بررسی سندی روایات «الارشاد» شیخ مفید (از دوران امام سجاد(ع) تا امام عصر(عج))
الموضوعات : Islamic theologyعلیرضا دل افکار 1 , زهرا خیراللهی 2 , رضا عرب‌تبریزی 3
1 - مدرس پیام نور تهران
2 - استادیار، گروه علوم قرآن، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
3 - دانشجوی دکتری، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
کتاب الارشاد شیخ مفید (د. 413ق) اولین کتاب روایی ـ تاریخی دربارۀ زندگانی ائمۀ اثنی‌عشر(ع) است که در نوع خود، نقطۀ عطفی در تاریخ‌نگاری شیعه محسوب می‌شود و شیخ آن را در اثبات امامت ائمۀ شیعه به نگارش درآورده است. در حقیقت او کوشیده است بر مبنای روایات منقول از معصومین، و با رویکردی کلامی، به روایت تاریخ زندگانی ائمه(ع) بپردازد. بخش قابل‌توجهی از روایات نقل‌شده در الارشاد از منظر متأخران علم حدیث ضعیف هستند و شیخ مفید، اگرچه در نقل‌های خود از وقایع تاریخی، مانند دیگر آثار تاریخی، گاهی از ذکر سند روایات خودداری کرده است، اما در اغلب موارد و متفاوت از رویکرد دیگر مورخان، جهت تقویت اعتبار روایت تاریخی، سند روایت را هم ذکر می‌کند. این مقاله در صدد است روایات مربوط به تاریخ زندگانی امام سجاد(ع) تا امام عصر(ع) را به‌لحاظ سندی مورد بررسی و ارزیابی قرار دهد تا میزان اعتبار و صحت روایات این اثر معلوم شود. نتیجۀ بررسی حاکی از آن است که در باب دوران نُه امام آخر، تقریباً هیچ حدیث مجعولی به چشم نمی‌خورد ولی برخی احادیث از منظر متأخران ضعیف به شمار می‌رود که هرچه به آخر کتاب نزدیک می‌شویم از میزان احادیث ضعیف کاسته می‌شود.
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 116-91
بررسی سندی روایات «الارشاد» شیخ مفید
(از دوران امام سجاد(ع) تا امام عصر(عج))
علیرضا دل‌افکار 1
زهرا خیراللهی 2
رضا عرب‌تبریزی 3
|
کتاب الارشاد شیخ مفید (د. 413ق) اولین کتاب روایی ـ تاریخی دربارۀ زندگانی ائمۀ اثنی‌عشر(ع) است که در نوع خود، نقطۀ عطفی در تاریخ‌نگاری شیعه محسوب می‌شود و شیخ آن را در اثبات امامت ائمۀ شیعه به نگارش درآورده است. در حقیقت او کوشیده است بر مبنای روایات منقول از معصومین، و با رویکردی کلامی، به روایت تاریخ زندگانی ائمه(ع) بپردازد. بخش قابل‌توجهی از روایات نقل‌شده در الارشاد از منظر متأخران علم حدیث ضعیف هستند و شیخ مفید، اگرچه در نقل‌های خود از وقایع تاریخی، مانند دیگر آثار تاریخی، گاهی از ذکر سند روایات خودداری کرده است، اما در اغلب موارد و متفاوت از رویکرد دیگر مورخان، جهت تقویت اعتبار روایت تاریخی، سند روایت را هم ذکر می‌کند. این مقاله در صدد است روایات مربوط به تاریخ زندگانی امام سجاد(ع) تا امام عصر(ع) را به‌لحاظ سندی مورد بررسی و ارزیابی قرار دهد تا میزان اعتبار و صحت روایات این اثر معلوم شود. نتیجۀ بررسی حاکی از آن است که در باب دوران نُه امام آخر، تقریباً هیچ حدیث مجعولی به چشم نمی‌خورد ولی برخی احادیث از منظر متأخران ضعیف به شمار می‌رود که هرچه به آخر کتاب نزدیک می‌شویم از میزان احادیث ضعیف کاسته می‌شود.
واژگان کلیدی
الارشاد، شیخ مفید، روایات، بررسی سندی، تاریخ‌نگاری شیعه.
[1] . دانشیار، دانشگاه پیام نور، گروه علوم قرآن، تهران، ایران. (نویسنده مسئول)
Email: Delafkar@pnu.ac.ir
[2] . استادیار، گروه علوم قرآن، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
Email: Zkheirolahi@pnu.ac.ir
[3] . دانشجوی دکتری، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
Email: reza_tabrizi5@yahoo.com
تاریخ دریافت:3/8/1403 پذیرش نهایی: 5/11/1403
