نقش پایبندی به¬سبک زندگی اسلامی، نگرش به خیانت و نیاز به صمیمیت در پیش بینی تعهد زناشویی
الموضوعات :
نظام الدین قاسمی
1
(عضو هیئت علمی گروه روان شناسی، دانشگاه سلمان فارسی کازرون، کازرون، ایران)
محمد حسین زارعی
2
(دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران)
مائده آیتی
3
(گروه روان شناسی دانشگاه سلمان فارسی، کازرون، ایران)
بهناز ارتضایی
4
(دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران)
الکلمات المفتاحية: سبک زندگی اسلامی, صمیمیت زناشویی, تعهد زناشویی و نگرش به خیانت.,
ملخص المقالة :
هدف پژوهش حاضر بررسی نقش پایبندی به سبک زندگی اسلامی، نگرش به خیانت و نیاز به صمیمیت زناشویی در پیش بینی تعهد زناشویی زنان متأهل شهر اصفهان بود. پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی و در حیطه پژوهش های همبستگی و رگرسیونی بود. جامعه آماری شامل کلیه زنان متأهل شهر اصفهان با حداقل ۱سال وحداکثر ۵ سال سابقه ازدواج در زمستان سال 1397 بود. با استفاده از نمونه-گیری در دسترس ۳۹ زن متأهل به عنوان نمونه انتخاب و پرسشنامه های سبک زندگی اسلامی کاویانی (ILST)، نیازهای صمیمیت زناشویی باگاروزی (۲۰۰۱)، نگرش به خیانت مارک واتلی (۲۰۰۶) و تعهد زناشویی آدامز و جونز (DCI) بر روی آنان اجرا شد. داده-های به دست آمده به کمک نرم افزار SPSS-24 و به شیوه رگرسیون هم زمان در دو سطح آمار توصیفی و تحلیلی تجزیه و تحلیل شد. نشان داد بین سبک زندگی اسلامی و صمیمیت زناشویی (۲۹۶/۰ r=و ۰۶۷/۰sig=)، سبک زندگی اسلامی و تعهد زناشویی (۴۷/۰ r=و ۰۰۳/۰sig= )، صمیمیت زناشویی و تعهد زناشویی ( ۶۸۸/۰ r=و ۰۰۰/۰Sig=)، sig=) رابطه مثبت معنادار (۰۱/۰>P) و بین سبک زندگی اسلامی و نگرش به خیانت (۳۷/۰- r=و۰۲۱/۰sig=)، صمیمیت زناشویی و نگرش به خیانت (۳۹۶/۰- r=و ۰۱۳/۰sig=) و نگرش به خیانت و تعهد زناشویی (۴۴۳/۰- r=و ۰۰۵/۰sig=) رابطه منفی معناداری وجود دارد (۰۱/۰>P). نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که در مجموع سه متغیر سبک زندگی اسلامی، نیاز به صمیمیت زناشویی و نگرش به خیانت، می تواند ۵۶ درصد از واریانس تعهد زناشویی را تبیین کنند (۰1/۰>P). علاوه بر آن سبک زندگی اسلامی و نیاز به صمیمیت زناشویی به ترتیب (۰۴۲/۰ Sig= و ۰۰/۰ Sig=) رابطه معناداری را با تعهد زناشویی دارند و میزان این تأثیر به ترتیب (۲۵۷/۰=Beta و ۵۶۲/۰=Beta) می باشد. می توان گفت پایبندی به سبک زندگی مبتنی برآموزه های اسلامی می تواند علاوه بر افزایش میزان صمیمیت زناشویی و اصلاح نگرش به خیانت با تعهد زناشویی نیز در ارتباط باشد.
1. ابراهیمی، محمدحسن، (۱۳۹۴). بررسی تأثیر نقش خانواده بر سبک زندگی اسلامی. کنفرانس سراسری دانش و فناوری علوم تربیتی مطالعات اجتماعی و روان¬شناسی ایران، تهران، مؤسسه برگزارکننده همایش¬های توسعه محور دانش و فناوری سام ایرانیان.
2. اعتمادی، عذرا، (۱۳۸۷). افزایش صمیمیت زناشویی. تازه¬های روان¬درمانی، ۴۹ و ۵۰: ۲۱ - ۴۲.
3. اعتمادی، عذرا؛ نوابی¬نژاد، شکوه؛ احمدی، سید احمد و فرزاد، ولی¬الله. (۱۳۸۵). بررسی اثربخشی زوج¬درمانی شناختی-رفتاری بر صمیمیت زوجین مراجعه کننده به مراکز مشاوره در شهر اصفهان. فصلنامه مطالعات روان¬شناختی، 2(1):69-87.
4. برزگر بفرویی، فاطمه؛ جعفریان یسار، حمید، (1397). تأثیر تعارضات زناشویی و جهت¬گیری مذهبی در نگرش به خیانت در ازدواج. نخستین جشنواره تألیفات علمی برتر علوم انسانی اسلامی جایزه ویژه علامه جعفری، انجمن پژوهش¬های علوم اجتماعی ایران، بسیج دانشجویی و انجمن¬های علمی حوزه علمیه قم.
5. پورمیدانی، سمیه؛ نوری، ابوالقاسم؛ شفتی، سیدعباس، (1393). رابطه سبک زندگی با رضایت زناشویی. فصلنامه خانواده-پژوهی، (3)10: 331-334.
6. جابری، سمیه؛ اعتمادی، عذرا و احمدی، سید احمد. (۱۳۹۴). بررسی رابطه مهارت¬های ارتباطی با صمیمیت زناشویی. پژوهش¬های علوم شناختی و رفتاری¬ ۹۷: ۱۴۳ - ۱۵۱.
7. جواهری، محمدحسین؛ شوقی، بهزاد؛ باباخانلو، اشرف، (1397). اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر عزت‌نفس جنسی و تعهد زناشویی زوجین با روابط آشفته. فصلنامه ایده¬های نوین روان¬شناسی¬ ۲ (۶) :۱-۱۰.
8. جواهری، محمد¬حسین؛ شوقی، بهزاد؛ باباخانلو، اشرف، (1397). اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر عزت‌نفس جنسی و تعهد زناشویی زوجین با روابط آشفته. فصلنامه ایده¬های نوین روان¬شناس (6)2: 1-10.
9. خمسه، اکرم و حسینیان، سیمین، (۱۳۸۷). بررسی تفاوت¬های جنسیتی بین ابعاد مختلف صمیمیت در دانشجویان متأهل. مطالعات زنان، 6(1): ۳۵ تا ۵۲.
10. خیاط، ابراهیم، (1396). بررسی نقش تعدیل¬گر تعهد مذهبی در رابطه بین سبک¬های دلبستگی، ویژگی¬های شخصیتی و طرح¬واره¬های ناسازگار با گرایش به خیانت در زنان و مردان متأهل. فصلنامه نسیم تندرستی.
11. رضاپور، میرصالح؛ یاسر، دلیخون؛ حمید، اسماعیل¬بیگی؛ ماهانی، منیره و چهره¬آزاد، فریبا، (1398). اثربخشی مداخله مبتنی بر تعهد و صمیمیت جنسی بر سازگاری زناشویی و رضایت جنسی زنان متأهل. نشریه روان¬پرستاری، 7(1)، 41-49.
12. زارعی محمود آبادی، حسن، (1396). اثربخشی آموزش زوج¬درمانی مثبت¬نگر بر صمیمیت زناشویی و امید به زندگی زنان عادی شهرستان بافق. طلوع بهداشت یزد، 16(2): 98-109.
13. سهرابی، حمیدرضا؛ عسکری، طیبی فرزانه. (1397). تأثیرات سبک زندگی اسلامی بر بهداشت روانی خانواده از منظر آیات و روایات اسلامی. سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت، ۳ (۱) :۴۳-۵۱.
14. شاه¬سیاه، مرضیه، ( ۱۳۸۸). بررسی رابطه رضایت جنسی و تعهد زناشویی زوجین شهر اصفهان. مجله علمی-پژوهشی اصول بهداشت روانی، 11(43): ۲۳۳ - ۲۳۸.
15. طغیانی، مجتبی؛ کجباف، محمد باقر و بهرام پور، مهدی، (۱۳۹۲). رابطه سبک زندگی اسلامی با نگرش¬های ناکارآمد در دانشجویان. دانش و پژوهش در روان¬شناسی کاربردی، 14(54): ۳۵ - ۴۳.
16. عباسی مولید، حسین، (۱۳۸۸). بررسی تأثیر آموزش گروهی واقعیت-درمانی بر تعهد زناشویی زوجین شهرستان خمینی شهر. پایان¬نامه کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، دانشکده علوم تربیتی و روان¬شناسی، دانشگاه اصفهان.
