سبک شناسی جملات پرسشی در جزء دوم تا هفتم قرآن کریم
الموضوعات : Islamic theologyمحمد بیات 1 , فرحناز رفعتجو 2 , علیرضا حسینی 3
1 - دانشجوی دکتری، گروه ادبیات عربی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استادیار، گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه آزاد واحد تهران شمال، تهران، ایران
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه بینالمللی امام خمینی(رحمه الله) قزوین، قروین، ایران
الکلمات المفتاحية: قرآن کریم, سبک¬شناسی, تصویرپردازی, نحو, استفهام.,
ملخص المقالة :
رسالت قرآن کریم به عنوان کتابی که از جانب خداوند بر رسول ختمی مرتبت نازل شده است، راهنمایی و هدایت انسان¬هاست که جهت دست¬یابی به این هدف بزرگ، از کلیه¬ی قابلیتهای ادبی و از زیباترین شیوه¬های بیان و قوی¬ترین برهان¬ها در اثبات حقانیت سخن خداوند بهره برده است. از جمله رایج¬ترین شیوه¬هاي بیان در کلام دانای مطلق، اسلوب استفهام است که خداوند جهت اغراضی سؤال¬هایی را مطرح می¬نماید و در آغاز، پاسخ را به وجدان¬های بیدار ارجاع می-دهد. حدود (1260) مورد استفهام در کلام وحی آمده است، که این امر بازخوانی سؤال¬های قرآن را امری اجتناب¬ناپذیر می¬نمایاند. چرا که سبک¬شناسی استفهامات قرآن کریم بهعنوان منبع بی¬کران معارف الهی می¬تواند قسمتی از زوایا و زیبایی¬های هنری قابل تأمل از این چشمه¬ی فیاض را فراروی مخاطبان قرار دهد. بنابراین پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی جملات پرسشی جزء دوم تا هفتم قرآن کریم را، در دو سطح نحوی و تصویرپردازی بررسی نموده تا زیبایی¬های ادبی این آیات نمایان و با ارائه¬ی تحلیلی یکپارچه و منسجم، درک شفافی از متن بوجود آورده تا جان خواننده را شیفته و مسحور خود نماید و پاسخ این سؤال را ارائه نماید که خداوند حکیم از طرح این سؤالات چه منظوری داشته است؟ یافته¬های پژوهش¬ حاکی از آن است که راهبرد پرسش¬گری و سؤال هنری به عنوان ابزاری قدرتمند در القای مطالب و تعاملات انسانی سهم والایی به خود اختصاص داده است.
قرآن کریم
ابن عاشور، محمدبن طاهر( 1984م): «التحریر والتنویر»، تونس، الدارالتونسیه للنشر.
ابن عصفور، علی بن مومن (1974م): «المقرب و معه مثل المقرب»، تحقیق عادل احمد عبدالموجود و زمیله. 3ابوحیان اندلسی، محمدبن یوسف (1420ق): «البحرالمحیط فی التفسیر»، بیروت: دارالفکر، بی چا.
ابوسعود، محمدبن محمدعمادی(1419ق): «ارشاد العقل السلیم الی مزایا القرآن الکریم»، بیروت: دارالاحیاءالتراث العربی.
امین اصفهانی، سیدنصرت بیگم (1361ش): «تفسیرمخزن العرفان فی علوم القرآن، اصفهان: گلبهار.
بلاغی، سیدعبدالحجت(1386 ش): «حجه التفاسیروبلاغ الاکسیر»، قم: انتشارات حکمت.
بلاغى، محمدجواد (1352ه ق): « آلاء الرحمن في تفسيرالقرآن»، قم، بنياد بعثت، واحد تحقيقات اسلامى.
حسان، تمام، (1420ق): «البیان فی روائع القرآن»، بیروت، دارالفکر
جرجانی، عبدالقاهر (1368ش): «دلائل الاعجاز فی القرآن»، مترجم رادمنش سیدمحمد، مشهد، آستان قدس.
الحسینی، سیدجعفر (1413ق): «اسالیب البیان فی القرآن»، تهران: مؤسسه الطباعه و النشر.
رضايى اصفهانى، محمدعلى (1387ش): « تفسير قرآن مهر»، پژوهش¬هاى تفسير و علوم قرآن.
زمخشری، ابوالقاسم محمودبن عمر(2001م): «الکشاف عن حقایق التنزیل وعیون الاقاویل فی وجوه التاویل»، بیروت: دارإحیاءالتراث.
سکاکی، یوسف بن ابی بکر(1937م): «مفتاح العلوم»، مصر: مطبعه البابی.
شريف الرضى، محمد بن حسين (1406ق): «تلخيص البيان في مجازات القرآن»، بيروت، دار الأضواء.
شمیسا، سیروس(1372ش): «کلیات سبک شناسی»، تهران: انتشارات فردوس.
طباطبایی،سیدمحمدحسین(1417ق): «المیزان فی تفسیرالقرآن»، ترجمه محمد باقر موسوی، قم: دفترانتشارات اسلامی جامعه¬ی مدرسین حوزه¬ی اسلامی قم، چاپ پنجم.
طبرسی، فضل بن حسن( 2006م): «مجمع البیان فی تفسیرالقرآن»، بیروت: دارالمرتضی.
عبدالرؤوف، حسین (1390ش): «سبک¬شناسی قرآن»، ترجمه پرویزآزادی، قم: دانشگاه امام صادق(ع).
عزام، محمد(1989م): «الاسلوبیه منهجاطویلا»، دمشق: وزاره الثقافه.
العسکری، ابوالهلال، (1986م): « الصناعتین»، تحقیق، علی محمد الجباوی و محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، مکتبه العصریه.
عسکری، ابوهلال (1986م): «الفروق فی اللغه»، مصر: مکتبه وهبه.
فضل، صلاح (1992م): «علم الاسلوب و اجراءته»، القاهره: دارالشروق.
فتوحی، محمود (1390): « سبک¬شناسی نظریه¬ها، رویکردها، روش¬ها »، تهران، انتشارات سخن.
قطب، سید (1417ه): «التصویرالفنی فی القرآن»، مصر، دارالشروق.
کریمی، مریم، (1389): «مبانی سبک شناسی»، تهران، نشر نی.
مراغى، احمد مصطفى (1371ش): « تفسير المراغى»، بيروت، دار الأضواء.
المسدی، عبدالسلام (1982م): «النقدوالحداثه»، بیروت، دارالفکر.
مشهدی، محمد (1424ق): «کنزالدقائق و بحر الغرائب»، قم، دارالغدیر.
مکارم شیرازی، ناصر(1387ش): «تفسیرنمونه»، تهران: دارالکتب الاسلامی.
الهاشمی، احمد (1385ش): «جواهرالبلاغه»، قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه قم.
