اختلال حافظه فعال در دیابت نوع ۲: مروری بر عصبشناختی و پاتوفیزیولوژیک
الموضوعات : psychologyامیررضا مجیدی 1 , صغری ابراهیمی قوام 2 , احسان رضایت 3
1 - دانشگاه علامه طباطبایی
2 - دانشگاه علامه طباطبایی
3 - گروه علوم شناختی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی ، دانشگاه تهران
الکلمات المفتاحية: دیابت نوع ۲, حافظه فعال, مقاومت به انسولین, التهاب عصبی, شناخت,
ملخص المقالة :
چکیده: دیابت نوع ۲ (T2DM) فراتر از یک اختلال متابولیک ساده، با مجموعهای از تغییرات عصبی و شناختی همراه است که میتواند بر کارکردهای اجرایی از جمله حافظه فعال اثرگذار باشد. هدف این مطالعه، تبیین جامع مکانیسمهای پاتوفیزیولوژیک و بررسی شواهد رفتاری و تصویربرداری عصبی مرتبط با اختلال حافظه فعال در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ است. با تحلیل مطالعات منتشر شده طی دو دهه اخیر، دادههای حاصل از آزمونهای شناختی (مانند n-back و استروپ)، و روشهـای تصویربرداری عصبی (مانند fMRI و MEG) مورد بررسی قرار گرفت. شواهد رفتاری نشان میدهند که بیماران دیابتی در وظایف مرتبط با حافظه فعال عملکرد ضعیفتری نسبت به افراد سالم دارند، و این افت با عوامل متعددی نظیر سن، مدت بیماری، و سطح هموگلوبین گلیکوزیلهشده (HbA1c) مرتبط است. از منظر نوروبیولوژیکی، مقاومت به انسولین مرکزی، التهاب عصبی، استرس اکسیداتیو، کاهش واکنشپذیری عروقی مغز، و اختلال در انتقالدهندههای عصبی از جمله عوامل کلیدی در این آسیبها هستند. دادههای fMRI و MEG نیز از اختلال در فعالیت و اتصالپذیری شبکههای حافظه فعال (بهویژه ACC، DLPFC و هیپوکامپ) حمایت میکنند. شناخت ساز و کارهای عصبی مؤثر در افت حافظه فعال میتواند به شناسایی زودهنگام بیماران در معرض خطر و طراحی مداخلات بالینی هدفمند برای پیشگیری از زوال شناختی کمک کند.