17. عبداللهی، الهام؛ صداقتی¬فرد، مجتبی؛ حقیقت، سارا، (1397). پیش¬بینی نگرش‌های مربوط به خیانت براساس ملاک‌های انتخاب همسر و نگرش مربوط به عشق. فصلنامه روان¬شناختی تحلیلی-شناختی. 9(32): 25-33.
18. عبداله¬زاده، حسن، (۱۳۸۹). معرفی مقیاس نگرش به خیانت مارک واتلی. تهران، مؤسسه آزمون یار پویا.
19. عجم، علی¬اکبر، (1395). تأثیر آموزش مستقیم و غیرمستقیم ماهواره بر تعارض زناشویی و نگرش به خیانت. مجله مطالعات اسلامی و روان¬شناسی، 10 (18): 121-142.
20. عرب بافرانی، حمیدرضا؛. کجباف، محمدباقر؛ عابدی، احمد و حبیب¬الهی، سعید. (1392). اثربخشی آموزش معنویت بر سازگاری زناشویی زوجین. مطالعات اسلام و روان¬شناسی، 7(12): 95-112.
21. عزتی، نسیم و کاکابراتی، کیوان. (۱۳۹۵). پیش¬بینی خیانت زناشویی براساس کیفیت زناشویی و پنج عامل بزرگ شخصیتی. پژوهش¬های علوم شناختی و رفتاری. 1(9): ۷۵ - ۸۲.
22. فردوسی، سیما، (1397). پیشبینی نگرش به خیانت زناشویی براساس رفتار دلبستگی در روابط زناشویی، کیفیت روابط زناشویی و سبک‌های دلبستگی در زنان متأهل. روان¬شناسی معاصر، دوفصلنامه انجمن روان¬شناسی ایران 2(13): 149-157
23. قاصدی، مسعود. (1398). اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی در زنان آسیب دیده از خیانت همسر بر تنظیم هیجانی، بخشش و صمیمیت زناشویی. روان¬شناسی اجتماعی، 7(52): 50-41.
24. قنبری هاشم آبادی، بهرام علی؛ حاتمی ورزنه، ابولفضل؛ اسماعیلی، معصومه و فرح¬بخش،کیومرث، (۱۳۹۰). رابطه بین سبک¬های فرزند پروری، دلبستگی و تعهد زناشویی در زنان متأهل دانشگاه علامه طباطبایی. جامعه¬شناسی زنان. 2(3): ۳۹ - ۶۰.
25. کاویانی ارانی، محمد، ( ۱۳۸۸). طرح نظریه سبک زندگی براساس دیدگاه اسلام و ساخت آزمون سبک زندگی اسلامی و بررسی ویژگی¬هاي روان¬سنجی آن. پایان¬نامه دکتري روان¬شناسی عمومی. اصفهان، دانشگاه اصفهان.
26. کربلایی، محبوبه و آذری، الناز، (۱۳۹۶). اثربخشی درمان هیجان مدار بر صمیمیت زناشویی و کاهش دلزدگی زناشویی زوجین مراجعه کننده به مراکز مشاوره منطقه 2 شهر تهران. مطالعات روان¬شناسی و علوم تربیتی. 3(1/2) : ۱۰۸ -۱۱۷.
27. هادی، سعیده؛ اسکندری، حسین؛ سهرابی، فرامرز؛ معتمدی، عبدالله و فرخی، نور علی. (۱۳۹۵). مدل ساختاری پیش¬بینی تعهد زناشویی براساس سبک¬های دلبستگی و منتغیرهای میانجی خودکنترلی و طرحواره¬های ناسازگار اولیه (در افراد دارای روابط فرازناشویی عاطفی). فرهنگ مشاوره و روان¬درمانی، 28: ۳۳ - ۶۰.
28. هوشمند، شادی. (۱۳۹۱). بررسی رابطه خرده مقیاس¬های صمیمیت ازدواج با شاخص ازدواج موفق در زوجین شهرستان مراغه، پایان¬نامه کارشناسی، گروه مشاوره.
29. یوسفی، ناصر؛ کریمی¬پور، بنت الهدی؛ امانی، احمد. (1396). بررسی مدل باورهای مذهبی، سبک‌های حل تعارض و تعهد زناشویی با نگرش نسبت به خیانت زناشویی. فصلنامه مشاوره کاربردی، 13(1):47-64.
30. Queija, I. S.,& Oliva, A., & Parra, A., Camacho, C. (2016). Longitudinal Analysis of the Role of Family Functioning in Substance Use. Journal of Child and Family Studies, 25(1), 232-240.
31. Russell, B. S.,& Simpson, E., & Flannery, K. M. (2017). The impact of Adolescent Substance Use on Family Functioning the Mediating Role of Internalizing Symptoms. First Published January, 23(4), 18-21.
32. Adams, J. M., & Jones, W. H. (1997). The conceptualization of marital commitment: An integrative analysis. Journal of personality and social psychology alization of marital commitment: An integrative analysis. Journal of personality and social psychology, 72(5), 1177.
33. Bagarozzi , D. A. (2014). Enhancing intimacy in marriage, Branner-Rouledye, Tylor & Forancis group.
34. Chaney, D. (2012). Lifestyles. 1 st Edition, Routledge.
35. Fife, S. T., Weeks, G. R., & Stellberg‐Filbert, J. (2013). Facilitating forgiveness in the treatment of infidelity: An interpersonal model. Journa l of Family Therapy, 35(4), 343-367.
36. Tang, C. Y., & Curran, M. A. (2013). Marital commitment and perceptions of fairness in household chores. Journal of Family Issues, 34(12), 1598-1622.
37. Martin, G. M., & Tardif, M. (2014). What we do and don't know about sex offenders' intimacy dispositions. Aggression and Violent Behavior, 19(4), 372-382.
38. Mitchell, A. E. (2007). The effect of self-disclosure and empathic responding on intimacy: Testing an interpersonal process model of intimacy using an observational coding system (Doctoral dissertation, Texas A&M University).
39. Mosko, J. (2009). Communication and attachment dimension’s in partial fulfillment of the requirements for the degree of doctor of philosophy. Purdue University.
40. Macher, S. (2013). Social interdependence in close relationships: The actor–partner‐interdependence–investment model (API‐IM). European Journal of Social Psychology, 43(1), 84-96.
41. L. Platt, R. A., Nalbone, D. P., Casanova, G. M., & Wetchler, J. L. (2008). Parental conflict and infidelity as predictors of adult children's attachment style and infidelity. The American Journal of Family Therapy, 36(2), 149-161.
42. de Castro-Bofill, F. R. A., Barrameda, M. J. M., Dadivas, M. C. S., Panganiban, E. R., & San Jose, A. C. G. (2016). Living within a Broken Vow: The Impact of Parental Infidelity among Late Adolescents in Establishing Romantic Relationships. Universal Journal of Psychology, 4(5), 228-235.
43. Shahabi Nezhad, Z., Alian, B., & Hashemi Golpayegani, F. (2016). Effectiveness of Group Counselling on Improvement of Marital Relationship in Infidelity-Affected Mothers of Students in Tehran City. European Online Journal of Natural and Social Sciences, 5(2): 309.
44. Edalati, A., & Redzuan, M. R. (2010). Perception of women towards family values and their marital satisfaction. Journal of American science, 6(4), 132-137.
45. Sternberg, R. J., & Grigorenko, E. L. (1997). Are cognitive styles still in style?. American psychologist, 52(7), 700-712.
46. John, N. A., Seme, A., Roro, M. A., & Tsui, A. O. (2017). Understanding the meaning of marital relationship quality among couples in peri-urban Ethiopia. Culture, health & sexuality, 19(2), 267-278.
47. Dildar, S., Sitwat, A., & Yasin, S. (2013). Intimate enemies: Marital conflicts and conflict resolution styles in dissatisfied married couples. Middle-East Journal of Scientific Research, 15(10), 1433-1439.
48. Nayeri, A., Lotfi, M., & Noorani, M. (2014). The effectiveness of group training of transactional analysis on intimacy in couples. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 152(2014), 1167-1170.
49. Toplu-Demirtaş, E., & Fincham, F. D. (2017). Dating Infidelity in Turkish Couples: The Role of Attitudes and Intentions. The Journal of Sex Research, 1(1), 1-11.
50. Miller, J. and Tedder, B. (2011). The Discrepancy between Expectations and Reality: Satisfaction in Romantic Relationships. Hanover College, PSY 401: Advanced Research.
51. Regas, S. (2019). Infidelity, self-differentiation, and intimacy: The mindful differentiation model of couple therapy.
52. Millner, V. S. (2008). Internet infidelity: A case of intimacy with detachment. The Family Journal, 16(1), 78-82.
53. Rokach, A., & Philibert-Lignières, G. (2015). Intimacy, loneliness & infidelity. The Open Psychology Journal, 8(1).
54. Rodrigues, D., Lopes, D., & Pereira, M. (2017). Sociosexuality, commitment, sexual infidelity, and perceptions of infidelity: data from the second love web site. The Journal of Sex Research, 54(2), 241-253.
