اخلاق و آداب قضایی در منظومه فکری استاد آیت الله یزدی (ره)
الموضوعات : مدیریت قضایی و دادگستری
1 - گروه فقه و حقوق خصوصی، دانشکده علوم و معارف، جامعه المصطفی العالمیه و سطوح عالیه قم، حوزه علمیه قم، قم شریف، ایران
الکلمات المفتاحية: اخلاق قضاء, عدالت, رعایت حقوق, استقلال رأی, رأفت اسلامی,
ملخص المقالة :
این پژوهش به تحلیل و تبیین نظام اخلاق قضایی در اندیشه آیتالله محمد یزدی (ره) میپردازد؛ نظامی که بر پایهی مبانی قرآنی، روایی و سیرهی علوی شکل گرفته و عدالت را در پیوند با تقوا و فضیلتهای نفسانی تفسیر میکند. آیتالله یزدی قضاء را نه صرفاً نهادی حقوقی، بلکه منصبی الهی و امانتی الهی در زمین میداند که اساس آن بر عدالت، امانت و رأفت استوار است. وی در مجموعه مباحث اخلاق قضاء، سه بعد برای اخلاق قاضی برمیشمارد: بُعد فردی (تزکیه نفس، آرامش درونی و پرهیز از خشم و طمع)، بُعد حرفهای (استقلال رأی، دقت در تحقیق، رعایت مساوات و ادب در محاکمه) و بُعد اجتماعی (حمایت از مظلوم، مقابله با ظالم و حفظ کرامت انسانی). در نگاه او، قاضی عادل کسی است که میان اجرای عدالت و حفظ آبروی انسان تعادل برقرار سازد و در صدور حکم، خدا را ناظر خویش بداند. این مقاله با روش توصیفیتحلیلی و با استناد به منابع اصلی آیتالله یزدی، کوشیده است ضمن تبیین مبانی نظری اخلاق قضاء، الگوی عملی تربیت قاضی عادل را بر اساس آموزههای اسلامی ارائه کند. نتیجه تحقیق نشان میدهد که اخلاق قاضی در اندیشه یزدی، شرط تحقق عدالت الهی و سلامت دستگاه قضاء در نظام اسلامی است.
