوان با بررسی جزئیات روابط و میزان اثرگذاری هر یك از مقولهها و عناصر اثرگذار در این صنعت به نوآوریهای مورد نظر و رشد و پیشرفت در صنعت نساجی نائل آمد. پژوهش حاضر از لحاظ هدف در زمره تحقيقات كاربردي و از لحاظ روش، توصيفي و از لحاظ نوع اجرا پیمایشی و از نظر نوع دادهها کیفی میباشد که از روش مصاحبه عمیق استفاده شده است. براساس فراوانیهای به دست آمده برای هر یک از مؤلفهها و میزان تأثیرگذاری آنها و فراوانی مطلق هر یک از آنها نسبت به یکدیگر اولویت مؤلفهها در ساختار صنایع نساجی به ترتیب زیر مشخص گردید:
1- دوسوتوانی 2- کارآفرینی استراتژیک 3- دانش فنی و تکنولوژی 4- گرایش کارآفرینانه 5- بهبود مدیریت منابع انسانی 6- عوامل ساختاری 7- نوآوریهای پنهان 8- اندازه شرکت.
براساس فراوانیهای به دست آمده برای هر یک از مؤلفهها و میزان تأثیرگذاری آنها و فراوانی مطلق هر یک از آنها نسبت به یکدیگر اولویت مؤلفهها در محیط سازمانی صنایع نساجی به ترتیب زیر مشخص گردید:
1ـ عوامل سیاسی اقتصادی 2ـ عوامل نهادی بازرگانی 3ـ عوامل فرهنگی و اجتماعی 4ـ صادرات محصولات نساجی 5ـ عوامل میکرو محیط و زنجیره تأمین 6ـ شایستگیهای کلیدی صنعت نساجی 7ـ نقش مدیریت کارآفرینانه تخصصی در صنعت نساجی 8ـ بازاریابی کارآفرینانه
براساس فراوانیهای به دست آمده برای هر یک از مؤلفهها و میزان تأثیرگذاری آنها و فراوانی مطلق هر یک از آنها نسبت به یکدیگر و اولویت مؤلفهها در استراتژی صنایع نساجی ایران به ترتیب زیر مشخص گردید: 1ـ بهبود ارتباط با دانشگاه و آموزش دانشگاهی 2ـ مدیریت برند در نساجی 3ـ تنوع روشهای تأمین مالی 4ـ تأسیس شرکتهای زایشی 5ـ حمایت از تأمین مواد اولیه صنعت نساجی و مواد تکمیلی جدید 6ـ توسعه محصولات جدید (NPD) 7ـ افزایش بهرهوری 8ـ حاکمیت شرکتی 9ـ توسعه زیرساختهای طراحی پارچه و لباس 10ـ الگوسازی.
در این پژوهش تلاش شده است تا با بررسی ابعاد، عوامل و مؤلفههاي تاثیرگذار بر توسعه نوآوري در صنعت نساجی، میزان تاثیر و اولویت هر یک از ابعاد، عوامل و مؤلفه هاي در این صنعت در کارخانجات ذیربط ارزیابی گردد، در ادامه روابط این متغیرها به صورت یک الگو طراحی و به عنوان مدل کارآفرینی سازمانی موثر بر توسعه صنعت نساجی معرفی گردید. نتایج حاصل از این تحقیق با نتایج تحقیق یداللهی و همکاران (1388) و همچنین نتایج تحقیق فرای (1993) و نتایج حاصل از تحقیق چن و همکاران (2005) و بلوسوا و همکاران (2010) و سخدری و همکاران (2016) مشابهت بسیار زیادی دارد.
این پژوهش در بردارنده تمامی عوامل کارآفرینی سازمانی موثر بر توسعه صنعت نساجی به صورت جامع و کامل می باشد. بنابراین از این نظر از جامعیت بالایی برخوردار بوده و به لحاظ اینکه صنعت نساجی نسبت به سایر صنایع داراي پیچیدگی خاص خود بوده و رشد و توسعه کارآفرینی سازمانی تا حد زیادي تابع قوانین و سیاست ها حاکم بر هر کشور می باشد، لذا یکی از دستاوردهاي این پژوهش، دستیابی به یک الگوي کاملاً بومی، کاربردي و همخوان با پیچیدگی ها و تمایزات خاص صنعت نساجی ایران میباشد. یافتههاي این پژوهش و شناسایی مؤلفههای تأثیرگذار کارآفرینی سازمانی در صنایع نساجی نشان داد که با اجرای این نوع کارآفرینی شامل کارآفرینی در ساختار صنایع نساجی و کارآفرینی در محیط سازمانی صنایع نساجی و استراتژیهای کارآفرینی در این صنعت و اجرای آن و استفاده از مؤلفههای تأثیرگذار و کاربرد آن میتوان وضعیت و شرایط این صنعت در کشور رشد، بهبود و توسعه داد و سبب ایجاد فضای کارآفرینی مناسب در این صنعت شد.