55. Mattingly, B. A., Clark, E. M., Weidler, D. J., Bullock, M., Hackathorn, J., & Blankmeyer, K. (2011). Sociosexual orientation, commitment, and infidelity: A mediation analysis. The Journal of social psychology, 151(3), 222-226.
نقش پایبندی به سبک زندگی اسلامی، نگرش به خیانت و نیاز به صمیمیت در پیشبینی تعهد زناشویی
نظامالدین قاسمی*1، محمد حسین زارعی2، مائده آیتی3، بهناز ارتضایی4
1. دکتری روانشناسی، استادیار، عضو هیئت علمی دانشگاه سلمان فارسی کازرون، کازرون، ایران. (نویسندهی مسئول)
2. دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه اصفهان، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، اصفهان، ایران
3. کارشناسی روانشناسی، دانشگاه سلمان فارسی کازرون، کازرون، ایران
4. دانشجوی دکتری روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، اهواز، ایران
تاريخ دريافت: [19/1/98] تاريخ پذيرش: [23/9/98]
چکیده
مقدمه: هدف پژوهش حاضر بررسی نقش پایبندی به سبک زندگی اسلامی، نگرش به خیانت و نیاز به صمیمیت زناشویی در پیشبینی تعهد زناشویی زنان متأهل شهر اصفهان بود. پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی و در حیطه پژوهشهای همبستگی و رگرسیونی بود.
روش: جامعه آماری شامل کلیه زنان متأهل شهر اصفهان با حداقل ۱سال وحداکثر ۵ سال سابقه ازدواج در زمستان سال 1397 بود. با استفاده از نمونهگیری در دسترس ۳۹ زن متأهل به عنوان نمونه انتخاب و پرسشنامههای سبک زندگی اسلامیکاویانی (ILST)، نیازهای صمیمیت زناشویی باگاروزی (۲۰۰۱)، نگرش به خیانت مارک واتلی (۲۰۰۶) و تعهد زناشویی آدامز و جونز (DCI) بر روی آنان اجرا شد. دادههای بهدست آمده به کمک نرمافزار SPSS-24 و به شیوه رگرسیون همزمان در دو سطح آمار توصیفی و تحلیلی تجزیه و تحلیل شد. یافتهها: نتایج نشان داد بین سبک زندگی اسلامی و صمیمیت زناشویی (۲۹۶/۰ r=و ۰۶۷/۰sig=)، سبک زندگی اسلامی و تعهد زناشویی (۴۷/۰ r=و ۰۰۳/۰sig= )، صمیمیت زناشویی و تعهد زناشویی ( ۶۸۸/۰ r=و ۰۰۰/۰Sig=)، sig=) رابطه مثبت معنادار (۰۱/۰>P) و بین سبک زندگی اسلامی و نگرش به خیانت (۳۷/۰- r=و۰۲۱/۰sig=)، صمیمیت زناشویی و نگرش به خیانت (۳۹۶/۰- r=و ۰۱۳/۰sig=) و نگرش به خیانت و تعهد زناشویی (۴۴۳/۰- r=و ۰۰۵/۰sig=) رابطه منفی معناداری وجود دارد (۰۱/۰>P). نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که در مجموع سه متغیر سبک زندگی اسلامی، نیاز به صمیمیت زناشویی و نگرش به خیانت، میتواند ۵۶ درصد از واریانس تعهد زناشویی را تبیین کنند (۰1/۰>P). علاوهبر آن سبک زندگی اسلامی و نیاز به صمیمیت زناشویی به ترتیب (۰۴۲/۰ Sig= و ۰۰/۰ Sig=) رابطه معناداری را با تعهد زناشویی دارند و میزان این تأثیر به ترتیب (۲۵۷/۰=Beta و ۵۶۲/۰=Beta) میباشد.
نتیجهگیری: میتوان گفت پایبندی به سبک زندگی مبتنی برآموزههای اسلامی میتواند علاوهبر افزایش میزان صمیمیت زناشویی و اصلاح نگرش به خیانت با تعهد زناشویی نیز در ارتباط باشد.
واژگان کلیدی: سبک زندگی اسلامی، صمیمیت زناشویی، تعهد زناشویی و نگرش به خیانت.
مقدمه
خانواده بهعنوان نخستین هسته اجتماع و اساسیترین بنیان جامعه درطول تاریخ شناخته میشود (کواجیا1 و همکاران، 2016). خانواده بهعنوان برترین آیین اجتماعی بهمنظور تأمین نیازهای عاطفی، روانشناختی و اجتماعی افراد با ازدواج شکل میگیرد و در همهی مراحل تکوین آن، زوجین خرده نظام اصلی آن را تشکیل میدهند (دیلار، سیتوات و یاسین2، 2013؛ نایری، لطفیو نورانی3، 2014). کارکرد خانواده حوزه‌هایی همانند حل‌مسئله، ارتباطات، نقش‌ها، همراهی و آمیزش‌عاطفی وکنترل را شامل میشود (راسل4 و گوردون5، 2017). در ازدواج موفق سه ركن تعهد، جاذبه و تفاهم نقش مهمی دارند كه در اين بين، تعهد زناشویي قويترين و پايدارترين عامل پيشبيني كننده کارکردهای اصلی زندگی زناشویی میباشد (جان، سم، رورو، و تسويي6، ۲۰۱۷) و بهعنوان مکانیزمی دوام بخش دارای اهمیت به سزایی در حفظ کیفیفت زندگی زناشویی میباشد (میچر7، ۲۰۱۳). تعهد ابعاد چندگانهاي دارد و دربرگيرندهي دلايل شخصي، اخلاقي و اعتقادي مخصوصي است كه شخص را به ادامهي رابطه زناشويي پايبند ميكند (تانگ و كوران8، ۲۰۱۳). ویژگی اصلی تعهد وجود اهداف مشترک برای آینده و ایجاد یک افق زمانی طولانی مدت برای رابطه است. متعهد بودن به یک رابطه برای طولانی مدت، تأثیر قدرتمندی در رفتارهای زوجین دارد و باعث علاقهی دو جانبهی زوجین میشود (استنلی9،2010). که با زیرپا گذاشتن این عهد و پیمان، پدیده آسیبزای خیانت زناشویی (پیمانشکنی) اتفاق میافتد (هادی و همکاران، ۱۳۹۵). خیانت زناشويی به هرگونه روابط جنسی يا عاطفی فراتر از چهارچوب روابط متعهدانه بین دو همسر اطلاق میگردد (دکاسترو- بوفیل و همکاران10، ۲۰۱۶) و منجر به آسیب به تعهد در روابط عاطفی یا جنسی و یا هر دو میشود که نتیجهی آن دور شدن از ارتباط بنیادي بدون رضایت طرف مقابل است (فیف، ویکز و ستلبرگ -فیلبرت11، ۲۰۱۳). پلات12 و همکاران، (2008) معتقدند که روابط فرا زناشویی عمدهترین دلیل از هم پاشیدگی روابط زناشویی و زمینه اصلی تعارضها و اختلافهاي زناشویی است. پژوهشگران معتقدند که اختلال در کارکردهای خانواده ازقبیل کاهش تعهد و خیانت زناشویی میتواند ناشی از سبکزندگی که زوجین برگزیدهاند و انتظارات و نگرش آنان از ازدواج باشد (پورمیدانیو همکاران، 1393).
سبک زندگی از سه رویکرد جامعهشناسی متأثر از اندیشههای گیورگ زیمل13 بهعنوان طبقه اجتماعی، رویکرد روانشناسی متأثر از اندیشههای آلفردآدلر14 بهعنوان ارزشها، هنجارها و ریشههای رفتار که بهصورت منش و شخصیت شناخته میشود و رویکرد دین شناسانه تعریف میشود (کاویانی، 1396). سبک زندگی الگوی روابط اجتماعی، اوقات فراغت، خودانگاره، ارزشها و نگرش فردی و انتخابهای هشیار و ناهشیار فرد برای یک نوع رفتار خاص را نشان میدهد (ریپال15، 2012). سبک زندگی بهعنوان شیوه نسبتاً ثابت افراد، گروهها و جوامع برای پیگیری اهداف زندگی، متأثر از فرهنگ در برگیرندهی نگرشها و ارزشهای تعیین کنندهی جایگاه و موقعیت اجتماعی خانوادهها میباشد (چانی16، 2012). سبک زندگی از دیدگاه اسلامی به مجموعهای از موضوعات مورد قبول اسلام در عرصهی زندگی اشاره دارد که براساس آن معیارها رفتار افراد درخانواده باید مبتنی بر اسلام و آموزههای اسلامی باشد (فاتحیزاده و همکاران، ۲۰۱۵). سبک زندگی اسلامی یعنی بهکارکیری روشی برای زندگی که در برگیرنده آموزهها و مبانی دینی مبتنی بر قرآن و سنت باشد (موسوی گیلانی، 1392). خانواده یکی از مهمترین محیطهایی است که میتواند به صورت منظم سبک زندگی اسلامی را در افراد نهادینه کند (ابراهیمی، 1394). پژوهشها گویایی این مسئله هستند که دین با مکانیزم‌های گوناگون مانند امید، انگیزه و مثبت‌نگری در زندگی، ایجاد شبکه حمایتی عاطفی و اجتماعی و با دادن معنی و مفهوم به زندگی انسان در بهزیستی روانی فرد، جامعه و خانواده میتواند نقش مؤثری داشته باشد (سهرابی و طیبی، 1397). در این ارتباط شریعتی (1392) نشان داد از بین سه سبک زندگی تارک دنیا، دنیاطلبانه و اسلامی، سبک زندگی اسلامی مناسبترین سبک برای استحکام و حفظ کیفیت زندگی زناشویی میباشد. رضایی و همکاران (1392) در بررسی اثربخشی آموزش سبک زندگی اسلام محور و با تأکید برخانواده، نشان دادند که سبک زندگی اسلام محور بهطور معناداری صمیمیت بین زوجین را افزایش میدهد.
