جامعهشناسی تطبیقی خشونت در اندیشۀ فانون و اسپیواک
الموضوعات : political scienceحامد حاجی حیدری 1 , داوود طالقانی 2
1 - عضو هیأت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران
2 - دانشجوی دکتری تخصصی Ph.D گروه علوم اجتماعی اسلامی دانشگاه تهران.
الکلمات المفتاحية: نظریه پسااستعماری, فرانتس فانون, گایاتری چاکراورتی اسپیواک, جامعهشناسی خشونت.,
ملخص المقالة :
مطالعات پسااستعماری بهعنوان یکی از سنتهای متأخر علوم انسانی شناخته میشود و از جمله شخصیتهای مهم در این حوزه فرانتس فانون وگایاتری چاکراورتی اسپیواک هستند. این متفکران در زمینه مطالعه خشونت تلاشهای مهمی را انجام دادهاند و نظرات ایشان را میتوان در زمینه جامعهشناسی خشونت قلمداد کرد. در این پژوهش، ضمن مرور و بررسی دیدگاههای فانون و اسپیواک، مطالعهای مقایسهای میان دیدگاههای این دو نظریهپرداز انجام شده است. مقایسه دیدگاه فانون و اسپیواک در این مقاله به میانجی نظریۀ کارل اشمیت در باب خشونت انجام گرفته است. بر اساس مطالعۀ مقایسهای انجام گرفته، فانون، محتوای خشونتآمیز در سیاست و استعمار را به رسمیت میشناسد، و به فرودستان و استعمارشدگان توصیه میکند که به خشونت متوسل شوند، اما اسپیواک این وجه خشونتآمیز را به رسمیت نشناخته و دامنهای از راه حلها را پیشنهاد میکند. فرانتس فانون، در طراحی دیدگاه خود میپذیرد که استعمار به شیوههای خشونتآمیز بر بومیان و فرودستان سلطهگری میکند، و در مقام نظریهپرداز و مبارز انقلابی، تنها راه مبارزه علیه خشونت استعمار را خشونت قلمداد میکند. در مقابل، اسپیواک میان دو گونه از خشونت یعنی خشونت معقول و نامعقول تفکیک قائل میشود و هر دو نوع از خشونت را غیرانسانی و غیرقابل تجویز میداند. در این مقاله ریشهها و ابعاد اختلاف این دو متفکر با چارچوب مرجع دیدگاه کارل اشمیت در باب خشونت بررسی شده است.
