مشروعیت استغاثه به ائمه اطهار از منظر علمای امامیه با تاکید بر نقش ولایت تکوینی
الموضوعات :سید جلال مهدی زاده 1 , مهدی فرمانیان آرانی 2 , سید حسن متهجد عسکری 3
1 - دانشجوی دکتری گروه وهابیت شناسی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران
2 - استاد، گروه مذاهب اسلامی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران
3 - استادیار، گروه مذاهب اسلامی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران
الکلمات المفتاحية: جواز استغاثه, مشروعیت استغاثه, ولایت تکوینی, کرامات اولیاء, معجزات انبیاء, فاعل معجزات.,
ملخص المقالة :
بسیاری از بزرگان امامیه در ضمن آثار و مکتوبات خود حکم به جواز استمداد و استغاثه به اولیای الهی داده اند. از جمله این آثار می توان به ذکر معجزات و کرامات ائمه اطهار علیهم السلام، پاسخ به سلفیه در باب استمداد از اولیای الهی، پذیرش ولایت تکوینی اهل بیت علیهم السلام و نقش ایشان در تدبیر امور عالم و فتوای فقهی فقهاء اشاره نمود، از اولین و مهمترین ادله در مشروعیت استغاثه، قول علمای امامیه به فاعلیت اولیای الهی در تدبیر امور عالم است که با اثبات ولایت تکوینی برای اهل بیت أطهار علیهم السلام و نقش ایشان در تدبیر امور عالم، طلب حاجت به نحو مستقیم از ایشان را جایز بلکه ضروری قلمداد نموده اند. بنابراین می توان گفت قول به استغاثه در میان بزرگان امامیه نه تنها مورد تأیید و به عنوان عقیده مطرح بوده بلکه ایشان به تبیین و دفاع کامل از آن در طول تاریخ تشیع پرداخته اند.
قرآن کریم
ابن فارس، ابو الحسین احمد بن فارس بن زکریا. (1399 ق). معجم مقاييس اللغه. بیـروت: دارالفکر.
ابن منظور. (1414 ق). لسان العرب. بیروت: نشر دارالصادر.
ابوالقاسمی دهاقانی، نرجس. (1398). «شاخصه‌های معنایی ولایت تکوینی در اندیشه متفکران معاصر شیعی». محمد جواد ابوالقاسمی دولابی، نعمت الله صفری فروشانی، نشریه پژوهشنامه امامیه.
استادی، رضا. (1375). یادنامه آیت الله اراکی. استان مرکزی: نشر انجمن علمی، فرهنگی و هنری استان مرکزی.
أميني، عبد الحسين. (1403 ق). الغدیر فی الکتاب و السنة. بیروت: دارالکتاب العربی.
آملی، محمدتقی. (1415 ق). المکاسب و البیع. قم: تقریرا لابحاث الشیخ النائینی، باقری.
بحرانی، سید هاشم. بی تا. مدینة المعاجز للأئمة الاثنی عشر و دلائل الحجج علی البشر. موسسة المعارف الاسلامیة، بی جا.
تبریزی، جواد (1422 ق). الانوار الالهیة فی المسائل العقائدیة. قم: دارالصدیقة الشهیدة.
تبریزی، جواد. (1416 ق). ارشاد الطالب الی التعلیق علی المکاسب. قم: موسسة اسماعیلیان.
تبریزی، جواد. (1427 ق). صراط النجاة. قم: دارالصدیقة الشهیدة.
جلالی، غلامرضا. (1384 ق). دیدگاه‌های علمی آیت الله میلانی. مشهد: آستان قدس رضوی.
جمعی از مولفان. (1426 ق). فی مدرسة الشیخ بهجت. لجنة ترجمة و نشر آثار بهجت، بیروت: دارالامام.
جوادی آملی، عبدالله. (1376). ولایت در قرآن. قم: مرکز نشر رجا.
جوادی آملی، عبدالله. (1382). شمیم ولایت. قم: اسراء.
حسن زاده آملی، حسن. (1371). رساله نور علی نور در ذکر ذاکر و مذکور. قم: تشیع.
حسن زاده آملی، حسن. (1384). نصوص الحکم بر فصوص الحکم. تهران: نشر رجاء.
حسن زاده آملی، حسن. (1385). ده رساله فارسی. هزار و یک کلمه. قم: نشر الف لام میم.
حیدری، سید کمال. (1431 ق). الولایة التکوینیة حقیقتها و مظاهرها. ستاره: دار فراقد.
الخبازالقطیفی، عدنان. (1434ق). الولایة التکوینیة بین القرآن و البرهان. قم: باقیات.
خلخالی، محمد مهدی. (1419 ق). فقه الشیعة. ایران: موسسة الآفاق.
خمینی، سید روح الله. (1410 ق). تعلیقات علی شرح فصوص الحکم و مصباح الانس. قم: مؤسسه پاسدار اسلام.
خمینی، سید روح الله. (1424 ق). الاربعون حدیثاً. تهران: موسسة تنظیم تراث الخمینی.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1412 ق). المفردات فی غریب القرآن. بیروت: دارالقلم.
زبیدی، محمد مرتضی. (1414 ق). تاج العروس من جواهر القاموس. بیروت: دارالفکر.
سبحانی، جعفر. (1427 ق). ولایت تشریعی و تکوینی از نگاه علم و فلسفه. قم: موسسه امام صادق علیه السلام.