از سویی دیگر ادالت و ردزوان17 (2010) معتقدند از تعیین کنندههای سلامت روانی و خشنودی زوجین وجود تعامل سازنده میان آنان و برقراری عشق و ابراز صمیمیت و همدلی به یکدیگر است. هرچند محققین در مورد مفهوم صمیمیت اتفاق نظر ندارند ولی صمیمیت میتواند شامل معانی مختلفی مبتنی بر سن، جنس، تحصیلات و فرهنگ باشد (مارتین و تاردیف18، 2014؛ میچل19، 2007). باگاروزی20 (2014) صمیمیت را بهعنوان نزدیکی، شباهت و ارتباط عاشقانه یا عاطفی تعریف میکند. افرادی که با هم صمیمی هستند برای بیان افکار و احساسات، نیاز به دانش و درک یکدیگر دارند (باگاروزی، 2014). صمیمیت شامل اعتماد، عشق، مثبت‌گرایی، گشودگی، کیّفیت ارتباطات، تقسیم وظایف و ایفای نقش(برابری) است و به اعتماد دوجانبه و ایمنی در رابطة زناشویی منجر میشود(میلر و تدر21، 2011). پژوهشگران معتقدند اگر دسترسی‌پذیری، پاسخگویی و همدم‌طلبی در زوجین به حدی باشد که نیازهای زناشویی زوجین را برآورده کند، احتمال گرایش به روابط خیانتآمیز زناشویی پایین می‌آید (فردوسی، 1397). از سویی دیگر با کاهش صمیمیت زناشویی، امید به زندگی کاهش یافته و ناسازگاری و نارضایتی بیشتری حاصل میشود که مقدمات جدایی یا خیانت زناشویی فراهم میشود (زارعی، 1396). این امر نشان میدهد که رفتار صمیمانه زوجین نقش مهمی در پیشگیری در خیانت زناشویی و تقویت بنیان خانواده دارد (فردوسی، 1397). در سالهای اخیر به دلیل هجوم فرهنگ غربی متأثر از رسانهها و دور شدن از آموزههای دینی مذهبی، نهاد خانواده دستخوش آشفتگیهای فراوانی شده به گونهای که فروپاشی نهاد خانواده به یکی از چالشهای تباهگر زندگی در ایران تبدیل شده است (شعبانی و بانکی پور، 1391). به همین خاطر در بررسی روند رو به افزایش آسیبهای مرتبط با خانواده و بررسی ادبیات مرتبط با خانواده در جامعه فعلی ایران، سنجه و شناسایی متغیرهای دخیل در آسیبشناسی خانواده متناسب با زیست بوم جامعه اسلامی ایرانی و دوری از شیوههای مبتنی بر اصول نظریهپردازان غربی، روز به روز از اهمیت بیشتری برخوردار میشود. از آنجایی که پژوهشها نشان دادهاند که علیرغم پیامدهای عاطفی ویرانگر پیمانشکنی امکان زنده شدن روابط وجود دارد (ویلیامز، 2011). و از سویی دیگر دین اسلام غنی از دستورات و احکام ارزشی برای زندگی بهتر در بستر خانواده است. بنابراین ضروری میباشد پژوهشها بر باورها و نظام ارزشی معناگرا و دین محور خانوادههای ایران جهت شناسایی آسیبشناسی خانواده و غنیسازی روابط زوجین متمرکز باشد. بر این اساس هدف پژوهش پاسخگویی به این سؤال است که آیا دینداری و پایبندی به سبک زندگی مبتنی بر آموزههای اسلامی و صمیمیت زناشویی میتواند پیشبینی کننده تعهد در بین زوجین و کاهش گرایش به خیانت باشد؟
روش پژوهش
جامعه، نمونه و روش نمونهگیری
پژوهش توصیفی تحلیلی و در حیطه پژوهشهای همبستگی و از نوع رگرسیونی میباشد. سبک زندگی اسلامی متغیر ملاک و تعهد زناشویی، صمیمیت زناشویی و نگرش به خیانت بهعنوان متغیر پیشبین درنظر گرفته شدهاند. جامعه آماری شامل کلیه زنان متأهل شهر اصفهان که حداقل ۱ سال و حداکثر ۵ سال از ازدواجشان گذشته، میباشد که با استفاده از روش نمونهگیری دردسترس ۳۹ زن متأهل بهعنوان نمونه انتخاب شدند (n=39). معیارهای ورود و خروج شامل: ۱- سابقه حداقل ۱ سال ازدواج یا عقد و حداکثر ۵ سال ۲- عدم انتخاب زوجینی که در مرحله نامزدی وآشنایی هستند ۳- عدم وجود تعارض شدید زناشویی یا سابقه درخواست طلاق ۴- وجود یا عدم وجود فرزند ۵- عدم ابتلای زوجین به بیماریهای مزمن روانپزشکی یا جسمانی ۶- عدم شرکت در دورههای آموزشی و دریافت مشاورههای روانشناسی بهصورت مستمر و پیشرفته.
ابزار پژوهش
پرسشنامه سبک زندگی اسلامی (22ILST)
این آزمون توسط کاویانی در دو فرم بلند (۱۳۵ سؤالی) و فرم کوتاه (۷۶ سوالی) در سال 1388 طراحی و هنجاریابی شده است. شیوه پاسخگویی باتوجه به وضعیت زندگی فعلی آزمودنیها در یک طیف ۴ درجهای از خیلی کم تا خیلی زیاد قرار دارد. ده شاخص زیر مقیاسهای این آزمون را تشکیل میدهند که عبارتند از: شاخصاجتماعی (۱۱ آیتم)، باورها (۶ آیتم)، عبادی (۶ آیتم)، اخلاق (۱۱ آیتم)، مالی (۱۲آیتم)، خانواده (۸ آیتم)، سلامت (۷آیتم)، تفکر و علم (۵ آیتم)، امنیتی-دفاعی (۴ آیتم)، زمانشناسی (۵ آیتم). پاسخگویان باید باتوجه به وضعیت زندگی فعلی خود، به هرکدام در یک طیف ۴ درجهای از خیلی کم تا خیلی زیاد پاسخ دهند. هر آیتم باتوجه به اهمیت ضریبی بین ۱ تا ۴ میگیرد. نمره کل آزمودنی حداقل ۱۴۱ و حداکثر ۵۷۰ خواهد بود. حداقل امتیاز ممکن ۷۵ و حداکثر ۳۰۰ خواهد بود. نمره بین ۷۵تا۱۲۵: نشاندهنده سبك زندگي اسلامي ضعیف است. نمره بین ۱۲۵ تا ۱۸۷: نشاندهنده سبك زندگي اسلامي متوسط است. نمره بالاتر از ۱۸۷: نشاندهنده سبك زندگي اسلامي قوی است. سازندگان پرسشنامه ضریب پایایی کل این آزمون را ۷۱/۰ بهدست آوردهاند. نتایج تحلیل عوامل نیز روایی و ساختار عاملی مناسبی را برای آن نشان داده است. روایی همزمان آن با آزمون جهتگیری مذهبی ۶۴/۰ بهدست آمده است (کاویانی، ۱۳۸۸). پایایی این آزمون برای زیرمقیاسهای آن عبارتند از شاخص اجتماعی ۴۱/۰، باورها ۴۶/۰، عبادی۳۰/۰، اخلاق ۶۴/۰، مالی ۳۲/۰، خانواده ۴۰/۰، سلامت ۴۲/۰، تفکر و علم ۵۱/۰، امنیتی دفاعی ۳۰/۰و زمانشناسی ۳۰/۰ (طغیانی و همکاران، ۱۳۹۲).
