ارائه چارچوب خط مشی رفتاری در مبارزه با فساد اداری، مبتنی بر مضامین نهج البلاغه
الموضوعات : اخلاق و تربیت اسلامیرحمت الله قلی پور 1 , مهدی عبدالحمید 2 , محمدرضا اسماعیلی گیوی 3 , امیر دورانی 4
1 - استاد مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2 - علم و فناوری، دانشکده مهندسی پیشرفت، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران
3 - دانشیار مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت دولتی و علوم سازمانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
4 - دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، گرایش رفتار سازمانی دانشگاه تهران، تهران،ایران
الکلمات المفتاحية: خط مشی, خط مشی رفتاری, فساد اداری, نهج البلاغه.,
ملخص المقالة :
یکی از مهم ترین مسائلی که زمینه ساز بروز مشکلات فراوان در کلیه کشورهای جهان شده است. فساد اداری و آلوده شدن کارگزاران و کارگزاران و کارکنان اداری سازمان های مختلف به کارهای خلاف و استفاده غیرقانونی آن ها از مقام و اختیارات اداری خویش برای منافع خویش است. هدف کلی این پژوهش شناسایی چارچوب خطمشی رفتاری در مبارزه با فساد اداری مبتنی بر مضامین نهجالبلاغه می باشد. پژوهش حاضر از نوع آمیخته، کیفی و کمی میباشد. همچنین از منظر هدف، اکتشافی بوده و از منظر ماهیتی، توصیفی میباشد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی است و از نظر ماهیت و شیوه¬ی جمع آوری داده¬ها، توصیفی - پیمایشی است. جامعه آماری و محتوای مورد استفاده در تحقیق شامل کلیه اسناد مکتوب در حوزه چارچوب خطمشی رفتاری در مقابله با فساد اداری مبتنی بر مضامین نهجالبلاغه، در بازده زمانی 2000 تا 2023 خواهد بود. روش نمونهگیری هدفمند و مبتنی بر ملاک می باشد. بخش کمی این پژوهش با استفاده از ابزار پرسشنامه و از طریق نمونه 50 تایی گردآوری شده است؛ جهت تجزیهوتحلیل دادهها از نرمافزارSMART – PLS3 , SPSS24 استفاده شده است. در بخش کیفی در ابتدا مصاحبه¬های نیمه ساختاریافته طراحی و سپس به خبرگان و مصاحبه شوندگان ارائه گردید و بعد از آن، مصاحبه¬ها به صورت متنی تهیه و تحلیل مضمون با نرمافزارهایی مانند نرمافزار Maxqda و استخراج شاخصهای اولیه صورت گرفت. بـا مطالعه داده ها واطلاعـات استخراج شده در نهایت، 134 کد شناسایی شدند که پس از مرور و بازبینی ، 134 مضامین پایه، 22 مضامین سازمان دهنده و 6 مضمون فراگیر شنـاسـایی شدنـد که این مضامین و مفاهیم عمدتا از نهج البلاغه و از طریق بررسی اسناد و مدارک کتابخانه¬ای و آرشیوی بدست آمدند، این مضامین چندین بار توسط محقق بـازبینی و اصلاح شد و مضامین مشـابه و یکسـان در یک دسته قرار گرفتنـد که عبارتنداز: " عوامل سیاسی"، "عوامل اداری"، "عوامل اقتصادی"، "عوامل اجتماعی"، "هنجارها و ارزشها" ، " رفتاری - روانشناختی" را تشکیل می دهند..
الواني مهدي، اسلام پناه مهدي(1397)، طراحي مدل بازدارندة فساد اداري با اتكا به آموزههاي نهج البلاغه، دوفصلنامه مديريت در دانشگاه اسلامي ، دوره 7 ، شماره 15،صص 147-162.
حبیبی، نادر، 1375 ، فساد اداري، تهران، وثقی.
زرندی، سعید؛ معدنی، جواد.(1395). طراحی و تبیین مدل مطلوب فرهنگ سازمانی اسلامی برای مقابله با فساد اداری در سازمانها. فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی. 5(2). 85-117.
کرسول، جاندبیلو.(1398). طرح پژوهش: رویکردهای کیفی، کمی و ترکیبی طرح پژوهش. ترجمه: علیرضا کیامنش. انتشارات جهاد دانشگاهی(دانشگاه علامه طباطبایی).
خسروي، غلامرضا؛ (١٣٩٧)، "مباني مشروعيت سياسي از ديدگاه امام علي (ع)"، پژوهشنامه حقوق اسلامي، شماره ،١
شیخی، محمدحسین(1397). عوامل موثر بر سلامت نظام اداری و رشد ارزش های اخلاقی در آن. اسلام و پژوهش های مدیریتی. 1(2).
کمالی، یحیی؛ شیخزاده جوشانی، صدیقه؛ دولت کردستانی، اطهره. (1399). فراترکیب سازوکارهای پیشگیری و مبارزه بافساد اداری در ایران.مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی. 10(37). 384-417.
محققی، حسین؛ صحابت انور، سعید. (1396). روابط اجتماعی و اخلاق از دیدگاه حضرت علی(ع) در نهجالبلاغه. پژوهشنامه نهج البلاغه. 5(18). 15-31.
Amagnya, M. A. (2024). The relationship between the media and corruption: perspectives of Ghanaian justice and anti-corruption officials. International Journal of Sociology and Social Policy.
Chu, H., Sun, S., & Wei, J. (2024). Fiscal pressure and judicial decisions: Evidence from financial penalties for official corruption in China. International Review of Law and Economics, 77, 106156.
Graf Lambsdorff, J. (2015). Preventing corruption by promoting trust: insights from behavioral science (Vol. 69, No. 15). Passauer Diskussionspapiere-Volkswirtschaftliche Reihe.
Hallsworth, M., & Sanders, M. (2016). Nudge: Recent developments in behavioural science and public policy. Beyond behaviour change, 113-134.
Hansen, S. (2024). Involvement of Government Officials in the Construction Sector Corruption. Journal of Legal Affairs and Dispute Resolution in Engineering and Construction, 16(2), 06524001.
Henken, T. (2020). Dirigentes, Diplogente, Indigentes, and Delincuentes: Official corruption and underground honesty in Today’s Cuba.
Muramatsu, R., BIANCHI, A., & MARIA, A. (2021). Behavioral economics of corruption and its implications. Brazilian Journal of Political Economy, 41, 100-116.
Pete, L. (2014). Regulatory policy and behavioural economics. OECD publishing.
Salihu, H. A., & Jafari, A. (2020). Corruption and anti-corruption strategies in Iran: An overview of the preventive, detective and punitive measures. Journal of Money Laundering Control.
Serra, D. (2006). Empirical determinants of corruption: A sensitivity analysis. Public Choice, 126(1), 225-256.
Sommer, U., Bloom, P. B. N., & Arikan, G. (2013). Does faith limit immorality? The politics of religion and corruption. Democratization, 20(2), 287-309.
Strassheim, H. (2021). Behavioural mechanisms and public policy design: preventing failures in behavioural public policy. Public Policy and Administration, 36(2), 187-204
Thaler, R. H., & Sunstein, C. R. (2009). Nudge: Improving decisions about health, wealth, and happiness. Penguin.
Treisman, D. (2000). The causes of corruption: a cross-national study. Journal of public economics, 76(3), 399-457.
Waismel-Manor, I., Moy, P., Neumann, R., & Shechnick, M. (2022). Does Corruption Corrupt? The Behavioral Effects of Mediated Exposure to Corruption. International Journal of Public Opinion Research, 34(1), edab031
