دین و جنگ افروزی؟! بررسی انتقادی تصویر جنگ افروزانه داوکینز از دین بر اساس نگرش اسلامی
الموضوعات :
1 - استاد، گروه منطق فهم دین، پژوهشکده دین پژوهی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، ایران
الکلمات المفتاحية: دین پژوهی, کارکرد دین, دین و اجتماع, الحاد جدید, ریچارد داوکینز.,
ملخص المقالة :
کارکرد دین در حوزه روابط انسانی، بویژه از منظر صلح، همزیستی و تعامل اجتماعی از مسائل مهم دین پژوهی معاصر است. به رغم آنکه شمار زیادی از جامعه¬شناسان، دین را عامل قابل توجهی برای ایجاد و استحکام همبستگی و انسجام اجتماعی دانسته¬اند؛ ریچارد داوکینز نوداروینیست طبیعت گرای معاصر و از نامدارترین سران الحاد جدید، دین را عامل تشتت، جنگ و خونریزی به ¬شمار آورده و به تنزیه و تبرئه الحاد در این زمینه پرداخته است. با توجه به اهمیت مساله، تحقیق پیش رو بر آن است تا مدعای داوکینز را به روش کتابخانه-ای بررسی و از طریق تحلیل عقلی و کاوش در آموزه¬های اسلامی مورد داوری قرار دهد. نتیجه تحقیق این است که تصویرپردازی داوکینز از دین مخدوش و نتیجه¬گیریهای آن فاقد استانداردهای منطقی و پشتوانه¬ها و اعتبار علمی لازم است.
قرآن کریم
ابن طاووس، على بن موسى، (1409ق)، اقبال الاعمال، تهران: دار الكتب الإسلاميه.
الاحمدی، علی¬بن حسینعلی، (1363) مکاتیب الرسول، (یکجلدی)، قم، نشر یس.
الامام علی ¬ابن ابی¬ طالب(ع)، (1426ق - 1384) نهج البلاغه، ترتیب الصالح، صبحى، قم: انورالهدی.
بلاغی، صدر الدین، (1370) عدالت و قضا در اسلام، تهران، امیرکبیر.
ابن ابی الحدید، (1404ق) شرح نهج البلاغه، ج 20، قم، مکتبه آیه الله المرعشی النجفی.
الجوهرى، اسماعيل بن حماد: (1407ق) الصحاح فى اللغة و العلوم، ج 5، تحقيق احمدبن عبدالغفور عطار، دارالعلم للملايين، بيروت، الطبعة الرابعة.
بوازار، مارسل؛ (1358) اسلام و حقوق بشر؛ ترجمه دکتر محسن مویدی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
پورت، جان دیون ؛ (بی تا) عذر تقصیر به پیشگاه محمد و قرآن؛ ترجمه غلامرضا سعیدی، قم، دارالتبلیغ اسلامی.
شاکرین، حمیدرضا، (1402) پرسمان دین شناخت، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
طباطبایى، سید محمدحسین، (1362) المیزان فی تفسیر القرآن، ج 24، ترجمه سید محمد باقر موسوى همدانى، قم، انتشارات دار العلم، چاپ سوم.
طباطبایى، سید محمدحسین، (1391ق) المیزان فی تفسیر القرآن، ج 9، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
العاملی، محمدبن حسن، (1409ق) تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، ج15، قم، موسسه آل البیت (ع)، 1409ق.
قنبرلو، عبدالله، (1395) دین و صلح بین المللی با اشاره به نقش هنجارهای اسلامی در صلح بین‌المللی، ادیشه سیاسی در اسلام، دوره 2، ش 10، صص 29-53.
الکلینی، محمدبن يعقوب: (1365) الکافی ج 5، تحقيق على اكبر غفارى، تهران: دار الکتب الاسلامیه، الطبعه الثانیه.
مطهري، (1371) عدل الهی، تهران، صدرا.
موحدی ساوجی، (1387) محمدحسن، رواداری از منظر قرآن کریم و سنت، تحقیقات علوم قرآن و حدیث، سال پنجم، ش10، صص 125-159.
Burgess, Glenn, (1998) Was the English Civil War a War of Religion? The Evidence of Political Propaganda, The Huntington library quarterly, vol.61(2), p. 173-201.
Dawkins, Richard, (2006) The God Delusion, London: Transworld Publishers, Bantam Press..
Lennox, John C. (2011) Gunning for God: Why the New Atheists are Missing the Target, Oxford, ion Hudson.
The Editors of Encyclopedia Britannica, (2024) Wars of Religion: French history, Last Updated: Sep 7.
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 92 - 75
دین و جنگ افروزی؟!
بررسی انتقادی تصویر جنگ افروزانه داوکینز از دین بر اساس نگرش اسلامی
حمیدرضا شاکرین 1
|
کارکرد دین در حوزه روابط انسانی، بویژه از منظر صلح، همزیستی و تعامل اجتماعی از مسائل مهم دین پژوهی معاصر است. به رغم آنکه شمار زیادی از جامعهشناسان، دین را عامل قابل توجهی برای ایجاد و استحکام همبستگی و انسجام اجتماعی دانستهاند؛ ریچارد داوکینز نوداروینیست طبیعت گرای معاصر و از نامدارترین سران الحاد جدید، دین را عامل تشتت، جنگ و خونریزی به شمار آورده و به تنزیه و تبرئه الحاد در این زمینه پرداخته است. با توجه به اهمیت مساله، تحقیق پیش رو بر آن است تا مدعای داوکینز را به روش کتابخانهای بررسی و از طریق تحلیل عقلی و کاوش در آموزههای اسلامی مورد داوری قرار دهد. نتیجه تحقیق این است که تصویرپردازی داوکینز از دین مخدوش و نتیجهگیریهای آن فاقد استانداردهای منطقی و پشتوانهها و اعتبار علمی لازم است.
واژگان کلیدی
دین پژوهی، کارکرد دین، دین و اجتماع، الحاد جدید، ریچارد داوکینز.
[1] . استاد، گروه منطق فهم دین، پژوهشکده دین پژوهی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، ایران.
Email: shakerinh@gmail.com
تاریخ دریافت: 20/4/1403 پذیرش نهایی: 12/10/1403