پرسشنامه نیازهای صمیمیت زناشویی23
این پرسشنامه توسط باگاروزی در سال 2014 تهیه و تنظیم شده است. پرسشنامه دارای ۴۱ سوال بوده و هدف آن ارزیابی ابعاد صمیمیت زناشویی (صمیمیت عاطفی، صميمیت روانشناختي، صميمیت عقلاني، صميمیت جنسي، صميمیت بدني، صميمیت معنوي، صميمیت زيباشناختي، صميمیت اجتماعي- تفريحي) میباشد. طیف پاسخگویی آن در هر سوال از عدد ۱ تا ۱۰ مشخص گردیده است و لذا احتیاجی به محاسبه امتیاز هر گزینه ندارد. سؤالات به شکلی رتبهبندی شده که از ۱به معنای به هیچ وجه چنین چیزی وجود ندارد تا ۱۰ به معنای نیاز بسیار زیادی وجود دارد، به هر نیاز پاسخ میدهند. بالاترین نمره در هر بعد ۵۰ و در بعد صمیمیت معنوی ۶۰ میباشد. حاصل جمع امتیازات هر بعد (به جز بعد صمیمیت عاطفی) نمرهای از ۵ تا ۵۰ خواهد بود. در بعد صمیمیت عاطفی این نمره از ۶ تا ۶۰ خواهد بود. نمرات بالاتر در یک بعد نشان دهده نیاز بیشتر پاسخ دهنده به آن بعد از صمیمیت از طرف همسر خود خواهد بود و برعکس. اعتمادی (۱۳۸۴) پایایی این پرسشنامه با آزمون آلفای کرونباخ را ۹۴/۰گزارش کرده است. خمسه و حسینیان (۱۳۸۷) در مطالعهای پایایی هربعد صمیمیت را با روش آزمون- بازآزمون محاسبه کردند که برای صمیمیت عاطفی، روانشناختی، عقلانی، جنسی، فیزیکی، معنوی، زیباشناختی و اجتماعی – تفریحی به ترتیب ۸۹%، ۸۲%، ۸۱%، ۹۱%، ۸۰%، ۶۵%، ۷۶% و ۵۱% بهدست آوردندکه حاکی از پایایی قابل قبول این مقیاس میباشد (خمسه و حسینیان، ۱۳۸۷). هوشمند (۱۳۹۱) آلفای کرونباخ برای پرسشنامه نیازهای صمیمیت زناشویی باگاروزی به این شکل محاسبه کرد: صمیمیت عاطفی ۷۱/۰، صمیمیت روانشناختي ۶۵/۰، صميمیت عقلاني ۵۸/۰، صميمیت جنسي ۷۳/۰، صميمیتبدني ۴۸/۰، صمیمیت معنوي ۷۰/۰، صمیمیت زيباشناختي ۷۶/۰، صمیمیت اجتماعي- تفريحي ۶۶/۰. اعتمادی و همکاران (1385) برای تعیین روایی محتوا و صوری این پرسشنامه در ایران، پرسشنامه را در اختیار ۱۵ نفر از اساتید رشته مشاوره و ۱۵ زن و شوهر قرار دادند و از طریق نظر اصلاحی آنان روایی محتوایی آن را تأیید کردند. پس از اصلاح نهایی، پرسشنامه بر روی ۳۰ زن و شوهر اجرا شد. ضریب پایایی کل پرسشنامه با روش آلفای کرونباخ ۹۴/۰ بهدست آوردند که حاکی از پایایی قابل قبول این ابزار بود.
پرسشنامه تعهد زناشویی 24
این پرسشنامه میزان پایبندي افراد به همسرشان و ازدواجشان و ابعاد آن را اندازه میگیرد. این آزمون توسط آدامز و جونز ( ۱۹۹۷) براي مقاصد پژوهشی تهیه و تدوین شده و سه بعد تعهد زناشویی را اندازهگیري میکند که شامل تعهد شخصی، تعهد اخلاقی و تعهد ساختاري است. سؤالهاي آزمون داراي یک مقیاس ۵ درجهاي کاملاً مخالفم، مخالفم، نظري ندارم، موافقم، کاملاً موافقم است که به هر گزینه نمره بین ۱ تا ۵ تعلق میگیرد. این ابزار ۴۴ سؤال دارد و دامنه کلی نمرات افراد بین ۱تا ۱۷۲ نمره است و نمره بالاتر در این آزمون بالا بودن تعهد کلی زوجین را نشان میدهد (عباسی مولید و همکاران، ۱۳۸۸). آدامز و جونز در شش پژوهش مختلف بهمنظور بهدست آوردن پایایی و روایی پرسشنامه آن را روي ۴۷ نفر متأهل ۳۴۷ نفر مجرد و ۴۶ نفر مطلقه اجرا کردند. آدامز و جونز میزان پایایی هریک ازمقیاسهاي این آزمون را بر روي نمونههاي یاد شده به این شرح بهدست آوردند: تعهد شخصی ۹۱ % تعهد اخلاقی ۸۹ % تعهد ساختاري ۸۶% (عباسی مولید، ۱۳۸۸). در ایران شاه سیا و همکاران (۱۳۸۹) اعتبار این پرسشنامه را تأیید کردهاند و پایایی این پرسشنامه را براساس آلفاي کرونباخ ۸۵ % گزارش کردند. و آلفاي کرونباخ خرده مقیاسهاي تعهد به همسر، تعهد به ازدواج و تعهد اجباري به ترتیب ۷۹% ،۸۲ % و ۸۴ % بهدست آوردند. در پژوهش قنبری هاشمآبادی و همکاران (1390) ضرایب پایایی تمام خرده مقیاسها با استفاده از روش آلفاي کرونباخ محاسبه و بهصورت تعهد شخصی ۷۹%، تعهد اخلاقی ۸۰ % و تعهد اجباري ۸۲ % گزارش شد. در مطالعه مقدماتی توسط عباسی مولید و همکاران (1388) روایی این آزمون مورد تأیید قرار گرفت.
مقیاس نگرش به خیانت زناشویی (ATIS)
مقیاس نگرش به خیانت توسط مارک واتلی25 در سال ۲۰۰۶ تهیه شده و در ایران توسط عبداللهزاده (۱۳۸۹) ترجمه شدهاست. عبارتهای مقیاس شامل جملاتی راجع به احساسات منفی و مثبت نسبت به مقوله خیانت است که آزمودنی باید براساس احساس خود به جملات نمره ۱ تا ۷ بدهد. چیزی به عنوان پاسخ درست یا غلط در این جملات وجود ندارد و مقیاس فقط خواهان واکنش و نظر صادقانه آزمودنی به جملات است. هدف از این سنجش نوع احساسات و تفکر افراد نسبت به مسائل مربوط به خیانت زناشویی است. در واقع پرسشنامه خیانت مقدار تمایل و میزان پذیرندگی یا ردکنندگی خیانت را از منظر افراد مختلف میسنجد. امتیازدهی در سؤالهای ۱، ۳، ۴، ۹، ۱۰و ۱۱ به پاسخ بسیار مخالف، امتیاز ۱ و پاسخ بسیار موافق، امتیاز ۷ داده میشود. اما در سؤالهای ۲، ۵، ۶، ۷، ۸ و ۱۲ نحوهی نمرهگذاری معکوس است بهطوری که به پاسخ بسیار مخالف نمره ۷ و پاسخ بسیار موافق نمره ۱ و پاسخ بین آنها به ترتیب ۶، ۵، ۴، ۳ و ۲ امتیاز داده میشود. بالا ترین امتیاز ۸۴ است که به معنی پذیرنده خیانت و کمترین امتیاز ۱۲ و به معنی رد کننده خیانت است. امتیاز ۴۸ فرد را بین پذیرندگی و ردکنندگی خیانت قرار میدهد.آلفای کرونباخ این مقیاس در بین ۳۸۳ نفر از زنان و مردان مجرد و متأهل ساکن شهرهای علی آباد و به شهر که بهصورت تصادفی انتخاب شدند ۸۴/۰ بهدست آمده است. این مقیاس میتواند علاوهبر تحقیقات پیمایشی در تعیین علل و متغیرهای تأثیرگذار بر خیانت زناشویی و نگرش به خیانت کمک کننده باشد (عبداللهزاده، ۱۳۸۹). عجم (1395) پایایی پرسشنامه‌ی خیانت زناشویی به روش آلفای کرونباخ را برای کل پرسشنامه 89/0 گزارش کرده است. همچنین در پژوهش دیگری در ترکیه پایایی پرسشنامه به روش آلفای کرونباخ 81/0 محاسبه شده است (توپلو-دمیرتاش و فیچمن، 2017). جواهری، شوقی و باباخانلو (1397) میزان آلفای کرونباخ برای خرده مقیاس تهعد شخصی 68/0، تعهد اخلاقی 78/0 و تعهد ساختاری 73/0 و برای کل پرسشنامه 82/0بهدست آوردند.