سید مرتضی. (1405 ق). رسائل الشریف المرتضی. قم: دارالقرآن الکریم.
صافی گلپایگانی، لطف الله. (1390). ولایت تکوینی و تشریعی. قم: انتشارات مسجد جمکران.
صفری، نعمت الله. (1386). «شیخ مفید و تاریخنگاری او در کتاب الارشاد با توجه به مبانی کلامی و اصولی او». نشریه شیعه شناسی، شماره 18.
طباطبائی، محمد حسین. (1387). مجموعه رسائل علامه طباطبائی. قم: موسسه بوستان کتاب.
طباطبائی، محمد حسین. (1388 ش). بررسی‌های اسلامی. قم: موسسه بوستان کتاب.
طریحی، فخرالدین محمد. (1372). مجمع البحرین. تهران: کتاب فروشی مرتضوی.
طهرانی، محمد حسین. (1416 ق). روح مجرد. مترجم: علی هاشم و محمد مسعود حسینی، بیروت: دارالمحجة البیضاء.
طهرانی، محمد حسین. (1416 ق). معرفة الامام. ترجمه: محمد مسعود الحسینی المرندی، بیروت: دار المحجة البیضاء.
غروی اصفهانی، محمد حسین. (1418 ق). حاشیة المکاسب. قم: دارالمصطفی لاحیاء التراث.
فاریاب، محمد حسین. (1392). «جستاری در شأن ولایت تکوینی امامان علیهم السلام». نشریه آینه معرفت، بهار شماره 34.
فرمانیان کاشانی، مهدی، جعفر رحیمی. (1395). «اندیشه عالمان بغداد (مکتب بغداد) در مسله ولایت تکوینی». فصلنامه علمی پژوهشی فلسفه و الهیات، شماره دوم.
قطیفی آل طوق، احمد بن صالح. (بی تا). رسائل آل طوق القطیفی. بی جا.
کاشف الغطاء، جعفربن خضر مالکی نجفی. بی تا. کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء. قم: بوستان کتاب.
کاشف الغطاء، محمد حسین. (1408ق). جنّة المأوی. بیروت: دارالاضواء.
گلپایگانی، زین العابدین. (1409ق). أنوار الولایة. ایران.
لنکرانی، محمد فاضل موحدی. (1432 ق). تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیله. قم: مركز فقه الائمه الاطهارعلیهم السلام.
مجلسی، محمد تقی. (1406 ق). روضة المتقین فی شرح من لایحضره الفقیه. قم: مؤسسه فرهنگى اسلامى كوشانبور.
مصباح یزدی، محمد تقی. (1383). در پرتو ولایت. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مفید، محمد بن نعمان. (1363). تصحیح اعتقادات الامامیه. قم: منشورات الرضی.
مفید، محمد بن نعمان. (1413 ق). الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد. قم: کنگره شیخ مفید.
مفید، محمد بن نعمان. (1414 ق). اوائل المقالات فی المذاهب و المختارات. بیروت: دارالمفید.
مکارم شیرازی، ناصر. (1386). پیام قرآن. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
میلانی، محمد هادی. (1395 ق). محاضرات فی فقه الامامیة. مشهد: موسسة دانشگاه فردوسی.
نجفی، امید. (1397). «آثار تکوینی و تشریعی خلیفة الله». نشریه سخن جامعه، شماره18.
نمازی شاهرودی، علی. (1351). اثبات ولایت حقه الهیه و علم غیب برای محمد و ائمه اثنی عشر. مشهد: چاپخانه خراسان.
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 294 - 273
مشروعیت استغاثه به ائمه اطهار
از منظر علمای امامیه با تاکید بر نقش ولایت تکوینی
سید جلال مهدی زاده 1
مهدی فرمانیان آرانی 2
سید حسن متهجد عسکری 3
|
بسیاری از بزرگان امامیه در ضمن آثار و مکتوبات خود حکم به جواز استمداد و استغاثه به اولیای الهی داده اند. از جمله این آثار می توان به ذکر معجزات و کرامات ائمه اطهار علیهم السلام، پاسخ به سلفیه در باب استمداد از اولیای الهی، پذیرش ولایت تکوینی اهل بیت علیهم السلام و نقش ایشان در تدبیر امور عالم و فتوای فقهی فقهاء اشاره نمود، از اولین و مهمترین ادله در مشروعیت استغاثه، قول علمای امامیه به فاعلیت اولیای الهی در تدبیر امور عالم است که با اثبات ولایت تکوینی برای اهل بیت أطهار علیهم السلام و نقش ایشان در تدبیر امور عالم، طلب حاجت به نحو مستقیم از ایشان را جایز بلکه ضروری قلمداد نموده اند. بنابراین می توان گفت قول به استغاثه در میان بزرگان امامیه نه تنها مورد تأیید و به عنوان عقیده مطرح بوده بلکه ایشان به تبیین و دفاع کامل از آن در طول تاریخ تشیع پرداخته اند.
واژگان کلیدی
جواز استغاثه، مشروعیت استغاثه، ولایت تکوینی، کرامات اولیاء، معجزات انبیاء، فاعل معجزات.
[1] . دانشجوی دکتری گروه وهابیت شناسی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران. (نویسنده مسئول)
Email: mahdizadehsj@gmail.com
[2] . استاد، گروه مذاهب اسلامی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران.
Email: m.farmanian@gmail.ir
[3] . استادیار، گروه مذاهب اسلامی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران.
Email: Sh.motahajjed@urd.ac.ir
