اصول و گزاره های تحقق مدل نوین حکمرانی پایدار قضایی: درسهایی از مطالعه تطبیقی نظامهای قضایی آمریکا، انگلستان، چین، فرانسه و آلمان
الموضوعات : Judical Governanceسید صمصام الدین قوامی 1 , نیما نوروزی 2
1 - مدیر بنیاد فقهی مدیریت اسلامی و استاد درس خارج حوزه علمیه قم، قم، ایران
2 - گروه فقه و حقوق خصوصی، دانشکده علوم و معارف، جامعه المصطفی العالمیه و سطوح عالیه قم، حوزه علمیه قم، قم شریف، ایران
الکلمات المفتاحية: حکمرانی پایدار قضایی, استقلال قضایی, شفافیت نهادی, عدالت فراگیر, مطالعه تطبیقی, گفتمانسازی,
ملخص المقالة :
تحقق حکمرانی پایدار قضایی مستلزم اصلاحات ساختاری، فرهنگی و نهادی است که بتوانند استقلال قضایی، شفافیت، پاسخگویی و عدالت اجتماعی را بهطور همزمان تضمین کنند. این مقاله با رویکردی تطبیقی، پنج کشور آمریکا، انگلستان، چین، فرانسه و آلمان را بهعنوان نمونههایی با زمینههای حقوقی و نهادی متفاوت بررسی میکند. یافتهها نشان میدهد که آمریکا استقلال قضایی بالایی دارد اما انسجام نهادی در آن ضعیف است؛ انگلستان با سنت کامنلا و نهادهای مستقل مشروعیت اجتماعی بالایی کسب کرده اما محدودیت منابع مالی عدالت فراگیر را تهدید میکند؛ چین با تمرکز نهادی و نوآوری فناورانه توانسته کارآمدی را افزایش دهد اما استقلال قضات در آن محدود است؛ فرانسه بر عدالت اجتماعی و انسجام اداری تأکید دارد اما انعطافپذیری محلی کمتر است؛ و آلمان توانسته الگویی متوازن از استقلال، شفافیت و انسجام ارائه دهد. مقاله در نهایت ۱۲ اصل کلیدی شامل شفافیت ساختاری، مشارکت معنادار، انتخاب شایستهسالارانه، شفافیت مالی، تفویض روشن وظایف، ارتباطات باز، تعریف مسئولیتها، صدای واحد نهادی، استقلال مالی، روابط نهادی مثبت، مدیریت دادرسی و گفتمانسازی را بهعنوان چارچوب حکمرانی پایدار قضایی معرفی میکند. این چارچوب میتواند راهنمایی برای کشورها در جهت تلفیق تجربههای بینالمللی با شرایط بومی باشد.