دادههای بهدست آمده از پرسشنامههای پژوهش در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی(ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه) به کمک نرم افزار SPSS-24 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافتههای پژوهش
حجم نمونه شامل 39 زن متأهل بود. میانگین سنی زنان متأهل ۲۴ سال بود که کمترین آن ۱۸ و بیشترین آن ۳۷ سال داشتند. میزان تحصیلات آنها به این صورت بود: ۱ نفر زیر دیپلم، ۱۵ نفر دیپلم، ۲ نفر فوق دیپلم، ۱۸ نفر لیسانس و ۳ نفر فوق لیسانس. ۲۲ نفر از آنها فاقد فرزند، ۱۴نفر یک فرزند و ۳ نفر از آنها دو فرزند داشتند. ۲۲ نفر از آنها خانهدار، ۵ نفر کارمند، ۹ نفر دانشجو و ۳ نفر شغل آزاد داشتند. شاخصهای توصیفی متغیرهای پژوهش در جدول 1 آورده شده است.
جدول ۱: شاخصهای توصیفی شامل میانگین، انحراف معیار، حداقل و حداکثر نمره
متغیر شاخصهای آماری | میانگین | انحراف معیار | حداقل نمره | حداکثر نمره |
سبک زندگی اسلامی | ۶/۴۳۸ | ۳۵/۴۵ | ۳۴۹ | ۵۳۴ |
صمیمیت زناشویی | ۴۱/۳۲۰ | ۱۵/۳۲ | ۲۴۱ | ۳۶۹ |
نگرش به خیانت | ۴۸/۲۱ | ۸۶/۷ | ۱۲ | ۳۹ |
تعهد زناشویی | ۹۶/۱۷۷ | ۳/۲۲ | ۱۲۲ | ۲۱۵ |
جدول ۲: آزمون رگرسیون متغیرهای پیشبین (سبک زندگی اسلامی، صمیمیت زناشویی، نگرش به خیانت) و متغیر ملاک (تعهد زناشویی)
مدل | مجموع مجذورات | df | میانگین مجذورات | F | Sig | R | 2R | 2R تعدیل یافته | |
رگرسیون | ۰۶/۱۰۶۵۲ | ۳ | ۶۸/۳۵۵۰ |
۰۴/۱۵
|
۰۰۰/۰ |
۷۵/۰ |
۵۶۳/۰
|
۵۲۶/۰
| |
باقیمانده | ۶۷/۸۲۶۰ | ۳۵ | ۰۱/۲۳۶ |
| |||||
کل | ۷۳/۱۸۹۱۲ | ۳۸ |
| ||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
مدل |
| ضرایب غیر استاندارد | ضرایب استاندارد |
t |
sig
| ||||
B | Std.E | Beta |
| ||||||
۱
| عدد ثابت | ۱۶۳/۵ | ۹۳/۳۸ |
| ۱۳۳/۰ | ۸۹۵/۰ | |||
سبک زندگی اسلامی | ۱۲۷/۰ | ۰۶/۰ | ۲۵۷/۰ | ۱/۲ | ۰۴۲/۰ | ||||
صمیمیت زناشویی | ۳۹/۰ | ۰۸/۰ | ۵۶۲/۰ | ۵۴/۴ | ۰۰۰/۰ | ||||
نگرش به خیانت | ۳۵۶/۰ | ۳۶/۰ | ۱۲۶/۰- | ۹۸۸/۰- | ۳۳/۰ | ||||
در جدول ۱ شاخصهای توصیفی شامل میانگین، انحراف معیار، حداقل و حداکثر نمره برای متغیرهای پژوهشی آورده شده است. براساس نتایج بهدست آمده از آزمون همبستگی پیرسون مشخص شد که ضریب همبستگی پیرسون بین متغیرهای سبک زندگی اسلامی و نگرش به خیانت ۳۷/۰- (۰۲۱/۰sig=)، سبک زندگی اسلامی ونیاز به صمیمیت زناشویی ۲۹۶/۰ (۰۶۷/۰sig=)، سبک زندگی اسلامی و تعهد زناشویی ۴۷/۰ (۰۰۳/۰sig= )، نیاز به صمیمیت زناشویی و تعهد زناشویی ۶۸۸/۰ (۰۰۰/۰Sig=)، نیاز به صمیمیت زناشویی و نگرش به خیانت ۳۹۶/۰- (۰۱۳/۰sig=)، نگرش به خیانت و تعهد زناشویی ۴۴۳/۰- (۰۰۵/۰sig=) میباشد (۰۱/۰>P). همچنین نتایج بهدست آمده از تحلیل رگرسیون چندگانه بهروش همزمان در جدول ۲ آمده است.
جدول شماره ۲ بیانگر آن است که متغیرهای سبک زندگی اسلامی، نیاز به صمیمیت زناشویی و نگرش به خیانت میتواند شاخص خوبی برای پیشبینی تعهد زناشویی به حساب آیند (۷۵/۰=R) (۰۰۰/۰>P). همچنین یافتههای این جدول نشان دهنده آن است که ۵۶ درصد از تفاوتهای فردی در تعهد زناشویی مربوط به سبک زندگی اسلامی، نیاز به صمیمیت زناشویی و نگرش به خیانت است. علاوهبر آن سبک زندگی اسلامی، نیاز به صمیمیت زناشویی به ترتیب (۰۴۲/۰ sig=و ۰۰۰/۰sig= ) رابطه معناداری را با تعهد زناشویی دارند و میزان این تأثیر به ترتیب (۲۵۷/۰=Beta و ۵۶۲/۰=Beta) میباشد.
بحث و نتیجهگیری
هدف پژوهش حاضر بررسی نقش پایبندی به سبک زندگی اسلامی نیاز به صمیمیت زناشویی و نگرش به خیانت در پیشبینی تعهد زناشویی بود. نتایج پژوهش نشان داد که سبک زندگی مبتنی بر آموزههای اسلامی زوجین با افزایش صمیمت و تعهد زناشویی و کاهش خیانت زناشویی رابطه دارد و سبک زندگی اسلامی زوجین میتواند پیشبینی کننده نیاز به صمیمیت زناشویی و تعهد زوجین باشد. نتایج این پژوهش با پژوهشهای پیشین ازجمله رگاس26 (2019)، رکاچ و فلیبرت27 (2015)، میلنر28 (2008)، رضاپور و همکاران (1398)، قاصدی (1398)، خیاط (1396)، زارعی و همکاران (1396)، عرب بافرانی و همکاران (1392) هماهنگ است. باتوجه به یافتههای این پژوهش و پژوهشهای پیشین میتوان گفت که نیاز به صمیمت بهعنوان یک مشخصه کلیدی و مهم روابط زناشویی به وجود تعامل سازنده بین همسران کمک میکند. همانطور که گراس (2019) بیان میکند افزایش صمیمت زناشویی میتواند علائم و نشانه اختلال روحی ناشی از ضربه خیانت به همسر را کاهش دهد و از طرف دیگر موجب بهبود روابط آنان با یکدیگر بعد از پذیرش خیانت گردد. تحقیقات رکاچ و فلیبرت (2015) نشان میدهد نیاز به صمیمت یک سازه دو طرفه و چند وجهی است و شامل مراقبت، وابستگی متقابل و اعتماد میباشد که با افزایش صمیمت و تعهد، میزان خیانت هم در گروه زنان و هم در مردان به طرز چشمگیری کاهش پیدا خواهد کرد. پس میتوان گفت کمبود یا نبود صمیمیت از شاخصهای آشفتگی در روابط زناشویی است که میتواند باعث خیانت و فروپاشی روابط زوجین گردد. از سویی دیگر و مبتنی بر یافتههای این پژوهش میتوان استنباط کرد سبک زندگی اسلامی که نمودهای رفتاری نسبتاً پایدار برخاسته از عقاید، نگرشها و معیارهای اخلاقی اجتماعی مورد تأیید اسلام را شامل میشود از طریق شناساندن بایدها و نبایدها و چگونگی رفتار در زمینههای مختلف فردی، خانوادگی، اقتصادی، اجتماعی و تاکید بر کمال دنیوی و اخروی میتواند تعیین کننده و ارتقادهنده صمیمیت و تعهد زناشویی و به تبع آن افزایش کارکرد خانواده باشد.
سایر یافتهها نشان داد نگرش منفی به خیانت باعث کاهش خیانت زناشویی و افزایش تعهد زناشویی میشود. این یافته با یافتههای پژوهش ودیگوس، لوپز و پریرا29 (2017)، ماتینگلی و کلارک و ویدلر30 (2011)، فردوسی (1397)، برزگر بفرویی و جعفریان (1397) و عبداللهی و همکاران (1397) همخوان است. نتایج تحقیق یوسفی وکریمیپور و امانی (1396) با عنوان بررسی مدل باورهای مذهبی، سبک‌های حل تعارض و تعهد زناشویی با نگرش نسبت به خیانت زناشویی نشان داد بین باورهای مذهبی با تعهد زناشویی رابطه مثبت و معنادار و با نگرش آنها به خیانت زناشویی رابطه منفی و معنادار وجود دارد. وهمچنین بین ابعاد تعهد زناشویی و نگرش زوجین به خیانت زناشویی نیز رابطهی منفی و معنادار وجود دارد. ماتینگلی و کلارک و ویدلر (2011) معتقدند تعهد بهعنوان واسطه بین انواع رفتارهای خیانتآمیز مطرح میشود که تعهد کمترمنجر به احتمال خیانت بیشتر میشود.
