تعیین گزاره های سیاست های کلان نظام قضای اسلامی از منظر رهبری و ساختار قضایی
الموضوعات : حکمرانی قضاییسید صمصام الدین قوامی 1 , نیما نوروزی 2
1 - مدیر بنیاد فقهی مدیریت اسلامی و استاد درس خارج حوزه علمیه قم، قم، ایران
2 - گروه فقه و حقوق خصوصی، دانشکده علوم و معارف، جامعه المصطفی العالمیه و سطوح عالیه قم، حوزه علمیه قم، قم شریف، ایران
الکلمات المفتاحية: فقه امامیه, حکمرانی قضایی, عدالت اسلامی, سیاستگذاری قضایی, نظام قضایی اسلام,
ملخص المقالة :
این پژوهش با هدف تبیین مبانی فقهی حکمرانی قضایی در اسلام و استخراج اصول سیاستی آن بر پایهی فقه امامیه انجام شده است. در این راستا، هفت گزارهی کلان شامل: شفافیت ساختاری، شایستهسالاری در انتخاب رهبران قضایی، تمرکز بر سیاستگذاری کلان و تفویض امور اجرایی، کنترل و مدیریت منابع، انسجام نهادی، توزیع عادلانهی منابع و نیروی انسانی، و تربیت نیروی انسانی شایسته، بهعنوان ارکان عدالت پایدار تحلیل گردیدهاند. نتایج تحقیق نشان میدهد که هر یک از این اصول ریشه در قواعد معتبر فقهی چون حفظ نظام، أداء الأمانات، نفی سبیل، لاضرر، و ما لا یتمّ الواجب إلا به فهو واجب دارند و از احکام وضعی شریعت محسوب میشوند. تحلیل آیات و روایات بیانگر آن است که تحقق عدالت قضایی بدون نهادینهسازی این گزارهها ممکن نیست. فقه امامیه با اتکای بر ولایت، عدالت و نظم، توانایی ارائهی الگوی جامع حکمرانی قضایی اسلامی را دارد که هم بر مشروعیت دینی استوار است و هم پاسخگوی الزامات مدیریتی معاصر میباشد.
