بررسی مبانی اخلاقی و بسامدهای اجتماعی، فقهی تحقق غرر در عقد بیمه در حقوق ایران
الموضوعات : Ethics and Islamic Education
فاطمه زارعی
1
,
علی خلیفه
2
,
فاطمه ذوالفقارزاده
3
1 - دکتری الهیات و معارف اسلامی، گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی؛ استادیار گروه معارف، دانشکده معارف، واحد صفاشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، صفاشهر، ایران
2 - کارشناسی ارشد رشته حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، واحد صفاشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، صفاشهر، ایران
3 - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، واحد صفاشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، صفاشهر، ایران
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
هدف پژوهش حاضر بررسی مبانی اخلاقی و بسامدهای اجتماعی، فقهی تحقق غرردر عقد بیمه در حقوق ایران می‌باشد. به‌منظور بررسی این هدف از روش توصیفی– تحلیلی با تکنیک فیش‌برداری بهره گرفته شده است، . بیمه ازجملۀ عقود نامعین و مستحدثه در نظام حقوقی کنونی است. موافقین و مخالفان بیمه هرکدام با استناد به دلایلی به توجیه و اثبات نظریه خود پرداخته‌اند. از عمده دلایل مخالفان عقد بیمه، غرری بودن عقد بیمه می‌باشد. همچنین، گروه مخالفان عقد بیمه را از مصادیق «ضمان ما لم یجب» و قمار دانسته و عقد بیمه را عقدی معلق و باطل می‌دانند، در این مقاله با بررسی و نقد دلایل موافقان و مخالفان عقد بیمه، به مبانی مشروعیت این عقد پرداخته و به پاره‌ای از شبهات در اين خصوص پاسخ‌داده است. در مبانی اخلاقی و فقهی بر اساس روايات واردشده از پيشوايان دين، عقد غرري نهي می‌باشد و نهي از غرر در معاملات موجب بطلان آن می‌شود. با اینکه بيمه يک عقد مشروع، مستقل و لازم الوفاء است و امکان تحقق غرر در آن وجود دارد؛ غرر وارده در عقود مغابنه ای، از نوع غرر عرضی و مفارق می‌باشد که نهی از غرر مدنظر شارع، ناظر به عقود مغابنه بوده و تسری حکم غرر به عقود مخاطره مانند عقد بیمه، فاقد دلیل می‌باشد. به‌هرحال ضمن رد دلایل مخالفان، می‌توان گفت که غرر موجود در عقد بیمه، از نوع غرر ذاتی بوده و موجب بطلان عقد بیمه نمی‌گردد و نمی‌تواند به صحت آن خدشه‌ای وارد کند.
127 |
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 171 - 127
بررسی مبانی اخلاقی و بسامدهای اجتماعی، فقهی تحقق غرر در عقد بیمه در حقوق ایران
فاطمه زارعی 1
علی خلیفه 2
فاطمه ذوالفقارزاده 3
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی مبانی اخلاقی و بسامدهای اجتماعی، فقهی تحقق غرردر عقد بیمه در حقوق ایران می‌باشد. به‌منظور بررسی این هدف از روش توصیفی– تحلیلی با تکنیک فیش‌برداری بهره گرفته شده است، . بیمه ازجملۀ عقود نامعین و مستحدثه در نظام حقوقی کنونی است. موافقین و مخالفان بیمه هرکدام با استناد به دلایلی به توجیه و اثبات نظریه خود پرداخته‌اند. از عمده دلایل مخالفان عقد بیمه، غرری بودن عقد بیمه می‌باشد. همچنین، گروه مخالفان عقد بیمه را از مصادیق «ضمان ما لم یجب» و قمار دانسته و عقد بیمه را عقدی معلق و باطل می‌دانند، در این مقاله با بررسی و نقد دلایل موافقان و مخالفان عقد بیمه، به مبانی مشروعیت این عقد پرداخته و به پاره‌ای از شبهات در اين خصوص پاسخ‌داده است. در مبانی اخلاقی و فقهی بر اساس روايات واردشده از پيشوايان دين، عقد غرري نهي می‌باشد و نهي از غرر در معاملات موجب بطلان آن می‌شود. با اینکه بيمه يک عقد مشروع، مستقل و لازم الوفاء است و امکان تحقق غرر در آن وجود دارد؛ غرر وارده در عقود مغابنه ای، از نوع غرر عرضی و مفارق می‌باشد که نهی از غرر مدنظر شارع، ناظر به عقود مغابنه بوده و تسری حکم غرر به عقود مخاطره مانند عقد بیمه، فاقد دلیل می‌باشد. به‌هرحال ضمن رد دلایل مخالفان، می‌توان گفت که غرر موجود در عقد بیمه، از نوع غرر ذاتی بوده و موجب بطلان عقد بیمه نمی‌گردد و نمی‌تواند به صحت آن خدشه‌ای وارد کند.
واژگان كليدي
عقد بیمه، غرر، جهات غرر، غرر در بيمه، بطلان عقد، مبانی فقهی - حقوقی.
[1] . دکتری الهیات و معارف اسلامی، گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی؛ استادیار گروه معارف، دانشکده معارف، واحد صفاشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، صفاشهر، ایران. (نویسنده مسئول)
Email: Fatemeh20031@yahoo.com
[2] . کارشناسی ارشد رشته حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، واحد صفاشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، صفاشهر، ایران. Email: alikhalifeh8170@gmail.com
[3] . دانشجوی کارشناسی ارشد رشته حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، واحد صفاشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، صفاشهر، ایران. Email: fatemezolfagharzade77@gmail.com
تاریخ دریافت: 15/3/1403 پذیرش نهایی: 8/6/1403