بنابراین میتوان نتیجه گرفت نگرش مثبت به خیانتزناشویی و پیمانشکنی بهعنوان یک رویداد آسیب‌زا قادر است زندگی زناشویی یک زوج را به مخاطره اندازد. در نبود تعهد، اعتماد متقابل بین همسران یا اعضای خانواده کمتر خواهد شد. اگر دسترسی‌پذیری، پاسخگویی و همدم‌طلبی در زوجین به حدی باشد که نیازهای زناشویی را برآورده کند، احتمال نگرش مثبت به روابط خیانتآمیز زناشویی پایین می‌آید. بنابراین با توجه به نتایج مطالعه حاضر میتوان گفت براساس بستر دینی و فرهنگ اسلامی که تاکید بر تعهد در تمامی ابعاد اجتماعی خصوصاً خانواده دارد میتوان گامی مؤثر در تقویت روابط زناشویی افزایش صمیمیت و تقویت پیوندهای خانوادگی و افزایش تعهد زناشویی برداشت.عدم شرکت هر دو جنس در پژوهش، عدم غربالگری سایر نظامهای باوری و ایدیولوژی و فکری زوجین، عدم توجه به زمینههای خانوادگی زوجین و پیشینه آموزشی و تحصیلاتی آنان از محدودیتهای پژوهش میباشد که پیشنهاد میشود در پژوهشهای آتی سازه سبک زندگی اسلامی-روانشناختی و ارتباط و تأثیرگذاری آن بر ابعاد مختلف زندگی زوجین مورد پژوهش و مطالعه قرار گیرد.
References
1. Abbasi Molid, h. (2008). Investigating the effect of reality-therapy group training on the marital commitment of couples in Khomeini Shahr. Master's thesis in family counseling, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Isfahan University. (in Persian).
2. Abdollahi, A., Sadaghati-Fard, M., Haghighat, S. (2017). Prediction of attitudes related to infidelity based on the criteria of choosing a spouse and attitudes related to love. Analytical-Cognitive. (in Persian).
3. Abdulzadeh, H. (2010). Introducing Mark Whatley's Infidelity Attitude Scale. Tehran, Azmoun Yar Pooya Institute. (in Persian).
4. Adams, J. M., & Jones, W. H. (1997). The conceptualization of marital commitment: An integrative analysis. Journal of personality and social psychology alization of marital commitment: An integrative analysis. Journal of personality and social psychology, 72(5), 1177.
5. Ajam, A. (2015). The effect of direct and indirect satellite training on marital conflict and attitudes towards infidelity. Journal of Islamic Studies and Psychology, 10 (18): 121-142. (in Persian).
6. Arab Bafarani, H,. Kajbaf, M. B., Abedi, A., and Habib Elahi, S. (2012). The effectiveness of spirituality training on marital compatibility of couples. Islamic Studies and Psychology, 7(12): 95-112. (in Persian).
7. Bagarozzi , D. A. (2014). Enhancing intimacy in marriage, Branner-Rouledye, Tylor & Forancis group.
8. Barzegar Bafroei, F., Jafarian Yasar, H. (2017). The effect of marital conflicts and religious orientation on the attitude towards infidelity in marriage. The first festival of the best scientific works of Islamic humanities, Allameh Jafari Special Award, Social Science Research Association of Iran, Student Basij and scientific associations of Qom Seminary. (in Persian).
9. Chaney, D. (2012). Lifestyles. 1 st Edition, Routledge.
10. de Castro-Bofill, F. R. A., Barrameda, M. J. M., Dadivas, M. C. S., Panganiban, E. R., & San Jose, A. C. G. (2016). Living within a Broken Vow: The Impact of Parental Infidelity among Late Adolescents in Establishing Romantic Relationships. Universal Journal of Psychology, 4(5), 228-235.
11. Dildar, S., Sitwat, A., & Yasin, S. (2013). Intimate enemies: Marital conflicts and conflict resolution styles in dissatisfied married couples. Middle-East Journal of Scientific Research, 15(10), 1433-1439.
12. Ebrahimi, M. (2014). Examining the effect of the role of the family on the Islamic lifestyle. National Conference of Knowledge and Technology of Educational Sciences, Social Studies and Psychology of Iran, Tehran, Sam Iranian Institute for Organizing Knowledge and Technology Development Conferences. (in Persian).
13. Edalati, A., & Redzuan, M. R. (2010). Perception of women towards family values and their marital satisfaction. Journal of American science, 6(4), 132-137.
14. Etamadi, A. (2008). Increase marital intimacy. Psychotherapy News, 49 and 50: 21-42. (in Persian).
15. Etimadi, A., Nawabinjad, Sh., Ahmadi, A., and F, V. (2006). Investigating the effectiveness of cognitive-behavioral couple therapy on the intimacy of couples referring to counseling centers in Isfahan city. Quarterly Journal of Psychological Studies, 2(1):69-87. (in Persian).
16. Ezzati, N., and Kakabrati, K. (2016). Prediction of marital infidelity based on marital quality and big five personality factors. Researches of cognitive and behavioral sciences. 1(9): 75-82. (in Persian).
17. Ferdowsi, S. (2017). Prediction of attitude towards marital infidelity based on attachment behavior in marital relationships, quality of marital relationships and attachment styles in married women. Contemporary Psychology, biannual journal of the Iranian Psychological Association 2(13): 149-157(in Persian).
18. Fife, S. T., Weeks, G. R., & Stellberg‐Filbert, J. (2013). Facilitating forgiveness in the treatment of infidelity: An interpersonal model. Journa l of Family Therapy, 35(4), 343-367.
19. Ghanbari Hashem Abadi, b. A., Hatami Varzaneh, A., Esmaili, M., and Farah Bakhsh, K. (2011). The relationship between parenting styles, attachment and marital commitment in married women of Allameh Tabatabai University. Sociology of women. 2(3): 39-60. (in Persian).
20. Ghasadi, M. (2018). The effectiveness of cognitive therapy based on mindfulness in women affected by infidelity on emotional regulation, forgiveness and marital intimacy. Social Psychology, 7(52): 41-50. (in Persian).
21. Hadi, S., Eskandari, H., Sohrabi, F., Motamedi, A., and Farkhi, N. (2016). The structural model for predicting marital commitment based on attachment styles and mediating variables of self-control and primary maladaptive schemas (in people with emotional extramarital relationships). Culture of Counseling and Psychotherapy, 28: 33-60. (in Persian).
22. Houshman, Sh. (2012). Investigating the relationship between marital intimacy subscales and successful marriage index in Maragheh city couples, bachelor's thesis, counseling group. (in Persian).
23. Jaberi, S., Etemadi, A., and Ahmadi, A. (2015). Investigating the relationship between communication skills and marital intimacy. Cognitive and Behavioral Sciences Research 97: 143-151. (in Persian).
24. Javaheri, M., Shoghi, B., ; Babakhanlou, A. (2017). The effectiveness of acceptance and commitment therapy on sexual self-esteem and marital commitment of couples with troubled relationships. New Ideas of Psychology Quarterly, 2(6):1-10. (in Persian).
25. Javaheri, M., Shoghi, B., Babakhanlou, A. (2017). The effectiveness of acceptance and commitment therapy on sexual self-esteem and marital commitment of couples with troubled relationships. New Ideas of Psychologist Quarterly (6) 2: 1-10. (in Persian).
26. John, N. A., Seme, A., Roro, M. A., & Tsui, A. O. (2017). Understanding the meaning of marital relationship quality among couples in peri-urban Ethiopia. Culture, health & sexuality, 19(2), 267-278.
27. Karbalai, M., and Azari, A. (2017). The effectiveness of emotion-oriented therapy on marital intimacy and reducing marital burnout in couples referring to counseling centers in the 2nd district of Tehran. Psychological studies and educational sciences. 3(1/2): 117-108. (in Persian).
28. Kaviani Erani, M. (2009). Designing the theory of lifestyle based on the perspective of Islam and building an Islamic lifestyle test and examining its psychometric characteristics. PhD thesis in general psychology. Isfahan, Isfahan University. (in Persian).
29. Khamsa, A., and Hosseinian, S. (2008). Examining gender differences between different dimensions of intimacy in married students. Women's Studies, 6(1): 35-52. (in Persian).
30. Khayat, A. (2016). Investigating the moderating role of religious commitment in the relationship between attachment styles, personality traits and incompatible schemas with the tendency to cheat in married women and men. Nasim Tossansi Quarterly. (in Persian).
