مسئولیت پذیری معلمان:نقش پیش بینی کنندگی فرهنگ مدرسه واخلاق حرفه ای در مدارس ابتدایی
الموضوعات : Ethics and Islamic Education
1 - استادیار، گروه مدیریت آموزشی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران
الکلمات المفتاحية: فرهنگ حاکم بر مدرسه, اخلاق حرفهای, مسئولیتپذیری معلمان.,
ملخص المقالة :
این پژوهش با هدف تعیین نقش فرهنگ حاکم بر مدرسه و اخلاق حرفهای با مسئولیتپذیری معلمان در مدارس ابتدایی اجرا شد. هدف این پژوهش کاربردی، و از نظر روش این پژوهش توصیفی- همبستگی بوده است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه معلمان دوره ابتدایی شهرستان ساوه در سال تحصیلی 1404-1403 میباشد که تعداد آنها ۱۰۸۶ نفر میباشد. نمونه آماری پژوهش با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونهگیری در دسترس تعداد 284 نفر انتخاب شد. ابزارهای این پژوهش شامل پرسشنامههای مسئولیتپذیری معلم لارمن و کارابنیک (2013)،با 13 سوال، فرهنگ مدرسه گرونرت و ولنتاین (١٩٩٨)،با 35 سوال و اخلاق حرفهاي کادوزیر (٢٠٠٢)،با 16 سوال بود، همچنین میزان پایایی پرسشنامهها توسط آلفای کرونباخ به ترتیب 87/0، 82/0 و 84/0 محاسبه گردید.. جهت تجزیهوتحلیل اطلاعات دادهها در بخش آمار استنباطی از آزمونهای همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه توسط نرم افزار SPSS نسخه 27 استفاده شد. نتایج نشان داد که هر دو متغیر فرهنگ حاکم بر مدرسه و اخلاق حرفهای قادر به پیش¬بینی مسئولیتپذیری معلمان می¬باشند (p<0/05)، به این صورت که سهم فرهنگ حاکم بر مدرسه 23 درصد و سهم اخلاق حرفهای 38 درصد میباشد. بنابراین با اطمینان 95 درصد میتوان گفت اخلاق حرفهای بیشترین سهم را در پیش¬بینی مسئولیتپذیری معلمان دارد. در نتیجه، ارتقای مسئولیتپذیری معلمان نیازمند تمرکز همزمان بر اخلاق حرفهای و فرهنگ حاکم بر مدرسه است. این دو عنصر بهصورت متقابل بر یکدیگر تأثیر میگذارند و در کنار هم موجب بهبود تعاملات آموزشی، افزایش کیفیت تدریس و دستیابی به اهداف تربیتی میشوند.
احمدی ندا، نوه ابراهیم عبدالرحیم، عباسیان حسین. (1402). تبیین رابطه بین هوش اخلاقی مدیران با دلبستگی شغلی و مسئولیت پذیری اجتماعی معلمان. نشریه مديريت بر آموزش سازمانها. ۱۲ (۲) :۲۰۱-۲۲۳.
اشرفی, جواد, رهنمای رودپشتی, فریدون, بنی مهد, بهمن. (1398). نظریههای مسئولیت پذیری اجتماعی شرکتها. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت, 8(31), 1-14.
اصغرنژاد, نجف, پیروز نیا, سیما, مساوات پور, عظیمه, مسعودیان, پریسا. (1402). بررسی نقش میانجیگری سرمایه اجتماعی در رابطه بین مسئولیت پذیری اجتماعی و اشتیاق شغلی معلمان شهر دهدشت.. رفتار مثبت در سازمانهای آموزشی, 1(4), 1-20.
اعتماد، مهدی. (1398). رابطه فشارزاهای شغلی، فرهنگ سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی با مسئولیت پذیری کارکنان اداره آموزش و پرورش شهر رامهرمز، چهارمین کنفرانس بین المللی دستاوردهای نوین پژوهشی در علوم اجتماعی، علوم تربیتی و روانشناسی، اصفهان، دانشگاه جامع علمی کاربردی سازمان همیاری شهرداریها و مرکز توسعه خلاقیت و نوآوری علوم نوین.
باشکوه اجیرلو، حسن، زاهدبابلان، عادل، اکبری، تقی، و خالق خواه، علی. (1401). ارائه مدل به کارگیری استعدادها و نقش آن در اخلاق حرفهای معلمان دوره ابتدایی. اخلاق زیستی، 12(37 )، 0
پاکزاد، محمدامین، حلت آبادی فراهانی، محمدابراهیم، غفوری، سمیه، و خسروی طناک، محمد. (1401). رشد اجتماعی دانش آموزان: نقش پیش بین هوش اخلاقی و فرهنگ مدرسه. اخلاق زیستی، 12(37 )، 1-10.
