عدالت زیست محیطی و چگونگی دسترسی به آن در مقارنه ی اسناد بین المللی و حقوق ایران
الموضوعات : اخلاق و تربیت اسلامیرزیتا کهریزی 1 , مهدی پیری 2 , محسن عبدالهی 3
1 - دانشجوی دکتری حقوق بین الملل عمومی، پردیس بین الملل کیش، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2 - استادیار گروه حقوق عمومی و بین الملل، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3 - دانشیار گروه حقوق بشر و حقوق محیط زیست، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: حق, عدالت, زیست محیطی, تخریب محیط زیست, اسناد بین المللی.,
ملخص المقالة :
عدالت زیستمحیطی به معنای توزیع عادلانه فواید و مضرات ناشی از محیط زیست است که تمامی گروههای اجتماعی، مخصوصاً گروههای کمدرآمد و جوامع اقلیت، از شرایط مناسب زندگی محیطی بهرهمند شوند. این مفهوم بر این اصل تاکید دارد که هیچ فرد یا گروهی نباید بار نامناسب بودن شرایط زیستمحیطی را بدون دریافت سهم مناسب از امکانات و منابع تحمل کند. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و با هدف تبیین حق دسترسی به عدالت زیست محیطی در پرتو اسناد بین المللی پرداخته است. نتایج به دست آمده بیانگر آن است که در نظام حقوقی ایران و اسناد بین المللی اصل بر آن است که حفاظت از محیط زیست یک حق فطری است که هرچند دیر مورد شناسایی قرار گرفته است. بنابراین حقوق بین الملل محیط زیست نمی تواند بی عدالتی های زیست محیطی را زیر پوشش قرار دهد. همچنین صلاحیت رسیدگی دعاوی مطرح شده توسط سازمان های مردمی، سندیکاهای کارگری، اتحادیه های منطقه ای نژادی در مورد بی عدالتی زیست محیطی، باید به اساسنامه های دیوان بین الملل دادگستری و دیوان بین المللی کیفری افزوده شود.
پورهاشمی، سیدعباس (1392)، کلیات حقوق بینالملل محیط زیست، تهران: نشر دادگستر.
تاموشات، کریستین، )۱۳۸۶(، حقوق بشر، تهران، انتشارات میزان.
جنيدی، محمد جواد، (1352(، صنايع معدني و آلودگي محیط، تهران، سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران.
دبیری، فرهاد و دیگران، (1388)، حق استفاده صلح آمیز از انرژی هستهای از منظر حقوق محیط زیست، تهران، فصل نامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، شماره چهارم.
عباسی سرمدی، مهدی و رضا اسدی خمامی، (1394)، مفهوم عدالت زیست محیطی و انعکاس آن در اسناد منطقه ای و بین المللی، فصلنامه راهبرد، شماره هفتاد و هفتم ، سال بیست و چهار.
لوسین زهادی، رها، (۱۳۸۳)، نسل های حقوق بشر، تهران، نشر میزان.
کاویانی راد، مراد (۱۳۹۷)، امنیت زیست محیطی ایران، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
کیس، الکساند چارلز، (1379)، حقوق محیط زیست، ترجمه و تلخیص، محمد حسن حبیبی،تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
معین، محمد، (۱۳۷۳)، فرهنگ فارسی، تهران، زرین.
منصور خانی، فریده و همکاران، (1397)، بررسی ماهیت و محتوای حق بر محیط زیست، جامعه شناسی سیاسی ایران، سال اول، شماره4.
مهدوی، محمود و موسوی نعمتیه، سیده زهرا، (1400)، جایگاه عدالت در محیط زیست و ضمانت اجراهای عدالت زیست محیطی،پنجمین کنگره بین المللی توسعه کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست و گردشگری ایران، تبریز.
Carmen G Gonzalez, (Routledge, 2012) “Environmental Justice and International Environmental Law,” in Routledge Handbook of International Environmental Law, 18.
Robert D. Bullard, (1994) “Overcoming Racism in Environmental Decision-making,” Environment: Science and Policy for Sustainable Development 36, no. 4: https://doi.org/10/ffzzjr.
Corfu Channel Case (United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland-All'bania). (9 April 1949), Summaries of Judgments, Advisory Opinions and Orders of the International Court of Justice (ICJ). Available at: www.icj-cij.org.
Lake Lanoux case (Spain, France). (1957). United Nations, Reports of International Arbitral Awars, Volume XII
The United Nations’ Committee on Economic, Social and Cultural Rights (UNCESCR)
Malgosia Fitzmaurice, David (2010) Ong, and Panos Merkouris, Research Handbook on International Environmental Law (Edward Elgar Publishing), https://doi.org/10.4337/9781849807265.
Kal Raustiala, (1997) “The Participatory Revolution in International Environmental Law,” Harv. Envtl. L. Rev. 21: 537.
UN General Assembly, (1987) “Montreal Protocol on Substances That Deplete the Ozone Layer”.
Philippe Sands and Jacob Werksman, (1995) “Procedural Aspects of International Law in the Field of Sustainable Development: Citizens’ Rights,” Sustainable Development and Good Governance.