31. L. Platt, R. A., Nalbone, D. P., Casanova, G. M., & Wetchler, J. L. (2008). Parental conflict and infidelity as predictors of adult children's attachment style and infidelity. The American Journal of Family Therapy, 36(2), 149-161.
32. Macher, S. (2013). Social interdependence in close relationships: The actor–partner‐interdependence–investment model (API‐IM). European Journal of Social Psychology, 43(1), 84-96.
33. Martin, G. M., & Tardif, M. (2014). What we do and don't know about sex offenders' intimacy dispositions. Aggression and Violent Behavior, 19(4), 372-382.
34. Mattingly, B. A., Clark, E. M., Weidler, D. J., Bullock, M., Hackathorn, J., & Blankmeyer, K. (2011). Sociosexual orientation, commitment, and infidelity: A mediation analysis. The Journal of social psychology, 151(3), 222-226.
35. Miller, J. and Tedder, B. (2011). The Discrepancy between Expectations and Reality: Satisfaction in Romantic Relationships. Hanover College, PSY 401: Advanced Research.
36. Millner, V. S. (2008). Internet infidelity: A case of intimacy with detachment. The Family Journal, 16(1), 78-82.
37. Mitchell, A. E. (2007). The effect of self-disclosure and empathic responding on intimacy: Testing an interpersonal process model of intimacy using an observational coding system (Doctoral dissertation, Texas A&M University).
38. Mosko, J. (2009). Communication and attachment dimension’s in partial fulfillment of the requirements for the degree of doctor of philosophy. Purdue University.
39. Nayeri, A., Lotfi, M., & Noorani, M. (2014). The effectiveness of group training of transactional analysis on intimacy in couples. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 152(2014), 1167-1170.
40. Pourmidani, S., Nouri, A., Shafti, A. (2014). The relationship between lifestyle and marital satisfaction. Family-Research Quarterly, (3)10: 331-334. (in Persian).
41. Queija, I. S.,& Oliva, A., & Parra, A., Camacho, C. (2016). Longitudinal Analysis of the Role of Family Functioning in Substance Use. Journal of Child and Family Studies, 25(1), 232-240.
42. Regas, S. (2019). Infidelity, self-differentiation, and intimacy: The mindful differentiation model of couple therapy.
43. Rezapour, M. Y., Delikhon, H., Esmail-Beigi, M., and Shireh-Azad, F. (2018). The effectiveness of intervention based on commitment and sexual intimacy on marital compatibility and sexual satisfaction of married women. Journal of Psychiatric Nursing, 7(1), 41-49. (in Persian).
44. Rodrigues, D., Lopes, D., & Pereira, M. (2017). Sociosexuality, commitment, sexual infidelity, and perceptions of infidelity: data from the second love web site. The Journal of Sex Research, 54(2), 241-253.
45. Rokach, A., & Philibert-Lignières, G. (2015). Intimacy, loneliness & infidelity. The Open Psychology Journal, 8(1).
46. Russell, B. S.,& Simpson, E., & Flannery, K. M. (2017). The impact of Adolescent Substance Use on Family Functioning the Mediating Role of Internalizing Symptoms. First Published January, 23(4), 18-21.
47. Shahabi Nezhad, Z., Alian, B., & Hashemi Golpayegani, F. (2016). Effectiveness of Group Counselling on Improvement of Marital Relationship in Infidelity-Affected Mothers of Students in Tehran City. European Online Journal of Natural and Social Sciences, 5(2): 309.
48. Shah-Siah, M. (2009). Investigating the relationship between sexual satisfaction and marital commitment of Isfahan couples. Scientific-Research Journal of Principles of Mental Health, 11(43): 233-238. (in Persian).
49. Sohrabi, H., Askari, F. (2017). The effects of Islamic lifestyle on the mental health of the family from the perspective of Islamic verses and traditions. Islamic lifestyle with a focus on health, 3 (1): 43-51. (in Persian).
50. Sternberg, R. J., & Grigorenko, E. L. (1997). Are cognitive styles still in style?. American psychologist, 52(7), 700-712.
51. Taghiani, M., Kajbaf, M. B., and Bahrampour, M. (2013). The relationship between Islamic lifestyle and dysfunctional attitudes in students. Knowledge and Research in Applied Psychology, 14(54): 35-43. (in Persian).
52. Tang, C. Y., & Curran, M. A. (2013). Marital commitment and perceptions of fairness in household chores. Journal of Family Issues, 34(12), 1598-1622.
53. Toplu-Demirtaş, E., & Fincham, F. D. (2017). Dating Infidelity in Turkish Couples: The Role of Attitudes and Intentions. The Journal of Sex Research, 1(1), 1-11.
54. Yousefi, N., Karimipour, B., Amani, A. (2016). Examining the model of religious beliefs, conflict resolution styles and marital commitment with attitudes towards marital infidelity. Applied Counseling Quarterly, 13(1):47-64. (in Persian).
55. Zarei Mahmoud Abadi, h. (2016). Effectiveness of positive couple therapy training on marital intimacy and life expectancy of normal women in Bafaq city. Yazd Health Dawn, 16(2): 98-109. (in Persian).
The Role of Islamic Life Adherence, Marital Intimacy, and Attitude toward Infidelity in Predicting Marital Commitment
Nezamaddin Ghasemi1, Mohammad Hossein Zarei2, Maedeh Ayaty ,Behnaz Ertezaie3
1. Doctor of Psychology, Assistant Professor, Faculty Member of Salman Farsi University of Kazerun, Kazerun, Iran. (Responsible author)
E.mail: nezamaddinghasemi@gmail.com
2. Master Student of Clinical Psychology, University of Isfahan, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Isfahan, Iran
gmhz.4396@gmail.com
3. Bachelor of Psychology, Salman Farsi University of Kazerun, Kazerun, Iran
gmhz.4396@gmail.com
4. PhD Student in Psychology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Ahvaz, Iran
behnaz_ertezaee@yahoo.com
Abstract
Introduction: The purpose of this study was to investigate the role of Islamic lifestyle adherence, marital intimacy and attitude towards infidelity in predicting marital commitment of married women in Isfahan.
Method: This is a descriptive-analytical study in the field of correlation and regression studies. The statistical population includes all married women of Isfahan city with at least 2 years and up to 3 years of marriage in winter of 1397. Using the available sampling method, 39 married women were selected and the Kaviani Islamic Lifestyle Questionnaire (ILST), Marital Intimacy Needs (Bagarozzi,2014) , Mark Wattley's Infidelity Attitude (2006) and Adams & Jones Marital Commitment (DCI) were used. Data were analyzed using SPSS-24 software and simultaneous regression.
Results: The results showed that between Islamic lifestyle and marital intimacy (r = 0/296 and sig = 0/067), Islamic lifestyle and marital commitment (r = 0/47 and sig = 0/003), marital intimacy and marital commitment (r = 0/688, Sig = 0.000), There was a significant positive relationship (P <0.01) and also between the Islamic lifestyle and attitude to infidelity (r = -0/37 and sig=0/021 ), Marital intimacy, and attitude to infidelity (r = -0/396 and sig=0/013 )and attitude to infidelity and marital commitment (r = -0/443 and sig=0/005 ) have a significant negative relationship (P <0.01). The results of regression analysis showed that the three variables of an Islamic lifestyle, marital intimacy and attitude to infidelity, can explain 1% of the variance in marital commitment (P <0.01). In addition to the Islamic lifestyle, marital intimacy (Sig = 0.000 and Sig = 0.042) had a significant relationship with marital commitment, and the magnitude of this effect is (Beta = 0.257 and Beta = 0/562).
Conclusion: It can be said that adherence to a lifestyle based on Islamic teachings is also related to increasing marital intimacy and improving attitudes to infidelity and marital commitment.
Keywords: Islamic lifestyle, marital intimacy, marital commitment, attitude to infidelity.
21
[1] - Queija
[2] - Dildar, Sitwat, & Yasin
[3] - Nayeri., Lotfi & Noorani
[4] - Russell
[5] - Gordon
[6] - John, Seme, Roro & Tsui
[7] - Macher
[8] - Tang & Curran
[9] - Stanley
[10] - de Castro-Bofill, Barrameda
[11] - Fife, Weeks& Stellberg‐Filbert
[12] - Platt
[13] - Simmel
[14] - Adler
[15] - Ripoll
[16] - Chaney
[17] - Edalate & Redzuan
[18] - Martin & Tardif
[19] -Mitchell
[20] -Bagarozzi
[21] - Miller & Tedder
[22] - Islamic Lifestyle Survey Test
[23] - Couples Intimacy Needs Questionnaire
[24] - Marital Commitment Questionnaire
[25] - Mark whatley
[26] - Regas
[27] - Rokach & Phillibert
[28] - Miller
[29] - Rodrigues, Lopes & Pereire
[30] - Mattingly, Clark & Weidler