ترچانی، محبوبه، مرتضوی، سید جواد ، (1398). نقش فرهنگ سازمانی بر اخلاق حرفهای در سازمان ها، چهارمین کنفرانس ملی در مدیریت کسب و کار و بازرگانی، تهران، دبیرخانه دائمی کنفرانس.
خطیبی, اعظم, زند, معصومه. (1403). بررسی عوامل موثر بر بیتفاوتی اجتماعی معلمان شهر فامنین و راه های کاهش آن. پژوهش های راهبردی مسائل اجتماعی, 1(1), 1-10.
زاهد بابلان, عادل, عابدی نیا, افشین, تقوی قره بلاغ, حسین, قربانزاده طولارود پایین, پدرام. (1401). الگوسازی تأثیر رهبری تحولآفرین بر خودکارآمدی معلمان با میانجیگری فرهنگ مدرسه. نوآوریهای آموزشی, 21(2), 49-66.
زمندی, علی اکبر, حسنی, محمد, قلاوندی, حسن. (1402). شناسایی مؤلفههای اخلاق حرفهای در آموزش دانشگاهی. پژوهش در روشهای آموزش, 1(2), 95-114.
سلطاني، مرتضی (1392). مديريت اخلاق در سازمان. ماهنامه تدبير، شماره 132
سلیمان پورعمران محبوبه. (1400). رابطه فرصتهای برابر آموزشی با کیفیت زندگی مدرسهای و احساس تعلق به مدرسه با نقش میانجی فرهنگ مدرسه در دبیران متوسطه. عنوان نشریه. ۹ (۴۳) :۳۱۶-۳۳۴.
سلیمفرد، آرام و وحدت، رقیه،1403،بررسی ارتباط مسئولیت پذیری شخصی با مسئولیت پذیری اجتماعی و اخلاق حرفه ای از طریق عجین شدن با شغل و تطبیق پذیری شغلی در معلمان ابتدایی،سومین کنگره علمی دانشجویان روانشناسی، علوم تربیتی و مشاوره،تهران
شامگانی، فاطمه، افشاری، هاجر. (1403). دومین کنفرانس بینالمللی پژوهشهای مدیریت، تعلیم و تربیت در آموزش و پرورش،
شجاعی، فریبا، فدائی، زهرا . (1403). اصل عدالت در اخلاق حرفه ای معلمان از دیدگاه امام علی (ع)، همایش پژوهشهای مدیریت و علوم انسانی در ایران مجموعه مقالات هفدهمین کنفرانس بینالمللی پژوهشهای مدیریت و علوم انسانی در ایران. 1(8)، 260-267.
صمیمی، محمدرضا و طاهره بهمنی (1397). بررسی رابطه مسئولیت پذیری اجتماعی و اخلاق حرفهای با اشتیاق شغلی دبیران مقطع متوسطه دوم شهر بهبهان، پنجمین همایش ملی پژوهشهای نوین در حوزه علوم تربیتی و روانشناسی ایران (با رویکرد فرهنگ مشارکتی ) ، تهران، خانه فرهنگ مشارکتی ایران.
غلام پور، میثم؛ هادی پورشافعی و احمد واشقانی فراهانی. (1398). نقش فرهنگ و سلامت سازمانی بر اخلاق حرفهای معلمان، فصلنامه اخلاق در علوم و فنّاوری.
غلامپور, میثم, پورشافعی, هادی, فراستخواه, مقصود, آیتی, محسن. (1399). مؤلفه های اخلاق حرفه ای معلمان: مرور سیستماتیک براساس مدل رایت. مطالعات برنامه درسی, 15(58), 145-174.
فتحی چگنی, فریبا, عباسی, محمد, قدم پور, عزت اله. (1402). رابطه علّی سبک رهبری اصیل، فرهنگ مدرسه و شخصیت پویا با اشتیاق شغلی معلمان: نقش میانجی قرارداد روانشناختی. رهبری آموزشی کاربردی, 4(4), 51-68.
قصابی فرد، سجاد ؛ شجاع، سعید ؛ صبور، امیرحسین. (1403). اخلاق حرفه ای معلمان چه نقشی در رشد تحصیلی دانش آموزان دارد؟، همایش پژوهش های مدیریت و علوم انسانی در ایران مجموعه مقالات شانزدهمین کنفرانس بینالمللی پژوهشهای مدیریت و علوم انسانی در ایران.
قنبرپور، امیر، عباسیان، حسین، آراسته، حمیدرضا نوابراهیم، عبدالرحیم (1398). طراحی الگوی اخلاق حرفهای معلمان: یک مطالعه آمیخته نوآریهای آموزشی ، 18(69)، 60-63.
محمدجانی, فرزاد. (1403). ارایه مدل علی روابط فرهنگ مدرسه بر کیفیت تدریس با بر نقش واسطه ای تمایل به تغییر و تفکر سیستمی. دوماهنامه علمی - پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی, 1(1), 1-10.
