واکاوی مبانی خیرخواهی خداوند از منظر حکمت متعالیه
سید عباس حسینی پور عزآبادی
1
(
)
محمد رنجبرحسینی
2
(
دانشگاه قرآن و حدیث - قم
)
مهدی نصرتیان
3
(
دانشگاه قران و حدیث قم
)
الکلمات المفتاحية: حکمت متعالیه, خیرخواهی خداوند, ملّاصدرا, خیرخواهی,
ملخص المقالة :
خیرخواهی نسبت به بندگان از صفاتالهی است که متکلمان و فلاسفه و از جمله حکمت متعالیه به این موضوع پرداختهاند. این نوشتار در صدد پاسخگویی به مبانی خیرخواهی خداوند با روش توصیفیتحلیلی و به شیوه کتابخانهای با رویکردی فلسفی و مبتنی بر حکمت متعالیه سامان یافتهاست. در این راستا، چهار اصل اساسی از مکتب فلسفی ملّاصدرا مورد تحلیل قرار گرفته است: علم الهی، نظامأحسن، أصالت وجود و کمال مطلق الهی. در این مقاله نشان دادهشده علم بینهایت خداوند، با احاطه کامل بر مصالح مخلوقات، ضامن افعال خیرخواهانه اوست. همچنین، نظامأحسن به عنوان بهترین ساختار ممکن برای عالم هستی، تجلّی اراده خیر الهی در آفرینش را به تصویر میکشد. اصل اصالت وجود، با تأکید بر خیر بودن ذاتی هستی که از ذات اقدس الهی نشأت میگیرد، نشاندهنده خیرخواهی بنیادین خداوند در اعطای وجود است. در نهایت، کمال مطلق الهی، به عنوان جامعترین مبنا، خیرخواهی را به ضرورتی ذاتی برای ذات بینقص الهی تبدیل میکند. این پژوهش با تحلیل این چهار رکن اساسی، به اثبات میرساند که خیرخواهی خداوند، نه یک صفت عارضی، بلکه امری ذاتی و ریشهدار در ذات و فعل اوست که بر مبانی استوار حکمت متعالیه قابل اثبات و فهم است.