در پایان می توان گفت، با توجه به جامعیت بررسی عوامل سازمانی، گروهی، فردي، مالی و محیطی و استراتژی موثر بر توسعه کارآفرینی سازمانی، تعمیم و توسعه به کارگیري نتایج این پژوهش در سایرصنایع به دیگر محققان توصیه می گردد.
منابع
1. اکبرزاده، زینالعادین و همکاران، شاخصهای چابکی سازمانی با استفاده از تکنيك تصميمگيری ارزیابی چند معيارۀ فازی، فصلنامه نوآوری و ارزشآفرینی دانشگاه صنعتی امیرکبیر، بهار 1394.
2. محمدی حسینی، سید احمد و همکاران، بررسی نقش یادگیری سازمانی در افزایش عملکرد نوآوری، فصلنامه نوآوری و ارزشآفرینی دانشگاه صنعتی امیرکبیر، بهار 1393.
3. یدالهی، جهانگیر و همکاران؛ عزیزی زیارت، امید؛ خواستار، حمزه (1388). "بررسی رابطه بین ساختار و کارآفرینی سازمانی"، توسعه کارآفرینی، 2(3):55-80.
4. نصر اصفهانی، علی و همکاران، (1395). "بررسی تأثیر ظرفیت جذب دانش بر کارآفرینی سازمانی"، توسعه کارآفرینی، 9(2):377-395.
5. وکیلی، یوسف و همکاران، (1395)، "تبیین نقش اشتراک دانش بر دوسوتوانی سازمانی: نقش میانجی ظرفیت جذب شرکت"، توسعه کارآفرینی، 9(3):573-591.
6. Antoncic, Bostjan. Hisrich, Robert. (2001). “Entrepreneurship: Construct refinement and cross- cultural validation”, Journal of Business Venturing, 16:1, PP 495- 527.
7. Awasthi, Dinesh. (2011). “Approaches to entrepreneurship development: The Indian experience”, Journal of Global Entrepreneurship Research, 1:2, PP 107-123
8. Belousova, Olga. Gailly, Benoît. Basso, Olivier. (2010). “A conceptual model of corporate entrepreneurial behavior (Interactive paper)”, Journal of Frontiers of Entrepreneurship Research, 30:17, PP 1- 14.
9. Burgelman, Robert A. (2014). “Corporate entrepreneurship and strategic management: Insights from a process study”, Management Science, 29:12, PP 1349-1364.
10. Chua, Alton. Lam, Wing. (2005). “Why KM projects fail: a multi-case analysis”, Journal of Knowledge Management, 9:3, 6-17.
11. Chen, Jin. Zhu, Zhaohui. Anquan, Wang. (2005). “A system model for corporate entrepreneurship”, International Journal of Manpower, 26:6, PP 529- 543
12. Choonwoo, Lee. Kyungmook, Lee. Pennings, Johannes M. (2004). “Internal capabilities, external linkages, and performance: a study on technology-based Korean ventures”.
13. Colabi, Amir. Mohammad. Khajeheian, Datis. (2018). “Strategic renewal in corporate entrepreneurship context”.
14. Cornwall, Jeffrey R. Perlman, Baron. (1990). “Organizational entrepreneurship”. McGraw-Hill/Irwin.
15. Fry, Fred L. (1993). “Entrepreneurship: A planning approach”, United States: South-Western Educational Publisher.
16. Fu-Lai Yu, Tony. (2001). “Toward a theory of the entrepreneurial state”, International Journal of Social Economics, 28:9, PP 7-14
17. Heinonen, Jarna. Korvela, Kaisu. (2003). “How about measuring entrepreneurship”, Turku School of Economics and Business Administration. Turku, Finland, PP 1-18.
18. Hindle, Kevin. (2010). “Skillful dreaming: testing a general model of entrepreneurial process with a specific narrative of venture creation”, An Issue about The Republic of Tea, 97.