مظفری، سامان، محمدی، رضا، محمدی، رزگار. (1402). رابطه جو اخلاقی با اخلاق حرفهای با نقش میانجی اشتیاق شغلی معلمان دوره ابتدایی، فصلنامه آموزش و پرورش متعالی. 3(3)، 80-95.
موسوی ، فرانک. (1400). بازشناسی مولفهها و ابعاد توسعه فرهنگی مدارس به منظور دستیابی به مدل مناسب. فصلنامه مطالعات مدیریت و رهبری در سازمانهای آموزشی. 1(1)، 1-25.
Bok, H. (2022). Freedom and responsibility. Princeton University Press.
Corey, G., Corey, M. S., & Callanan, P. (2024). Issues and ethics in the helping professions (p. 379). Pacific Grove, CA: Brooks/Cole.
Deal, T., & Peterson, K. D. (2009). Shaping school culture. Jossey-Bass. San Francisco. [https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED479930].
Demerath, P. (2018). The emotional ecology of school improvement culture: Charged meanings and common moral purpose. Journal of Educational Administration, 56(5), 488-503.
Eliezer D. Y., Koslowski,. (2019). The relationship between work ethic and organizational commitment in primary school teachers. Journal of the Korea Convergence Society, 10(3), 93-103.
Erichsen, K., & Reynolds, J. (2020). Public school accountability, workplace culture, and teacher morale. Social Science Research, 85, 102347.
Fatima, N., & Mattoo, M. I. (2025). Professional ethics in teacher education: An anticipatory analysis. International Journal of Advanced Multidisciplinary Scientific Research, 8(4), 117–123.
Heinla, E., & Kuurme, T. (2024). The impact of school culture, school climate, and teachers’ job satisfaction on the teacher-student relationship: A case study in four Estonian Schools. Research Papers in Education, 39(3), 439-465.
Komari. N & Djafar, F. (2013). Work Ethics, Work Satisfaction and Organizational Commitment at the Sharia Bank, Indonesia. International Business Research, 6(12): 107-117.
Lai, C., Wang, Q., & Huang, X. (2022). The differential interplay of TPACK, teacher beliefs, school culture and professional development with the nature of in‐service EFL teachers' technology adoption. British Journal of Educational Technology, 53(5), 1389-1411.
Latapí Agudelo, M. A., Jóhannsdóttir, L., & Davídsdóttir, B. (2019). A literature review of the history and evolution of corporate social responsibility. International journal of corporate social responsibility, 4(1), 1-23.
Levy, N. (2019). Taking responsibility for responsibility. Public Health Ethics, 12(2), 103-113.
Liu, S., & Hallinger, P. (2024). The effects of instructional leadership, teacher responsibility and procedural justice climate on professional learning communities: A cross-level moderated mediation examination. Educational Management Administration & Leadership, 52(3), 556-575.
Liu, Y., Bellibaş, M. Ş., & Gümüş, S. (2021). The effect of instructional leadership and distributed leadership on teacher self-efficacy and job satisfaction: Mediating roles of supportive school culture and teacher collaboration. Educational Management Administration & Leadership, 49(3), 430-453.
Lynch, W. T., & Kline, R. (2017). Engineering practice and engineering ethics. In Engineering Ethics (pp. 601-631). Routledge.
Mittelstadt, B. (2019). Principles alone cannot guarantee ethical AI. Nature machine intelligence, 1(11), 501-507.
Nave, A., & Ferreira, J. (2019). Corporate social responsibility strategies: Past research and future challenges. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 26(4), 885-901.
Peters, Ralph (2015). “Authority, Responsibility And Education” International Journal Of Business And Management Invention, 2(1), 1-8.
Rantanen, Terhi (2015) The Massage is the media: An interview with Manuel Castles, Global media communication, Vol 12.
Reinius, H., Hakkarainen, K., Juuti, K., & Korhonen, T. (2024). Teachers’ perceived opportunity to contribute to school culture transformation. Journal of Educational Change, 25(2), 369-391.
Rissanen I, Kuusisto E, Hanhimäki E, Tirri K. (2018). The implications of teachers’ implicit theories for moral education: A case study from Finland. Journal of Moral Education. 2018; 47(1): 63-77.
Shengnan, L., & Hallinger, P. (2021). Unpacking the effects of culture on school leadership and teacher learning in China. Educational Management Administration & Leadership, 49(2), 214-233.
Sloan, R. (2020). Teachers' performance with their responsibility. Journal of Teaching in Physical Education, 39(3), 347-356.
Waldman, D. A. (2021). Examining the relationship between managers' professional ethics and transformational leadership with teachers' job enthusiasm in schools. Journal of Management Studies,43(2), 703-1725.
Xia, J., Wang, M., & Zhang, S. (2023). School culture and teacher job satisfaction in early childhood education in China: the mediating role of teaching autonomy. Asia Pacific Education Review, 24(1), 101-111