19. Hisrich, Robert. (2005). “Entrepreneurship”, Boston": McGraw-Hill Publisher.
20. Hornsby, Jeffrey S. Kuratko, Donald F. Shepherd, Dean A. Bott, Jennifer P. (2009). “Managers’ corporate entrepreneurial actions: examining perception and position”, Journal of Business Venturing, 24:3, PP 236-247.
21. Hurley, Amy E. (1999). “Incorporating feminist theories in to sociological theories of entrepreneurship”, Women in management review, 14:2, PP 2-7.
22. Kearney, Claudine. Hisrich, Robert. Roche, Frank. (2008). “A conceptual model of public sector corporate entrepreneurship”, International Entrepreneurship Management Journal, 4:1, PP 295-313.
23. Kuratko, Donald F. Hornsby, Jeffrey S. Bishop, James W. (2005). “Managers’ corporate entrepreneurial actions and job satisfaction”, International Entrepreneurship and Management Journal, 1:2, PP 275- 291.
24. Kuratko, Donald F. Ireland, R. Duane. Covin, Jeffrey G. Hornsby, Jeffrey S. (2005). “A model of middle-level managers’ entrepreneurial behavior”, Entrepreneurship:Theory & Practice, 29:6, PP 699-716.
25. Kuratko, Donald F. (2007). “Corporate entrepreneurship”, Foundations and Trends in Entrepreneurship, 3:2, PP1-65.
26. Marques, Carla Susana. Ferreria, João. (2009). “SME innovation capacity, competitive advantage and performance in a traditional industrial region of Portugal”, J. Technol. Manage. Innovat, 4, PP 53-68.
27. Miller, Danny. Friesen, Peter H. (1982). “Innovation in conservative and entrepreneurial firms: two models of strategic momentum”, Strategic Management Journal, 1, PP 1-25.
28. Miles, Morgan P. Munilla, Linda S. Darroch, Jenny. (2009). “Sustainable corporate entrepreneurship”, Journal of International Entrepreneurship and Management, 5:1, PP 65- 76.
29. Philpott, Kevin. Dooley, Lawrence. O’Reilly, Caroline. Lupton, Gary. (2011). “The entrepreneurial university: Examining the underlying academic tensions”, Technovation, 31, PP 161-170.
30. Prince, Yvonne M. Hessels, S. Jolanda A. Verhoeven, Wim H.J. (2004). “Factors influencing export development of Dutch manufactured products”, Business & Policy Research, Zoetermeer.
31. Sakhdari, Kamal. Burgers, Henri. Davidsson, Per. (2014). “Capable but not able: the effect of institutional context and search breadth on the absorptive capacity-corporate entrepreneurship relationship”, Australian Centre for Entrepreneurship research exchange conference proceedings. Queensland University of Technology, PP 1-21.
32. Sakhdari, Kamal. Burgers J. Henri. (2018). “The moderating role of entrepreneurial management in the relationship between absorptive capacity and corporate entrepreneurship: an attention-based view”, International Entrepreneurship and Management Journal 14:4, 927-950.
33. Sakhdari Kamal. Jalali Bidakhavidi Erfan. (2016). “Underground innovation: How to encourage Bootlegging employees to disclose their good ideas”, Technology Innovation Management Review, 6:3, PP 5-12.
34. Scheepers, M., Hough, J., Bloom. J. (2008). “Nurturing the corporate entrepreneurship capability”, Journal of Southern African Business Review, 12:3, PP 87- 119.
35. Stevenson, Howard H. Roberts, Michael. Grousbeck, Harold Irving. (1985). “New business ventures and the entrepreneur”, Homewood: Irwin.
36. Stoner, James F. Freeman, R. Edward. Gilbert, Daniel R (1995). “Management”, New York: Prentice-Hall Publishers.
37. Ucbasaran, Deniz. Westhead, Paul. Wright, Mike. (2001). “The focus of entrepreneurial research: Contextual and process issues”, Entrepreneurship Theory and Practice, 25:4, PP 57- 80.
38. Wang, Wenjun. Lu, Wei. Kent Millington, John. (2011). “Determinants of entrepreneurial intention among college students in China and US”, Journal of Global Entrepreneurship Research, 1:1, PP 35-44.
39. Wiklund, Johan. Patzelt, Holger. Shepherd Dean A. (2009). “Building an integrative model of small business growth,” Small Business Economics, 32:4, 351-374.
40. Ziyae, Babak. (2018). “Presenting a model of corporate entrepreneurship with corporate approach”, World Journal of Entrepreneurship, Management and Sustainable Development, 14:4, 342-352.
